مقدمه
وقتی کودک شما به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) مبتلا است، نظرات و توصیه‌های ناخواسته زیادی را دریافت می‌کنید. در این مطلب برای بیان این مسئله تجربه‌ی یک مادر که صاحب یک فرزند مبتلا به اختلال ADHD است، گفته شده است. در واقع در این مطلب اطلاعات نادر که نباید به والدین کودکان مبتلا به ADHD گفته شود، توضیح داده شده است.
تجربه یک مادر
ما بسیار خوش شانس بودیم. چرا که بعد از تشخیص اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) در کودک ما، افراد بسیاری از جمله دوستان، خانواده، معلم‌ها، مربیان و پزشکان متخصص در این زمینه ما را حمایت کردند. این افراد دو دسته بودند، یا در مورد این اختلال اطلاعات داشتند و یا اینکه در کنار ما در حال یادگیری در مورد آن بودند. در این بین اگر کسی چیز اشتباهی می‌گفت، آن من بودم. به عنوان مثال می‌گفتم: “آیا رفتارهای پرتحرک، پرحرفی و یا سایر رفتارها بخشی از رفتارهای دوران بچگی نیست؟” علاوه‌بر بیان این مسائل من بر روی درست بودن آن‌ها اصرار نیز داشتم.
طولی نکشید که فهمیدم چقدر اطلاعات من در مورد این اختلال کم بوده است که در نتیجه واقعیت‌های این ناتوانی رشدی را کم اهمیت جلوه دادم. اکنون که اطلاعات خوبی در این مورد کسب کرده‌ام، می‌خواهم در مورد مسائلی که در طی دوران درمان کودک ممکن است به شما بگویند، توضیحاتی بدهم. ممکن است برخی از افراد که اطلاعاتی ندارند سعی کنند این اطلاعات اشتباه را به شما تحمیل کنند. امیدوارم افراد بتوانند از گفتن این جملات به والدین کودکان مبتلا به ADHD اجتناب کنند.
اصرار بر روی تلاش بیشتر کودک
احتمالا با جملاتی مانند “کودک شما فقط باید بیشتر تلاش کند”، “بهتر گوش کند.”، “بیشتر تمرکز کند” برخورد کرده باشید. تلاش برای رفع کامل ADHD غیرممکن است. در واقع مانند تلاش برای سبز کردن چشمان قهوه‌ای خود است. من هر روز به طور مستقیم می‌بینم که پسرم چقدر برای کارهای ساده‌ای مانند دور شدن از یک انبوه لگو وسوسه‌انگیز برای انجام یک کار خسته‌کننده مانند پوشیدن جوراب و شلوار تلاش می‌کند. این در حالی است که خود او پافشاری می‌کند. همانطور که یک معلم یک بار به من گفت: “بچه‌های مبتلا به ADHD می‌توانند احساس کنند که باید ده برابر بچه‌های دیگر سخت‌تر کار کنند تا فقط تلاش کنند و ادامه بدهند.”
نیاز به والدین دیگر
احتمالا تا به حال به شما گفته‌اند: “شما کودک خود را در یک آخر هفته به خانه ما بیاورید. من خودم او را درست تربیت می‌کنم.” بقیه‌ی افراد تصور می‌کنند که در خانه‌ی خانواده‌هایی مانند ما، همه چیز بر اساس میل و علاقه‌ی کودکان است و هیچ گونه تنبیه و ترفند تربیتی جدی برای کودکان وجود ندارد. اما باید بگویم آنطور که تصور می‌کنید، نیست. به طور کلی فرزندپروری راحت و بدون قانون جدی باعث ایجاد اختلال ADHD نمی‌شود. همچنین تنبیه‌های سخت برای رفتارهای نامطلوب در زمانی که یک کودک مبتلا به ADHD است نیز نتایج خوبی به همراه ندارد. بنابراین از دوستان و اطرافیان خود می‌خواهم که در این مورد به ما به عنوان والدین و تربیت ما اعتماد کنند. چرا که ما همه‌ی روش‌ها را قبل از تشخیص این اختلال در کودک خود، امتحان کردیم.
