رفتار بچه ‌3 ساله و راهکارهای آرام کردن او 

مقدمه

داشتن یک بچه 3 ساله خیلی سخت‌تر از داشتن یک کودک 1 ماهه تا 2 ساله است. در ملاقات‌هایی که من به تازگی با والدین داشتم، به این نتیجه رسیدم که پدر و مادر یک بچه‌ در سنین 3 سالگی به یک انجمن پشتیبانی جهت کنترل فرزندان خود، نیاز دارند. این دسته از والدین گویا هر روز در یک ماشین غلتکی وحشتناک حضور دارند. چرا که آن‌ها هر روز شاهد بدخلقی و سر و صدای کودک خود هستند. والدین کودکان لوسی که شرایط مالی خوبی ندارند، در صورت بدخلقی و سر و صدا از سمت کودکان خود، آن‌ها را با کتک زدن ساکت می‌کنند. در چنین شرایطی والدین می‌خواهند، فقط کودک را ساکت کنند. در این مقاله به توضیح درباره‌ی رفتار بچه 3 ساله از زبان یک مادر می‌پردازیم.

تجربه‌ی یک مادر

ما تجربه‌ی داشتن کودکان لجباز و اخمو را تا دو سالگی فرزندانم نداشتیم. هر دو دخترم در طی دو سال یعنی از تولد تا دو سالگی مهربان و دوست داشتنی بودند. دختران من فعال و خوشحال بودند و بیشتر از یک کودک نوپا انرژی داشتند. من با اعتماد به نفس بالا می‌خندیدم و خوشحال بودم که دخترانم این دوره خود را به خوبی می‌گذرانند.

تغییرات رفتاری کودکان

اما در سنین بالاتر دخترانمان ما را غافل‌گیر کردند. دختر کوچکمان بیشترین تغییر را کرده بود. شاید به این دلیل است که در دوران قرنطینه ناشی از ویروس کرونا، در طی روز زمان بیشتری را با دخترمان گذراندیم. زندگی ما با تغییر رفتار دخترم تغییر کرد. بعد از اینکه دخترم وارد سه سالگی شد، به کلی رفتارش عوض شد. دختر شیرین و آرام ما، به یک دختر پر سر و صدا و بد خلق تبدیل شده بود. دختر من فریاد می‌کشید، گریه می‌کرد و از بسیاری از کارها مثل پوشیدن جوراب امتناع می‌کرد.

اطرافیانم به من می‌گویند که تو بهترین مادر دنیا هستی. اما دختر کوچکم برخلاف دیگران گاهی مرا مادری خوب و گاهی مادری بد خطاب می‌کند. اگر او را در اوایل صبح بیدار می‌کردم، بدخلقی می‌کرد. دخترم فریاد می‌زند که: “به اتاق من نیا” در مقابل گاهی اوقات در حالی که گونه‌هایم را با دستان کوچکش نوازش می‌کرد، از من تعریف می‌کرد. مثلا می‌گفت “مامان تو خیلی ناز هستی.”

زمانی که دخترم را به پیش دبستانی فرستادیم، یک روز علاقه مند بود و یک روز دیگر از رفتن به پیش دبستانی متنفر بود. دخترم در پیاده‌روها دعواهایی بر پا می‌کرد و نسبت به همه چیز نارضایتی خود را اعلام می‌کرد. او وسط راهروی فروشگاه‌ مواد غذایی می‌نشست. یکبار در یک اتفاق به یاد ماندنی قبل از بسته شدن فروشگاه، روی زمین ‌نشست و در حالی که سر و صدا می‌کرد، جعبه‌های وسایل مختلف، تامپون‌ها و پدهای پاک کننده آرایش را به سمت من پرتاب می‌کرد. در همین حال فرزند شش ساله‌ی دیگرم با عجله وسایل پرت شده، توسط دختر کوچکم را جمع می‌کرد.

