مقدمه
ریزش موی مادران پس از زایمان امری کاملا طبیعی است. پس از زایمان، احتمالا از اینکه موهایتان به صورت انبوه (مشت یا دسته) می‌ریزند، وحشت کنید. اما نگران نباشید، ریزش مو پس از بارداری کاملا رایج است. در این مقاله زمان متوقف شدن ریزش مو پس از زایمان و راهکارهایی برای کاهش سرعت ریزش مو آورده شده است.
تجربه مادران
لعیا 29 ساله پس از تولد فرزند سومش، در بین کمبود خواب‌ها و تعداد دفعات شیردهی که داشت، موهایش به صورت انبوهی شروع به ریزش کرده بودند. این وضعیت برای او بسیار نگران‌کننده بود.
او در همین راستا بیان می‌کند: “با تولد کودکم، دغدغه‌های دوران پس از زایمان شروع شد. من می‌دانستم که این بخشی از روند زایمان است. اما این روند با ریزش موهای شدیدم، گذراندن این دوران را سخت کرده بود. در دوران پس از زایمان دو فرزند دیگرم نیز ریزش مو داشتم، اما به شدت ریزش مو در دوران پس از تولد فرزند سوم نبود.”
رز 38 ساله مادر یک فرزند است، او نیز تجربه‌ی مشابهی در ریزش مو داشت، با این تفاوت که ریزش موهایش با تاخیر آغاز شد.
او بیان می‌کند: “ریزش موی من بلافاصله بعد از تولد پسرم آغاز نشد، بلکه بعد از گذشتن یک سال از به دنیا آمدن پسرم، شروع شد. ریزش موی من اینقدر شدید بود که فکر می‌کردم هر لحظه ممکن است کچل بشوم. با ادامه‌ی ریزش موهایم به پزشک مراجعه کردم. دکتر علت ریزش مو را مربوط به بارداری دانست. در مقابل تشخیص دکتر متعجب شدم. چرا که یک سال از زایمان و بارداری من گذشته بود. همچنین من فقط چند ماه به کودکم شیر دادم و بعد از آن دیگر شیردهی را قطع کردم. به همین دلیل متعجب شده بودم.”
ریزش مو
ریزش مو با سرعت بسیار زیادی در دو تا شش ماه اول پس از بچه‌دار شدن، امری غیر عادی نیست. احتمالا اگر گروه‌های آنلاین و وبلاگ‌های مختلف را چک کنید، حتما به سوالات مادران دال بر اینکه “آیا این ریزش مو طبیعی است؟” برخورد کرده‌اید.
مادران عزیز توجه کنید، که این ریزش مو در مادران مختلف، متفاوت است.
David Salinger، مدیر انجمن بین‌المللی متخصصان مغز و اعصاب در استرالیا، در این زمینه بیان می‌کند: “همه‌ی زنان این وضعیت را تجربه نخواهند کرد و برخی ممکن است در یک بارداری آن را تجربه کنند ولی در بارداری دیگر تجربه نکنند.”
توجه کنید، که متخصصان مغز و اعصاب در زمینه درمان مشکلات پوست سر و مو نیز تخصص دارند. اصطلاح این عارضه جانبی حاملگی و زایمان، آلوپسی پس از زایمان (postpartum alopecia) است و تا 90 درصد زنان نوعی از این ریزش مو را دارند. آلوپسی یک بیماری است که باعث ریزش مو می‌شود.
عوامل تاثیرگذار
سوال بسیاری از مادران این است، که چه عواملی باعث ریزش مو پس از زایمان می‌شود؟
Salinger در پاسخ به این سوال بیان می‌کند: “بدن در دوران بارداری به میزان قابل توجهی سطح بسیار زیادی از استروژن و پروژسترون را تجربه می‌کند. که این باعث می‌شود، مو در یک مرحله مداوم از رشد باقی بماند و تارهای موی ضخیم‌تر و درخشان بیشتری ایجاد کند. اما در دوران پس از زایمان، هورمون‌های مادران تراز و متعادل می‌شوند (متعادل شدن سطح هورمون‌ها). موها تقریبا سه ماه در مرحله “استراحت (resting)” باقی می‌مانند تا قبل از ریزش و رشد جدید خود را نشان دهند. به طور معمول رشد مجدد به شکل “موی چتری” است، که تا سر حد موی سر و پیشانی ظاهر می‌شود.”
میزان ریزش
سوال بعدی این است، که میزان ریزش موی پس از زایمان چقدر طبیعی است؟
احتمالا شما می‌توانید موهایی که روی بالشت ریخته است، را پیدا کنید یا اینکه از این طریق فاضلاب حمامتان که به دلیل موهای شما مسدود شده است، متوجه ریزش موی خود بشوید. با این حال این احتمال وجود دارد، که شما موارد دیگری از ریزش موی خود را مشاهده نکنید.
