روش صحیح استفاده از تکنیک تربیتی وقفه کوتاه چیست؟ 

مقدمه

والدین برای تربیت فرزند خود از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند که شاید برخی از روش‌های تربیتی آن‌ها به کودک آسیب برساند. بنابراین والدین باید در انتخاب روش‌های تربیتی خود دقت لازم را به کار ببرند. یکی از روش‌های تربیتی که بسیاری از والدین از آن استفاده می‌کنند، تکنیک تایم اوت یا وقفه کوتاه (time out) است. ممکن است برخی از پدر و مادرها اطلاعات کافی در مورد روش درست این تکنیک و اثرات آن بر کودکان نداشته باشند. به همین دلیل این مقاله به توضیح در مورد تکنیک تربیتی وقفه کوتاه برای کودکان پرداخته است.
در ادامه، ابتدا در مورد تکنیک وقفه کوتاه توضیحاتی داده می‌شود. سپس تجربه‌ی یک مادر و نظرات متخصصین اطفال را بیان می‌کنیم.

وقفه کوتاه (تایم اوت)

هنگامی که کودک کار اشتباهی انجام می‌دهد، سعی کنید او را از آن محیط دور کنید و شرایطی فراهم کنید که کودک آرامش خود را بدست آورد. به این روش تربیتی، تکنیک وقفه کوتاه یا تایم اوت می‌گویند.
در تکنیک تربیتی وقفه کوتاه، کودک این فرصت را پیدا می‌کند که با خودش تنها باشد و عواقب کار نادرستی که کرده است را درک کند. در مدت زمانی که از این تکنیک استفاده می‌کنید، نباید هیچ گونه تعاملی با کودک داشته باشید. چرا که هر گونه برخورد مثبت یا منفی باعث تجدید در رفتار نادرست کودک می‌شود.

تجربه‌ی یک مادر

دختر Cindy Piazzo، وقتی 4 ساله بود، کارهای روزمره خود را انجام نمی‌داد. به همین دلیل مادرش از تکنیک تربیتی وقفه کوتاه (time out) برای او استفاده می‌کرد. به این صورت که دخترش Marley را به اتاقش در حالی که در اتاق باز است، می‌فرستاد. او بیان می‌کند: “دخترم معمولاً به شدت عصبانی می‌شد، که این یک اتفاق ناخوشایند و مصیبت‌بار بود. او هیچ کنترلی روی کارهای خود نداشت. بی‌اختیار لگد می‌زد و جیغ می‌کشید.”

من با این فرض که با استفاده از تکنیک وقفه کوتاه می‌توانم رفتارهای نادرست او را اصلاح کنم، از آن استفاده کردم. اما رفتارهای او تغییر نکرد و اصلاحی نیز در رفتارهای او مشاهده نکردم. حتی رفتارهای نادرست او تشدید شده بودند.

اثرات

این تکنیک مدت‌ها است که مورد استفاده والدین قرار می‌گیرد. اما اخیراً متخصصان سوال کرد‌ه‌اند که آیا این تکنیک مؤثر است، یا اینکه واقعاً برای بچه‌ها مضر است. به عنوان مثال بچه‌ها ممکن است احساس طرد شدن یا ترس بکنند. شاید رفتار اشتباه خود را اصلاح کنند و رفتار درست را تشخیص دهند. حتی احتمال دارد به دلیل گرسنگی و خستگی رفتارشان را تغییر دهند. به طور کلی این نگرانی‌ها شاید والدین را گیج کنند. همچنین باعث شود که والدین این سوال را از خود بپرسند، که آیا تکنیک تربیتی وقفه کوتاه خوب است؟

عوامل موثر

Julie Freedman Smith متخصص فرزندپروری و یکی از نویسندگان کتاب “A Year of Intentional Parenting” است.
وی توضیح می‌دهد، که همه چیز به کودک و شرایط بستگی دارد. اگر تکنیک وقفه کوتاه برای شما مفید است، می‌توانید از آن استفاده کنید. این دسته از تکنیک‌ها می‌توانند راهکارهای عالی باشند.

 با این حال مهم است که والدین هدف انجام یک تایم اوت را به خاطر داشته باشند. مثلاً وقتی بچه‌ها در یک وضعیت عاطفی قرار می‌گیرند، حل مسئله و فهمیدن بسیار دشوار و پیچیده می‌شود. به طور کلی در تمام موقعیت‌ها، تکنیک تایم اوت جواب نمی‌دهد و چه‌ بسا شرایط را ممکن است بدتر کند. بنابراین والدین باید به این نکته توجه کنند که در چه زمانی و چه موقعیتی از این تکنیک می‌توانند، استفاده کنند.

