آنچه باید در مورد افتادگی اندام لگن بدانید! 

از دفع ادرار گرفته تا بیرون زدگی اندام‌های داخلی، افتادگی اندام لگن وحشتناک به نظر می‌رسد، اما توانبخشی می‌تواند برای حل این مشکل کمک کننده باشد.

تجربه یک مادر

نادیا پس از تولد اولین فرزندش، اختلالی را در نواحی پایین تنه‌ی خود احساس کرد، که در نهایت به یک افتادگی رحم تبدیل شد. نادیای ۳۹ساله می‌گوید: “راستش من حتی نمی‌خواستم آن پایین را نگاه کنم. اما وقتی آینه‌ای را برداشتم و بالای آن ایستادم، دیدم که حباب صورتی کوچکی از من بیرون زده است.”

بعد از اینکه پزشک عمومی او بیرون زدگی را با کلیتوریس اشتباه گرفت، نادیا به متخصص زنان خود مراجعه کرد، و پزشک متخصص نیز او را به یک فیزیوتراپیست لگن معرفی کرد.

نادیا می‌گوید: “این جزئی بود و فقط زمانی که من ایستاده بودم قابل مشاهده بود. اما من هنوز وقتی یادش میفتم وحشت می‌کنم.”

چگونه بفهمم افتادگی رحم دارم؟

فیزیوتراپیست کاتلین شورت (Kathleen Shortt) در کانادا، معاینه داخلی مختصری را روی نادیا انجام داد و بعداً به این نتیجه رسید که او از یک افتادگی خفیف رحم در مرحله ۱ رنج می‌برد که در آن عضلات و رباط‌های لگن او در طول بارداری و زایمان بیش از حد کشیده شده بودند و اجازه می‌دادند اندام‌های داخل لگن او به سمت پایین فشار داده شوند.

نادیا درباره این تجربه‌اش می‌گوید: “من ویران شدم. احساس می‌کردم بدنم دارد از هم می‌پاشد. من به سراغ اینترنت رفتم و تمام عکس‌ها از زنان مبتلا به افتادگی را دیدم و انجمن‌هایی را درباره این زنان بیچاره خواندم که به دلیل آن مبتلا به بی‌اختیاری ادرار هستند یا نمی‌توانند رابطه جنسی داشته باشند. من به بدترین حالت فکر کردم، بدترین مطلق.”

اندام لگن، این شبکه نامرئی، در عین حال حیاتی، متشکل از ماهیچه‌ها و رباط‌ها، از مثانه، روده، رحم، واژن، استخوان‌های لگن و پشت ما حمایت می‌کند و تقریباً با هر قدمی که برمی داریم درگیر است.

به دلیلی زایمان‌های طبیعی، سزارین و برخی تمرین‌های شکمی که باعث می‌شود داخل واژن ما به سمت پایین بیاید  و خارج شود، به کف لگن ما ضربات مکرری وارد می‌شود. اغلب می‌توان از طریق فیزیوتراپی و تمرینات بدنی که فشار را از کف لگن خارج می‌کند، از این مشکلات پیشگیری کرد یا آن را بازتوانی کرد. و هنگامی که توانبخشی امکان‌پذیر نیست، دستگاه‌های حمایتی و جراحی ضروری است. با این حال، ابتدا باید بدانید که مشکل اصلا وجود دارد یا خیر.

افتادگی رحم و سایر اندام‌های لگنی چقدر شایع است؟

وقتی از ماگالی رابرت (Magali Robert)، رئیس بخش سلامت لگن در دانشگاه کلگری در کانادا پرسیده شد که چند زن کانادایی از افتادگی رحم و سایر انواع افتادگی اندام لگنی رنج می‌برند، گفت: “ما پیشنهادی برای مطالعه این موضوع در کانادا ارائه کردیم، اما پیشنهاد ما رد شد و این بخشی از مشکل است. دلیل این رد شدن نیز این است که همه در رابطه با سرطان و حملات قلبی صحبت‌ می‌کنند، اما وقتی موضوع مرتبط با افتادگی و بی‌اختیاری ادرار می‌شود، از آن به عنوان یک «مسئله زنانه» یاد می‌شود و افراد علاقه خود را برای مشارکت از دست می‌دهند.”

