ما در این مطلب می خواهیم برای زمانی که کودک بیمار است، اطلاعات خوبی را به شما بدهیم. درباره مراقبت‌های خانگی که وجود دارد و شما می توانید از آنها بهره ببرید، درباره انواع بیماری هایی که مکرراً برای کودکان اتفاق می افتد، نگرانی هایی که معمولا والدین دارند و … . در مورد بیماری های رایج کودکان و نوزادان صحبت خواهیم کرد.
خوشبختانه بسیاری از بیماری هایی که معمولاً رایج هستند، مانند سرماخوردگی و استفراغ و اسهال و غیره از طریق ویروس ایجاد می شوند. بیماری هایی که منشا آن ویروس است، خودمحدودشونده هستند. یعنی خود به خود از بین خواهند رفت. اما شما می توانید با مراقبت هایی که وجود دارد در بهبودی کودک تسریع ایجاد کنید. همچنین باعث شوید که کودک کمتر اذیت شود.
به هر حال نکات زیادی وجود دارد اما اگر لحظه‌ای رسید که ندانستید باید چه کنید بهترین کار این است که با پزشک مشورت نمایید.
سرماخوردگی کودک
سرماخوردگی یکی از بیماری های رایج کودکان است و می تواند باعث اذیت کودک و شما شود. بهتر است درباره سرماخوردگی برخی اطلاعات مهم را دریابید.
مشکل در تنفس در سرماخوردگی
زمانی که ویروس سرماخوردگی به بدن افراد مختلف از جمله نوزادان حمله می کند، باعث می شود قسمت های داخلی مجرای بینی ورم کند. این ورمم باعث می شود کودک به سختی نفس بکشد. سخت نفس کشیدن باعث می شود کودک نتواند به راحتی بخوابد. این عدم خواب راحت باعث می شود چشمان کودک پف کند یا دور چشمانش سیاه شود و یا اینکه اشک آلود به نظر برسد.
تمام این مسائل باعث کم شدن سطح انرژی او و یا کم شدن اشتهای او می شود. همچنین در پی مقاومت سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس سرماخوردگی، ممکن است فرد تب کند.
نکاتی که گفتیم درباره زمانی بود که کودک با سرماخوردگی روبرو می شود که در چه وضعیتی قرار می‌گیرد، چه علائمی نشان می‌دهد و حالات او چگونه است.
اما شما چگونه می توانید به او کمک کنید؟
کمک به نوزاد سرماخورده
مهم ترین نکته این است که دادن مایعات اضافی به کودک در زمان سرماخوردگی واقعا می تواند کمک کننده باشد.
اگر نوزاد شما شیرخواره است سعی کنید در دفعات بیشتری به او شیر بدهید. اما اگر نوزاد کمی بزرگتر است یا با شیرخشک تغذیه می شود، می‌توانید مایعات شفاف را که بخشی از رژیم غذایی او می‌باشد را در دفعات بیشتری به او بدهید مانند آب سیب.
شیردهی در زمان سرماخوردگی نوزاد
یکی از مهمترین مشکلاتی که زمانی که کودک سرماخوردگی می‌شود پیش می‌آید این است که شیر دهی به او سخت تر می‌گردد.
همانطور که گفتیم بینی کودک دچار ورم می شود و به سختی می تواند نفس بکشد. زمانی که مادر سینه خود را در دهان او قرار دهد، نوزاد راه تنفس دهان را نیز از دست می دهد، از این رو با مشکل روبرو می‌شود.
بنابراین باید به دنبال چاره‌ای برای این مشکل نیز بود.
یکی از راه حل‌ها این است که در حین شیردهی به او استراحت بدهید تا بتواند نفسش را شارژ کند و دوباره به شیر خوردن ادامه دهد.
همچنین مایعات دیگر را می توانید از طریق قطره چکان یا قاشق به او بدهید تا زمانی که بتواند به راحتی از طریق بینی نفس بکشد.
یکی دیگر از کمک‌های شما به او این است که کمک کنید تا زودتر ورم بینی‌اش کاهش یابد.
قطره های نمکی مخصوص بینی که از داروخانه می‌توانید تهیه کنید باعث می‌شوند که کودک بتواند راحت تر تنفس کند.
مرطوب کردن اطراف بینی نیز به کاهش التهاب آن کمک می کند.
سعی کنید مخاط درون بینی نوزاد را نیز زود به زود تخلیه کنید تا به راحتی او در تنفس در حین شیردهی در زمان سرماخوردگی کمک کنید.
