مقدمه
مقیاس‌های ارزیابی اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) معمولا بر اساس علائم این اختلال در پسران است. در حالی که این کار اشتباه است. چرا که علائم این اختلال در دختران با پسران متفاوت است. به همین دلیل در بسیاری از موارد این اختلال در دختران تشخیص داده نمی‌شود. بنابراین برای آگاهی بیشتر والدین و معلم‌ها، در این مطلب به توضیح در مورد علائم اختلال ADHD در دختران پرداخته‌ایم. همچنین نظرات میدو شرودر (Meadow Schroeder) استادیار آموزش در دانشگاه نیز بیان شده است.
ارزیابی
هنگامی که از یک فرد خواسته می‌شود یک کودک مبتلا به اختلال کم‌توجهی – بیش‌فعالی (ADHD) را توصیف کند، بیشتر مردم علائم یک پسر جوان را توصیف می‌کنند. علائمی مانند بالا رفتن از جاهای مختلف، بی‌حوصلگی و سرپیچی از انجام کارها. تعداد کمی از مردم می‌توانند دختر جوان با دوستان زیادی را توصیف کنند که برای کسب نمرات خوب تلاش می‌کند. با این حال، ممکن است دختران علائم ADHD را تجربه کنند که با زندگی روزمره او تداخل داشته باشد و این علائم توسط بزرگسالان اطرافش نادیده گرفته شوند.
عواقب تشخیص دیر هنگام
ADHD تشخیص داده نشده عواقب بلندمدتی از جمله افزایش احتمال درگیر شدن در رفتارهای پرخطر مانند رابطه جنسی محافظت نشده و مصرف مواد و همچنین عدم موفقیت تحصیلی و عزت نفس پایین را دارد. شاید نگران‌کننده‌تر از همه‌ی این موارد، دخترانی باشند که برای مدت طولانی با ADHD دست‌وپنجه نرم می‌کنند و ممکن است از مشکلات سلامت روان رنج ببرند. من به عنوان یک روانشناس در عمل بالینی، بسیاری از دختران مسن و زنان بالغ مبتلا به ADHD را که قبلا برای درمان اضطراب و افسردگی تجویز شده بودند، می‌دیدم. پس تشخیص زودهنگام حیاتی است.
حضور کودکان مبتلا به ADHD در مکان های عمومی، یکی از چالش‌های والدین است. در این بین تشخیص دیر هنگام این اختلال شرایط را برای آن‌ها سخت‌تر می‌کند.
علائم در پسران
مقیاس‌های ارزیابی از اطلاعات مربوط به پسران استفاده می‌کنند. افراد مبتلا به ADHD سه دسته اصلی از علائم را نشان می‌دهند که عبارتند از بیش‌فعالی (hyperactivity)، تکانشگری و بی‌توجهی. اگرچه سه برابر تعداد پسران مبتلا به ADHD در دوران کودکی نسبت به دختران تشخیص داده می‌شود، اما میزان تشخیص در بزرگسالان به طور مساوی بین مردان و زنان تقسیم می‌شود. این نشان می‌دهد که علائم ADHD در زنان جوان‌تر احتمالا نادیده گرفته می‌شوند.
به‌عنوان یک اختلال که به‌طور سنتی مردان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، و مردانی که اغلب برای تشخیص ارجاع می‌شوند، تحقیقات برای ارزیابی ADHD بر اساس نمونه‌هایی است که عمدتا از پسران تشکیل شده است. استدلال شده است که مقیاس‌های رتبه‌بندی توسعه‌یافته برای ارزیابی ADHD بر اساس رفتارهای مشاهده شده در نمونه‌های تحقیقاتی عمدتا مرد است.
تفاوت علائم بین پسران و دختران
ADHD ممکن است در دختران متفاوت از پسران به نظر برسد. پسری که بیش‌فعال است ممکن است برای نشستن روی صندلی خود در کلاس مشکل داشته باشد، بنابراین او با یک زانو روی صندلی و یک پا روی زمین می‌نشیند. این احتمال وجود دارد که با توجه به جابه‌جایی مداوم و تعادل نابرابر روی صندلی، پاهای پشتی صندلی در نهایت بالا بیاید و صندلی به سمت جلو حرکت کند و باعث شود پسر به زمین بیفتد.
