مقدمه
بسیاری از والدین برای کمک به کودک خود و یا انجام سریع کارها، بسیاری از کارهایی که خود کودک می‌تواند انجام بدهد، را برای کودک انجام می‌دهند. آیا شما نیز همه‌ی کارهای کودک را برای او انجام می‌دهید؟ آیا تا به حال فکر کرده‌اید که این کار شما باعث ایجاد اختلال در استقلال کودک شما می‌شود؟ شما به والدین کودک باید همواره به گونه‌ای رفتار کنید که کودک در مسیر رشد باشد. یکی از این مسائل مربوط به رشد کودک، استقلال او است. در این مطلب برای کمک به والدین عزیز در این مورد به توضیح در مورد آموزش استقلال به کودکان پرداخته‌ایم.
تجربه‌ی یک مادر
یکی از مادران در مورد تجربه‌ی خود اینطور می‌گوید: “معمولا هر روز صبح در ساعت 5 دقیقه مانده به هشت صبح، دختر شش ساله‌ی من با لباس خواب در حال بازی کردن و آهنگ خوندن است. در حالی که با آهنگ خیلی زیبا می‌رقصد، اما من اصلا خوشحال نیستم. چرا که می‌دانم 15 دقیقه دیگر شروع کلاس‌های مهدکودک او است. به همین دلیل در این موقعیت مجبور می‌شوم که با شتاب و عجله‌ی بسیار لباس‌های او را تن او کنم. این مرحله از روز برای من بسیار اذیت‌کننده و طاقت‌فرسا است. می‌دانم که او می‌تواند خود لباس‌های خود را بپوشد، اما وقتی شیطتنت‌های او را می‌بینم و زمان هم ندارم، عصبی می‌شوم. همین مسئله باعث می‌شود برای جلوگیری از تاخیر در بیرون رفتن، خود من لباس‌های او را به بپوشانم.” احتمالا این سناریو برای شما آشنا است.
جین ویلیامز (Jeanne Williams) روانشناس است. وی در این مورد می‌گوید: “بسیاری از والدین را می‌بینم که با انجام کارهای کودک با مسئله‌‌ی کمبود زمان در مواقعی مانند صبح کنار می‌آیند. والدین در واقع نگران این هستند که در صبح تاخیر داشته باشند، این در حالی است که در مورد تاثیرات طولانی مدت این تصمیم‌های لحظه‌ای خود اطلاعی ندارند. در واقع والدین نگران همان لحظه و کار همان موقعیت هستند. اما باید بدانند که تصمیمات آن‌ها در آن لحظه در طولانی مدت اثرات نامطلوبی را برای کودک به همراه دارد.”
اثرات نامطلوب
اگر همه‌ی کارهای کودک را برای او انجام بدهید، آیا در طولانی مدت اثرات بدی برای او دارد؟ ویلیامز در این مورد می‌گوید: “به طور معمول کارهایی برای فرزندان خود انجام می‌دهید که خودش می‌تواند انجام بدهد. در واقع با این کار این پیام را به کودک می‌دهید که به توانایی‌های او اعتماد ندارید.” نتیجه‌ی این کار تربیت کودکی است که قافد استقلال، عزت نفس، و مهارت‌های حل مسئله است و نمی‌تواند وظایف و مسئولیت‌های مربوط به سن خود را انجام بدهد. این کار گاهی اوقات درماندگی آموخته‌شده نامیده می‌شود.
حال سوال این است که این درمانگی را کودکان از چه کسی می‌آموزند؟ هدف از بیان این مسئله این نیست که شما به عنوان والدین کودک در این مورد احساس گناه کنید. همه می‌دانند که والدین با این کارها قطعا قصد خوبی برای کودک دارند. نیازی به نگران شدن در مورد این مسئله نیست، چرا که راهکارهایی وجود دارد که می‌توانید برای حل این مشکل به کار ببرید. قطعا به کار بردن این راهکارها نتایج بزرگی برای کودک به همراه دارد. در ادامه این نکات توضیح داده شده است.
اخطار
وقتی ویلیامز متوجه شد که برای پسر خود بیش از آنچه لازم است کارهایی را انجام می‌دهد، در مقابل ادامه‌ی انجام کارهای او، او را همراهی نکرد. به او گفت: “متاسفم. من با شما مثل یک بچه کوچک رفتار کردم، وقتی برای انجام چند کار بزرگ آماده بودی.” در مورد کلماتی که به کار می‌برید دقت کنید. به عنوان مثال به او نگویید که “تو دیگر بچه نیستی”. بیان کلمه کودک می‌تواند کلمه حساسی در این گروه سنی باشد.
