مقدمه
وقی برای اولین بار پدر یا مادر می‌شوید، احتمالا انتظار نخواهید داشت که مواد شیمیایی موجود در غذا و لوازم خانگی برای شما مهم شوند. در واقع زمانی که شما کودکتان متولد می‌شود، مواردی مانند فنجان‌های پلاستیکی، برندهای پوشک، مرطوب‌کننده‌های پوست کودک و حتی ضد آفتاب برای شما یک تهدید محسوب می‌شوند. در این مطلب به توضیح در مورد خطر مواد شیمیایی برای کودکان پرداخته‌ایم.
مواد شیمیایی
مواد شیمیایی چیست؟
جو شوارکز (Joe Schwarcz)، شیمیدان است وی در این مورد می‌گوید: “مهم است که به یاد داشته باشید که مواد شیمیایی خوب یا بد نیستند.” وی در ادامه می‌گوید، مواد شیمیایی فقط اجزای سازنده ماده هستند. همه چیز در جهان از مواد شیمیایی تشکیل شده است. چیزی به اندازه سیب که بی‌ضرر است حاوی بیش از 300 ماده شیمیایی طبیعی است، از جمله برخی از همان موادی که والدین در برخی محصولات از آن‌ها اجتناب می‌کنند.
شوارکز معتقد است که افزایش ترس از مواد شیمیایی با تکامل اینترنت و به اشتراک‌گذاری انبوه اطلاعات همزمان شده است. وی می‌گوید: “مردم بیش از هر زمان دیگری در معرض اطلاعات هستند. اطلاعات صحیح زیادی وجود دارد، اما اطلاعات نادرست زیادی نیز وجود دارد.”
از آنجایی که مردم در طول دهه‌ها بر بسیاری از بیماری‌های تهدیدکننده زندگی و نگرانی‌های پزشکی غلبه کرده‌اند، اکنون زمان و فضای ذهنی بیشتری برای نگرانی در مورد نگرانی‌های کوچک‌تر و اغلب پیش پا افتاده‌تر دارند. شوارکز می‌گوید: “از آنجایی که محصولات بیشتر و بیشتری به بازار هجوم می‌آورند، صحبت‌های بیشتری در مورد چیستی و محتوای آن‌ها مطرح شده است. رسانه‌های اجتماعی، اینفلوانسرها و والدین دنبال‌کننده‌ی آن‌ها که خطوط تولید مختلف “طبیعی” را تبلیغ می‌کنند، همچنین در تقویت یا ایجاد نگرانی‌هایی که برخی از مادران حتی نمی‌دانستند که دارند، نقش داشته‌اند.”
مواد شیمیایی طبیعی یا مصنوعی
آیا مواد شیمیایی طبیعی در مقابل مواد شیمیایی مصنوعی برتری دارد؟
بازاریابی همچنین نقش بزرگی در ایجاد ترس و سردرگمی در مورد مواد شیمیایی، به ویژه در مورد مواد شیمیایی “طبیعی” در مقابل “مصنوعی” ایفا می‌کند. در همین مورد Schwarcz می‌گوید: “در بیش از 40 سال فعالیتم در این تجارت، بزرگ‌ترین افسانه‌ای که باید با آن بجنگم این است که اگر چیزی طبیعی است، ایمن و مطلوب است، و اگر چیزی مصنوعی باشد، خطرناک است و باید از آن اجتناب کرد. فقط به این دلیل که چیزی که در طبیعت رخ می‌دهد به این معنی نیست که بی‌خطر است.” وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: “زهر عقرب نیز طبیعی است، اما خطرناک است.”
نگرانی در مورد مواد شیمیایی
آیا باید در مورد مواد شیمیایی نگران بود؟ زمانی که فرزندانمان در معرض مواد شیمیایی موجود در مواد غذایی و محصولات خانگی هستند، چه خطراتی وجود دارد؟ متأسفانه، هیچ پاسخ ساده‌ای برای این سوال وجود ندارد و در واقع می‌تواند بستگی به این داشته باشد که از چه کسی این سوال را بپرسید.
