ترس از تاریکی در کودکان زیادی وجود دارد. آن‌ها در خیالاتشان هیولاهایی را متصور می‌شوند که فقط در تاریکی نمایان می‌گردند. تا وقتی کودک در کنار شما می‌خوابد، این ترس خودش را بروز نمی‌دهد، زیرا با وجود شما احساس امنیت می‌کند. اما همین که دوران نوزادی به اتمام می رسد و کودک به نوپایی پا می گذارد و اتاقش را از والدین جدا می‌کند، با مشکلات ترس از تاریکی روبرو می‌شود. و این یکی از مشکلاتی است که والدین در جدا کردن اتاق فرزندشان از خودشان دارند. بنابراین ما در اینجا می‌خواهیم به شما بگوییم که با ترس های شبانه کودک از تاریکی چه کنید و چگونه این مشکل را حل نمایید؟
ترس شبانه از تاریکی در کودکان
ترس شبانه از تاریکی در کودکان دلایل مختلفی دارد. برای مثال برخی از آن‌ها از داخل فیلم‌ها و انیمیشن‌ها شروع به ترس از تاریکی کرده‌اند. زیرا به دفعات زیاد دیده‌اند که وقتی در انیمیشن‌ها میخواهند یک هیولا یا روح را نشان دهند آن را در تاریکی نشان می‌دهند. برخی از کودکان هم بخاطر خاطره بدی که از تاریکی در ذهنشان ثبت شده است از تاریکی می‌ترسند.
یکی از مادران درباره مقابله‌اش با ترس کودکش از تاریکی می‌گوید ما شب‌ها سعی می‌کنیم لامپ‌ها را روشن نگه داریم تا او به خواب برود. اما گاهی اوقات که نیمه شب از خواب بیدار می‌شود، از ترس فریاد می‌زند و می‌خواهد که لامپ را روشن کنیم.
ترسیدن از تاریکی در بین کودکان بین 1 و نیم تا 3 سال رواج بسیار زیادی دارد.
ترس از تاریکی: نشانه رشد کودک
مورین گیروان (Maureen Girvan)، مربی مراقبت از کودک در کانادا درباره ترس از سیاهی و تیرگی در کودکان اینگونه توضیح می‌دهد: “ترس از تاریکی، نشانه‌ی پیشرفت در رشد کودک است. زیرا وقتی کودک کوچک‌تر است (یعنی در دوران نوزادی)، نمی‌تواند وجود چراغ و عدم وجود چراغ را درک کند، بنابراین از تاریکی نمی‌ترسد. اما زمانی که کودک بزرگ‌تر می‌شود و به نوپایی قدم می‌گذارد و درک می‌کند که حالا چراغ خاموش شده است و می‌ترسد، یعنی رشد او درست بوده است.”
ترس از تاریکی: نشانه رشد تخیل کودکان
عامل دیگری که این ترس را در کودکان شکل می‌دهد این است که تخیل آن‌ها رشد می‌کند. طبق نظر مورین گیروان، کودکان در سنین نوپایی (1 و نیم تا 3 سال) نمی‌توانند مرز بین واقعیت و خیال را به خوبی از هم تشخیص دهند. چیزهایی که آن‌ها در ذهن دارند و بصورت خیال و رویا است، برای آن‌ها می‌تواند همچون واقعیت باشد و زنده خودش را نشان دهد.”
چه چیزی به از بین بردن ترس از تاریکی در کودکان کمک کند؟
گفتیم دلایلی که کودکان را از تاریکی می‌ترساند، معمولا چه دلایلی هستند. اما سوال مهمی که ذهن والدین را درگیر کرده است این است که چطور می‌شود در این سنین با این ترس کودک مقابله کرد و زندگی را برای او راحت‌تر نمود؟
صحبت کردن و اطمینان دادن به کودک
یکی از راه‌هایی که قطعا تاکنون امتحان کرده‌اید اما معمولا خیلی جواب نداده است، صحبت کردن است. به کودک با صحبت کردن اطمینان دهید که اتاق او امن است و در تاریکی هم شما مراقب او هستید و هیچ چیزی نزدیک او نخواهد آمد.