در مقابل، یک دختر بیش‌فعال ممکن است روی صندلی ننشیند و دائما ایستاده باشد، اما نقش کمک‌کننده کلاس را به عهده گرفته باشد و در میزهای مختلف سرگردان باشد. بنابراین همین تفاوت باعث می‌شود زمانی که یک معلم در حال بررسی وضعیت یک دختر در زمینه‌ی این اختلال است به دنبال یک پسر در دختران کلاس خود باشد. بنابراین با توجه به این تفاوت در علائم بین دختران و پسران بسیاری از دختران این اختلال برای آن‌ها در سنین پایین تشخیص داده نمی‌شود. نه تنها علائم ADHD در پسران متفاوت به نظر می‌رسد، بلکه پسران نیز تمایل بیشتری به بیش‌فعالی و تکانشی بودن نسبت به دختران دارند. از آنجایی که رفتارهای بیش‌فعال و تکانشی بیشتر در کلاس درس اختلال ایجاد می‌کند، معلمان بیشتر پسران را برای آزمایش ADHD معرفی می‌کنند.
تاثیر انتظارات والدین از دختران
به طور کلی علائم ADHD در دختران گاهی پنهان می‌شود. چرا که دختران معمولا برای برآورده کردن انتظارات بزرگسالان سخت‌تر تلاش می‌کنند تا کمتر مشکلی ایجاد کنند. انتظارات بزرگسالان از دختران متفاوت از پسران است. در تجربه بالینی من، بزرگسالان از دختران انتظار دارند که مرتب و منظم باشند، نمرات خوبی کسب کنند و مرتب باشند. همچنین دختران بیشتر تمایل دارند که از قانون‌های اجتماعی پیروی کنند و مشکلی ایجاد نکنند. دختران با بیدار ماندن تا دیر وقت برای اتمام تکالیف یا مرتب کردن اتاق خود در صورت درخواست از سمت والدین، سخت کار خواهند کرد تا به موفقیت برسند.
گاهی اوقات، زمانی که بزرگسالان با دخترانی مواجه می‌شوند که در برآوردن انتظارات خود مشکل دارند، اما دختران حرف گوش کنی هستند، با توصیف دختران به‌عنوان افرادی سر به هوا، دراماتیک یا هنری این رفتارها را توجیه می‌کنند.
علائم در دختران
در این قسمت علائمی که نشان می‌دهد دختر شما مبتلا به اختلال ADHD است توضیح داده شده است. بسیاری از علائم ADHD در پسران و دختران مشترک وجود دارد. موارد زیر نمونه‌هایی از چگونگی آشکار شدن آن‌ها در دختران است.
تاخیر در انجام تکالیف
مدت زمان انجام تکالیف بیش از حد طبیعی طول می‌کشد. ممکن است انجام تکالیف خود را فراموش کند به این دلیل که در حال صحبت با دوستان خود در فضای مجازی یا تماشای فیلم بوده است. بنابراین مجبور است تا دیر وقت بیدار بماند و تکالیف را به اتمام برساند.
عدم کسب نمرات درسی مناسب
شاید با این صحنه برخورد کرده باشید که دانش‌آموزی برای امتحان یک درس به شدت تلاش می‌کند، اما نتایج مثبتی نمی‌گیرد. بنابراین او را یک دانش‌آموز ناکارآمد می‌دانند. در حالی که به نظر می‌رسد که او برای امتحان‌ها بسیار مطالعه کرده است اما نتایج نشان می‌دهد که عملکرد او با زمان صرف شده برای مطالعه مطابقت ندارد.
درک مطلب ضعیف
این گروه از دختران مبتلا به این اختلال درک مطلب ضعیفی دارند. او می‌تواند حقایق را از یک متن دریافت کند، اما بین ایده‌هایی که می‌خواند ارتباط ایجاد نمی‌کند. او توجهی به جزئیات در دستورالعمل‌های مربوط به تکالیف و آزمون‌ها ندارد.
