ایجاد عادات بهداشتی دهان و دندان برای کودکان در هر سنی دشوارتر از آن چیزی است که فکرش را بکنید. ما در این مطلب قصد داریم در رابطه با این موضوع که موضوعی بسیار مهم است و در صورت نداشتن اطلاعات کافی درباره آن، احتمالا با پوسیدگی در دوران کودکی فرزندتان روبرو شوید، صحبت کنیم.

سومین مراجعه‌ی میشل گریتر به دندانپزشکی با دخترش اوری که چهار ساله است، برای میشل که مادر سه فرزند بود، تجربه وحشتناکی بود.

گریتر با حفره های دندانی بیگانه نبود، زیرا پسرش در هفت یا هشت سالگی به مقداری پر کردن دندان نیاز داشت. در رابطه با اوری، متخصص بهداشت وارد اتاق انتظار شد و از او پرسید که او با دندان کوچکترین دخترش چه کار کرده است، یا نکرده است.

گریتر به یاد می‌آورد: ” متخصص بهداشت به من گفت که این یکی از بدترین دهان‌هایی است که دیده است و ممکن است اوری مجبور به جراحی دهان شود. صورتم قرمز شد و شروع کردم به گریه کردن. احساس وحشتناکی داشتم. من هم مثل هر پدر و مادری همیشه خواستم برای فرزندم کار خوبی انجام دهم.”

دندانپزشک حفره های دندان اوری را پر کرد و دندان های آسیاب او را مهر و موم کرد و گریتر پس از گذراندن یک درس بهداشت دهان و دندان نزد متخصص بهداشت، تلاش خود را برای مسواک زدن کامل همه دندان های بچه هایش دو برابر کرد.

گریتر که پس از گذشت دو سال، هنوز از این اتفاق عصبانی و ناراحت است، می گوید: “اینطور نیست که من یک احمق باشم. همه چیزهایی که به من گفتند با آنچه می دانستم و آنچه برای دندان‎‌های فرزندم انجام می‌دادم، مطابقت داشت. یعنی من کم‌کاری نکردم ولی متاسفانه دانش درستی در این مورد نداشتم.”

او دو بار در روز دندان های دخترش را مسواک می زد و او را به خوردن سیب و هویج تشویق می کرد. اما با این حال، چگونه در دوران پیش دبستانی با دهانی پر از دندان‌هایی با حفره‌ی خالی مواجه شد؟

واقعیت این است که تعداد خیلی زیادی از کودکان خردسال در دندان‌های شیری خود دچار حفره هستند و داستان‌هایی مانند داستان گریتر رایج می‌باشند.

داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده از سال 2004 نشان می‌دهد که پوسیدگی زودرس کودکی (ECC)، فرآیندی که در آن مینای دندان شکسته می‌شود و منجر به ایجاد حفره می‌شود، یک چهارم کودکان در آمریکای شمالی بین دو تا پنج سالگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

حتی بدتر از آن، بروز ECC (که به آن پوسیدگی دندان در دوران کودکی نیز گفته می شود) در این گروه سنی نسبت به دوره ارزیابی قبلی، چهار درصد افزایش یافته بود.

گزارش ژوئیه 2008 توسط کالج دندانپزشکی آلبرتا تا آنجا پیش رفت که ECC را یک “اپیدمی بهداشت عمومی” نامید که کودکان را از هر سطح طبقاتی مبتلا می کند.

فهرست موضوعات پنهان کردن
1) دندان شیری مهم است!
2) عوامل موثر بر ECC
3) ارتباط والدین
4) نوزادان (0-1)
5) کودکان نوپا (1-2)
6) پیش دبستانی (3-5)
7) سن مدرسه (6+)

دندان شیری مهم است!

پوسیدگی در دوران کودکی بیماری است که برای بسیاری از والدین مطرح نیست، زیرا ممکن است فکر کنند حفره دندان شیری مشکل بزرگی نیست؛ زیرا به هر حال قرار است از بین برود. اما دندان‌های شیری اهمیت دارند – آن‌ها به رشد گفتار کمک می‌کنند، در هضم غذا نقش دارند و نگهدارنده‌ی جای دندان‌های دائمی هستند.

روزاموند هریسون (Rosamund Harrison)، دندانپزشک اطفال در ونکوور می گوید: “هر چه کودک زودتر پوسیدگی دندان را شروع کند، خطر پوسیدگی در آینده بیشتر می شود. هریسون، که همچنین رئیس بخش دندانپزشکی کودکان در دانشگاه بریتیش کلمبیا است، می‌گوید این خطر برای هم دندان‌های شیری و هم دندان‌های دائمی افزایش می‌یابد.”

چیزی که روشن نیست این است که چرا برخی از بچه هایی که هنوز کوچک هستند، پوسیدگی دندان را تجربه می کنند. موضوع پیچیده است و در نهایت، چیزی فراتر از مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و مراجعه به دندانپزشک هر شش ماه یکبار در این بین وجود دارد.