آرامش

ما باید ابتدا کودکان را آرام کنیم. همچنین خودمان نیز باید آرامش خود را حفظ کنیم و سعی کنیم آرام باشیم.
اینکه والدین از تایم اوت به عنوان تنبیه برای کودک استفاده کنند، عواقب خوبی ندارد. در واقع دعوا و بحث شدید بین والدین و کودک از همین برخورد والدین آغاز می‌شود. در این بحث و دعوا شرایط به گونه‌ای پیش می‌رود که والدین و کودک بر سر مسائلی بجز مسئله اصلی بحث می‌کنند. به طور مثال می‌توان به دعوا بر سر در اتاق ماندن، روی صندلی نشستن یا روی پله اشاره کرد که این گونه دعواها بر رو مسائل بی‌ربط به مشکل اصلی می‌تواند مشکل بزرگ‌تری نسبت به مشکل اولیه ایجاد کند.

مکان خاص

والدین توجه کنند در این روش هدف این است که کودک را از شرایط دور کنید تا آرامش خود را بدست آورد و به عواقب کار نادرستی که کرده است فکر کند. بنابراین لزومی ندارد که او را مجبور کنید که فقط روی یک صندلی یا در یک مکان خاص قرار بگیرد. بنابراین سعی کنید او را به مکانی بجز آن مکان هدایت کنید.

تأثیر شناخت کودک

Piazzo دوره‌ی فرزندپروری را گذرانده است، تا ایده‌هایی را برای مقابله با ناراحتی‌های دخترش کسب کند. او فهمید چون Marley یک برونگرا است، وقتی تنها می‌شود، احساس ناراحت کننده و زجرآوری به او منتقل می‌شود. به همین دلیل Piazzo به رویکردهای دیگری روی ‌آورد. به طور مثال او به دخترش می‌گوید که یک کار هر چقدر هم که سخت باشد باید انجام شود و این کار چون برای او است، باید خودش آن را انجام دهد.

شاید Marley از وضعیتی که ایجاد شده بود، راضی نباشد؛ اما هیجانات و پرخاشگری‌های او کم شده بود. با اینکه Piazzo برای دخترش از رویکردهای دیگر استفاده می‌کرد؛ اما برای بچه‌های دیگر خود، Eva 10 ساله و Jackson 9 ساله، از تکنیک وقفه کوتاه استفاده می‌کرد.

خواهر و برادرها

وی توضیح می‌دهد: “وقتی آن‌ها یکدیگر را اذیت می‌کنند، من از تکنیک تایم اوت استفاده می‌کنم و هر یک به اتاق جداگانه‌ای می‌برم. این روش یک تنبیه نیست. بلکه فرصتی است، تا کودک انرژی خود را تجدید کند و آرام شود. همچنین راهی برای کنترل و تنظیم احساسات و رفتارهای آنان است.

 آن‌ها چون از نظر سنی تقریباً با یکدیگر هم سن هستند، اتاق خواب مشترک دارند. اما گاهی اوقات به دلیل شرایطی که پیش می‌آید مجبورم برای مدت کوتاهی آن دو را از یکدیگر جدا کنم. آن‌ها از بودن و جدا شدن برای مدت کوتاهی از یکدیگر ناراحت نیستند. همچنین اذیت نمی‌شوند و در نتیجه برخلاف Marley که تکنیک تربیتی وقفه کوتاه روی او جواب نمی‌داد؛ اما برای دو فرزند دیگرم نتیجه‌ی خوبی می‌داد.

صحبت با کودک

یک مطالعه در سال 2019 توسط محققان روانشناسی کودک در دانشگاه سیدنی انجام شد، که بیش از 80 مطالعه مربوط به وقفه کوتاه را بررسی و تحلیل کردند. در انتهای این مطالعات محققین دریافتند که این تکنیک یک استراتژی مؤثر و سالم است؛ البته با این شرط که والدین همزمان بتوانند با کودک خود صحبت کنند و او را آرام کنند. والدین می‌توانند از مواردی مثل نشستن در کنار کودک و آرام کردن او، گوش دادن به نظرات و دیدگاه‌هایش، همدردی کردن و صحبت در مورد راه‌حل‌های دیگر حل مسئله، در کنار روش تایم اوت استفاده کنند، تا بتوانند نتیجه‌ی مطلوبی بدست آورند.

روش درست اجرا

سؤال برخی از والدین این است که چگونه این تکنیک را به‌درستی انجام دهیم؟ اگر تایم اوت بخشی از سبک زندگی شما است و برای فرزندتان مفید است، پس با توجه به در نظر گرفتن زمان درست استفاده از این تکنیک، آن را برای کودک خود به کار ببرید. به طور مثال در مواردی مثل اینکه کودک فردی را می‌زند، لگد زدن و تف کردن، می‌توان از این روش استفاده کرد.

آکادمی اطفال آمریکا یشنهاد می‌کند که در ابتدا با آرامش با کودک خود صحبت کنید و به او هشدار دهید که اگر کار نادرست خود را متوقف نکند، از روش تایم اوت برای او استفاده می‌کنید و او باید مدتی را در یک اتاق یا مکان دیگری سپری کند. برای کودکان زیر دو سال Freedman Smith، معرفی یک روش جدید و یا تغییر فعالیت را پیشنهاد می‌کند.