وجود چراغ روشن
اجازه بدهید کمی نور در خانه در گوشه‌ای باشد. لازم نیست این نور، دقیقا نور چراغ بالای سر او باشد. بلکه می‌توانید نور چراغ خواب را روشن بگذارید، یا نور چراغ کوچک داخل راهرو، یا یکی از چراغ‌های پذیرایی یا آشپرخانه و … . اجازه دهید در اتاق او تا حدودی باز باشد تا این نور را ببینند.
مورین گیروان می‌گوید که حتی ممکن است چند سال شما مجبور باشید این چراغ را در شب روشن بگذارید. اما این کار به داشتن خواب آرام کودک کمک بسیار زیادی می‌کند.
تهیه‌ی یک چراغ قوه
برای از بین بردن ترس کودک از تاریکی، تهیه‌ی یک چراغ قوه را هم امتحان کنید. با او برای خرید چراغ قوه‌ی کودکانه بیرون بروید و به او بگویید برای خودش یک چراغ قوه با سلیقه خودش انتخاب کند. شب‌ها چراغ قوه را در کنار بالشش بگذارید و به او بگویید هر زمان که ترسید می‌تواند آن را روشن و استفاده کند و مطمئن شود که هیچ چیز ترسناکی وجود ندارد.
روتین آرامش بخش قبل از خواب
روتین قبل از خواب داشتن حتی به بزرگسالان هم برای داشتن خواب آرام شبانه کمک می‌کند. اما برای کودکان هم برای آرامش خوب است و هم برای احساس امنیت و نترسیدن از تاریکی.
مثلا یک روتین معمولی زدن مسواک، خواندن داستان و سپس لالایی و خواب است.
یکی از کارهایی که برای از بین بردن وحشت کودکان از سیاهی و تاریکی موثر است و می‌توان آن را به روتین کارهای قبل از خواب اضافه کرد این است که چک کردن جاهایی که کودک از آن‌ها می‌ترسد را به لیست کارها اضافه کنید.
برای مثال کودکان شب‌ها زمانی که چراغ خاموش می‌شود از اینکه چیزی داخل کمد یا زیر تخت یا جاهای دیگر باشد، می‌ترسند. قبل از خوابیدن همراه با او این مکان‌ها را چک کنید.
البته دقت کنید که شاید او اصلا از زیر تخت و داخل کمد و … نمی‌ترسد، پس خودتان به هیچ عنوان دلایل جدید برای ترس به او معرفی نکنید. اگر خود او توضیح داد که از این مکان‌ها می‌ترسد، سپس این مکان‌ها را چک کنید تا خیالش راحت شود.
عامل حواس پرتی
برای اینکه کودک از تاریکی نترسد، می‌توانید از عوامل حواس پرتی مانند موسیقی، پلی کردن داستان صوتی تا به خواب رفتن کودک و استفاده از تصاویر نورتاب بر روی سقف استفاده نمایید.
دوری از فیلم و داستان ترسناک
یک آتشی در این بین وجود دارد (ترس کودک از تاریکی)، که شما قصد دارید آن را خاموش کنید. پس حواستان باشد که یک وقت خودتان به این آتش هیزم اضافه نکنید. خواندن داستان‌ها و افسانه‌های ترسناک، یا گذاشتن انیمیشن و فیلم ترسناک برای کودک، دلایلی هستند که باعث ترس بیشتر کودک می‌شوند و باید از آن‌ها دوری کرد.
چنین داستان‌ها و فیلم‌ها و انیمیشن‌هایی برای کودکان نوپا که نمی‌توانند واقعیت را از خیال جدا کنند، اصلا مناسب نیست.
گیروان در این مورد می‌گوید: “داستان‌ها یا چیزهای ترسناک در واقع می‌تواند به کودکانی که کمی بزرگ‌تر هستند کمک کند تا ترس‌های خود را برطرف کنند. اما برای کودکان نوپا این‌ها بیشتر ترسناک هستند تا کاهنده‌ی ترس.”
حرف آخر
هر طور که بتوانید ترس را از کودکتان دور کنید و باعث شوید ترس از تاریکی در کودک از بین برود خوب است و شما کارتان را انجام داده‌اید. روش‌هایی که ما معرفی کردیم، روش‌هایی هستند که در واقع بیشترین تاثیر را دارند و معمولا والدین مختلف از موثر بودن آن‌ها صحبت کرده‌اند.
مهم نیست چقدر این رفع ترس طول بکشد و چقدر خسته شده‌اید، فقط این مهم است که به کودک نشان دهید که چقدر آرام و صبور هستید و نگران نیستید.