Salinger در پاسخ به سوال این قسمت توضیح می‌دهد، که وقتی هنوز کودکتان به دنیا نیامده است، ریزش حدود 80 تار مو در روز امری طبیعی است. اما مادرانی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند، حدود 400 تار مو ریزش را در طی روز دارند. با گذشت شش ماه پس از زایمان، ریزش مو باید به میزان قبل از بارداری کاهش یابد.
اگر سرعت ریزش موهایتان کاهش نیابد، احتمالا مشکلات بسیار زیاد دیگری که مربوط به سلامتی شما است، در ریزش موی شما دخیل هستند. بارداری می‌تواند سطح فریتین (ferritin) که یک پروتئین سلول خونی است که به بدن در ذخیره آهن کمک می‌کند، تغییر دهد. همچنین می‌تواند به تیروئید شما ضربه سختی بزند.
بنابراین، حتماً به پزشک خود بگویید که متوجه ریزش موی بسیاری زیادی شده‌اید و از آن‌ها بخواهید آزمایش خون برای بررسی هر دو انجام دهند.
پیشنهاد ما: مطالعه مقاله‌ی عوارض پس از زایمان
راهکارهای درمانی
آیا درمانی برای ریزش مو پس از زایمان وجود دارد؟ یا فقط می‌توان سرعت ریزش آن را کاهش داد؟
برای پاسخ به این سوال باید موارد مختلفی مثل تغذیه و شستن موها را مورد بررسی قرار داد. در ادامه این موارد و برخی راهکارهای درمانی دیگر آورده شده است.
تغذیه
مراقبت از نوزاد تازه متولد شده، یک زمان استرس‌زا و طاقت فرسا است و می‌تواند فشارهای بسیاری زیادی را همانند شیردهی بر بدن وارد کند. با اطمینان از طبیعی بودن سطح قند خون، آهن، فریتین، روی و ویتامین D شروع کنید. در مرحله‌ی بعدی، تا آنجایی که می‌توانید استرس خود را به حداقل برسانید. همچنین یک غذای سالم با پروتئین فراوان بخورید تا به روند رشد مو کمک کند.
دفعات شستن مو
علاوه بر موارد گفته شده، در مورد استفاده‌ی مکرر از شامپو با این تصور که شستن زیاد مو ریزش مو را بسیار زیاد می‌کند، ترس نداشته باشید.
Salinger در این مورد بیان می‌کند: “معمولا تصور می‌شود که عدم شستشوی موها ریزش مو را به حداقل می‌رساند. اما حقیقت این است، که دفعات شستن موهای شما تاثیری بر میزان ریزش مو نخواهد داشت. موهایی که آماده ریزش هستند؛ حتما می‌ریزند.”
مراجعه به متخصص
بعد از اینکه خون خود را بررسی کردید و متوجه شدید که خون شما مشکلی ندارد، به سراغ یک متخصص پوست یا یک متخصص اعصاب معتبر بروید. گزینه‌های درمانی می‌تواند شامل دارو، روش‌های درمانی برای کاهش التهاب در اطراف فولیکول‌های مو (hair follicles) باشد. همچنین لیزرهای خانگی که رشد موهای جدید را تحریک می‌کنند، نیز یکی از راهکارها است.
Midey در این رابطه بیان می‌کند: “این تقریباً نشان افتخار مادر است.”
مادری در مورد ریزش موهای خود می‌گوید: “من سرم را با پیشانی‌بند بستم، که موهایم را جدا کند، تا لکه‌های طاسی را بپوشاند. من حتی برخی اوقات از تکه‌های مو برای پوشش موهایم استفاده می‌کردم. اما هم اکنون موهای من به طور طبیعی مداوم در حال رشد هستند. حتی اگر برای به دنیا آوردن فرزندانم مجبور شدم کاملاً کچل شوم، بازهم ارزش آن را خواهد داشت.
تاثیر بارداری‌های بعدی
آیا با بارداری‌های بعدی ریزش مو بدتر می‌شود؟ پاسخ این سوال منفی است. گفته می‌شود، برخی از خانم‌ها ممکن است دریابند که مشکلات ژنتیکی ریزش مو می‌تواند در اثر بارداری ایجاد شود. (مانند طاسی با الگوی زنانه (female pattern baldness)، که در آن موها از بالا و جلوی پوست سر نازک می‌شوند.)
David Salinger مدیر انجمن بین المللی متخصصان مغز و اعصاب، در این زمینه بیان می‌کند: “این نوع ریزش مو است که ممکن است با هر بارداری بارزتر شود.”
