مقدمه
بعد از گذراندن دو هفته بچه‌داری، شاید برخی از کارهای مراقبت از نوزادتان، به نسبت راحت‌تر شده باشند. با این حال بسیاری از مادران همچنان خستگی و بی‌خوابی بسیار زیادی را تحمل می‌کنند. در هفته سوم بعد از تولد نوزاد، احتمالا شاهد افسردگی مادران باشیم. شاید برخی از مادران از شرایط موجود، گلایه و شکایت کنند. علاوه بر این، در این هفته تغییراتی مثل ظاهر شدن کلاه گهواره‌ای، گاز معده و … نیز در نوزاد ایجاد می‌شود. برای آشنا شدن با چالش‌های مربوط به نوزاد سه هفته ای و تغییرات مادر در این هفته با ما در این مقاله همراه باشید.
مروری کوتاه بر هفته سوم
نوزادتان اکنون سه هفته دارد، چه حسی دارید؟ آیا قرار است نوزاد دو هفته ای شما، تغییرات چشم‌گیری در هفته‌ی پیش رو داشته باشد؟
بعد از گذراندن دو هفته با تغذیه، پوشک و خواب نوزاد خود، شاید هم اکنون تمایل به بیرون رفتن داشته باشید. آیا در طی این 14 روز فقط درگیر پارچه‌های آروغ و شیر دادن و … بودید؟ آیا تمایل دارید که بعد از این مدت، با کودک خود به بیرون بروید و کودک خود را به همه نشان دهید؟ یا فقط نیاز دارید، که چند نفر شاهد گریه‌های نوزادتان باشند و با شما بابت آن، همدردی کنند؟
در حال حاضر، شما پذیرفته‌اید، که برای بزرگ کردن کودک خود باید سخت تلاش کنید. شما در این مدت زمان چیزهای مختلفی یادگرفته‌اید. همچنین ممکن است همسر یا پرستار کودک یا هر کس دیگری که در این مدت به شما کمک می‌کرد، دیگر مانند قبل به شما کمک نکند. چرا که شما تقریبا از عهده‌ی کار مراقبت از کودک خود برمی‌آیید.
در هر صورت چه تمایل به بیرون رفته داشته باشید چه نداشته باشید، این هفته اتفاقات زیادی در حال رخ دادن است.
همانطور که شما نسبت به هفته‌های اول عملکرد بهتری دارید، کودک شما نیز هوشیارتر می‌شود. پارگی ناحیه پرینه، پارگی بین واژن و مقعد، شما کمی خوب شده است. در ادامه‌ی این هفته جدید، چالش‌های جدیدی در انتظار شما است. شما ممکن است صندلی ماشین یا کالسکه را برای کودک خود امتحان کنید. یا شاید تمایل به برقراری ارتباط با سایر مادران را داشته باشید. ممکن است تمایل داشته باشید، که فقط با یک نفر به جز کودک خود ارتباط برقرار کنید.
ویژگی‌های نوزاد سه هفته ای
این هفته نیز ماننده سایر هفته‌های دیگر چالش‌های مربوط به خود را در مورد وضعیت نوزاد دارد. قاعدتا نوزاد یک هفته ای یا دو هفته ای شما نسبت به این هفته تغییراتی کرده است. در هنگامی که کودک سه هفته دارد، ممکن است با کلاه گهواره، که برای بسیاری از والدین خوشایند نیست، روبرو شوید. تغذیه کودک، دید و شنوایی کودک به نسبت قبل تغییر می‌کند. علاوه بر موارد گفته شده، در مورد یک مسئله جدید، تحت عنوان گاز معده نیز صحبت خواهد شد.
جهش رشد و تغذیه خوشه‌ای
کودک احتمالا وزن تولد خود را به دست آورده، کودک همچنان هر دو یا سه ساعت یک بار غذا می‌خورد تا شکمش پر شود. تغذیه‌ی خوشه‌ای همچنان برقرار است. به همین دلیل احتمالا این هفته، هفته‌ای برای جهش رشد باشد، طوریکه لباس‌های قبلی نوزاد، برایش کوچک شده باشند. در واقع باید لباس‌هایی بپوشد، که تا چند وقت پیش برایش بزرگ به نظر می‌رسیدند.