علت لوس بودن

معمولا هیچ دلیل منطقی‌ای برای تغییر رفتار بچه 3 ساله وجود ندارد. به همین دلیل است که پس از دو بار تجربه‌ی داشتن بچه در سن 3 سال، به شما می‌گویم بدخلقی کودک در این سن، به دلیل ضعف کودک در موقعیت‌های مختلف نیست. بلکه مشکلات پیش آمده برای برخی از بچه‌ها در سنین سه سالگی به دلیل مسائل ذهنی و عاطفی است. رفتار بچه ‌3 ساله حتی آرام ترین والدین را نیز کلافه کرده‌ است.

چرا رفتار بچه ‌3 ساله به این اندازه آشفته‌ است؟ دوران سه سالگی گاهی اوقات “سال‌های جادویی” نیز نامیده می‌شود. کودکان سه ساله مملو از شگفتی، استقال و سوالات مختلف هستند. کودکان در سه سالگی در حال رشد زبان (افزایش قدرت بیان)، حافظه و تخیل خود هستند. در واقع سه سالگی زمان کشف فرزند است. چرا که والدین در این دوران شروع به دیدن، درخشش شخصیت فرزند خود می‌کنند. همچنین این زمان، زمانی است که کودک و والدین هر دو با اتفاقات غیر قابل پیش بینی، انتظارات و مرزهای نامشخص رفتاری، روبه رو می‌شوند.

نظر نویسنده لانسبری

توصیه من نسبت به والدین، در رابطه با رفتار بچه ‌3 ساله این است که آن‌ها بچه‌های بدی نیستند. در کتاب Tolder Disciplin Without Shame نوشته‌ی جانت لانسبری (Janet Lansbury) بیان شده است که: امروزه بهترین کار برای کنار آمدن با کودکان باهوش، کمک گرفتن از یک مشاور یا فردی مطلع در این زمینه است. به همین دلیل من کتاب‌های لانسبری را در کنار تختم و پادکست “Unruffled” لانسبری را در آیفونم ذخیره کردم تا در صورت لزوم از راهنمایی‌های لانسبری بهره ببرم.

لانسبری می‌آموزد والدینی که تابع فرزندان خود هستند، لزوما والدین خوبی نیستند. در فصلی به همین نام، لانسبری از کلماتی مانند “خونسرد”، “آرام” و “واقعی” استفاده می‌‌‌‌کند. تا به والدین کمک کند، تشخیص دهند که واکنش‌های شدید در مقابل بدخلقی‌های کودکان اغلب نتیجه‌ی معکوس می‌دهد. وی اصرار دارد که به انتظارات روزمره‌ی کوتاه مدت کودکان اهمیت دهند، چرا که کودکان مشتاق انجام خواسته‌های روزمره و لحظه‌ای خود هستند.

با توجه به رفتار بچه ‌3 ساله این عادی است که همواره دلش می‌خواهد احساس امنیت کند. حتی در حالتی که در حال ایجاد سر و صدا است. لانسبری تاکید می‌کند والدین باید آرامش خود را حفظ کنند. همچنین تاکید می‌کند که دور از کودک بایستید. چرا که کودک ممکن است با سر و صدایی که ایجاد می‌کند، انرژهای خود را تخلیه کند و در نهایت آرام بگیرد. کودکان فقط احساسات جدید و بزرگانه‌ای را به تازگی دریافت کرده‌اند.

تاثیر دوران قرنطینه

لانسبری به والدین پیشنهاد می کند در لحظاتی که کودک شما سر و صدا و پرخاشگری می‌کند، مانند یک سوپرمن یا یک قهرمان توانمند رفتار کنید. طوری که شما نمایانگر یک والدین توانمند و با اعتماد به نفس باشید. با این توانمندی می‌توانید این صحنه‌های پرخاشگرانه‌ی کودکانتان را ببینید و درک کنید که تقاضاهای غیر منطقی کودکان بخشی از رویداد مهم زندگی آن‌ها در این دوره‌ی سنی است.

در بین وضعیت ویروس کرونا، که در حال حاضر ادامه دارد، من این توانمندی و قهرمان بودن را ندارم، اما متوجه شده‌ام که کمتر واکنش نشان می‌دهم و توانسته‌ام با احساسات او سازگارتر شوم. کلید نظم و انضباط سالم و موثر، در واقع معتدل ساختن نگرش و دیدگاه من است نه رفتار بچه 3 ساله .

