مقدمه
در یک خانواده، روابط به بین بچه‌ها، در رفتار آن‌ها تاثیرگذار است. در واقع کودکان اولین روابط خود را در ارتباط با خواهر و برادرهای خود تجربه می‌کنند. بنابراین این روابط بین کودکان، بر روابط اجتماعی آن‌ها در آینده تاثیر می‌گذارد. قاعدتا همیشه آرامش در بین روابط خواهر و برادرها برقرار نیست. خواهر و برادرها به دلایل مختلفی با یکدیگر دعوا می‌کنند. برخی از پدر و مادرها در چنین شرایطی، در دعوای بین فرزندان خود مداخله می‌کنند. در برخی دیگر، والدین می‌گذارند تا خود کودکان مشکل خود را حل کنند. اینکه کدام روش و راهکار درست است، شاید سوال بسیاری از پدر و مادرها باشد. بنابراین، والدین عزیز با ما همراه باشید تا در مقاله‌ای که به توضیح در مورد دعوای خواهر و برادرها پرداخته است، پاسخ این سوال را دریافت کنید.
در ادامه موارد مختلفی در رابطه با دعوای بین خواهر و برادرها مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین سعی شده است، برای توضیح بهتر و بیشتر موضوعات مختلف، در انتهای هر بخش یک مثال آورده شود.
دعواهای خواهر و برادرها
در بسیاری از خانواده‌ها، دعوای خواهر و برادرها فقط بخشی از زندگی است. بیشتر ما در چنین شرایطی بوده‌ایم، که بچه‌ها بر سر فنجان آب یا مداد رنگی بنفش و یا اینکه چه کسی می‌تواند دکمه آسانسور را فشار دهد، دعوا می‌کنند. یا این دعوا بر سر اینکه چه کسی اول می‌خواهد با آیفون مادر در دندان‌پزشکی بازی کند. آن‌ها زبان‌هایشان را دراز می‌کنند، یکدیگر را با اسم‌های کج و کوله صدا می‌کنند، حتی وقتی که می‌بینند کسی حواسشان به آن‌ها نیست، موهای یکدیگر را می‌کشند.
تجربه یک مادر
دو پسر من همیشه در زمان‌هایی که حس می‌کنند، مورد بی‌عدالتی قرار گرفته‌اند، بحث و جدل راه می‌اندازند. به طور مثال، یکی از آن‌ها در زمان میان وعده، خوراکی بیشتری نسبت به دیگری دریافت می‌کند.
این برای من گیج کننده است، آن دو در 50 درصد اوقات با یکدیگر به خوبی بازی می‌کنند. اما کافیست یک اتفاق کوچک بیفتد، تا بهانه‌ای برای دعوای آن دو ایجاد شود.
به طور مثال، در یک موقعیت که در داخل ماشین بودیم، کلاه یکی از آن‌ها به زیر صندلی ماشین افتاد، که این باعث پیدا شدن یک عروسک قدیمی شد. دو پسر من با دیدن این عروسک، شروع به دعوا و بحث بر سر عروسک کردند.
برای آرام کردن خواهر و برادرهایی که با یکدیگر دعوا می‌کنند، باید چه کاری انجام داد؟
تعداد دفعات دعوا
سوال بسیاری از والدین این است، که آیا اینقدر دعوا برای خواهر و برادرها زیاد است؟ در همین زمینه مربی معتبر والدین Beverley Cathcart-Ross بیان می‌کند: “درگیری یک قسمت طبیعی از هر رابطه است.”
وقتی که ما درگیری و بحث کودکان را می‌بینیم، عصبانیتمان فوران می‌کند. به نظر می‌رسد، بسیاری از ما لحظه‌‌‌‌‌‌‌ای را که صدای فریاد کودکان را از اتاق بازی می‌شنویم، عصبی می‌شویم. اما همانطور که Cathcart-Ross توضیح داد: “ما باید در دعوای کودکان، آرام باشیم.” این به معنای یافتن راه حل است، به جای اینکه به طور کلی از آن اجتناب کنید. البته این کار ساده‌ای نیست.