اما حتی اگر اعداد دقیق در رابطه با این موضوع مشخص نباشد، کارشناسان می‌گویند که میزان افتادگی اندام لگن به طرز نگران کننده‌ای قابل توجه است.

به گفته رابرت، که سرپرستی کلینیک کف لگنی در مرکز پزشکی Foothills در کلگری – کانادا را نیز بر عهده دارد، شما اگر زایمان کرده باشید، به احتمال زیاد پیش از این آن را تجربه کرده‌اید. تقریباً می‌توانم بگویم که هر زنی که زایمان طبیعی داشته درجاتی از پرولاپس (افتادگی) دارد، اما به احتمال زیاد هیچ علامتی ندارد. این زنان، زنانی هستند که به دلیل علائم افتادگی ناراحت می‌شوند، اما خبری از آن ندارد و ما نگران آن‌ها هستیم.

علائم افتادگی رحم چیست؟

برخی از علائم شدید افتادگی اندام لگنی، شامل دیدن یا احساس خارج شدن ناگهانی اندام‌های داخلی بدن می‌شود که می‌تواند نسبتاً واضح باشد.

اما موارد دیگری نیز مانند احساس مکرر ادرار کردن، فشار یا سنگینی در کشاله ران، نشت یک قطره ادرار هنگام دویدن یا زور زدن در حین ورزش، ناراحتی در حین مقاربت (رابطه جنسی) و درد لگن و کمر نیز وجود دارند که چندان واضح نیستند.

ماگالی می‌گوید: “برآوردهای کلی کشورهای دیگر حاکی از آن است که حدود ۴۰ درصد از زنان در زندگی خود از پرولاپس (افتادگی) و بی‌اختیاری ادرار رنج می‌برند.”

تا زمانی که به ۸۰ سالگی برسیم، ۵۰ درصد از ما نوعی بی‌اختیاری را تجربه خواهیم کرد.

اگر در دوران بارداری برای دستشویی رفتن با خودتان مسابقه می‌دادید (یعنی به دفعات مکرر دستشویی می‌رفتید) یا نشتی داشتید (قبل از رسیدن به دستشویی کمی از ادرارتان دفع می‌شد)، آن را به عنوان یک پیش بینی از افتادگی‌های آینده در نظر بگیرید.

رابرت خاطرنشان می‌کند که بی‌اختیاری ادرار در دوران بارداری بزرگترین عامل خطر برای بی‌اختیاری در آینده است. اما فقط به این دلیل که علائمی مانند بی‌اختیاری و افتادگی با گذشت زمان بدتر می‌شوند، به این معنی نیست که آن‌ها بخشی طبیعی از پیری هستند.

شورت می‌گوید: “در بیشتر موارد، آن‌ها صرفاً نتیجه آسیب‌های ماهیچه‌ها و رباط‌هایی هستند که هرگز التیام نیافته‌اند یا به درستی بازسازی نشده‌اند.”

تجربه یک مادر دیگر از افتادگی اندام لگن

تریستا زین، مادر ۴۵ ساله و مربی تناسب اندام، تجربه شخصی از این نوع آسیب را دارد، اگرچه بدنش آن را نشان نمی‌دهد.

او می‌گوید: “هیچکس در مورد این موضوع صحبت نکرد. هیچ کس به من نگفت که پس از زایمان فوراً ورزش نکنم یا در مورد تمام ماهیچه‌ها و بافت همبند که معادل یک توپ بولینگ را بیرون می‌کشند، به من آموزش نداد. در ویزیت شش هفته‌ای من، پزشکم فقط وضعیت نوزادم را پرسید، یک بررسی داخلی سریع انجام داد و تمام.”

