مقدمه
به طور معمول والدین به دنبال راهکارهایی هستند که کودکانشان به حرف‌های آن‌ها گوش دهند و در برخی از کارها کمک کنند. برای این که کودکتان در بسیاری از کارها به شما کمک کند، بهتر است از برخی ترفندها استفاده کنید. یکی از این ترفندها خیال‌پردازی است. شاید تعجب کنید، اما این ترفند، بسیار موثر و نتیجه‌بخش است. در ادامه، ما در این مطلب به توضیح در مورد تخیل و خیال پردازی در کودکان و بیان تاثیرات مثبت این ترفند، پرداخته‌ایم.
ویروس کرونا
با انتشار بیماری همه‌گیر ویروس کرونا، مدارس بسته شده و آموزش و یادگیری بچه‌ها به صورت مجازی و آنلاین برگزار شد. به تدریج با گذشت زمان از دوران قرنطینه، برخی از مدارس در کنار آموزش مجازی، آموزش حضوری را نیز به جریان انداختند.
با وجود تلاش معلم ها در دوران کرونا، باز هم برخی از والدین همچنان کودکان خود را به مدرسه و مهدکودک نفرستاند.
بنابراین، این بیماری باعث شده است که بسیاری از والدین نسبت به گذشته، مدت زمان بیشتری را در کنار فرزندان خود باشند. این وضعیت در حالی است، که والدین منابع و اطلاعات کمتری برای مدیریت شرایط وقتی که کودکان شلوغ کاری می‌کنند، دارند.
کارشناسان معتقدند، ترفند تخیل و خیال پردازی در کودکان باعث می‌شود، که کودکان بیشتر در انجام کارهای مختلف به والدین خود کمک کنند.
تخیل
خوشبختانه، اسناد و مدارکی که موثر بودن این تکنیک را ثابت می‌کنند، وجود دارند. بنابراین، با تکیه بر این اسناد، می‌توانید از آن برای این که کودکتان در کاری که می‌خواهید به شما کمک کند، استفاده کنید. همچنین زمانی که می‌خواهید، که کودکتان در مورد کار تلاش بیشتری بکنند، نیز می‌توانید این ترفند را به کار ببرید.
کودکان با این ترفند، تحریک می‌شوند، کاری که شما می‌گویید را انجام دهند. این تکنیک، تظاهر کردن است.
تحقیقات اخیر نشان داده‌اند، که چرا این راهکار موثر است و نتیجه‌ی خوبی را به همراه دارد.
تخیل چالش برانگیز و سرگرم‌کننده است.
اگر کودکی در حال انجام رفتار نادرستی باشد، اغلب به چالش بیشتری نیاز دارد.
لو ویگوتسکی ( Lev Vygotsk) روانشناس روسی و نظریه‌پرداز برجسته رشد کودک است. وی در این مورد اینطور بیان می‌کند: “تخیل دقیقا در سنی رشد می‌کند که واقعیت دیگر نمی‌تواند با کنجکاوی آن‌ها همراه شود. این محدوده‌ی سنی از حدود دو تا هفت سالگی است.”
تاثیرات
شواهد نشان می‌دهد که تظاهر به کودکان کمک می‌کند، که دیدگاه دیگران را درک کنند و بفهمند. همچنین بیشتر در مسیر خود قرار بگیرند.
به عنوان مثال، از هر سه کودک هفت ساله، دو نفر یک دوست خیالی داشته‌اند. این دسته از کودکان دیدگاه‌ها و احساسات دیگران را بهتر درک می‌کنند. همچنین داستان‌های پیچیده‌تری در مورد خوابشان، نسبت به همسالان خود، تعریف می‌کنند.
کنترل احساسات
تحقیقات نشان می‌دهد، هرچه کودکان پیش‌دبستانی بیشتر تخیل کنند، فارغ از توانایی‌های دیگر، در کنترل احساسات خود بهتر عمل می‌کنند.
کنترل احساسات مسئله‌ی مهمی است. چرا که بچه‌ها برای انجام وظیفه، ادامه دادن یک کار و به خاطر سپردن هدف کلی آن، باید احساسات و عقاید غیرمرتبط خود را مهار کنند. این کارها می‌توانند شامل مرتب کردن اسباب‌بازی‌ها، انجام مشق شب یا مسواک زدن باشد.
این مسئله حتی مهم‌تر است. چرا که کودکانی که دارای خود کنترلی (self-control) هستند، در پایان نوجوانی و در اواسط زندگی با سلامتی، روابط، پس‌انداز، حتی سوابق کیفری بهتر همراه خواهند شد.