شناسایی فرصت‌ها
فهرستی از کارهایی که خود کودک می‌تواند انجام بدهد را تهیه کنید. کارهایی مانند مسواک زدن، مرتب کردن لباس‌های کمد و مرتب کردن اسباب‌بازی‌ها از جمله‌ی این موارد هستند. همچنین از خود کودک خود بپرسید که چه کارهایی را می‌تواند انجام بدهد. پرسش این سوال این امکان را به کودک می‌دهد که تلاش خود را برای انجام کارها افزایش بدهد.
مدیریت زمان
برای کارهایی که کودک می‌خواهد انجام بدهد، زمان بگذارید. اگر 10 دقیقه طول می‌کشد تا موهای خود را برس بزند، صبح خود را 10 دقیقه زودتر شروع کنید. هنگامی که کودک را تحت مدیریت خود قرار نمی‌دهید، او ممکن است با همکاری و انجام درست وظایف خود شما را شگفت‌زده کند. همچنین زمانی که کودک برای انجام کارهای خود فرصت داشته باشد، نتایج بهتری حاصل می‌شود. بنابراین سعی کنید به کودک خود زمان بدهید و اجازه بدهید خود او آن زمان را مدیریت کند.
مذاکره
اگر کودک در مقابل انجام برخی از کارها مقاومت و بدخلقی کرد، با او مصالمت‌آمیز برخورد کنید. به عنوان مثال می‌توانید برای چند روز مسئولیت انجام کار مورد نظر را به عهده بگیرید و او کار دیگری انجام بدهد. همچنین می‌توانید در انجام کارها ابتکار به خرج بدهید. به عنوان مثال زمان پوشیدن لباس، می‌توانید به کودک بگویید: “شاخه‌های درخت تو (بازوهای کودک) به برگ‌های خود (پیراهن او) نیاز دارند.” در نهایت به کودک بگویید که کار بزرگی انجام داده است. این باعث می‌شود در پوشیدن پیراهن خود عالی عمل کند.
عدم کمال‌گرایی
فرد مقابل شما یک کودک است. بنابراین بپذیرید که در کارهایی که به عهده‌ی او است دچار اشتباه شود و وظیفه‌ی خود را نتواند به خوبی شما انجام بدهد. به عنوان مثال اگر در هنگام پر کردن لیوان خود از شیر، شیر ریخت، بدون سرزنش کردن به او یاد بدهید که چگونه نقطه‌ای که کثیف شده است را تمیز کند. زمانی که کودک دچار اشتباه در انجام کار خود می‌شود، به او اطمینان بدهید که این اشتباهات برای هر کسی ممکن است اتفاق بیفتد و نباید احساس شرمندگی و خجالت بکند.
تحسین و تشویق
در مقابل اینکه به اشتباه پوشیدن کفش‌های کودک اشاره کنی، به او بگویید: “تو خودت کفشت را بپوش، آفرین.” با این کار خود کودک متوجه‌ی اشتباه خود می‌شود. در واقع شما باید پیگیری مثبت داشته باشید. به عنوان مثال به او بگویید: “بهت قول می‌دهم که فردا کفش‌های خود را درست می‌پوشی.” در مقابل اینکه به او بگویید: “باز هم که کفش‌هایت را اشتباه پوشیدی.”
شرایط
شرایطی که کودک در آن قرار دارد را در نظر بگیرید. در شرایطی بچه‌ها خسته، مریض و یا مضطرب هستند و قطعا این شرایط وقت تعریف کار جدید نیست. همچنین زمانی که در حال وفق دادن خود با تغییرات محیط جدید است، وقت آن نیست که برای او مسئولیت‌های جدید را تعریف کنید. بعد از تسلط بر یک کار از آن‌ها بخواهید دوباره آن را انجام بدهند. این مسائل کاملا طبیعی هستند.
همچنین در شرایط سخت، به اشتراک‌گذاری موقت یک مسئولیت در بین شما و کودک نیز می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا سریع‌تر از زمانی که آن‌ها را سرزنش یا انتقاد می‌کنید به حالت قبل خود برگردند.
Williams در این مورد می‌گوید: “وقتی مسائل کوچک و ناچیزی در مورد کودک شما پیش می‌آید عجله نکنید. سعی کنید با آرامش بیشتری شرایط جدید را در مورد کودک خود مدیریت کنید.”
پیشنهاد ما: مطالعه‌ی مقاله مهارت های STEM در کودکان.
در موقعیتی که یک مشکل پیش می‌آید، عجله نکنید. سعی کنید برای حل مسئله از کودک خود راهکار بخواهید. با انجام این کار شما مهارت‌های حل مسئله را در آن‌ها پرورش می‌دهید. بنابراین سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید. در مسیر دست یافتن به استقلال برای کودک احتمالا از چالش‌های فراوانی عبور کنید. با این حال بدانید که ارزش دارد. زمانی که کودک شما در مقابل انجام کارها بگوید: “خودم کارهای خود را انجام می‌دهم” قطعا به او افتخار خواهید کرد.