همچنین کودک در این هفته به نظر می‌رسد کمی خودش را کشیده است و نسبت به قبل از حالت جمع شدگی خارج شده است، حتی اگر واقعا آنقدر رشد نکرده باشد.
غذای شب کودک
نوزاد در چند هفته‌ی اول، مدت زمان بیشتری می‌خوابد. همچنین نوزاد در بین این خواب طولانی، نیاز دارد، که غذا نیز بخورد. بنابراین، شاید مادر برای اینکه شب و روز را برای نوزاد مشخص کند، نیاز به یک برنامه و تنظیمات جدید داشته باشد.
برای تنظیم کردن خواب نوزاد خود می‌توانید، وقتی که در شب نیاز به غذا یا تعویض پوشک پیدا می‌کند، غذا یا تعویض پوشک او را در فضایی آرام و تاریک انجام دهید. احتمالا شما بعد از گذشته دو هفته در تعویض پوشک و غذا دادن به کودک خود، تقریبا مهارت کافی را پیدا کرده‌اید و احتمالا بدون مشکل بتوانید این کارها را در شب انجام دهید. همچنین سعی کنید، خیلی آرام با کودک خود صحبت کنید.
همه‌ی این کارها برای این است، که به کودک خود بفهمانید، که شب زمان استراحت است، نه انجام فعالیت. علاوه بر این سعی کنید، در هنگام روز، فضای خانه رو روشن نگه دارید، تا به کودک خود بفهمانید که روزها وقت بیداری است. ایجاد الگوی شبانه روز، اولین قدم برای منظم کردن خواب نوزاد و شما است.
بیدار شدن از خواب، برای غذا دادن یا تعویض پوشک نوزاد، شاید برای بسیاری از مادران سخت باشد. به همین دلیل ممکن است برای کودک خود پرستار شبانه بگیرند. والدین برای انتخاب درست یک پرستار شب، می‌توانند مقاله‌ی پرستار شب برای مراقبت از نوزاد مطالعه کنید.
علاوه بر موارد گفته شده، شاید برخی از مادران تشخیص ندهند، که دقیقا چه موقع کودکشان گرسنه است. به همین دلیل ما به شما مطالعه مقاله‌ی علائم گرسنگی نوزاد را پیشنهاد می‌کنیم. با مطالعه‌ی این مقاله احتمالا بتوانید تشخیص دهید، که کودک شما چه زمانی گرسنه است.
دید
نوزاد سه هفته ای در این هفته، هوشیارتر می‌شود. در واقع این به این معنی است، که نوزاد ممکن است چهره شما را تشخیص دهد، حتی اگر دید آن‌ها به حدود 30.48 سانتی‌متر محدود شود. همچنین دقت کودک شما افزایش می‌یابد، با این افزایش دقت، نوزاد می‌تواند در هنگامی که او را در آغوش می‌گیرید، چشم و دهان شما را دنبال کند. بنابراین، هنگامی که به نوزاد شیر می‌دهید، بهترین موقعیت برای برقراری ارتباط با او است.
شنوایی
این هفته احتمالا زمان انجام تست شنوایی کودک است، که باید قبل از یک ماهگی انجام شود. اگر کودکتان در بیمارستان متولد شده است، ممکن است غربالگری شنوایی کودک انجام داده شده باشد. در غیر اینصورت، این تست به راحتی انجام می‌شود، بدون اینکه کودک دردی را حس کند. آزمایش‌کننده این تست، تست را زمانی انجام می‌دهد، که کودک در حال سر و صدا و غذا خوردن نباشد. در واقع کودک باید برای انجام این تست، خواب باشد.
اگر کودک در تست شنوایی رد شود، برای انجام آزمایش دوم و سوم ارجاع می‌شوید. چرا که ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، تعیین می‌کنند، که نوزاد شما در آینده به چه چیزهایی نیاز دارد.
گاز معده
اگر نگران وضعیت گوش کودک خود نباشید، احتمالا هرازگاهی نگران وضعیت شکم او هستید. همه‌ی نوزادان ممکن است پس از تغذیه، کلافه به نظر برسند. نوزادان پاهایشان را به سمت بالا می‌کشند یا وقتی گریه می‌کنند، صورتشان در هم گره می‌خورد. احتمالا دلیل این دسته از اتفاقات، گاز معده نوزاد است.
والدین جهت کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانند مقاله‌ی گاز معده نوزاد را مطالعه کنند.