او بعدها به یک فیزیو لگن مراجعه کرد. بی‌اختیاری و افتادگی آنقدر زیاد شده بود که مجبور بود آنچه را به مشتریان خود موعظه می‌کرد، خودش تمرین کند.

حتی با وجود اینکه تریستا هیچ علامت واضحی به جز درد لگن احساس نمی‌کرد و معاینات داخلی سالانه او هیچ هشداری را ایجاد نمی‌کرد، تشخیص داده شد که پرولاپس مرحله ۲ دارد که مانند نادیا از بیرون قابل مشاهده نبود، اما دیواره واژن او فرو ریخته بود و دیگر نمی‌توانست از مثانه‌اش حمایت کند.

به او دستور داده شد که تمام ورزش‌هایی را که به آسیب‌دیدگی‌اش فشار وارد می‌کنند، مانند دویدن و تمرینات قدرتی، اساساً هر کاری که دوست داشت انجام دهد، متوقف کند.

تریستا می‌گوید: “من گریه کردم و گریه کردم. من شدیداً می‌ترسیدم اندام‌هایم به حدی بیفتند که مجبور شوم آن‌ها را به داخل برگردانم. همچنین نگران بودم که شوهرم جور دیگری به من نگاه کند.”

چگونه می‌توان افتادگی رحم یا افتادگی سایر اندام‌های لگنی را درمان کرد؟

تریستا که احساس شکستگی و انزوا می‌کرد، تصمیم گرفت تا کاری در مورد آن انجام دهد و به شکلی مشکلش را حل کند. در حالی که با فیزیوتراپش روی کگل‌های هدفمند و تنفس کار می‌کرد، غریزه تمرینی او شروع به کار کرد. “من یک برنامه روتین می‌خواستم که واقعاً کف لگن را درگیر کند و همچنین موثر هم باشد.”

او در مورد یک سری حرکات یوگا مانند و تمرینات تنفسی تحقیق کرد که در اسپانیا محبوبیت پیدا کرده بودند، کشوری که مانند بسیاری از کشورهای اروپایی، مواردی مانند توانبخشی لگن جدی گرفته می‌شود. با این تمرین‌ها، تریستا از دیدن اینکه چقدر سریع بهبود پیدا کرد شگفت زده شد.

وی می‌گوید: “پس از دو هفته انجام دادن تنفس و ژست‌ها، به فیزیو درمانی خود برگشتم و متوجه شدم که پرولاپس مرحله ۲ من به مرحله ۱ تبدیل شده است. به یاد می‌آورم که در خیابان قدم می‌زدم و احساس می‌کردم واژن یک نوجوان ۱۶ساله را دارم.”

در سال ۲۰۱۲، با برطرف شدن کامل پرولاپس، تریستا بارها به اروپا سفر کرد و گواهینامه خود را در زمینه تناسب اندام با فشار پایین در ویگو، اسپانیا دریافت کرد. سپس او شروع به آموزش به مراجعان و فیزیوتراپیست‌های کانادایی در زمینه تکنیک‌های کم فشار کرد.

تکنیک‌های کم‌فشار شامل مجموعه‌ای از وضعیت‌ها و حرکات انعطاف پذیری، تنفس‌ها، بازدم‌های نگه داشته شده و گسترش قفسه سینه.

کلید این تکنیک:

1. موضع گیری برای درگیر شدن عضلات کف لگن شما که نمی توانید آن ها را احساس کنید.
2. ایجاد حداکثر فضا برای درگیر شدن آن عضلات
3. و با بازدم تمام هوا از ریه ها خودتان را به سمت بالا بکشید،
4. و دیافراگم خود را به سمت بالا بکشید و کف لگن را بلند کنید.

