هر رابطه‌ای لحظات پر تنش خود را دارد. مسائل مختلفی از جمله مشکلات مالی، کارهای خانه و اختلاف نظر در مورد مسائل مختلف باعث ایجاد مشکل و تنش می‌شود. در این بین اگر یکی فرزندان خانواده با نیازهای ویژه باشد، شرایط برای والدین سخت‌تر می‌شود. به طوریکه ممکن است روابط زنا‌وشویی دچار مشکل شود. به همین دلیل در این مطلب به توضیح در مورد مشکلات والدین کودکان استثنائی پرداخته‌ایم.
تربیت کودک با نیازهای ویژه
تربیت کودک با نیازهای ویژه استرس‌زا است. یک مطالعه در سال 2010 (1388 شمسی) در مجله روانشناسی خانواده منتشر شد. این مطالعه نشان داد که والدین یک کودک اوتیسمی تقریبا 24 درصد احتمال طلاق دارند، در حالی که این احتمال برای والدینی که فرزند عصبی دارند فقط 14 درصد است. مطالعات دیگر تفاوت کمتری را گزارش می‌کنند. به عنوان مثال موسسه Kennedy Krieger در شهر بالتیمور آمریکا دریافت که اوتیسم کودک هیچ تاثیری بر ساختار خانواده ندارد که این خبر خوبی است.
آنچه برای والدینی که کودکی با نیازهای ویژه تربیت می‌کنند متفاوت است فشار و استرس است. غم و اندوه تشخیص بیماری در کودک آسیب عاطفی برای والدین به همراه دارد. همچنین ممکن است بار مالی ناشی از هزینه‌های اضافی مراقبت‌های بهداشتی یا آموزش داشته باشد. واقعیت دیگر این است که اوقات فراغت اغلب به کار تبدیل می‌شود و به نظر می‌رسد که هرگز کارها تمام نمی‌شوند. به عنوان مثال جلسات درمان، جلسات پزشک، مطالعه کتاب در این زمینه، کسب اطلاعات و …. از جمله این موارد است.
گلن دیویس (Glen Davies) مدیر کلنیک ABLE است. وی ارزیابی و درمان را برای کودکان مبتلا به مشکلات رشد، یادگیری، توجه و رفتار فراهم می‌کند. وی در این مورد می‌گوید: “بسیاری از خانواده‌هایی که من با آن‌ها سر و کار دارم، سال‌ها است که تعطیلات نداشته‌اند. بنابراین این گروه از والدین در شرایطی هستند که استرس زیادی دارند و نکات مثبت کمتری در زندگی آن‌ها وجود دارد. به همین دلیل است که شرایط زندگی بحرانی می‌شود و یک زوج به سختی می‌توانند شرایط را تحمل کنند.”
در واقع، یکی از عواملی که یک رابطه را قوی نگه می‌دارد، سرگرمی مشترک است. وقتی این اتفاق نمی‌افتد، برقراری ارتباط و معاشرت دشوار می‌شود. یکی از مشکلات والدین کودکان استثنائی نیز عدم وجود سرگرمی مشترک به دلیل کمبود وقت است.
کمبود انرژی و وقت
شری مادیگان (Sheri Madigan) استادیار گروه روانشناسی است. وی دراین مورد می‌گوید: “شما زمان و انرژی زیادی را به فرزندتان که نیازهای ویژه دارد اختصاص می‌دهید. بنابراین زمان و انرژی بسیار کمتری برای سایر اعضای خانواده از جمله همسرتان باقی می‌ماند. این می‌تواند بین زوج‌ها فاصله ایجاد کند.” کارشناسان در این مورد می‌گویند که یک راه حل بزرگ این است که فضایی را برای گذراندن وقت با هم در نظر بگیرید. با این حال، از نظر واقع بینانه، این تنها زمانی می‌تواند اتفاق بیفتد که خانواده‌ها یک شبکه حمایتی قوی داشته باشند، و تحقیقات این را تایید می‌کنند.
ایجاد یک شبکه‌ی حمایتی
دیویس می‌گوید: “شما می‌توانید دوران سختی را با فرزند خود داشته باشید، اما تعادل در این شرایط این است که اگر به خوبی از شما حمایت شود، موفق خواهید شد.” حمایت‌های خوب از سمت خانواده و دوستان می‌توانند ارائه‌ی کمک‌های عملی باشند. کمک‌های دیگر شامل استخدام یک درمانگر و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و نوع درمان مناسب است.
دیویس در این مورد می‌گوید: “همه‌ی این موارد راهکارهایی برای کاهش استرس هستند.”