هریسون می گوید: “پوسیدگی دندان یک فرآیند است. اینطور نیست که شما یک روز با یک حفره در دندانتان از خواب بیدار شوید. مشکل ECC این است که فقط به دندان ها مربوط نمی‌شود. این در مورد کودک، خانواده و جامعه است. این یک بیماری چند عاملی است.”

بیشتر بخوانید: سفیدهای مرواریدی اولیه

عوامل موثر بر ECC

ژنتیک در ECC نقش دارد: اگر هر دو والد (هم مادر و هم پدر) دندان‌های زیادی پر کرده باشند، به احتمال زیاد فرزندان آنها دندان های مستعد پوسیدگی را به ارث خواهند برد.

علاوه بر این، مینای دندان‌های شیری متخلخل‌تر (نفوذپذیرتر) است، بنابراین هنگامی که متابولیسم قند در داخل دهان توسط باکتری‌ها ایجاد می‌شود، بیشتر در معرض فرسایش اسیدی است.

 هریسون می گوید که علاوه بر ژنتیک، رژیم غذایی خانواده، رفتارهای بهداشتی مربوط به دهان و دندان و قرار گرفتن در معرض فلوراید بر ایجاد یا عدم ایجاد ECC تأثیر می گذارد.

اگر آب فاقد فلوراید باشد، مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید مهم است. فلوراید یک ترکیب طبیعی است که مینای دندان را کمک می کند در برابر پوسیدگی مقاومت کند.

خمیردندان های حاوی فلوراید را فقط پس از رسیدن کودک به سه سالگی می توان با خیال راحت استفاده کرد. با این حال، انجمن دندانپزشکی کانادا (CDA) خمیر دندان حاوی فلوراید را برای آن دسته از کودکان زیر سه سال که در معرض خطر ابتلا به ECC در نظر گرفته شده اند، توصیه می کند. دندانپزشک شما در اولین ویزیت، معمولاً در حدود یک سالگی، خطر ECC کودک شما را تعیین می کند.

CDA می‌گوید مکمل‌های فلوراید (مانند قرص‌ها، قطره‌ها و قرص‌های جویدنی) در اکثر جوامع مورد نیاز نیستند، مگر اینکه به‌طور خاص توسط دندانپزشک تجویز شده باشند. دهانشویه های حاوی فلوراید فقط برای کودکان بالای شش سال و در معرض خطر پوسیدگی دندان مناسب است.

به گفته متخصصان بهداشت دندان، تنها مسواک زدن ساده دندان های کودکان دو بار در روز ممکن است کافی نباشد. والدین باید به رفتارهای فرزندانشان، از جمله دفعات غذا خوردن و انواع غذاها و نوشیدنی هایی که مصرف می کنند، نگاه کنند.

ارتباط والدین

سارا هالند (Sarah Hulland)، دندانپزشک اطفال در کلگری کانادا، می گوید: “الگوهای والدین نسبت به گذشته تغییر کرده است. بچه‌ها مرتباً می‌خورند و می‌نوشند و معمولاً چیزی که می‌نوشند آب نیست، شیر یا آبمیوه است.”

او می گوید که این “میان وعده های مداوم” اثرات فاجعه باری دارد.

فرهنگ ما برای دندان‌های سفید صاف و لبخند بی‌نقص ارزش زیادی قائل است، بنابراین اگر کودکی در چهار سالگی پرکردگی در دندان داشته باشد، می‌تواند باعث شود که مادر و پدر احساس شکست کنند. در حالی که والدین نباید خود را سرزنش کنند، آنها باید ارتباط بین تمام عادات دهانی، جرعه جرعه خوردن، میان وعده و مسواک زدن، و سلامت دندان را درک کنند.

هالند می گوید: “پارامترهای رفتاری که در اوایل القا می کنید، تفاوت بزرگی برای کودکان ایجاد می کند.”

نوزادان (0-1)

مری برتون (Mary Bertone)، یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن بهداشت دندانپزشکان کانادا است. وی می‌گوید: ” این سن کم، زمان ایجاد عادت‌ها است.”

او می‌گوید: چند بار در روز پس از شیر دادن به نوزاد، دهان کودکتان را با یک پارچه نرم پاک کنید. پس از بیرون آمدن اولین دندان، آن را دو بار در روز با یک برس انگشتی تمیز کنید. نیازی به خمیر دندان نیست، فقط برس انگشتی را به آرامی اطراف هر دندانی بمالید.

CDA والدین را تشویق می کند که اولین ملاقات دندانپزشکی کودک را ظرف شش ماه پس از رویش اولین دندان یا تا اولین تولد کودک رزرو کنند.