کاتلین شورت، فیزیوتراپیست، به شدت در برابر هر گونه فعالیت پر تاثیر کمتر از یک سال پس از زایمان و همچنین حرکت‌هایی مانند کتل بلز و پلانکینگ مخالف است.

9 ماه طول کشید تا آن وزن به بدن شما اضافه شود، نه ماه یا بیشتر طول می‌کشد تا آن وزن کم شود. حتی در دوران شیردهی، هورمون‌ها باعث شل شدن تاندون‌ها و ماهیچه‌ها، از جمله ماهیچه‌های لگن می‌شوند که می‌توانند با ورزش شدید کشیده شوند و آسیب ببینند.

شورت توصیه می‌کند که حداقل یک سال استراحت کنید و قبل از شروع هر برنامه با شدت بالا با یک درمانگر کف لگن مشورت کنید تا به شما بیاموزد که چگونه با تمرینات کم‌فشار و سایر تمرین‌های هدفمند، کف لگن خود را به درستی درگیر کنید.

آیا می‌توان برای رفع افتادگی رحم / رفع افتادگی اندام لگن جراحی کرد؟

با این حال، موارد نادری وجود دارد که توانبخشی برای رفع مشکل آن‌ها کافی نیست، مانند پرولاپس، که در آن اندام‌ها تقریباً به طور کامل خارج از بدن می‌آیند.

همچنین کاهش سطح استروژن در یائسگی، چاقی، سرفه مزمن و یبوست مزمن ممکن است باعث ضعیف شدن عضلات و رباط‌های لگن شود. در این موارد، دستگاه‌های حمایتی یا جراحی ترمیمی لگن می‌تواند ضروری باشد.

رابرت می‌گوید: “بیشتر بیماران جراحی ما سالخورده هستند. اما ما شاهد زنان جوان‌تری هستیم، از ۴۰ سالگی به بالا، زیرا آن‌ها آگاه‌تر هستند و دیگر پرولاپس و بی‌اختیاری ادرار را نمی‌پذیرند.”

جراحی اغلب شامل مش ترانس واژینال می‌شود. مش ترانس واژینال یک ایمپلنت توری پلاستیکی است که مانند یک بند برای حمایت از اندام‌های ضعیف شده و کاهش درد عمل می‌کند.

خطرات قابل توجهی در ارتباط با مش ترانس واژینال از جمله درد مزمن وجود دارد. اما در اواخر سال ۲۰۱۷، انجمن متخصصین زنان و زایمان کانادا دستورالعمل‌هایی را در مورد استفاده از آن منتشر کرد و گفت که هنوز برای زنانی که در معرض خطر افتادگی مکرر هستند این روش بسیار مهم است (به عنوان مثال، اگر در مرحله ۳ یا ۴ هستید)، اما پزشکان باید خطرات و فواید را برای بیماران با دقت بیشتری ارزیابی کنند و به زنان در مورد این خطرات مشاوره ارائه دهند تا بتوانند بهتر تصمیم گیری کنند.

نتیجه نهایی

بیشتر علائم اختلال عملکرد کف لگن (از بی‌اختیاری تا افتادگی رحم و موارد دیگر) قابل درمان یا پیشگیری هستند.

اگر با افزایش سن به سوء استفاده یا نادیده گرفتن کف لگن خود ادامه دهیم، شانس زندگی با مشکلات را افزایش می‌دهیم. فقط به این دلیل که چیزی رایج است به این معنی نیست که عادی است. اگر در دوران نوجوانی در مورد اهمیت حفظ سلامت کف لگن آموزش دیده بودیم، بسیاری از ما در وضعیتی که اکنون در آن هستیم، نبودیم.

رابرت اهمیت آموزش را برای جلوگیری از فشار دادن به درون ما تکرار می‌کند، و پیشنهاد می‌کند کلاس‌های یوگا و تناسب اندام ممکن است فرصت خوبی برای مربیان باشد تا در مورد سلامت لگن و نحوه حفظ آن صحبت کنند.