خواب ایمن
همیشه توصیه‌هایی به والدین در رابطه با خواب ایمن برای نوزادان می‌شود. با این حال این توصیه‌ها در طی زمان تغییر می‌کنند. 25 سال پیش، پزشکان به والدین توصیه می‌کردند که نوزادان را روی شکم بگذارند تا از احتمال خفگی با شیر یا آب دهان جلوگیری کنند. سپس کارشناسان شروع به رسیدگی به مسائل ایمنی مربوط به تخت‌خواب کردند، مانند اطمینان از اینکه فاصله‌های میله‌های تخت نوزاد ایمن هستند یا خیر. با این حال توصیههای بسیاری در مورد یک مسئله‌ی مهم یعنی سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) به والدین نشده است. در این حادثه‌ی غم‌انگیز نوزاد در خواب می‌میرد. با این حال امروزه مطالعات متعددی در این زمینه شده است. بیش از 20 سال مطالعه عوامل خطر متعددی را برای SIDS شناسایی کرده‌اند که منجر به فهرست طولانی دستورالعمل‌های ایمنی خواب نوزاد برای والدین شده است.
توصیه فعلی
در حال حاضر به والدین توصیه می‌شود که نوزاد را در تختی که مطابق با استانداردهای بهداشت کانادا است و تا زمانی که نوزاد شش ماهه می‌شود تخت در اتاق والدین قرارگیرد. برخی از متخصصان توصیه می‌کنند که قرار گرفتن در یک تخت مشترک با کودک خطرناک است، با این حال نزدیک بودن به شما کودک را در برابر SIDS محافظت می‌کند.
در گذشته گهواره یا تخت کودک همراه با تزئین، بالش‌ها، عروسک‌ها و لحاف‌های متعدد بوده است. اما امروزه برای ایجاد شرایط ایمن برای خواب نوزاد، تخت نوزاد باید فقط یک پتوی سبک داشته باشد و هر گونه وسیله‌ی دیگر باید حذف شود. یکی از وب‌سایت‌های کانادا که در مورد والدین و کودکان است، در مقاله‌ای در مورد خواب ایمن یک عکس از یک تخت خالی منتشر کرد. روی این عکس نوشته بود که تخت‌خواب نوزاد باید بدون اسباب‌بازی، بدون پتو، بدون پوشک و هر چیز دیگری باشد.
در نهایت اتاق نباید خیلی گرم باشد و محیط کودک باید عاری از دود باشد.
عوامل خطر
بسیاری از توصیه‌ها در مورد خواب نوزاد از سمت والدین پذیرفته می‌شود. با این حال برخی موارد دیگر وجود دارد که والدین رعایت نمی‌کنند. به عنوان مثال خواب مشترک با نوزاد یکی از این موارد است که برخی از والدین آن را رعات نمی‌کنند.
زمانی که به عنوان والدین یک نوزاد به لیست خطرهای احتمالی در هنگام خواب نوزاد، نگاه می‌کنید شاید تصور کنید که همه‌ی مواردی که در لیست هستند به یک اندازه اهمیت دارند، در حالی که اینطور نیست. از بین این لیست خطرات، فقط برخی از موارد هستند که مهم می‌باشند و رعایت آن‌ها ضروری است.
اورور کوته (Aurore Cote) متخصص اطفال و محقق در زمینه SIDS است. وی در این مورد می‌گوید: “مهم‌ترین عوامل خطر استعمال سیگار در دوران بارداری، خواب روی شکم برای نوزاد و خواب مشترک (تخت مشترک) با نوزاد در موقعیت‌های خاص مانند روی مبل است. همچنین در شرایطی که یکی از والدین مشروب و یا مواد مخدر مصرف کرده باشد نیز خواب مشترک ممنوع است. علاوه بر این خواب مشترک در یک جای موقت با بالش‌ها و کوسن‌های بسیار نیز ممنوع است. هیچ یک از عوامل خطر دیگر به میزان این موارد مهم نیستند.”