سرفه کودک در دوران سرماخوردگی
وقتی کودک سرما می خورد، ممکن است شروع به سرفه کند. خیلی به دنبال داروی سرفه نباشید تا سرفه کودک را متوقف کنید. زیرا سرکوب سرفه می تواند مضر باشد. ولی اگر سرفه شدید و نگران کننده دارد، با پزشک مشورت کنید.
ویلیام جیمز، متخصص اطفال در کانادا توصیه می کند که به نوزادان زیر یک سال داروهای ضداحتقان ندهید.
تماس با پزشک در زمان سرماخوردگی کودک
با وجود اینکه سرماخوردگی یکی از رایج ترین بیماری هایی است که برای کودک پیش می آید و معمولاً در خانه والدین می توانند آن را درمان کنند، اما گاهی اوقات برخی علائم شکل می‌گیرد که بهتر است حتما به پزشک مراجعه کرد.
برای مثال اگر کودک شما نفسش بسیار سریع است یا پر سروصدا نفس می کشد و یا سینه‌اش در زمان نفس کشیدن خس خس می کند، به پزشک مراجعه کنید.
همچنین اگر دچار خروسک (کروپ) شد باز هم بهتر است کودک را نزد پزشک ببرید.
از دیگر علائمی که در زمان سرماخوردگی کودک نشان می دهد که شما باید به پزشک مراجعه کنید، یکی تنگی نفس و سختی در نفس کشیدن است، دومی رنگ پریدگی صورت ، بی حالی شدید یا ضعف شدید است و سومی امتناع و از نوشیدن مایعات و یا اینکه کودک به شدت بیمار به نظر برسد.
بهترین دارو برای سرماخوردگی نوزاد
داروهای خانگی و داروخانه‌ای زیادی وجود دارند که برای سرماخوردگی کودک موثر می‌باشند. اما بهترین و موثرترین دارو برای سرماخوردگی نوزاد شیر مادر است. زیرا شیر مادر حاوی آنتی بادی‌هایی است که به بدن کودک کمک می کند تا بتواند در برابر ویروس های سرماخوردگی قوی تر ظاهر شود.
یعنی اگر کودک شما با شیر مادر تغذیه شود نه تنها دیرتر بیمار می شود، بلکه وقتی که بیمار می‌شود نیز بیماری‌اش نسبت به حالت‌های دیگر ضعیف تر است.
بنابراین زمانی که او سرما می‌خورد، حتماً به شیردهی ادامه دهید و هرگز شیردهی را متوقف نکنید.
اسهال و استفراغ از بیماری های رایج کودکان
یکی دیگر از بیماری‌هایی که معمولا برای کودکان رخ می دهد، اسهال و استفراغ است. بزرگترین خطری که در پی اسهال استفراغ ممکن است برای نوزاد پیش بیاید، کم آبی بدن است. بنابراین باید به این موضوع خیلی توجه کنید.
همچنین معمولاً این دو نشانه برای نشان دادن عفونت دستگاه گوارش بروز پیدا می کنند. البته اگر نوزاد شما شیرخواره است، ممکن است نرم بودن مدفوع نشانه اسهال نباشد. زیرا نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند معمولاً مدفوع نرمی دارند.
بنابراین اگر می خواهید تشخیص دهید که اسهال است یا نه باید چنین علائمی را در مدفوع او ببنید: اولا مدفوع مکرر باشد یعنی در دفعات بیشتری نسبت به روزهای قبل اتفاق بیفتد، دوما آبکی باشد و سوماً اینکه حالت منفجره داشته باشد. در این حالت حتما باید نزد پزشک معاینه شود.
خطر اصلی که در اسهال وجود دارد این است که باعث می شود املاح و مواد معدنی، مایعات و مواد مغذی که تاکنون توسط بدن نوزاد جذب می شد، حالا در زمان اسهال از طریق مدفوع کاملا از بین می‌رود و خارج می‌شود و این خیلی خطرناک است و باعث بی حالی و کم آبی بدن نوزاد می‌شود.
برخی شیرخشک ها وجود دارند که برای جذب سریع طراحی شده اند. زمانی که نوزاد اسهال می شود و او را نزد پزشک می‌برید، ممکن است این شیر خشک توصیه شود.
اما نوزادانی که شیر مادر می خورند به مصرف شیر خشک نیاز ندارند. فقط مادر باید سعی کند در دفعات بیشتری به او شیر بدهد.
کمک به کودک
یک راه خیلی خوب برای کمک به کودک در این شرایط این است که به صورت مداوم به کودک دوزهای کوچکی از مایعات را بدهید تا بدین ترتیب کودک وقتی میخواهد مدفوع کند بتواند از این مایعات استفاده کند و بر روده های خود فشاری وارد نکند.
