مقدمه
بارداری و دوران پس از زایمان فقط جسم و بدن مادر را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. بلکه باعث تغییراتی در روان و مغز مادر نیز می‌شود. در این مطلب به توضیح در مورد تغییرات مغز مادران در دوران بارداری پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید تا مطالب جالب و جدیدی را در این زمینه دریافت کنید.
تاثیرات بارداری
آیا در مورد تغییرات بدن در بارداری و پس از زایمان اطلاعاتی دارید؟ آیا تاثیرات بارداری فقط به برخی مشکل در دوران بارداری و پس از زایمان ختم می‌شود؟ این مسائل و تغییرات فقط محدود به بدن مادر می‌شوند یا مغز مادر را نیز دچار تغییر می‌کنند؟
محققان دریافته‌اند که مغز مادر در طول بارداری دستخوش تغییراتی می‌شود. این تغییرات کمک می‌کنند تا او برای مادر شدن آمادگی پیدا کند.
همچنین مطالعات نشان داده‌اند که فقط بدن مادر تحت تاثیر بارداری قرار نمی‌گیرد. بلکه بخش‌هایی از مغز مادر را نیز تغییر می‌دهد. هنگامی که محققان اسکن‌های مغز زنان را قبل و بعد از بارداری مقایسه کردند، تفاوت‌هایی را در 11 مکان از مغز مادر مشاهده کردند.
تغییرات مغز
السلین هوکزما (Elseline Hoekzema) نویسنده‌ی پژوهشی در دانشگاه لیدن هلند است. وی در این مورد اینطور می‌گوید: “مغز مادران تحت تاثیر بارداری دچار تغییر می‌شود. برای مثال، این تغییرات ممکن است به مادر کمک کنند تا نیازهای نوزاد خود را بهتر درک کند.”
افت حافظه
علاوه بر اسکن مغز، تست حافظه نیز برای مادران انجام شد. بر اساس نتایج این تست، هیچ نشانه‌ای از افت و زوال در حافظه‌ی مادران مشاهده نشد.
Hoekzema، متخصص علوم اعصاب، زمانی که در دانشگاه خودگردان بارسلونا در اسپانیا بود مطالعه در این زمینه را آغاز کرد. او و همکارانش نتایج را در مقاله‌ای که توسط ژورنال Nature Neuroscience چاپ شد، منتشر کردند.
داده‌های مطالعات
این مطالعه شامل داده‌های مربوط به 25 زن اسپانیایی است. این گروه از زنان قبل و بعد از اولین بارداری‌شان اسکن شده بودند. علاوه بر این گروه، گروه دیگری از زنان شامل 20 نفر که در طول مطالعه و قبل از آن هرگز باردار نشدند، نیز مورد مطالعه قرار گرفتند. تغییرات از مقایسه‌ی این دو گروه بدست آمدد.
یک برنامه کامپیوتری تنها با مشاهده‌ی نتایج ام‌آر‌آی (MRI) می‌تواند تشخیص بدهد که کدام گروه از زنان باردار شده‌اند. همچنین تغییراتی که به طور متوسط در ده هفته پس از زایمان ثبت شد، عمدتا دو سال پس از زایمان همچنان وجود داشت. این نتیجه بر اساس کنترل و پیگیری 11 شرکت‌کننده در این مطالعه بدست آمده است.
تحقیقات بیشتر نشان داد، که این تغییرات مغز فقط مربوط به مادران است. چرا که هیچ تغییری در مغز مردانی که اولین بار پدر شده‌اند، دیده نشده است. محققان دریافته‌اند که تغییرات مغز به جای اتفاق افتادن در دوران پس از زایمان، در دوران بارداری اتفاق افتاده است.
علت تغییرات در مغز
چه اتفاقی در مغز مادر می‌افتد؟ چه چیزی باعث این تغییر در مغز مادران می‌شود؟
هوکزما و همکارانش فکر می‌کنند که این تفاوت‌ها ناشی از هورمون‌های جنسی است که به مغز یک زن باردار هجوم می‌آورند.
در 11 مکان از مغز، داده‌های MRI نشان‌دهنده کاهش حجم ماده خاکستری مغز است. اما مشخص نیست که این به چه معنا است. این اتفاق ممکن است منعکس‌کننده‌ی از دست دادن سلول‌های مغزی یا هرس سیناپس باشد. از دست دادن برخی از سیناپس‌ها لزوما چیز بدی نیست. این اتفاق در طول یک موج هورمونی در نوجوانی نیز اتفاق می‌افتد و مدارهای عصبی کارآمدتری تولید می‌شوند. محققان گمان می‌کنند که ممکن است این اتفاق در زنان باردار نیز رخ بدهد.
برخی از نتایج مطالعات نشان می‌دهد که چنین تغییراتی ممکن است یک زن را برای مادر شدن آماده کند. یک تجزیه و تحلیل، تغییرات مغزی را به شدت احساس وابستگی عاطفی یک زن به نوزادش مرتبط دانست. و هنگامی که زنان تصاویر نوزادان خود را مشاهده کردند، چندین ناحیه مغز که بیشترین واکنش را نشان دادند، تغییرات مربوط به بارداری را نشان دادند.
این یک توانایی مفید برای مادری است که از یک نوزاد مراقبت می‌کند.
بروس مک‌ایون (Bruce McEwen) از دانشگاه راکفلر در نیویورک، که اثرات هورمونی روی مغز را مطالعه می‌کند. وی ایده‌ی هرس سیناپس‌ها در بارداری بسیار منطقی می‌داند. مغز همیشه در حال شکل‌گیری است و هورمون‌های جنسی بخشی از کل فرآیندهایی هستند که مغز را از نظر ساختاری تغییر می‌دهند.
