همه‌ی آن چیز که باید در مورد زایمان با کمک هیپنوتیزم بدانید! 

مقدمه

زمانی که باردار هستید و به زمان زایمان نزدیک می‌شوید، پزشک مورد نظر شما برخی ابزار کمکی در زایمان را به شما معرفی می‌کند. در این بین برخی از مادران در زمان زایمان تمایلی ندارند که از داروهای مسکن استفاده کنند. راهکار دیگری به نام هیپنوتیزم وجود دارد. در واقع این روش تکنیکی است که برای مدیریت درد و اضطراب در حین زایمان استفاده می‌شود. برای آشنایی هر چه بیشتر مادران در این مورد، در این مطلب به توضیح در مورد زایمان با کمک هیپنوتیزم پرداخته‌ایم.

هیپنوتیزم

هیپنوتیزم چیست؟
گرانتلی دیک‌رید (Grantly Dick-Read) متخصص زنان و زایمان در کتاب خود با نام ” Childbirth Without Fear” اظهار داشت که ترس عاملی در تجربه درد در هنگام زایمان است. هیپنوتراپیست ماری مونگان (Marie Mongan) پس از اینکه در دو زایمان اولش در دهه 50 با کمک مواد بیهوشی انجام داد، فرزند سوم و چهارم خود را بدون دارو به دنیا آورد. هنگامی که دختر خود را باردار بود شروع به ارائه کلاس‌هایی کرد تا زوج‌های دیگر که به این مسئله تمایل داشتند بتوانند با استفاده از تکنیک‌های او برای مدیریت ترس و اضطراب خود، تجربیات مشابهی داشته باشند.

هدف

مادلین گولک (Madelaine Golec)، فیزیوتراپیست است. وی برای آرام کردن اعصاب خود قبل از زایمان، برای کلاس‌های هیپنوتیزم ثبت نام کرد. او قصد داشت این اعتماد به نفس را به دست بیاورد که بتواند با هر چیزی که در طول زایمان برای او اتفاق می‌افتد مقابله کند.

هدف هیپنوتیزم کاهش ترس و اضطراب در طول فرآیند زایمان و کاهش درد کلی است. به طور عمده به افراد باردار تکنیک‌های آرام‌سازی را آموزش داده می‌شود و دیدگاهی از زایمان ارائه داده می‌شود که بر درد و رنج تمرکز نمی‌کند.

گولک می‌گوید: “داشتن اطلاعات در مورد زایمان و نحوه طراحی بدن برای تولد به من اعتماد به نفس داد. دیدن برخی از مادران که به روشی آرام و زیبا کودک خود را به دنیا می‌آوردند، این امکان را در ذهن من ایجاد می‌کرد که من هم می‌توانم این زایمان آرام را داشته باشم.”

کسب آرامش

تکنیک‌های هیپنوتیزم شما را به حالت هیپنوتیزم واقعی نمی‌برد. در واقع این تکنیک‌ها به منظور ترویج آرامش عمیق برای جدا شدن از درد هستند. این اساسا یک مدیتیشن بارداری است. به عنوان مثال، شما در دوران بارداری انقباضاتی را به صورت موج‌هایی در بدن خود تجربه می‌کنید که همراه با درد است. این تکنیک‌ها از شما می‌خواهند که به این انقباضات به عنوان راهی برای نزدیک‌تر شدن به تولد نوزاد به جای درد و رنج نگاه کنید. این راهی برای تغییر طرز فکر شما و یادگیری این است که بدن شما درد و رنج را احساس نمی‌کند، بلکه معجزه تولد را خلق می‌کند.

قدرت تفکر

لیلیانا کاستودیو (Liliana Custodio) یک مددکار اجتماعی است که در کلاس‌های زایمان با کمک هیپنوتیزم تدریس می‌کند. وی در این مورد می‌گوید، زایمان با کمک هیپنوتیزم فراتر از مراحل و طبقه‌بندی‌های تولد است که در درجه اول بر نتیجه تمرکز دارد. این در حالی است که تمرکز بر پذیرش بخش‌های اسرارآمیز تولد همراه با اعتماد، توانمندی و آگاهی است.

کاستودیو توضیح می‌دهد که این تکنیک‌ها زنان را راهنمایی می‌کند تا از قدرت خود بهره ببرند، انرژی خود را به دست آورند و از فشارهای احتمالی رهایی یابند. این می‌تواند به آن‌ها کمک کند که نوزادان خود را بدون ترس به دنیا بیاورند و تجربه تولد مثبتی داشته باشند.

عملکرد

هیپنوتیزم چگونه کار می‌کند؟
ایده پشت هیپنوتیزم این است که یادگیری کنترل افکار می‌تواند به کنترل درد کمک کند. از آنجایی که درد در ارتباط بسیاری با ذهن است، افراد ممکن است در واقع وقتی درد را مثبت یا سازنده تفسیر کنند، درد کمتری را تجربه کنند.