کارهای روزمره
در یک آزمایش از کودکان سه تا شش ساله خواسته می‌شود، که خود را در قالب برخی شخصیت‌های دیگر، معرفی کنند. به این معنا که این شخصیت‌های را تظاهر کنند. شخصیت‌های سازنده Bob (انیمیشن Bob the Builder) یا دورا، دختر جهانگرد، برای این آزمایش در نظر گرفته شدند.نتیجه‌ی این آزمایش نشان داد، که کودکان مدت طولانی‌تری در کارهای پیش پا افتاده، تداوم داشته باشند. مواردی مانند کارهای روزمره.
همچنین عملکرد بهتری در کارهای روزمره دارند.
آموزش همراه با تخیل
آزمایش دیگری که همراه با آموزش كودكان سه تا پنج ساله برای مدت 15 دقیقه و به مدت پنج هفته با تظاهر کردن، بود، نتایج جالبی به همراه داشت.
تظاهر کردن، منجر به حافظه بهتر و توانایی توجه تمرکز (focus their attention) آن‌ها نسبت به کلاس‌های عادی یا حتی بازی غیرخیالی می‌شود. منظور از بازی‌های غیرخیالی، بازی‌هایی مانند بازی با توپ است.
توجه متمرکز، توانایی مغز در تمرکز توجه خود، بر روی یک محرک هدف برای هر دوره زمانی است. در واقع نوعی توجه است که تشخیص سریع محرک‌های مربوطه را امکان‌پذیر می‌کند.
اگر کودکان بتوانند با وجود خستگی ادامه دهند و آن را از یک دیدگاه جدید ببینند، به احتمال زیاد ناهار ریخته شده‌ی خود را تمیز می‌کنند. توجه کنید که تماشای انیمیشن بن‌تن (Ben 10) از تلویزیون این مزایا را نخواهد داشت. به این دلیل که کودک شما باید ویژگی‌های شخصیتی که وانمودش می‌کنند، را داشته باشند.
تظاهر به بودن یک شخصیت
چرا کودکان به داشتن یک شخصیت احتیاج دارند؟
ما اخیرا آزمایشاتی را تکرار کرده‌ایم که کودکان در آن تظاهر به بودن یک شخصیت می‌کنند. ما این آزمایش را با انواع شخصیت‌های مختلف آزمایش کرده‌ایم.
ما در این آزمایش فهمیدیم که کودکانی که به طور تصادفی به عنوان افراد خوب (شخصیتی مانند بتمن) انتخاب می‌شوند، خویشتن‌داری (self-restraint) بیشتری نسبت به بدخواهان از خود نشان می‌دهند. این در حالی است که جادوگران دانا و شعبده بازان، از همه خویشتن‌دار بودند. گویی کودکان مهارت‌های شخصیت تخیل شده‌ی خود را به دست می‌گرفتند.
بنابراین، تظاهر کردن به یک نگهبان صبور بودن، احتمالاً به کودک سه ساله شما کمک می‌کند تا وقتی مسواک می‌زنید، صبر کند، تا کار شما تمام می‌شود. اما باب سازنده (شخصیت انیمیشن) کوشا و تلاشگر است. این شخصیت برای کمک به پاک کردن صندلی توالت بهتر است.
آرام شدن کودکان
شخصیت‌ها همچنین می‌توانند به کودک کمک کنند تا آرام شوند. همچنین نشان دهند، کودک کار اشتباهی انجام داده است.
به نظر می‌رسد که شخصیت‌های خیالی موثر هستند. زیرا به کودکان این امکان را می‌دهند که از دیدگاهی که متعلق به خودشان نیست، مسائل و اتفاقات را درک کنند.
بنابراین، به جای اینکه مستقیماً با فرزندتان در مورد آنچه اتفاق افتاده است صحبت کنید، سعی کنید به جای آن مکالمه را با دالی (Dolly) شروع کنید. اگر برای کودک کوچک شما این راهکار پیچیده است، می‌توانید از یک اسباب‌بازی دیگر برای رفتار بد و نادرست استفاده کنید.
سپس، درباره عواقب این رفتار در مورد دالی بحث کنید. کودک نوپا یا کودک پیش‌دبستانی شما ممکن است بخواهد حتی چندین بار این مکالمه که در مورد رفتار دالی است، را تماشا کند. در واقع این برخورد کودک، همان پردازش دیدگاه‌های مختلف است.
تکالیف
به چالش کشیدن فرزندتان با استفاده از تظاهر کردن (pretence)، به انجام تکالیف شب نیز کمک می‌کند. محققان اکنون برای بهبود حل مسئله، سواد، تعداد و میزان توجه به آموزش مبتنی بر بازی روی آورده‌اند.
تجزیه و تحلیل 22 مطالعه نشان داد که آموزش معلم در صورتی که با آموزش بازیگوشی همراه باشد، برای کودکان زیر هشت سال موثرتر است، که تظاهر کردن بخش عمده‌ی آن است.
بنابراین، شاید قبل از شروع کار روزمره خانه، بپرسید: “در مورد این چیزی که کودک من دوست دارد با آن بازی کند، چه چیزهایی هست؟”