خواب به پشت
خواب نوزادان به پشت بهتر از هر توصیه دیگری برای پیشگیری از SIDS است. در اواخر دهه 80 و اوایل دهه 90، تحقیقات برای بیان ارتباط بین SIDS و خواب روی شکم آغاز شد.
در آمریکای شمالی، کمپین خواب به پشت نوزاد ایالات متحده در سال 1994 (1372 شمسی) راه‌اندازی شد. این کمپین تأثیر قابل توجهی در آمار ایجاد کرد. درصد نوزادانی که روی شکم می‌خوابیدند از 70 درصد در سال 1992 (1370 شمسی) به 13 درصد در سال 2004 (1382 شمسی) کاهش یافت. تقریبا در همان دوره، میزان SIDS نیز به نصف کاهش یافت.
توصیه
بنابراین با توجه به موارد گفته شده، خواباندن نوزاد از بدو تولد به پشت امری ضروری است. برخی از کارشناسان معتقدند که خواب به پهلو و خواب به پشت در نوزادان به یک اندازه بی‌خطر هستند. با این حال تحقیقات جدید‌تر نشان می‌دهد که بیش‌ترین کاهش خطر، ناشی از خواب به پشت است. در واقع این به این دلیل است که برای نوزادی که به پهلو می‌خوابد، غلتیدن روی شکم نسبتا آسان است. با این حال شرایط استثنائی نیز وجود دارد و آن زمانی است که پزشک توصیه می‌کند که کودک به دلیل مشکلاتی که دارد به پشت نخوابد. همچنین در شرایطی که کودک در سنی است که می‌تواند به تنهایی روی شکم خود بچرخد، می‌توان از این نوع خواب استفاده نکرد. در این سن نوزاد دوره خطر اصلی SIDS را که یک تا سه ماهگی است را پشت سرگذاشته است.
زمان تامی تایم
تامی تایم زمان قرارگرفتن نوزاد روی شکم است. والدین برای تقویت عضلات و حرکت گردن نوزاد، در طی روز چند بار در زمان بیداری برای تمرین، نوزاد را بر روی شکم قرار می‌دهند. در این دوره‌های تمرین حضور و نظارت والدین الزامی است. بنابراین احتمالا اگر نوزاد در طول شب بتواند از روی شکم خود غلت بزند، این امر باعث کاهش خطر می‌شود.
مقاومت نوزاد در مقابل خواب به پشت
ممکن است نوزاد در مقابل خواب به پشت مقاومت کند. در این شرایط چه کاری باید انجام داد؟ پاسخ به این سوال سخت است. اگر احساس می‌کنید که کودک شما به راحتی نمی‌تواند به پشت بخوابد، بهتر است با یک متخصص بهداشت صحبت کنید. متخصص بهداشت می‌تواند به شما کمک کند تا تمام خطرات SIDS و عوامل محافظتی که در مورد کودک شما اعمال می‌شود و همچنین نیاز خانواده شما به استراحت کافی را ارزیابی کنید.
استعمال سیگار
استعمال سیگار یک عامل خطر بزرگ برای نوزادان است. مطالعه‌ای در کشور آمریکا نشان داد که اکنون 86 درصد از مرگ‌ومیرهای ناشی از SIDS در نوزادانی رخ می‌دهد که مادران آن‌ها در دوران بارداری سیگار می‌کشیدند. قرار گرفتن در معرض دود سیگار فرد دیگر در ماه‌های اول زندگی نیز این خطر را افزایش می‌دهد. این در حالی است که بسیاری از والدین از قبل می‌دانند که نباید در اطراف کودکان خردسال سیگار بکشند. مادران همچنین ممکن است آگاه نباشند که استعمال سیگار در دوران بارداری حتی به شدت با خطر مرگ ناگهانی نوزاد مرتبط است.