احساس ترس

وقتی احساس ترس یا اضطراب می‌کنیم، بدن به طور طبیعی هورمون آدرنالین تولید می‌کند. این مسئله باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می‌شود و اکسیژن به اندام‌های ضروری ما منحرف می‌شود. در این وضعیت مشکل این است که آدرنالین و ترس با مهار اکسی‌توسین، هورمونی که به انقباضات کمک می‌کند، زایمان را کند می‌کند. آدرنالین باعث سفت شدن ماهیچه‌ها و احساس درد بیشتر در مادر می‌شود. اکسی‌توسین به عضلات اجازه می‌دهد تا آرام شوند و آگاهی از درد را کاهش می‌دهد.

دکتر ربکا دکر (Rebecca Dekker)، بنیانگذار Evidence Based Birth، است و با موفقیت از هیپنوتیزم برای زایمان دوم و سوم خود استفاده کرده است. وی در این مورد می‌گوید: “در مورد زایمان با کمک هیپنوتیزم، تئوری این است که هیپنوتیزم می‌تواند مراکز عالی سیستم عصبی مرکزی را برای تسکین درد تغییر دهد.”

عدم اثبات

این فرآیند (زایمان با کمک هیپنوتیزم) به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است، بنابراین بیشتر یک نظریه کاری است تا واقعیت اثبات شده. با این حال ایده این تکنیک مهار آدرنالین و ترس است تا مادر احساس آرامش کند و اکسی‌توسین بیشتری ترشح کند. شرکت در کلاس‌های هیپنوتیزم و دانستن اینکه چه چیزی در طول زایمان باید انتظار داشته باشید ممکن است به کاهش ترس و اضطراب در مورد زایمان کمک کند. برای برخی این دانش ممکن است تمام چیزی باشد که برای داشتن احساس آرامش بیشتر لازم است.

تکنیک‌ها

تکنیک‌های هیپنوتیزم شامل چه مواردی هستند؟
هیپنوتیزم از تکنیک‌های آرامش‌بخش، از جمله تاکیدات مثبت، مدیتیشن، تجسم و تفکر هدایت شده استفاده می‌کند. این موارد به کنترل بدن و ذهن کمک می‌کنند و تمرکز را از درد دور می‌کنند. همچنین نکاتی برای کمک به تنظیم تنفس وجود دارد. برخی از برنامه‌ها برخی جملات مثبت را ضبط می‌کنند و برای گوش دادن به شرکت‌کنندگان ارائه می‌دهند که ممکن است به آرامش و تجسم کمک کند. مادران تشویق می‌شوند که این تکنیک‌ها را چند ماه قبل از موعد مقرر تمرین کنند.

حضور در کلاس‌ها

آیا شرکت در کلاس‌های مربوط به هیپنوتیزم ضروری و الزامی است؟
هیپنوتیزم برای همه مناسب نیست، و مطمئنا برای زایمان الزامی نیست. یادگیری تکنیک‌ها می‌تواند پرهزینه و زمان‌بر باشد و ممکن است با برنامه زایمان برخی از بارداری‌ها مطابقت نداشته باشد. با این حال اشکالی ندارد. از آنجایی که کلاس‌ها اختیاری هستند و تحت پوشش بیمه نیستند، مادران همچنین می‌توانند اصول هیپنوتیزم را از طریق کتاب‌ها، ویدیوهای موجود در گوگل یا پادکست‌ها بیاموزند.

مهم نیست که کدام روش را انتخاب می‌کنید، به خودتان زمان کافی برای یادگیری و تمرین تکنیک‌ها بدهید. دکر پیشنهاد می‌کند که کلاس‌های هیپنوتیزم می‌تواند به کاهش استفاده کلی از داروهای مسکن در طول زایمان کمک کند، به‌ویژه زمانی که جلسات تمرینی در سه ماهه اول بارداری یا سه ماهه دوم بارداری شروع می‌شوند. وی در ادامه می‌گوید: “هر چه زودتر یادگیری و تمرین این تکنیک‌ها را شروع کنید برای شما بهتر است.”

مزایا

مزایا هیپنوتیزم برای زایمان چیست؟
آن دسته از مادرانی که به زایمان طبیعی امیدوار هستند، ممکن است هیپنوتیزم را مطابق با خواسته‌های خود بدانند. مطالعه‌ای در استرالیا نشان داد که افرادی که از این روش استفاده می‌کنند، احتمالا با یک متخصص طب سوزنی مشورت کرده‌اند. همچنین در کلاس‌های یوگا یا مدیتیشن در دوران بارداری شرکت کرده‌اند و از داروهای گیاهی، روش هومئوپاتی، رایحه‌درمانی، دمنوش‌های گیاهی یا اسانس‌های گل استفاده می‌کنند.
با این حال هر مادری می‌تواند این روش را امتحان کند. Custodio در این مورد می‌گوید که برخی از مزایای زایمان با کمک این روش توانایی تسلیم عمدی به تجربه آشکار تولد با سهولت و اطمینان به جای ترس، و احساس قدرت، آگاهی، اعتماد به نفس و ارتباط با روند زایمان است. فرقی ندارد این روش استفاده از دارو باشد یا خیر.