راهکارهای مختلفی برای درمان گاز معده وجود دارد. برخی از مادران معتقدند که قطره ضدنفخ نوزاد، ماساژ شکم و حرکت دوچرخه سواری کودک (عقب و جلو کردن پاهای کودک، در حالی که به پشت خوابیده است.) می‌تواند موثر باشد. این در حالی است، که برخی دیگر معتقدند، که تغییر در فرمول یا رژیم غذایی مادر می‌تواند موثر باشد. حتی اگر این راهکارها جواب ندهند، بعید است که آسیبی به کودک وارد شود.
اما باید توجه کنید، که در صورت برخی علائم مانند بدخلقی بیش از حد کودک آرامتان، مدفوع خونی، یبوست و … حتما به پزشک مراجعه کنید. در بسیاری از موارد، به مرور زمان که دستگاه گوارش نوزاد رشد می‌کند، این مشکل نیز حل می‌شود.
اما شما می‌توانید راهکارهای دیگری نیز امتحان کنید. به طور مثال، جریان شیر خوردن را آهسته‌تر کنید. به طور مثال اگر با شیشه شیر به کودک خود شیر می‌دهید، سعی کنید از شیشه شیری استفاده کنید، که سوراخ سر شیشه شیر کوچک باشد، تا جریان آهسته‌تری از شیر را به سمت معده کودک هدایت کند. همچنین می‌توانید کمک کنید، که کودک آروغ بزند، این یکی از راهکارهای راحت برای کاهش دردها و کلافگی‌های ناشی از گاز معده است.
آرامش کودک
آیا فقط آروغ زدن برای جلوگیری از گریه و آرام کردن کودک کافی است؟
در هفته سوم پس از تولد نوزاد، احتمالا با این مشکل وحشتناک روبرو شده‌اید، که نمی‌توانید جلوی جیغ کشیدن و گریه کودک خود را بگیرید. گاها نمی‌دانید به چه علت کودک در حال گریه کردن است.
آیا غذای کودک را داده‌اید، پوشک او را تعویض کرده‌اید و حتی او را تکان می‌دهید، باز هم او گریه می‌کند؟ اگر هر شب نوزاد شما بی‌قرار است، احتمالا آروز می‌کنید، که این بی‌قراری فقط یک ساعت طول بکشد.
اما باید بدانید، که هر کسی برای آرام کردن کودک در چنین شرایطی که کودک کلافه است، یک ترفند و راه حل دارد. بنابراین، سعی کنید، تا زمانی که خودتان این ترفند را برای کودک خود پیدا نکرده‌اید، تلاش کنید.
با این حال ما برای اینکه والدین بتوانند راحت‌تر کودک خود را آرام کنند و یا روش مختص کودک خود را سریع‌تر پیدا کنند، مطالعه مقاله‌ی آرام کردن کودک گریان را پیشنهاد می‌کنیم.
کلاه گهواره (Cradle crap)
آیا کودک شما نسبت به قبل زیباتر شده است، یا هنوز هم ظاهری نسبتا بامزه دارد؟
حتی اگر بی‌عیب‌ترین نوزادان را هم داشته باشید، باز هم ممکن است در هفته‌های آینده با کلاه گهواره بر روی سر کودک خود روبرو شوید. چرا که این عارضه در پوست سر کودک، به دلیل تولید بیش از حد چربی، توسط غدد تولید کننده چربی پوست است. عارضه‌ی کلاه گهواره در اوایل تولد نوزاد (بین دو هفته تا سه ماه) بر روی پوست سر کودک به وجود می‌آید. این عارضه با وجود ظاهر خوبی که ندارد، اما مشکلی برای کودک ایجاد نمی‌کند. در واقع به طور معمول بی‌ضرر است.
مسئله دیگر این است، شاید کنار آمدن والدین با این لایه‌های سفید و زرد رنگ و پوسته‌ای که روی سر کودک ایجاد شده است، سخت باشد. به همین دلیل به والدین توصیه می‌کنیم، که از ماساژ پوست سر کودک با شامپو بچه و پارچه شست‌وشو استفاده کنند. همچنین با شانه زدن آرام موهای نوزادان بعد از استفاده از کمی روغن زیتون یا نارگیل، می‌توانید به از بین بردن این لایه‌ها کمک کنید. البته مراقب باشید، که پوست تحریک نشود. راه حل دیگر برای رفع این مشکل این است، که از یک کلاه زیبا برای سر کودک خود استفاده کنید. این روش به طور معمول نیازی به کمک یا تلاش شما ندارد و مشکل خود به خود حل می‌شود.