دنیس لدوک (Denis Leduc) متخصص اطفال و استادیار مرکز بهداشت است. همچنین نویسنده یک مقاله در مورد خواب ایمن در دوران نوزادی است. وی در این مورد می‌گوید: “ما به طور قطعی نمی‌توانیم به اندازه کافی بر خطر استعمال سیگار تاکید کنیم.”
ترک سیگار
اگر شما یا همسرتان سیگار مصرف می‌کنید، نگران نباشید. سعی کنید برای ترک آن از خدمات موجود در این زمینه کمک بگیرید. دود سیگار فردی که در حال استعمال آن است، برای همه‌ی افراد به ویژه کودکان خردسال مضر است. اگر نمی‌توانید سیگار را ترک کنید، حداقل در خانه یا اتاقی که کودک در آن است سیگار نکشید. همچنین اجازه ندهید که افراد دیگر در کنار کودک شما سیگار بکشند.
همچنین دقت کنید که استعمال سیگار در کنار هر عامل خطر دیگری، شرایط را چند برابر بحرانی می‌کند. بنابراین شما باید به تمام جنبه‌های توصیه خواب ایمن توجه کنید. به عنوان مثال استفاده از تخت‌خواب مشترک در درجه اول زمانی که والدین سیگار می‌کشند، بسیار خطرناک است. بنابراین سعی کنید تعداد عوامل خطر را به حداقل برسانید.
تخت مشترک برای خواب
سرفصل‌های روزنامه‌ها در سال‌های اخیر ممکن است به شما این تصور را بدهد که استفاده از تخت مشترک بزرگ‌ترین عامل خطر برای SIDS است. به عنوان مثال در سال 2007 (1385) در انتاریو، یکی از مجلات به طور جدی استفاده از تخت‌های مشترک با نوزاد را محکوم کرد. همچنین تاکید کرد که تنها جای امن برای خواب نوزاد، تخت خالی است که مطابق با مقررات و دارای تشک محکم است.
انجمن اطفال کانادا در این زمینه انعطاف‌پذیرتر است. این انجمن در ابتدا بیان می‌کند که تخت بزرگسالان امن‌ترین مکان برای خواب نوزادان نیست. همچنین در ادامه به تشریح شرایطی می‌پردازد که در آن استفاده از تخت مشترک خطرناک‌ترین موقعیت خواب برای کودک است. این موقعیت‌های خطرناک شامل مواردی مانند خواب روی مبل‌ها، تخت با تشک آبی و زمانی که والدین سیگار کشیده‌اند و یا الکل یا مواد مخدر مصرف کرده‌اند.
حمایت از تخت مشترک
بسیاری از والدین با نوزادان خود یک تخت مشترک دارند. برای برخی، این بخشی از فلسفه فرزندپروری آن‌ها است. برای برخی دیگر از والدین خواب در یک تخت مشترک با نوزاد، برای آن‌ها راحت‌تر است. همچنین طرفداران تغذیه با شیردهی مادر خاطرنشان کرده‌اند که استفاده از تخت مشترک می‌تواند شیردهی را تقویت کند و استدلال می‌کنند که توصیههای گسترده علیه اشتراک تخت غیر ضروری است.
پیتر بلر (Peter Blair) پژوهشگر ارشد در دانشگاه بریستول و یکی از محققین برتر در زمینه SIDS در جهان است. به گفته بلر، حقیقت این است که عامل خطر به اشتراک گذاشتن تخت نیست، بلکه نحوه انجام آن است.