اریکا فیپس (Erica Phipps)، مدیر اجرایی مشارکت کانادایی برای سلامت و محیط زیست کودکان (CPCHE) است و وظیفه‌اش محافظت از سلامت کودکان در برابر آلودگی‌های محیطی است. وی می‌گوید: “قرار گرفتن فرزندان ما در معرض مواد سمی در محصولات خانگی و غذاها چه در رحم مادر و چه در دوران کودکی، می‌تواند باعث آسیب طولانی‌مدت شود. حتی اگر کودک در سطوح کم نیز در معرض قرار بگیرد، این اتفاق همراه با آسیب خواهد بود.”
عوارض
فیپس می‌گوید: “تحقیقات به‌طور مشخص نشان می‌دهند که قرار گرفتن در معرض سطح پایین مواد شیمیایی در طول زمان می‌تواند بدن و مغز در حال رشد کودکان ما را تغییر دهد. همچنین قرار گرفتن به طور همزمان در معرض ده‌ها ماده شیمیایی شرایط را بدتر می‌کند.” ممکن است در هر موردی اثرات حاد یا قابل مشاهده را نبینید، اما این اثرات در طولانی مدت به صورت خفیف است که بسیاری از ما را به شدت نگران کرده است.
وی در ادامه می‌گوید که مطالعات خاصی نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی در دوزهای پایین می‌تواند به سیستم ایمنی و رشد فکری کودکان آسیب برساند. همچنین یکی از زمینه‌هایی که این ارتباط باعث نگرانی فزاینده می‌شود، اختلالات رشد عصبی است. وی به ارتباط احتمالی بین عوامل محیطی و سلامت جسمی و عاطفی معتقد است.
افزایش بیماری
وی می‌گوید: “اوتیسم و تعدادی از اختلالات یادگیری و رفتاری در حال افزایش هستند. بسیاری از کارشناسان بهداشت محیط بر این باورند که قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های محیطی از جمله عواملی است که منجر به افزایش این بیماری‌ها می‌شود.”
با این حال Schwarcz می‌گوید که ارتباط بین قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی و مشکلات سلامتی انسان چندان واضح نیست. وی در ادامه اینطور می‌گوید اولا، ادبیات علمی در مورد مواد سمی مبتنی بر تحقیقات روی حیوانات است و تمایل دارد مواد شیمیایی کاربردی را در مقادیر بسیار بالاتر از میزان پیشنهادی برای استفاده انسانی آزمایش کند. علاوه‌بر این، هر ماده‌ای ممکن است در برخی از دوزها بر روی حیوانات یا در آزمایشات آزمایشگاهی اثرات نامطلوب ایجاد کند. به عنوان مثال، به یاد داشته باشید که آسپرین، در دوزهای کم، می‌تواند از حملات قلبی جلوگیری کند، اما در دوزهای بسیار بالا، می‌تواند کشنده باشد.
عارضه دیگر این است که مطالعات ممکن است وجود یک ماده شیمیایی را در بدن انسان ناسالم نشان بدهند، اما این لزوما به این معنی نیست که این دو با هم مرتبط هستند. وی در ادامه می‌گوید، انجمن‌ها نمی‌توانند علت و معلول را ثابت کنند. وجود همه جانبه مواد شیمیایی در زندگی روزمره ما، شناسایی علل و اثرات خاص در تحقیقات را عملا غیرممکن می‌کند. وی می‌گوید: “ما در جهانی بسیار پیچیده از نظر شیمیایی زندگی می‌کنیم.”
تفاوت در بدن افراد
هر فرد از نظر بیوشیمیایی متفاوت است، به این معنی که ماده‌ای که ممکن است بر یک فرد تأثیر بگذارد، ممکن است بر دیگری تأثیر نگذارد.