ورزش افراطی
اطرافیان به من می‌گفتند: “فرزند شما باید بیشتر ورزش کند.” شاید با شنیدن این جمله متعجب شوید. با این حال این مورد از توصیه‌های قدیمی است که به گفته‌ی افراد قدیمی ظاهرا می‌تواند تا حدی به برخی از بچه‌ها کمک کند. در واقع آن‌ها معتقد هستند که باید بچه‌ها مانند اسب بدوند تا خسته شوند و کمتر فعالیت کنند. با این حال باید بگوییم که این گفته‌ی قدیمی در مورد این دسته از کودکان صدق نمی‌کند. در واقع این باعث نمی‌شود که علائم ADHD کودکان مبتلا به طور جادویی ناپدید شوند. همچنین لطفا تصور نکنید که ما خارج از مدرسه هر کاری که لازم است را برای حمایت از فرزندان خود انجام نمی‌دهیم. والدین کودکان مبتلا به ADHD در کنار راهکارهایی که مدرسه و سایر مربی‌ها ارائه می‌دهند، خود نیز در گوگل و اینترنت به طور پیوسته به دنبال راهکارهایی برای زندگی بهتر برای کودک خود هستند.
مصرف بیش از حد شکر
برخی از افراد معتقدند که مصرف بیش از حد شکر باعث ایجاد این رفتار در کودکان مبتلا شده است. این در حالی است که این اختلال مرتبط با مصرف چیزهای شیرین نیست، بلکه یک مشکل است که مرتبط با مغز کودک است. ارتباط بین قند و بیش‌فعالی یا ناتوانی در تمرکز یک افسانه قدیمی است که هنوز هم بسیاری از افراد آن را بیان می‌کنند. بنابراین پیشنهاد می‌کنم بهتر است که به آن توجهی نکنیم و آن را به این گروه از والدین نگوییم.
عدم احترام به والدین
برخی از افراد به شما می‌گویند: ” با رفتاری که کودک شما دارد، انتظار نمی‌رود که کودک خیلی به شما احترام بگذارد.”
در مقابل این جمله باید بگوییم هیچ بچه‌ای صبح از خواب بیدار نمی‌شود و نمی‌گوید: “امروز می‌خواهم بابا را عصبانی کنم.” کودک بی‌رحمانه رفتار نمی‌کند یا به والدین، معلم یا مربی‌اش توجه نمی‌کند، فقط به این دلیل که به آن‌ها بی‌احترامی کند.
در یک لحظه کوتاه در یک روز سخت، اظهار نظری مانند این جمله حتی به شوخی، برای والدین ناراحت‌کننده است.
پیشنهاد ما: مطالعه‌ی مقاله حضور کودکان مبتلا به ADHD در مکان های عمومی.
محل زندگی
برخی از افراد عصبی‌تر ممکن است به شما بگویند: “آیا فرزند شما در تویله بزرگ شده است؟” این جمله را ممکن است با صدای بلند در مقابل شما نگویند، اما اغلب با نگاه‌های وحشت‌زده و یا زیر لب ابراز ناراحتی می‌کنند.
ممکن است شما با خانواده‌ی خود به رستوران بروید و کودک به جای نشستن در پشت میز، ایستاده غذا بخورد. در مقابل پسر دیگر شما که مودبانه صحبت می‌کند و غذای خود را می‌خورد. در چنین وضعیتی چه مشکلی برای دیگران ایجاد می‌شود؟ باید بگوییم که این کار کودک شما ضرری به دیگران نمی‌رساند.
مصرف دارو
ممکن است به شما بگویند: “شما به فرزند خود دارو می‌دهید تا او همانطور که شما می‌خواهید رفتار کند؟” در پاسخ به این سوال باید بگوییم که اینطور نیست. در واقع والدین ممکن است دارو را امتحان کنند تا به کودک خود کمک کنند در کلاس تمرکز کند، دوست پیدا کند و دائما احساس بی‌حوصلگی و ناامیدی نداشته باشد. انتخاب دادن دارو به کودک برای ADHD هرگز تصمیمی نیست که والدین آن را ساده گرفته باشند. اما برای کسانی از ما که این انتخاب را می‌کنیم و آن را با درمان‌های رفتاری ترکیب می‌کنیم، می‌تواند شرایط را تغییر دهد.