راهکارهای مقابله

یکی از راه حل‌های آسان برای ما این بوده است که تغییراتی را در برنامه روزمره لحاظ کنیم. به عنوان مثال، بهتر است که به بچه‌ها بگویید که ما برای ناهار به خانه می‌آییم، و سپس هر چند دقیقه یکبار همان برنامه را تکرار کنیم. بنابراین هیچ سردرگمی و اتفاق غیر قابل پیش بینی وجود ندارد. اعلام برنامه‌ها به کودکان باعث ایجاد همدردی با کودک و به نوعی احترام به شخصیت کودک می‌شود. من اغلب از کودک دبستانی خود می‌پرسم، “آیا از این موضوع ناراحت هستید؟” و من همیشه تعجب می‌کنم که چگونه این سوالات هوشمندانه می‌توانند عصبانیت کودک را خلع صلاح کند و برای ما فضای آرام تری ایجاد کند.

بهترین توصیه

بهترین توصیه‌ای که برای والدین در رابطه با رفتار بچه 3 ساله دارم این است که همه‌ی رفتارهای بچه‌ها در این سنین موقتی است. بله، بچه‌های سه ساله می‌توانند در یک مرحله‌ی بین دوره‌ای بدخلقی‌هایی داشته باشند. درست است که کودکان در سه سالگی کمی بزرگ شده‌اند اما هنوز آن‌ها بچه‌اند. این بار سعی می‌کنم درگیر حل دعوا و بحث با بچه سه ساله نشوم. با آگاهی بیشتر به موقعیت‌ها نزدیک می‌شوم و درک می‌کنم که “وظیفه” من نیست که در مورد همه‌ی کارها کاری انجام دهم. بعضی اوقات تحمل شرایط به وجود آمده، تغییر موضوع، تغییر مسیر رفتار کودکان یا حتی صبوری کردن تا اتمام لوس بازی‌های بچه، برای کودک بهترین کاری است که می‌توانید انجام دهید.

آرام کردن کودک

یک بار روی سر دخترم که در حال سر و صدا، شلوغ کردن و لگد زدن به صندلی ماشین بود، فریاد کشیدم. در ماشین را بستم و به اطراف پارکینگ نگاه کردم. با وجود اینکه گیج شده بودم، اما خودم را درگیر شرایط به وجود آمده نکردم. اغلب واکنش من نسبت به کودک باعث بدتر شدن حالت او می‌شود. بنابراین من دخترم را سعی کردم آرام کنم و با شرایطی که هست وفق بدم. من متوجه آرامش چشمگیر او شدم. صدای بوق سیستم و قفل ماشین‌های دیگر وضعیت روحی من را شاید تشدید می‌کرد، اما من سه نفس عمیق کشیدم و خونسردی خود را به دست آوردم.

این آخرین باری بود که من با بچه‌ی لوس سه ساله‌ام این گونه رفتار کردم. بنابراین سعی می‌کنم کودکم را حتی در شرایطی که سر و صدا می‌کند دوست داشته باشم حتی اگر سخت باشد. آیا چنین شرایطی فشاری بر روی والدین بوجود می آورد؟ اینکه بخواهیم مشکلات این دوره را سریع‌تر و با هر راهکاری که موجود هست حل کنیم، در حالی که همزمان نمی‌خواهیم هر دوره با روند طبیعی خود به پایان برسد؟

سخن آخر

ما برای گذراندن دوره‌ی موقت سه سالگی بچه‌ها همراه با لوس بازی آن‌ها، باید فضای بیشتری را در اختیار والدین و فرزاندن قرار دهیم. همچنین با بخشش از طرف والدین و بچه‌ها، سر و صدای بچه‌ها به سرعت خاتمه پیدا می‌کند. حتی در شرایط فاصله گذاری اجتماعی نیز من سعی می‌کنم از محبت‌های کودکم لذت ببرم و در مسیر سه سالگی‌اش او را همراهی کنم. در این مطلب سعی کردیم در رابطه با رفتار بچه 3 ساله و دلایل آن مفصل صحبت کنیم. اگر سوالی در رابطه با این موضوع دارید، در قسمت کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.