برخی از فرهنگ‌ها که خواب مشترک در آن‌ها بسیار رایج است، مانند ژاپن، چین، هند، پاکستان و انگلستان، پایین‌ترین میزان SIDS را در جهان دارند. در کشورهای غربی در همان دوره‌ای که بروز SIDS کاهش یافته است، بروز اشتراک تخت نیز افزایش یافته است. تحقیقات بلر اخیرا افزایش مرگ‌ومیر ناشی از SIDS را نشان داده است که در حالی اتفاق افتاده است که والدین و نوزاد با هم روی مبل خوابیده بودند. وی مطمئن نیست که علت این اتفاق چیست. با این حال امیدوار است که به این دلیل که خواب روی تخت مشترک ممنوع است، نباشد. چرا که برخی از والدین که نوزاد بدخلقی دارند و باید در کنار آن‌ها باشند تا بخوابند، به دلیل اینکه خواب بر روی تخت ممنوع شده است، رو مبل با کودک خود می‌خوابند.
بلر در این مورد می‌گوید: “در زمان انتخاب خواب مشترک با نوزاد روی تخت یا مبل، تخت را انتخاب کنید چرا که گزینه‌ی بهتری است.”
تخت مشترک در کنار عوامل خطر دیگر
استفاده از تخت مشترک همراه با سایر عوامل خطر، به ویژه استعمال سیگار، الکل و مواد مخدر غیرقانونی است. شیردهی بدون استعمال سیگار و هوشیاری کامل بر روی یک تشک نسبتا سفت (نه تخت آبی) بلامانع است. همچنین در این شرایط باید احتمال سقوط نوزاد، گیر کردن داخل پتو یا بالش و یا فرورفتن در قسمتی از تخت را نیز بررسی کنید. بنابراین اگر شیردهی می‌کنید و سیگار نمی‌کشید و در هوشیاری کامل هستید می‌توانید بر روی یک تشت نسبتا سفت با رعایت اقدامات ایمنی با کودک خود بخوابید. همانطور که گفته شد، اقدامات ایمنی در این شرایط شامل بررسی وضعیت تخت جهت جلوگیری از سقوط نوزاد، عدم پوشانده شدن سر کودک با پتو یا بالش و فرونرفتن در داخل آن‌ها است.
اتاق مشترک
بر خلاف خواب در تخت مشترک، ایده‌ی اتاق مشترک با نوزاد بحث‌برانگیز نیست. بنابراین توصیه برای اتاق مشترک به والدین در شش ماه اول کار راحت‌تری بوده است. با این حال مشخص نیست که چه میزان اتاق خواب مشترک حفاظت و امنیت را برای کودک فراهم می‌کند. اگر تخت یا گهواره نوزاد در اتاق شما جا می‌گیرد، این کار را انجام بدهید. با این حال اگر فضای اتاف خواب شما محدود است، اشتراک اتاق به میزانی اهمیت ندارد که بازسازی یا جابه‌جایی در خانه انجام بدهید.
شیردهی
بسیاری از متخصصان بر این باورند که شیردهی احتمالا خطر ابتلا به SIDS را کاهش می‌دهد، اما شواهد بسیار مبهم هستند به طوریکه نمی‌توان نتیجه‌گیری‌های قطعی کرد. با این حال، در یک مطالعه اخیر آلمانی، نوزادانی که به دلیل SIDS فوت کردند، نسبت به نوزادان سالم در یک گروه کنترل (control group)، بسیار کمتر از شیر مادر تغذیه می‌کردند. نویسندگان به این نتیجه رسیدند که تغذیه با شیر مادر خطر SIDS را تا 50 درصد کاهش می‌دهد.
برای تعداد کمی از نوزادان، شیردهی احتمالا خطر SIDS را کاهش می‌دهد، با این حال دلایل مهم‌تری برای شیردهی وجود دارد.
وسایل تخت‌خواب کودک
ضربه‌گیرهای نرم و پارچه‌ای که به داخل تخت کودک می‌بندند، در درجه اول خطر خفگی تا خطر SIDS را به همراه دارند. گاهی اوقات والدین کودک را به صورت فرورفته در قسمت ضربه‌گیرهای تخت مشاهده کرده‌اند. تعداد رخ دادن این مشکل پایین است، با این حال کارشناسان توصیه می‌کنند که از این نوع ضربه‌گیرها استفاده نکنید چرا که آن‌ها را غیرضروری می‌دانند. گزارش‌هایی مبنی بر آسیب‌دیدگی نوزادان هنگام گیرکردن دست یا پا بین میله‌های تخت وجود دارد، اما کارشناسان می‌گویند خطر SIDS بیشتر از این مشکلات است.