وضعیت مادر
در این قسمت در مورد وضعیت مادر بعد از تولد نوزاد بحث خواهیم کرد. موراد مورد بحث در این هفته، در مورد افسردگی و اضطراب پس از زایمان، سرخوشی پس از زایمان و مصرف الکل است. همچنین راهکارهایی نیز برای رفع اضطراب و افسردگی مادران گفته شده است.
افسردگی و اضطراب پس از زایمان
شروع یک زندگی جدید، بعد از گذراندن 9 ماه بارداری، با یک نوزاد، قاعدتا فراز و نشیب‌های بسیاری دارد. احتمالا به دلیل تغییرات هورمونی که در شما صورت گرفته است، دچار افسردگی بعد از زایمان بشوید. در چنین شرایطی سعی کنید با افراد دیگر صحبت کنید، چرا که این تغییرات با قوی بودن و تلاش‌های زیاد خودتان برای درمان، حل نمی‌شوند.
به نظر نمی‌رسد که علائم هشداردهنده‌ای مانند بی‌خوابی، اشک ریختن، ناامیدی، سکون و اضطراب برای همراهی نوزاد طراحی شده باشند. خیلی زیاد نمی‌توانید به تنهایی از عهده‌ی این دسته از مشکلات برآیید. بنابراین سعی کنید، این مسئله را در مورد خود همانطور که دقیقا شنوایی و وزن کودک خود را چک می‌کنید، کنترل کنید.
راهکار
بسیاری از مادران در این دوران بی‌خوابی‌های زیادی را متحمل می‌شوند، بنابراین بهتر است وقتی کودک در حال استراحت است، آن‌ها نیز بخوابند. سعی کنید، در رابطه با این موضوع با همسر و دوستان خود حرف بزنید. همانطور که به غذا و سلامت کودک خود اهمیت می‌دهید، به سلامتی خود نیز اهمیت دهید. چرا یک نوزاد، یک مادر شاد و سالم می‌خواهد.
از اینکه گاهی اوقات خسته می‌شوید و از خستگی‌های روزمره خود گلایه می‌کنید، خود را سرزنش نکنید. شاید در چنین شرایطی دیگران نیز در مقابل گلایه و شکایت شما حرف‌هایی بزنند، که احتمالا شما فکر کنید، مادر خوبی نیستید. اما بدانید، که اینطور نیست، شما به عنوان یک مادر فداکار تمام تلاش خود برای مراقبت از نوزاد خود می‌کنید و این طبیعی است، که گاهی اوقات از کارهای زیاد مربوط به مراقبت خسته شوید.
سرخوشی یا هیجان‌زدگی بعد زایمان
سرخوشی پس از زایمان نیز مسئله‌ی دیگری است، که مربوط به هورمون‌های بدن شما است نه نگرش شما. آیا احساس سرخوشی می‌کنید؟ نیازی به خواب ندارید؟ با پزشک خود مشورت کنید، چرا که عدم تعادل می‌تواند کودک شما را در معرض خطر قرار دهد.
مصرف الکل
آیا نوشیدن الکل بی‌خطر است؟
همانطور که می‌دانید مصرف الکل در دوران بارداری باعث ایجاد اختلال آثار جنینی الکل می‌شود. مادران باردار به دلیل این مشکل و همچنین سایر مشکلاتی که ممکن است مصرف الکل در بارداری ایجاد کند، در این دوران باید از مصرف الکل خودداری کنند. بعد از اینکه نوزاد شما به دنیا می‌آید، در حین اینکه سعی می‌کنید، که به یک زندگی عادی برگردید، ممکن است این 10 ماهی که الکل مصرف نکرده‌اید، را با یک لیوان الکل جشن بگیرید. احتمالا از خود بپرسید، که آیا زیاده‌روی شما در مصرف الکل باعث آسیب‌رسانی به نوزاد از طریق شیر شما می‌شود یا خیر؟ آیا تخلیه شیر (یا پمپاژ کردن) باعث می‌شود، که از مصرف یک لیوان الکل بگذرید؟