نوزادی که شیر خشک مصرف می کند نیز بهتر است هر یک ساعت یک تا دو اونس شیر خشک حل شده در آب را بخورد.
در زمان اسهال و استفراغ نوزاد، چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورتی که مشاهده کردید کودکتان ضعف دارد و بی حال است، در 24 ساعت کمتر از 6 بار پوشکش را خیس کرده است (نشانه کم آبی بدن) و یا با اینکه گریه می کند اشکی ندارد یا دهانش خشک به نظر می رسد، حتما سریعا به پزشک مراجعه کنید. علاوه بر این در صورتی که مشاهده کردید نقطه نرم روی سر او فرورفته به نظر می رسد، باز هم فورا به پزشک مراجعه نمایید.
دلیل اینکه در زمان اسهال و استفراغ، حتما باید به دنبال درمان پزشکی باشد این است که ممکن است کودک شما درگیر کم آبی شدید بدن گردد.
کم آبی شدید بدن به درمان فوری نیاز دارد. برخی از علائم کم آبی شدید بدن عبارتند از:
- گودرفتگی چشم
- چروک افتادن بر روی پوست
- گذشت 6 ساعت و عدم تکرار ادرار
- بدون تحمل شدن، بداخلاق شدن یا خواب آلودگی زیاد
- کاهش وزن
در رابطه با مشکلات جدی دیگر در مورد اسهال و استفراغ در نوزاد وقتی برخی علائم پیش می آید باید هر چه سریع تر به دنبال رفع مشکل باشید:
- کودک خیلی بیمار به نظر برسد یا درد داشته باشد.
- از نوشیدن هر نوع مایعی خودداری کند.
- بیش از 12 ساعت استفراغش دوام یابد.
- استفراغ خونی
- اسهال خونی
تب در کودکان
یکی دیگر از مسائلی که در کودکان دائما دیده می شود، مسئله ی تب کردن است. در رابطه با تب کردن کودک و نوزاد در مطلبی دیگر مفصلا توضیح داده‌ایم، اما بطور خلاصه در اینجا نیز برخی نکات مهم مرتبط با آن را عنوان خواهیم کرد.
مهمترین نکته ای که باید درباره تب بدانید این است که تب به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ی یک بیماری است.
اگر نوزاد شما خیلی کوچک است، یعنی کوچک تر از 6 ماه، به محض تب کردن باید نزد پزشک برده شود تا بررسی های لازم بر روی او صورت گیرد.
اما اگر نوزادتان بزرگتر از 6 ماه باشد، با یک بیماری خیلی خفیف هم ممکن است تب بالایی کند و این خیلی نگران کننده نیست.
یا از سوی دیگر کودک بالای 6 ماه ممکن است به شدت بیمار شود اما تب نکند.
از این رو در این سنین، تب یا درجه تب به میزان شدید بودن یا خفیف بودن بیماری ربطی ندارد.
پس بهتر است بجای اینکه تب او را مدام اندازه بگیرید و بخواهید تبش را پایین بیاورید، بر روی اینکه حالش چطور است تمرکز کنید.
اگر حتی شما درجه تب او را پایین بیاورید، یا کلا تب را رفع کنید، به این معنی نیست که بیماری او را رفع کرده اید.
برای کاهش درجه تب معمولا استامینوفن یا ایبوپروفن تاثیرگذار هستند.
بهتر است روش هایی مانند پاشویه و حمام خنک را استفاده نکنید، چون ممکن است باعث ایجاد لرز در کودک گردد.
اندازه گیری دمای کودک
برای اندازه گیری دمای بدن کودک در زمانی که او تب کرده است، دماسنج های مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد.
برای کودکی که کمتر از 2 سالن سن دارد، دماسنج زیربغل مناسب است. اما از دماسنج مقعدی نیز می توان استفاده کرد. دمای زیر بغل معمولاً 0.5 تا 1 درجه سانتی گراد کمتر از دمای مقعدی است. دماسنج گوش هم خوب است اما گران قیمت هستند.
اگر از دماسنج بازویی خواستید استفاده کنید، تنها لازم است آن را زیر بازوی کودک قرار دهید و بازو را محکم به بدن او بچسبانید. دمای طبیعی زیر بغل 36.4 درجه سانتیگراد است و بالاتر از 37.5 درجه نیز نشانگر تب کودک است.
اگر دماسنجی که استفاده می کنید، دماسنج دیجیتالی باشد، راحت تر و سریع تر می توانید نتیجه درجه تب کودک را بخوانید. همچنین عددی که می خوانید قابل اعتمادتر است.
استفاده از دماسنج جیوه ای توصیه نمی شود.