و هرگز و هرگز کودک خود را با یک دمنوش آغشته به عسل یا با یک شیشه شیر به رختخواب نبرند. شیر مادر، شیر گاو و شیر خشک همه حاوی قندهایی هستند که در دهان کودک باقی می ماند. اما یک بطری یا یک فنجان آب اشکالی ندارد.

کودکان نوپا (1-2)

تمام دندان‌های شیری در این مرحله وارد دهان بچه می‌شوند، بنابراین مهم است که والدین آنها را دو بار در روز با استفاده از مسواک مناسب سن او، مسواک بزنند.

در دایره های کوچک بالای دندان ها، در شیارهای مولر و در امتداد خط لثه، از جمله جایی که زبان قرار می گیرد، مسواک بزنید.

فقط در صورتی از خمیردندان فلورایددار کودکان به اندازه دانه برنج استفاده کنید که کودک شما در معرض خطر ECC باشد. (عوامل عبارتند از استعداد ژنتیکی برای پوسیدگی دندان، همچنان تغذیه بر اساس تقاضا یا مصرف میان وعده های شیرین بین وعده های غذایی.) این مقدار ناچیز فلوراید برای بلعیدن بسیار ناچیز است، اما برای ماندن روی دندان کافی است. اگر در مورد استفاده از آن، مطمئن نیستید، از دندانپزشک خود در مورد آن بپرسید.

اگر نوزادتان در برابر مسواک زدن مقاومت می کند، پشتکار داشته باشید. می توانید در طول زمان مسواک، گوش دادن به موسیقی یا تماشای تلویزیون را امتحان کنید.

اگر فرزندتان به شما اجازه می دهد دندان هایش را مسواک بزنید، این کار را انجام دهید. اگر شکست خورد، اشکالی ندارد که او را مجبور کنید.

هالند می‌گوید: “این برای آنها یک عمر آسیب روحی ایجاد نمی‌کند. او آن را با تعویض پوشک مقایسه می کند. شما کودک نوپای خود را با پوشک کثیف به رختخواب نمی برید. او می‌گوید با مسواک نزدن، کودکتان را با دندان‌های کثیف به رختخواب می‌کشید.”

پیش دبستانی (3-5)

در این سن کودکان می توانند مسواک زدن دندان های خود، به تنهای را شروع کنند، اما هنوز به کمک نیاز دارند.

برتون می گوید از «بررسی حشرات قند» به عنوان بهانه‌ای برای کمک به مسواک زدن کامل صبح و قبل از خواب استفاده کنید. اگر هنوز شروع نکرده اید، استفاده از خمیردندان حاوی فلوراید را شروع کنید و اگر کودکتان می تواند به خوبی تف کند، مقدار آن را به اندازه یک نخود افزایش دهید.

به یاد داشته باشید که مرتباً دندان‌ها را در امتداد خط لثه از نظر وجود خطوط سفید، گچی یا نواحی تغییر رنگ که می‌تواند نشان‌دهنده پوسیدگی دندان باشد، بررسی کنید.

برتونه می‌گوید: “وقتی همه دندان‌هایشان داخل هستند و هنوز بیرون نیامده‌اند و اگر دندان‌هایشان در حال بیرون آمدن هستند و قابل لمس می‌باشند، استفاده از نخ دندان را شروع کنید.”

در نهایت، مراقب میان وعده های کودکان باشید: از خوردن شیرینی ها و پوست میوه های چسبنده خودداری کنید و بین وعده های غذایی از آب استفاده کنید.

سن مدرسه (6+)

دندان‌های دائمی، از جمله دندان‌های آسیاب، در این سن شروع به رویش می‌کنند و بچه‌ها انتظار بازدید از فرشته‌ی دندان را دارند.

 برتونه می‌گوید: “مسواک زدن دندان‌های دائمی زمانی که شروع به بیرون آمدن می‌کنند، مهم است. والدین هنوز باید به بچه ها کمک کنند که دو بار در روز مسواک بزنند و نخ دندان بکشند تا زمانی که حدوداً هفت یا هشت ساله شوند و بتوانند خودشان این کار را مدیریت کنند.”

توئین ها (پیش از نوجوانی مرحله ای از رشد انسان پس از اوایل کودکی و قبل از نوجوانی)، معمولا شیرینی های بیشتری مصرف می کنند و ممکن است انگیزه مسواک زدن نداشته باشند.

برتون پیشنهاد می‌کند که به آن‌ها توضیح دهید که مردم دوست ندارند به دندان های تیره یا لثه های قرمز نگاه کنند و هیچ کس بوی بد دهان را دوست ندارد. مسواک برقی یا تایمری می تواند به افزایش مدت زمانی که بچه ها صرف مسواک زدن می کنند کمک کند. هدف مدت زمان دو دقیقه است، اما اکثر آن‌ها این کار را کمتر از 40 ثانیه انجام می دهند.