لحاف، بالش و اسباب‌بازی‌های بسایر نرم در تخت برخی از نوزادانی که بر اثر SIDS فوت کرده‌اند با سرهای پوشیده توسط این وسایل مشاهده شده است. همین امر باعث شد که توصیه شود از لحاف، پتوهای سنگین و حتی به گفته برخی کارشناسان از هرگونه پتو پرهیز شود. بزرگ‌ترین عامل خطر وسایل نرم یک تخت شلوغ است. تحقیقات صحنه مرگ این نوزادان نشان داده است که بسیاری از مرگ‌های ناگهانی نوزادان در گهواره‌هایی اتفاق می‌افتد که وسایل زیادی در محل خواب (تخت) وجود دارد.
مهم‌تر از همه این است که تخت خواب بیش از حد شلوغ نباشد. بنابراین از قرار دادن هر گونه وسیله‌ی نرم و اضافی بر روی تخت کودک پرهیز کنید. توجه کنید که کودک شما در زمان خواب به این وسایل و یک لحاف بزرگ نیاز ندارد.
دمای بیش از حد اتاق
مطالعات قبلی ارتباط بین گرمای بیش از حد و خطر SIDS را نشان می‌داد، با این حال دما (تا زمانی که معقول باشد) دیگر به عنوان یک عامل خطر مهم در نظر گرفته نمی‌شود. همچنین تولیدکنندگان سعی می‌کنند لحاف‌های سبک‌تری برای نوزادان تولید کنند. اگر دمای اتاق شما را اذیت نمی‌کند، بنابراین نگران نباشید این دما برای کودک شما نیز مناسب است.
پیشنهاد ما: مطالعه مقاله خوابیدن کودک در صندلی ماشین.
توصیه به والدین
لطفا درک کنید که هیچ چیزی نمی‌تواند از تمامی مرگ‌های ناشی از SIDS جلوگیری کند. و همانطور که در مورد توصیههای خواب ایمن و کارهایی که در مورد آن انجام خواهید داد فکر می‌کنید، مهم‌ترین آمار را به خاطر بسپارید. تعداد مرگ و میرهای ناشی از SIDS به طور چشم‌گیری کاهش یافته است و همچنان رو به کاهش است.
درک خطر
هنگام صحبت در مورد عوامل خطر SIDS، مهم است که دو مسئله را در نظر داشته بگیرید. این دو مورد در ادامه توضیح داده شده است.
عوامل خطر با مقایسه شرایط و محیط نوزادانی که بر اثر SIDS فوت کرده‌اند با نوزادان سالم شناسایی شده است. SIDS هنوز یک راز غم انگیز است، اما اکثر متخصصان فکر می‌کنند که علت آن نوعی آسیب‌پذیری در کودک است، مانند یک مشکل سیستم عصبی که بر توانایی کودک برای بیدار کردن او تأثیر می‌گذارد. عامل خطر ممکن است با این آسیب‌پذیری فیزیولوژیکی تعامل داشته باشد، اما هیچ کس دقیقا نمی‌داند چگونه یا چرا این اتفاق می‌افتد.
خطر مرگ ناگهانی نوزاد در حال حاضر بسیار اندک است. در کانادا، نرخ SIDS در 20 سال گذشته به طور پیوسته در حال کاهش بوده است. با این حال باید بدانید که برخی از کاهش آمارها در مورد SIDS به دلیل تغییر در معیارها است. به عنوان مثال زمانی که معاینات پزشکی در برخی از حوزه‌های قضایی علت مرگ نوزاد را در یک محیط خواب ناامن می‌دانند، دیگر علت مرگ را SIDS گزارش نمی‌کنند.