روابط اجتماعی کودک
ممکن است با این صحنه مواجه شوید که در زمان دعوت برای یک جشن تولد در مدرسه، کودک شما دعوت نمی‌شود. در این شرایط یکی از مخرب‌ترین عوارض جانبی ADHD که می‌تواند عزت نفس کودک را از بین ببرد، اتفاق افتاد. کاهش روابط اجتماعی فرزندان ما چیزی است که ما را بیشتر نگران می‌کند. بنابراین لطفا نسبت به آن حساس باشید و با کودک خود در مورد چگونگی رفتار با دیگر افراد در اجتماع و دوست شدن با آن‌ها صحبت کنید.
همدلی به روش مناسب
احتمالا با این جمله برخورد کرده باشید: “تو باید به خاطر رفتار کودک خود خیلی خسته باشی.” بسیاری از افراد این جمله را به عنوان یک راه برای همدلی با شما بیان می‌کنند. همدلی دوست‌داشتنی و خوب است، اما این نوع همدلی بستگی به لحن گفتن شما دارد. در واقع زمانی که این نوع کلمات با لحن ترحم‌آمیز یا تکان دادن سر همراه می‌شود، می‌تواند باعث شود که ما والدین احساس کنیم که می‌گویید فرزند ما سربار و اضافی است.
تغذیه کودکان
برخی از افراد در مورد تغذیه‌ی کودک شما نیز اظهار نظر می‌کنند. “آیا شما نمی‌توانید ناهارهای خوشمزه‌تری درست کنید؟ اگر غذای شما خوشمزه است، پس چرا بچه‌ی شما غذا نمی‌خورد.”
این گونه صحبت‌ها می‌تواند مادران را عصبی کند. خوب است بدانید که یکی از عوارض جانبی اصلی داروهای ADHD این است که می‌توانند اشتهای کودکان را از بین ببرند. این داروهای محرک به گونه‌ای تنظیم می‌شوند که در ساعات روز که تمرکز بیشتر مورد نیاز است، مصرف می‌شوند. بنابراین ناهار سخت‌ترین وعده غذایی برای یک کودک مبتلا به ADHD است. بنابراین در مورد غذا نخوردن کودک این گروه از خانواده‌ها قضاوت نکنید.
سخن آخر
در این مطلب در مورد مواردی که نباید به این گروه از والدین گفته شود، صحبت شد. حال این سوال پیش می‌آید که چه چیزهایی را می‌توان به این گروه از والدین گفت؟
ما واقعا دوست داریم که شما رفتارهای فرزندان ما را ببینید و به آن‌ها توجه کنید. سپس روی برخی از ویژگی‌های بسیار بارز و خوب آن‌ها تمرکز کنید. اگر از ما می‌خواهید تا فرزند ما در بازی با کودک شما شرکت کند، در ابتدا ما از شما برای این درخواست متشکر و سپاس‌گذاریم. در مرحله‌ی بعدی سعی کنید از ما بپرسید که اگر مشکلی پیش آمد چگونه برخورد کنید.
در مورد بعدی می‌توانید از کودک ما در هنگام بازی تعریف کنید و به آن‌ها بگویید که مهارت‌های خیلی خوبی در آن بازی یا هر کار دیگری دارند. از ما در مورد علایق او بپرسید. اگر این کار را بکنید، آنگاه متوجه توانایی‌ها و استعدادهای فوق‌العاده‌ی آن‌ها خواهید شد. این گروه از کودکان معمولا توانایی و استعدادهای بسیار زیادی دارند که هرگز دیده نمی‌شوند. به عنوان مثال این گروه از کودکان به راحتی می‌توانند یک پازل 2000 قطعه‌ای را کامل کنند.
