تجربه یک مادر
من خودم متوجه‌ی مشکل کودک خود در مورد اختلال او در هنگام مطالعه نشده بودم. در پایان کلاس اول من از سمت مدرسه پسرم یک پیام دریافت کردم. طبق آن پیام و نظر مدرسه، پسر من برای ادامه تحصیل به یک برنامه آموزش فردی (IEP) نیاز دارد. سال سوم مدرسه، وضعیت تحصیلی پسر من بدتر شد. به همین دلیل برای ارزیابی ناتوانی‌های یادگیری درخواست دادیم. در پایان سال سوم برای پسر من دیسلکسیا یا اختلال در خواندن تشخیص داده شد.
خوانش‌پریشی
دیسلکسیا، نوعی ناتوانی یادگیری و شایع‌ترین علت مشکل در خواندن است. لیندا سیگل (Linda Siegel) استاد بازنشسته دانشگاه است. وی نویسنده کتاب درک خوانش‌پریشی و سایر اختلال یادگیری (Understanding Dyslexia and Other Learning Disabilities) است.
سیگل در مورد این اختلال می‌گوید: “این اختلال ریشه در آگاهی واج‌شناختی دارد که به ما امکان می‌دهد کارهای مهمی برای رمزگشایی زبان نوشتاری انجام دهیم. از جمله‌ی این موارد تشخیص کلمات قافیه، شکستن کلمات به هجاها، و یادگیری حروف الفبا و پیوند آن‌ها به صداها است. درک این اجزای سازنده زبان یک پایه اساسی برای یادگیری خواندن است.”
سیگل یک تست غربالگری برای کودکان در سنین مهدکودک تولید کرده است. این تست می‌تواند در 20 دقیقه توسط معلم انجام شود. وی می‌گوید: “اگر نشانه‌هایی از تاخیر وجود داشته باشد، اقداماتی برای کمک به کودک وجود دارد. اگر این کار به خوبی انجام شود، می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات خواندن جلوگیری کند.”
به طور کلی در بیشتر موارد، کودکان باید قبل از اینکه برای ارزیابی در نظر گرفته شوند، مشکلات خواندن پیوسته در آن‌ها دیده شود.
علائم اولیه
هرچه بچه‌ها زودتر حمایت بیشتری دریافت کنند، بهتر است. بنابراین مهم است که نسبت به علائم اولیه کودک خود هوشیار باشید. بسیاری از علائم به طور موقت در همه بچه‌ها دیده می‌شود. با این حال شما باید به دنبال الگویی از چندین مورد از این علائم باشید که در سایر کودکان هم سن کودک خود مشاهده نمی‌کنید.
مشکل در تشخیص قافیه، تشخیص صدای اولیه یک کلمه، بیان کلمه بدون صدای اولیه، تلفظ اشتباه کلمات و ترکیب نادرست کلمات با یکدیگر از جمله‌ی این علائم هستند. همچنین مشکل در حروف الفبا، ایجاد ارتباط بین حروف، ترکیب صداها، بیان جابه‌جای کلمات در یک متن از دیگر علائم است.
مورد دیگر که برای بسیاری شاید جالب باشد، به دلیل عدم تسلط بر روی کلمات، این گروه از کودکان در برخی موارد کلمات را حدس می‌زنند. علاوه‌بر حدس کلمات، این گروه از کودکان بیشتر بر روی تصاویر کتاب یا مجله برای مطالعه تمرکز می‌کنند. به طور کلی این گروه از کودکان مشکل و سرعت پایینی در هنگام مطالعه‌ی یک کتاب یا یک متن دارند. همچنین درک ضعیف و پایینی دارند.
یکی از مادران در مورد وضعیت کودک خود می‌گوید: “پسر من در حروف الفبا مشکل داشت. همچنین به عنوان یک کودک پیش‌دبستانی، علاقه‌ای به مطالعه نداشت. در مورد دیگری او مانند خواهر و برادر خود از تلویزیون هیچ آهنگی را تکرار نمی‌کرد. او در تشخیص نام خود در نوشتن و کلماتی که تصویری همراه با آن نداشتند، مشکل داشت. در کل دوره‌ی کلاس دوم او در حال یادگیری تشخیص برخی کلمات ساده بود.”
پیگیری
اگر نگران شرایط کودک خود هستید، اولین قدم بررسی یادداشت‌هایی است که از مدرسه‌ی کودک خود دریافت می‌کنید. بسیاری از والدین باید به صورت جدی از وضعیت فرزندان خود دفاع کنند. سیگل می‌گوید که به طور کلی، والدین بعد از تشخیص مشکل در کودک باید او را حمایت کنند. بعد از تشخیص مشکل در کودک باید به دنبال شروع راهکارهای درمانی باشید. علاوه بر شروع درمان، کارهای دیگری نیز برای کمک به کودک وجود دارد. از جمله‌ی این موارد می‌توان به مکالمات بیشتر در خانه، مطالعه کتاب یا مجله با صدای بلند و بازی با کلمات اشاره کرد.
مسئله‌ی پیوستگی در مطالعه و یادگیری این گروه از کودکان امری ضروری است. با این حال باید به شرایط روحی کودک خود نیز توجه کنید. در واقع در بین برنامه‌های آموزشی کودک باید سرگرمی و بازی را نیز قرار بدهید. باید کودک شما زمانی را در طی روز به کارهای مورد علاقه‌ی خود اختصاص بدهد. در غیر این صورت ممکن است یادگیری و رشد در این زمینه برای کودک شما ناامیدکننده باشد. بنابراین در این مورد جدی باشید و مراقب علایق کودک خود باشید.