فراموشی
وسایلی را که برای رفتن به جایی نیاز دارد، فراموش می‌کند. به عنوان مثال زمان رفتن به باشگاه یا کلاس رقص کفش‌های مخصوص ورزش خود را فراموش می‌کند با خود ببرد. این یک نشانه‌ی کلاسیک است. با این حال دخترانی که از دید دیگران معقول و خوب هستند و مبتلا به ADHD هستند، اغلب دوستان یا بزرگسالانی را دارند که این مشکلات را برای آن‌ها جبران کنند. به عنوان مثال زمانی که سر کلاس دانش‌آموز مبتلا اگر خودکار خود را فراموش کرده باشد، دوستان او به او خودکار را قرض می‌دهند.
بی‌نظمی در وسایل شخصی
مورد بعدی بی‌نظمی در وسایل شخصی است. در واقع این گروه از افراد وسایل خود مانند تلفن همراه، کلید و یا کارت بانکی خود را در جای خود قرار نمی‌دهند.
پرحرفی
دخترانی که مبتلا به اختلال ADHD هستند دائما در حال صحبت هستند.
عدم تحرک
دخترانی که مبتلا به این اختلال هستند، مانند پسرها نمی‌دوند و از جایی بالا نمی‌روند. در واقع فعالیت فیزیکی و بیش‌فعالی بسیار کمتری نسبت به پسرها دارند. این گروه از دختران در کلاس کمک‌کننده هستند. همچنین در کلاس اجتماعی و پرحرف هستند.
دوستان زیاد
دختر مبتلا به ADHD دوستان زیادی دارند. چرا که از بودن در کنار دیگران لذت می‌برند. با این حال وقتی سعی می‌کند فعالیت‌هایی را سازماندهی کند، مضطرب و بلاتکلیف به نظر می‌رسد. دوستانش به او کمک می‌کنند تصمیم بگیرد، وسایل خود را پیدا کند و آن‌ها را منظم نگه دارد.
ایده‌های بزرگ
دختر مبتلا به این اختلال ایده‌های بزرگی دارد و می‌خواهد به سرعت آن‌ها را عملی کند. اما این در حالی است که پروژه‌ها را به پایان نمی‌رساند و یا دنبال نمی‌کند.
تاخیر
دخترانی که مبتلا هستند، به صورت مداوم و مکرر دیر می‌کنند. همچنین زمانی که باید برای رفتن به جایی آماده باشند، آماده نیستند و تاخیر می‌کنند.
بیش‌فعالی
او بیش‌فعالی را با درگیر شدن در بسیاری از فعالیت‌های فوق برنامه مانند شنا، باشگاه‌های مدرسه و فوتبال مدیریت می‌کند.
درس عبرت از اشتباهات
زمانی که یک فرد اشتباه می‌کند، انتظار می‌رود که فرد از اشتباهات خود نتایج خوبی برای ادامه‌ی کارهای خود بگیرد. در مورد دخترانی که به این اختلال مبتلا هستند، چنین مسئله‌ی برقرار نیست. در واقع به نظر نمی‌رسد که از نتایج کارهای اشتباه خود درس عبرت بگیرند.
تغییرات در رفتار
نوسانات گسترده‌ای در خلق‌وخوی آن‌ها دیده می‌شود. یک لحظه او در اوج جهان است و لحظه دیگر به دلیل یک اظهار نظر اتفاقی که به عنوان انتقاد تند تلقی می‌شود، ناامید و خجالت‌زده می‌شود.
سخن آخر
اگر فکر می کنید دختر شما ممکن است ADHD داشته باشد، باید با یک روانشناس یا متخصص اطفال که با ADHD آشنا است و می‌تواند ارزیابی عمیقی ارائه دهد، مشورت کنید. توجه کنید که تشخیص دیرهنگام این اختلال در دختر شما باعث ایجاد مشکلاتی در آینده‌ی دختر شما می‌شود. بنابراین علائم را در دختر خود دنبال کنید و در صورت مشاهده علائم مداخله را شروع کنید.