سایر مزایای گزارش شده شامل زایمان با درد کمتر، حرکت سریع‌تر در مرحله اول زایمان، زایمان بدون دارو، تجربه آرام‌تر که در آن مادران در حال زایمان هوشیارتر هستند.

خطرات

خطرات و انتقادات در زمینه‌ی هیپنوتیزم شامل چه مواردی است؟
مطالعات بسیاری در مورد هیپنوتیزم در زایمان وجود ندارد. بنابراین ممکن است برای همه این روش موثر نباشد. مهم است که به این روش به عنوان یکی از راهکارها و ابزارهای زایمان در جعبه ابزار زایمان نگاه کنید. یکی از انتقادات وارده به این تکنیک این است که فوکوس لیزری (laser-focused) بر روی قدرت تفکر متمرکز است و در صورتی که تکنیک‌های هیپنوتیزم در حین زایمان نتیجه‌بخش نباشد، برای شما برنامه‌ی دیگری ندارد. در واقع تفکر مثبت قدرت دارد اما همیشه از درد زایمان فراتر نمی‌رود. فوکوس لیزری توانایی ذهنی است که صددرصد توجه فرد را به کاری که در لحظه حال اولویت‌بندی کرده‌ است، معطوف کند.

اگر به کلاس هیپنوتیزم می‌روید، ممکن است بخواهید در کلاس‌هایی شرکت کنید که مداخلات پزشکی احتمالی و گزینه‌های مدیریت درد را توضیح می‌دهند تا برای نتایج مختلف آماده باشید و از سایر گزینه‌های دیگر خود مطلع شوید.

کارایی

آیا روش هیپنوتیزم به طور قطع نتایج مثبتی به همراه دارد؟
آیا کلاس‌های هیپنوتیزم می‌تواند شما را به سمت زایمان بدون درد هدایت کند؟ علم در مورد اثربخشی این تکنیک خیلی اطلاعاتی کاملی ندارد. در حالی که برخی از مطالعات می‌گویند کار می‌کند، مطالعات دیگر از آن پشتیبانی نمی‌کنند.

یک فراتحلیل در سال 2016 (1394 شمسی) از 9 مطالعه که در مورد زایمان با کمک هیپنوتیزم بود، انجام شد. محققان دریافتند که هیچ تفاوت واضحی بین زنانی که با کمک هیپنوتیزم زایمان می‌کردند و افرادی که در گروه‌های کنترل بودند وجود نداشت.
همچنین آن‌ها در ادامه خاطرنشان کردند که گروه هیپنوتیزم از داروهای ضد درد کمتری در طول زایمان استفاده می‌کردند (به استثنای اپیدورال)، بنابراین درد کمی کاهش می‌یافت. محققان به این نتیجه رسیدند که تحقیقات با کیفیت بیشتری در این زمینه مورد نیاز است زیرا مطالعات بسیار کمی در این زمینه انجام شده است.

پس از آن مطالعه، مطالعه‌ای در سال 2022 (1400 شمسی) انجام شد. این مطالعه نشان داد افرادی که با کمک هیپنوتیزم زایمان می‌کنند، میزان کمتری از مداخلات زمان زایمان (مانند فورسپس) بهره می‌برند. همچنین این گروه از زنان دوره‌های زایمان کوتاه‌تر و نرخ بالاتری از زایمان طبیعی را داشته‌اند.

ضعف در مطالعات

دکر می‌گوید: “تنها تعداد کمی از مطالعات استفاده از هیپنوتیزم درمانی را برای زایمان ارزیابی کرده‌اند. وی در ادامه توضیح می‌دهد که شواهد حاصل از این مطالعات کیفیت پایینی دارد و به دلیل این واقعیت که شرکت‌کنندگان ممکن است آموزش‌های متفاوتی را در زایمان هیپنوتیزم دریافت کرده باشند، وضعیت پیچیده می‌شود. بنابراین، نمی‌توان آن‌ها را به یک اندازه و در یک سطح مقایسه کرد. علاوه بر این، شرکت‌کنندگان در این مطالعات در بیمارستان‌ها زایمان کردند و وقفه‌های زیادی را در حین زایمان تجربه کرده‌اند که این می‌تواند با هیپنوتیزم تداخل داشته باشد.”

نتایج

گولک در نهایت در کلاس‌های حضوری شرکت کرد که در آن تکنیک‌های تمرکز حواس را تمرین می‌کرد و فیلم‌های زنان در حال زایمان را با استفاده از روش‌های هیپنوتیزم تماشا می‌کرد. وی می‌گوید: “این کلاس‌ها بسیار مفید بود چرا که من می‌خواستم زایمان بدون دارو داشته باشم.”
وی در ادامه می‌گوید: “در حالی که در طول زایمان به حالت‌های هیپنوتیزمی نمی‌رسیدم، مدام فیلم‌هایی که دیده بودم را تجسم می‌کردم و سعی می‌کردم تنفسم را متمرکز کنم تا بتوانم از طریق انقباضات پیش بروم.”
در نهایت گولک دخترش را بدون اپیدورال یا هر داروی مسکن دیگری به دنیا آورد و نیازی به مداخله پزشکی پیدا نکرد.