یکی از مادران در این مورد می‌گوید: “من یک دختر مبتلا به اوتیسم دارم. همچنین یک دختر کوچک دیگر نیز دارم. به خاطر شرایط خاص دختر بزرگ‌ترم استرس بسیار زیادی را با همسرم متحمل می‌شویم. به دلیل شرایط حساسی که دخترم دارد، حتی در زمان خواب نیز باید سعی کنم هوشیار باشم. همه‌ی این موارد برای من سخت و اذیت‌کننده هستند. به همین دلیل من و هسمرم یک درمانگر استخدام کردیم تا در هفته یک یا دو روز را بتوانیم با یکدیگر وقت بگذرانیم. زمانی که یک درمانگر مراقب دخترم است من دیگر در مورد شرایط او نگران نیستم چون او مراقب دخترم است.”
زمانی که شما یک فرزند با نیازهای ویژه دارید، مهم است که بین شما و همسرتان تقسیم کار انجام شود. این کار باعث می‌شود فشار و استرس فقط برای یک نفر نباشد و بین دو نفر تقسیم شود. در واقع تقسیم کار در مراقبت از کودکان خاص شرایط را برای پدر و مادر بهتر می‌کند.
مادیگان در این مورد می‌گوید: “قطعا شما نمی‌خواهید که همسر شما احساس کند که کارهای بیشتری نسبت به شما انجام می‌دهد. چرا که این کار باعث رنجش او می‌شود. بنابراین باید بعد از تشخیص بیماری کودک خود در کنار یکدیگر درمان و مراقبت‌های او را شروع کنید.”
دریافت مشاوره
اگر والدین یک کودک با نیازهای ویژه هستید، سعی کنید با یک مشاور صحبت کنید.
یکی از مادران در مورد تجربه‌ی خود در زمینه‌ی دریافت مشاور اینطور می‌گوید: “رفتن به پیش مشاور فضای امنی را برای ما فراهم کرد تا بتوانیم در مورد بسیاری از مسائل که در مورد آن‌ها نگران هستیم، با او صحبت کنید. ما با مشاور در مورد اینکه چگونه می‌توانیم شرایط بهتری برای خود و کودک خود فراهم کنیم، صحبت کردیم. تمام این موارد و سایر موارد برای من و همسرم اثربخش بود.”
برقراری ارتباط
مسئله‌ی مهم در بین این گروه از والدین برقراری ارتباط است. به یاد داشته باشید که ارتباط خود را حفظ کنید. کارشناسان در این مورد می‌گویند که ارتباط بین زوج‌ها یک مسئله‌ی کلیدی است.
یکی از والدین در این مورد می‌گوید: “ما از افزایش نرخ طلاق در میان والدین کودکان با نیازهای ویژه آگاه بودیم. بنابراین سخت تلاش می‌کنیم از گفت‌وگو و ارتباط دوری نکنیم. ما در مورد عوامل استرس‌زا که ممکن است دلایل این آمار باشند صحبت می‌کنیم و سعی می‌کنیم خودمان مراقب رابطه‌ی خود باشیم. ما به یکدیگر اجازه می‌دهیم که این احساسات را درک کنیم. همچنین اگر یکی از ما یک روز غمگین و ناراحت‌کننده‌ای داشت او را درک کنیم. سعی می‌کنیم زمانی که دیگری ناراحت است به او برای آرام شدن کمک کنیم.”
سخن آخر
سعی کنید که یک شبکه‌ی حمایتی متشکل از خانواده، دوستان و درمانگران کودک را برای خود ایجاد کنید. در هفته سعی کنید قرارهای دو نفره‌ای را با کمک این شبکه حمایتی خود با یکدیگر بگذارید. داشتن قرارهای منظم دو نفره در هفته می‌تواند در تقویت روحیه‌ی شما موثر باشد. در صورت امکان در سال یک سفر داشته باشید. سعی کنید در مورد مسائل مختلف حتی اگر سخت و یا تکراری است، صحبت کنید. تربیت یک کودک یک راه طولانی با مشکلات متفاوت بسیاری است و زمانی که کودک شما با نیازهای ویژه باشد شرایط سخت‌تر می‌شود. بنابراین شما باید تمام تلاش خود را بکنید و در کنار طی این مسیر به خود و همسر خود نیز توجه داشته باشید.
مشکلات و اختلافاتی که با همسر خود در مسیر تربیت کودک با نیازهای ویژه خود دارید نباید یک ذهنیت بد در مورد کودک در شما ایجاد کند. او فرزند شما است و شما به عنوان والدین باید مراقب او باشید. همچنین ممکن است کودک شما باعث ایجاد تغییرات مثبتی نیز در شما شود. در راستای همین مسئله پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی توانایی نه گفتن از سایت بهترین مادر که تجربه یک مادر کودک مبتلا به اوتیسم است، را مطالعه کنید.