Schwarcz می‌گوید: “بدن انسان پیچیده‌ترین ماشین روی زمین است که در آن هزاران واکنش شیمیایی به طور همزمان در جریان است. حال وقتی غذا و محصولاتی را که خود از صدها هزار ترکیب مختلف در دوزهای مختلف تشکیل شده‌اند به آن اضافه کنید، این موضوع حتی پیچیده‌تر می‌شود. بنابراین، مسئله آنطور که دیگران تصور می‌کنند ساده نیست.”
فرد معتمد در زمینه‌ی غذای ایمن
هنگام انتخاب غذاها و محصولات ایمن به چه کسی می‌توانیم اعتماد کنیم؟
یک سوالی که من به عنوان یک والدین مدام به آن باز می‌گردم این است که به چه کسی می توانیم اعتماد کنیم تا در تصمیم‌گیری در مورد این که کدام مواد شیمیایی در چه سطوحی مضر هستند کمک کند؟ وقتی به یک فروشگاه مواد غذایی می‌روم، آیا می‌توانم مواد غذایی و محصولات موجود در قفسه‌ها را بی‌خطر فرض کنم؟ آیا صرفا باید محصولات طبیعی را خریداری کنم؟
تا زمانی که اطمینان زیادی وجود نداشته باشد که یک ماده شیمیایی خطری برای سلامت و رشد کودکان ندارد، نباید آن را در محصولات و در مکان‌هایی که کودکانمان در آن زندگی می‌کنند، یاد می‌گیرند و بازی می‌کنند، قرار بدهیم.
شوارچ می‌گوید: “باید ببینید چه کسی در مورد محصولات صحبت می‌کند. آیا سود مالی بالقوه یا علاقه خاصی به آن محصول دارند یا خیر. همچنین برررسی کنید که سابقه تحصیلی آن‌ها چیست و برخی موارد دیگری که بتوانید به فرد اعتماد کنید. در نهایت شما هستید که در مورد بودن یا نبودن آن محصول در زندگی خود تصمیم می‌گیرید.”
سوالات رایج
برای مراقبت از کودک خود در مقابل مواد شیمیایی موجود در محصولات مختلف راهکارهایی وجود دارد. در این قسمت با توجه به سوالات رایج والدین در این زمینه به توضیح در مورد روش‌های ایمن‌سازی محیط در مقابل مواد شیمیایی برای کودکان پرداخته‌ایم.
فلورید
آیا فلورید برای کودکان بی‌خطر است؟
در این مورد می‌توانید از دندان‌پزشک بپرسید و آن‌ها در مقابل خواهند گفت که جای هیچ نگرانی نیست.
به عنوان مثال در کانادا، بسته به محل زندگی والدین در کانادا، منبع آب شهری ممکن است حاوی فلورید باشد. این مسئله برای برخی از والدین نگرانی‌هایی را در مورد سلامتی ایجاد می‌کند. براک یاهولنیتسکی (Bruce Yaholnitsky)، دندان‌پزشک و رئیس سابق انجمن دندان‌پزشکی آلبرتا در مورد سطح فلورید آب کانادا می‌گوید، جامعه دندان‌پزشکی هیچ گونه تغییر نامطلوب یا عوارض جانبی را مشاهده نکرده است. وی در ادامه می‌گوید، مزایای این سطح از فلورید بسیار بیشتر از عوامل خطر بسیار کوچک ناشی از سطوح بالای آن است.
وی همچنین در مورد اثرات مطلوب آن اینطور می‌گوید، از زمانی که فلورید برای اولین بار در منابع آب شهری در سراسر آمریکای شمالی معرفی شد، این اتفاق در کاهش پوسیدگی دندان در کودکان و بزرگسالان بسیار موفق عمل کرد.
خمیردندان
نگرانی دیگری در مورد فلورید موجود در خمیردندان وجود دارد. اگر کودک خمیر دندان را بخورد چه اتفاقی می‌افتد؟ در پاسخ به این سوال یاهولنیتسکی می‌گوید، مقادیر مصرف خمیردندان مهم است. این مسئله فقط در صورتی نگران‌کننده است که مقدار آن زیاد باشد. وی توصیه می‌کند برای هر بار مسواک زدن از مقداری به اندازه‌ی یک نخود استفاده کنید.