در یک دنیای ایده‌آل، بچه‌های ما همیشه پر عشق و علاقه نسبت به یکدیگر هستند. همچنین در مورد شما، همسرتان، خواهر و برادر بزرگسال شما، دوستان و همکارانتان نیز اینگونه است. اما این واقع بینانه نیست. چرا که دنیای واقعی دارای اختلافاتی نیز است و لزوما همیشه عشق و علاقه برقرار نیست. دقیقا به همین دلیل است که Cathcart-Ross بیان می‌کند: “برای ما مهم است، که به بچه‌های خود آموزش دهیم، تا از همان سنین پایین با اختلافات کنار بیایند.”
راهکارها
همانطور که گفته شد، دعوای بین خواهر و برادرها اجتناب‌ناپذیر است. بنابراین والدین باید دنبال راهکارهایی برای مدیریت و کنترل درست کودکان خود باشند. والدین باید هوشیار باشند که رفتار آن‌ها در موقع دعوای کودکان، جزئی از تربیت کودک است و به کار بردن روش‌های نادرست باعث ایجاد رفتار نادرست در کودک می‌شود. بنابراین، والدین باید هوشمندانه عمل کنند.
در اینجا چند استراتژی آورده شده است، که اگر خواهر و برادرها در خانه با یکدیگر دعوا کنند، برای مدیریت شرایط باید از آن‌ها استفاده کنید. در انتهای هر راهکار مثال‌هایی نیز برای توضیح بیشتر و بهتر آورده شده است.
تشویق به همکاری
یکی از راه‌های انجام تشویق به همکاری این است، که تلاش برای برابر کردن همه چیز بین کودکان را متوقف کنید. چرا که این تلاش، در نهایت باعث ایجاد رقابت بیشتر در بین خواهر و برادرها می‌شود. در واقع کودکان برای تایید بیشتر از سمت والدین و عشق و توجه آن‌ها، بیشتر با یکدیگر در رقابت هستند.
Cathcart-Ross بیان می‌کند: “همه ما برای زنده ماندن یک نیاز بیولوژیکی داریم و بقا معمولاً در این بین یک برنده است.” البته هدف این است که فضای رقابتی و برنده شدن و بازنده شدن را فراموش کنید و در عوض یک محیط آرام ایجاد کنید، که در آن رقابت مطرح نباشد. بنابراین، والدین باید به جای ایجاد فضای رقابتی، همکاری را در بین کودکان خود ترغیب کنند.
بنابراین به عنوان مثال، به جای اینکه به پسرتان مقدار مساوی انگور بدهید و بگویید: “که تو هم اندازه خواهرت انگور گرفتی. به او بگویید که هر فردی باید بر اساس نیاز خود چیزی را دریافت کند. در ادامه بگویید آیا انگور بیشتری می‌خواهی؟”
تمرین صبور بودن
Robin Hayeems، مادر چهار فرزند در تورنتو، درباره‌ی صبور بودن، تجربه خوبی دارد. او دارای دو پسر و دو دختر در رنج سنی چهار تا نه سال است. بچه‌های او دائما در حال جنگ بر سر این هستند، که چه کسی سیب‌زمینی بیشتری در کاسه خود دارد. او در طول سال‌ها آموخته است، که معمولا بهتر است خود او سعی در حل این تعارضات نداشته باشد، بلکه صبر و شکیبایی را تمرین کند.
من فقط می‌گویم: “شما آن را درست کنید. ممکن است این روش بیشتر طول بکشد، اما آن‌ها معمولا به راه‌حلی می‌رسند که بتوانند با آن در زندگی خود کنار بیایند، بدون اینکه من بین آن‌ها آدم بدی بشوم.”
Hayeems از فرزندانش که درگیر هستند و با هم دعوا می‌کنند، دور می‌شود و خونسردی خود را حفظ می‌کند. یا اینکه عمدا با سایر فرزندانش که درگیر دعوای آن‌ها نیستند، بازی می‌کند. او می‌گوید: “من می‌خواهم این نکته را به آن‌ها منتقل کنم، که هر کسی که بچه خوبی باشد، توجه من را جلب می‌کند. نه اینکه رفتار بدی داشته باشد.”