مدت زمان تایم اوت

وقتی رفتار نادرستی کودک انجام می‌دهد، از او بخواهید به جای رفتن به یک اتاق جدا، به یک مکان آرام برود. مدت زمان تایم اوت باید کوتاه باشد. معمولاً تایم اوت به اندازه‌ی هر سال از سن کودک یک دقیقه تایم اوت است. به طور مثال مدت زمان تایم اوت برای کودک سه ساله، سه دقیقه و کودک هفت ساله، هفت دقیقه است.

Freedman Smith بیان می‌کند: “برخی از والدین ممکن است به بچه‌هایی که بیش از سه سال سن دارند حق انتخاب بدهند. ممکن است به کودک خود بگویید ما در حال حاضر با یک مشکل روبرو شده‌ایم. چگونه می‌توانیم ضربه‌هایی که با دستانت می‌زنی را کنترل کنیم؟ از کودک خود بخواهید که در این شرایط از آن محیط دور شوند و وقتی توانستند که رفتار خود را کنترل کنند، دوباره بازگردند. این مدت زمان ممکن است 10 ثانیه یا 10 دقیقه طول بکشد.”
برخی از متخصصان می‌گویند در طول زمان تکنیک تربیتی وقفه کوتاه نباید هیچ ارتباط و تعاملی با فرزند خود داشته باشید.

راهکارهای مقابله با رفتارهای نادرست کودک

Freedman Smith پیشنهاد می‌کند برای اینکه به رفتارهای نادرست کودک خاتمه دهید، انجام کارهایی مثل نشستن با آن‌ها، نفس عمیق کشیدن، خواندن کتاب یا دویدن در حیاط نیز در برخی موارد می‌توانند کارساز باشند.

مهم نیست که شما چه رویکردی را انتخاب می‌کنید، در هر صورت صحبت و گفت‌وگو را بگذارید در زمانی که کودک آرام است انجام دهید. وی همچنین بیان می‌کند: “تکنیک تایم اوت پایان کار نیست، بلکه این فقط نقطه‌ی شروع کار است که ما به وسیله‌ی آن کودک را از یک محیط پرتنش دور می‌کنیم. بعد از آن که کودک آرام شد، می‌توانیم با او صحبت کنیم. در نهایت ما تلاش می‌کنیم تا راهکارهایی را در نظر بگیریم که دیگر آن اتفاق و رفتار کودک تکرار نشود.”

ما به والدین توصیه می‌کنیم، برای اینکه یک مکالمه خوب و موفقیت‌آمیز با کودک خود داشته باشند، بهتر است مقاله‌ی بچه حرف گوش کن را مطالعه کنند. چرا که وقتی کودک به حرف‌های شما گوش می‌دهد و آن‌ها اهمیت می‌دهد، راحت‌تر می‌توانید با او صحبت کنید.

اشتباهات رایج

یکی از رایج‌ترین اشتباهات در مقابل اشتباه کودک این است، که والدین با کودکان خود درگیر می‌شوند. در واقع نوعی بحث و دعوا بین کودک و والدین پیش می‌آید، که هیچ کدام از بحث پیش آمده کناره‌گیری نمی‌کنند.

Freedman Smith بیان می‌کند: “برخی از والدین می‌گویند، زمانی که کودک را در داخل اتاق می‌گذارند، او شروع به مقاومت می‌کند. به در لگد می‌زند در حالی که خودشان در طرف دیگر در ایستاده‌اند و در را محکم نگه ‌داشته‌اند، تا کودک خارج نشود. این سر و صداها و این گونه دعواها را دیگر ادامه ندهید.
غالباً ما معتقدیم که باید در قوانین و مواردی که مربوط به کودک است، ثابت قدم باشیم و این بیشتر اوقات درست است. اما باید این را در نظر گرفت، که اگر شرایطی اشتباه پیش برود، پیشرفت به روشی که انتظار یا قصد آن را داشتید، ادامه نخواهد داشت. بنابراین به تدریج که پیش می‌روید متوجه می‌شوید که این راهکار تربیتی شما نتیجه‌ی خوبی نمی‌دهد.”

وی در ادامه بیان می‌کند: “به همین دلیل ما به یک برنامه‌ی بهتر نیاز داریم. بنابراین در هر گونه وضعیت و شرایطی که در حال تربیت فرزند خود بودید، که شما و فرزندتان در مقابل یکدیگر قرار گرفتید، سعی کنید که شما و فرزندتان در یک طرف قرار بگیرید و مشکل پیش آمده در طرف دیگر قرار بگیرد. به عبارت دیگر باید هر دوی شما در مقابل مشکل باشید، نه اینکه هر دو در مقابل یکدیگر باشید. والدین توجه کنند که باید با کودک خود در یک سمت قرار بگیرند، چرا که هر دو در حال تلاش برای حل مشکل پیش آمده، هستید و این مشکل است که باید حل شود؛ نه اینکه شما یا کودک در این موقعیت پیروز شوید.