این نگرانی‌ها هنوز باعث می‌شود که بسیاری از والدین برندهای خمیردندان کودکان را انتخاب کنند که فاقد فلورید و ارگانیک هستند. یاهولنیتسکی از این گزینه‌ها اجتناب می‌کند، زیرا فلورید بهترین راه برای جلوگیری از پوسیدگی دندان است. وی می‌گوید: “شایع‌ترین دلیل مراجعه به بیمارستان برای کودکان زیر پنج سال، مشکلات دندانی است. این برای من خطر بیشتری دارد.”
غذاهای اورگانیک
آیا غذاهای ارگانیک برای کودکان بهتر است؟
در مورد استفاده از غذاهای اورگانیک، فواید بسیار زیادی برای سلامتی وجود دارد. در واقع مانع این است که مواد غذایی و محصولات ارگانیک گران‌تر هستند و اغلب برای خرید راحت نیستند. با این حال آیا ارزش دارد که برای خرید و تهیه آن‌ها اقدام کرد؟
Schwarcz شمیدان است وی در این مورد می‌گوید: “ما هیچ داده‌ای نداریم که نشان دهد افرادی که صرفا ارگانیک می‌خورند، سالم‌تر هستند. احتمال این است که افرادی که به رژیم غذایی ارگانیک علاقه دارند، افرادی باشند که به هر حال بهتر از سلامت خود مراقبت می‌کنند.”
با این حال، وی همچنین هیچ ضرری در انتخاب مواد غذایی ارگانیک نمی‌بیند، به خصوص اگر باعث آرامش بیشتر مردم شود. نکته پایانی این است که شما باید از یک رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات استفاده کنید، فرقی ندارد این رژیم شامل محصولات معمولی یا ارگانیک باشند.
دقت در خرید
اسمیت می‌گوید اگر خرید ارگانیک را انتخاب می‌کنید، مطمئن شوید که معنای آن را کاملا درک کرده‌اید. اگر روی یک غذا برچسب “ارگانیک” زده شود، لزوما به این معنی نیست که هیچ گونه مواد شیمیایی در آن وجود ندارد. او می‌گوید: “این تصور غلط وجود دارد که مواد شیمیایی در تولید محصولات و غذاهای ارگانیک مجاز نیستند.”
به دلیل مسائلی که، اسمیت دیده است، وی متقاعد نشده است که خطرات بین مواد غذایی معمولی و ارگانیک متفاوت است. خطر اجتناب از مواد شیمیایی از طریق مصرف محصولات ارگانیک از نظر آماری با خطرات موجود در مصرف محصولات غذایی معمولی متفاوت نیست.
کرم‌های ضدآفتاب
کدام کرم‌های ضد آفتاب برای کودکان بی‌خطرتر هستند؟
در سال 2019 (1398 شمسی)، یک مطالعه از سازمان غذا و داروی ایالات متحده نشان داد که مواد شیمیایی موجود در ضد آفتاب ممکن است بیش از آنچه قبلا تصور می‌شد برای کودکان در سنین پایین‌تر مضر باشد، که والدین را در مورد انتخاب محصول مناسب برای کودکان خود نگران کرد.
خوشبختانه در مورد راهکارهای مراقبت در مقابل نور خورشید، میان متخصصان اتفاق نظر وجود دارد. فیپس می‌گوید: “ما می‌خواهیم کودکان در مقابل اشعه فرا بنفش بی‌رویه محافظت شوند. پس این اولویت و مهم‌تر از همه چیز است.” کرم ضد آفتاب می‌تواند نقش مهمی در این امر ایفا کند، مانند بازی در سایه و پوشیدن لباس‌های محافظ در مقابل آفتاب است.