توافق بین کودکان
به گفته‌ی Sandra Mendlowitz، روانشناس در بیمارستان کودکان بیمار در تورنتو، می‌گوید والدین باید در دعوای بین دو کودک بی‌طرف باشند و همچنین کودکانی که پرخاشگری و دعوا می‌کنند، در بازی مورد علاقه‌ی آن‌ها مشارکت و بازی نکنند. این دقیقا روشی است که باید در پیش بگیریم.
بازی کردن در مواردی که مورد علاقه‌ی کودک است، به او می‌فهماند که شما با کودکی بازی می‌کنید، که آرام و مودب باشد نه کودکی که در حال پرخاشگری است.
او می‌گوید: “شما نمی‌توانید یک کودک را سرزنش کنید، چون در دعوا و بحث، دو کودک درگیر هستند.” از بچه‌های خود بخواهید که در مورد مسئله‌ای که پیش آمده است، به توافق برسند. سپس آن‌ها را به خاطر ایده و توافقی که کرده‌اند، تشویق کنید و بگویید که ایده و راهکار شما عالی است. تحسین و ستایش کودک عامل مهمی در تربیت او است.”
Mendlowitz بیان می‌کند: “این کار باعث می‌شود، آن‌ها بتوانند مشکلات را بهتر حل کنند. همچنین فرصتی برای فرا گرفتن درس‌های ارزشمند زندگی است. یعنی یادگیری سه موضوع، نحوه‌ی بخشش به دیگران، درک دیدگاه دیگران و کنار آمدن با دیگران.”
هنگامی که در دعوای بین دو کودک، یکی از آن‌ها برنده شد، Cathcart-Ross می‌گوید: “والدین در این شرایط نباید طرف کسی را بگیرند. همچنین در ادامه اصرار دارد که در این شرایط هدفمند باشید. می‌توانید چیزی شبیه به این بگویید: “به نظر می‌رسد که بچه‌ها یک مشکل بزرگ دارند. چگونه باید از عهده این کار برآییم؟” در واقع ما به دنبال این هستیم، که کودکان روشی غیرپرخاشگرانه برای حل مشکل خود یاد بگیرند.” بنابراین نباید کاری انجام دهیم که باعث تشدید شرایط شود.
توصیه
علاوه بر موارد گفته شده در بالا، شاید تربیت کودکانی که حرف والدین خود را گوش می‌دهند، نیز بتواند در مدیریت این شرایط به والدین کمک کند. به همین دلیل ما توصیه می‌کنیم، که والدین مقاله‌ی بچه حرف گوش کن را در زمینه‌ی تربیت کودکان حرف گوش کن، مطالعه کنند. همچنین والدین می‌توانند به کودکان خود آموزش دهند، که بعد از هر دعوایی از یکدیگر معذرت‌خواهی کنند. این به کودکان می‌آموزد، که مسئولیت کار و اشتباه خود را بپذیرند. والدین برای کسب اطلاعات در این زمینه، می‌توانند مقاله‌ی راهکارهای عذرخواهی کردن کودکان را مطالعه کنند.
علاوه بر موارد گفته شده، توصیه می‌کنیم که والدین در مورد راهکارهای جلب توجه کودک نیز اطلاعاتی کسب کنند. چرا که اگر والدین بتوانند توجه کودک را به خود جلب کنند، می‌توانند راحت‌تر حرف‌های خود را به آن‌ها بگویند.
مداخله
برخی از پدر و مادرها می‌پرسند، که چه موقع باید در هنگام دعوای خواهر و برادرها مداخله کرد؟
بیشتر کارشناسان بر این عقیده‌اند که والدین باید در هنگامی که دعوای فیزیکی بین کودکان ایجاد می‌شود، باید مداخله کنند. چرا که تفاوت زیادی بین فشردن بازوی خواهر و مشت زدن به صورت او وجود دارد. Cathcart-Ross می‌گوید، باید در مورد دوم نسبت به مورد اول بیشتر نگران شوید. دعوایی که باعث ایجاد آسیب جدی بین کودکان می‌شود، رایج نیست. او توصیه می‌کند که والدین قبل از تشدید اوضاع مداخله کنند.