ضد آفتاب معدنی
به طور کلی، ضد آفتاب‌های فیزیکی (معدنی) برای کودکان موردپسند است. فیپس می‌گوید در حال حاضر نگرانی‌ها عمدتا مربوط به مسدودکننده‌های شیمیایی مورد استفاده در کرم‌های ضد آفتاب مانند اکسی‌بنزون و اکتیل متوکسی‌سینامات است. او می‌گوید: “تحقیقات علمی وجود دارد که نشان می‌دهد این مواد شیمیایی می‌توانند به داخل و از طریق پوست حرکت کنند و با برخی اختلالات هورمونی و سایر اثرات نامطلوب مرتبط هستند.” وی می‌گوید اگر خانواده‌ها حق انتخاب دارند، تا حد امکان از محصولات ضدآفتاب با مسدودکننده‌های فیزیکی مانند دی‌اکسید تیتانیوم استفاده کنند.
فیپس می گوید: “اقدامات ساده، مانند پوشیدن لباس‌های محافظ و بازی در سایه، راه‌های عالی برای محافظت از کودکان در برابر اشعه‌های مضر خورشید هستند.”
میکروپلاستیک
آیا بیسفنول ای و میکروپلاستیک‌ها نگران‌کننده هستند؟
بیسفنول ای بیش از 50 سال است که در پلاستیک‌هایی که به محصولات مصرفی مانند بطری‌های آب قابل استفاده مجدد و پوشش قوطی‌های غذا ختم می‌شوند، استفاده می‌شود. با این حال در دهه‌های اخیر نگرانی‌هایی در مورد ایمنی قرار گرفتن انسان در معرض این مواد شیمیایی، به ویژه در کودکان، مطرح شده است.
بنابراین، به والدین توصیه می‌شود که از هر گونه محصولات نوزاد یا بچه‌ای که حاوی بیسفنول ای هستند خودداری کنند. فیپس می‌گوید اگر والدین نگران مواد شیمیایی بالقوه مضر در پلاستیک محصولات خانگی هستند، باید از پلاستیک‌هایی که حاوی کد بازیافت 3، 6 یا 7 در پایین هستند، اجتناب کنند.
او همچنین اکیدا توصیه می‌کند که والدین غذا را در ظروف پلاستیکی در داخل مایکروویو نپزند. توجه کنید حتی اگر روی آن برچسب “مناسب در مایکروویو” زده شده باشد. در واقع این برچسب به این معنی است که برای ظرف پلاستیکی ایمن است، یعنی این که این ظرف پلاستیکی ذوب یا نشت نمی‌کند، اما به این معنا نیست که هیچ گونه انتقالی از مواد شیمیایی از پلاستیک به غذا وجود نخواهد داشت.
سخن آخر
بعد از خواندن این مطلب چه باید کرد؟ همه این اطلاعات در واقع به چه معناست؟ آیا باید رفتار فرزندپروری و انتخاب محصول خود را تغییر داد و برای جلوگیری از خطرات احتمالی و کاملا اثبات نشده، امکانات و مزایای مالی عمده را مصرف کرد؟
یکی از مادران اینطور می‌گوید: “من این سوال را زیاد از خودم می پرسم. و گاهی اوقات، تمام آشفتگی‌های ذهنی من فقط کمی رفتارم را تغییر می‌دهد. اما چیزی که در طی این دوره که مادر هستم به طور قطع آموخته‌ام این است که از بین بردن استرس و احساس گناه غیرضروری برای من و خانواده‌ام سودمند است. سعی می‌کنم به خودم اجازه بدهم که نگران هر تهدید طولانی‌مدت احتمالی، اما اثبات‌نشده، در هر محصولی در خانواده‌ام نباشم و فقط روی شاد و ایمن نگه‌داشتن بچه‌هایم در زمان حال تمرکز کنم. چرا که ما در حال حاضر به اندازه کافی نگران مسائل روز هستیم. در واقع این طرز فکر چراغ راهنمای من در حال حاضر است.”