به عنوان مثال، اگر یک کودک موهای کودک دیگر را می‌کشد، وقت آن است که مداخله کنید و بگویید: “این کار تو خیلی خشن است. فکر می‌کنم الان باید استراحت کنیم. وقتی هر دوی شما آرام شدید، می‌توانیم، فکر کنیم که چگونه این بازی را بدون استفاده از پرخاشگری انجام دهیم.”
تفاوت سنی و جنسیت
سوال برخی از والدین این است، که آیا اختلاف در ترتیب تولد، جنسیت و سن مهم است؟
وسوسه انگیز است که انتظار داشته باشیم، فرزند بزرگ‌تر ما، در مقابل رفتارهای اشتباه کودک کوچک‌تر اخلاقی‌‌تر برخورد کند. اما ما هرگز نباید این کار را انجام دهیم. چرا که این کار کودک بزرگ‌تر را در موقعیت برتری نسبت به خواهر و برادر کوچک‌تر خود قرار می‌دهد. همچنین این پیام را به بچه دوم منتقل می‌کند، که دیگر مسئولیتی در مورد مسائلی که هست قبول نکند.
سایر فاکتورهای موثر
Mendlowitz می‌گوید که تحقیقات محدودی در مورد جنسیت و ترتیب تولد وجود دارد. زیرا عوامل بسیار مختلفی وجود دارد، که وضعیت کلی را پیچیده می‌کند. به عنوان مثال، زوج‌های که از ازدواج قبلی خود فرزندی داشته‌اند و دوباره تشکیل خانواده داده‌اند، بچه‌هایی با مزاج‌های مختلف، اختلافات فرهنگی و اینکه آیا والدین هر دو در خارج از خانه کار می‌کنند یا خیر، از جمله مواردی هستند که روی شرایط کلی تاثیرگذار هستند.
با این حال او بیان می‌کند، که برادران به طور کلی بیشتر از خواهران، دعوای فیزیکی می‌کنند. به خصوص هنگامی که از نظر سنی با یکدیگر اختلاف کمی دارند. همچنین در مقابل، دختران بیشتر از پسران صحبت می‌کنند. ولی پسران همانطور که گفته شد فیزیکی دعوا می‌کنند. هر چند با بزرگ‌تر شدن این مسائل از بین می‌رود.
فاکتور اصلی
Cathcart-Ross متوجه این موضوع شده است، که هیچ ترتیب کاملی در هیچ خانواده‌ای وجود ندارد. او بیان می‌کند: “مهم نیست که چقدر اختلاف سنی با یکدیگر داشته باشند و مهم نیست که چه جنسیتی داشته باشند، این درک کودک است که بر رفتار آن‌ها حاکم است.” این راهکار برای ایجاد فضایی خانوادگی است، که کودکان در آن برای جلب توجه والدین با یکدیگر رقابت نمی‌کنند. این شامل اجازه دادن به کودکان برای گوش کردن به آن‌ها می‌شود. همچنین اینکه شما آنجا هستید که از آن‌ها بدون درگیر شدن در هر گونه دعوایی، از آن‌ها محافظت کنید.
فواید
آیا دعوای خواهر و برادرها فوایدی دارد؟
اگر اختلافات مداوم همچنان شما را کلافه و عصبی می‌کند، سعی کنید بر روی مزایای پنهان درگیری خواهر و برادرها تمرکز کنید. از جمله مزایای این دعواها، مهارت‌های مذاکره و حل و فصل است. همچنین تمرین کنترل خود و یادگیری نحوه‌ی تنظیم احساسات خود است. ممکن است پذیرش اینکه کودکان وسط دعوا چیزی را یاد بگیرند، برای شما دشوار باشد.
به طور مثال احتمالا با خود فکر می‌کنید، در شرایطی مثل وقتی پسر کوچک خانواده در حال جیغ کشیدن است و پسر بزرگ‌تر او را به زمین می‌زند، چگونه ممکن است آن‌ها چیزی را فراگیرند. اما فقط کافیست فکر کنید. یک روز آن‌ها نسبت به شرایط کنونی قوی‌تر می‌شوند و می‌توانند اختلافات را حل کنند.
