مقدمه
به دلیل استفاده از واکسن آبله‌مرغان امروزه راهکارهای سنتی برای تسکین کودک در دوران آبله‌مرغان کمرنگ شده‌اند و به خاطرات دوری برای والدین تبدیل شده است. با این حال برخی از والدین در مقابل استفاده از واکسن جهت ایمن‌سازی کودک مخالفت می‌کنند. به چه دلیل والدین برای انجام این کار مخالفت می‌کنند؟ این واکسن برای کودکان همراه با چه مزایا و معایبی است؟ برای رفع ابهام در مورد این مسئله در این زمینه به توضیح در مورد واکسن آبله مرغان برای کودکان پرداخته‌ایم. با داشتن اطلاعات در این زمینه والدین بهتر می‌توانند در این مورد تصمیم بگیرند.
علت تزریق واکسن
اکثر ما در کودکی بدون هیچ مشکل طولانی مدت آبله‌مرغان داشتیم. بنابراین چرا اکنون فشار زیادی برای واکسینه کردن کودکان وجود دارد؟ در سال‌های گذشته این نوع واکسن به صورت فراوان در درسترس همه‌ی افراد برای استفاده نبوده است. حدود 20 سال پیش در ژاپن این واکسن ارائه شد و دانشمندان آمریکای شمالی چندین سال دیگر روی آن مطالعه کردند تا اینکه در سال 1998 (1376 شمسی) برای استفاده در کانادا تایید شد. بنابراین دلیل واکسینه کردن کودکان چیست؟
کاهش علائم و درد در کودکان
جوان لنگلی (Joanne Langley) متخصص بیماری‌های عفونی کودکان در مرکز بهداشت و سخنگوی انجمن اطفال کانادا است. وی در این مورد می‌گوید: “یک آبله‌مرغان معمولی در حدود دو تا پنج روز علائمی شبیه به آنفلوانزا ایجاد می‌کند. این علائم عبارتند از تب و 50 تا 300 برجستگی همراه با خارش شدیدی که اگر خراشیده شود ممکن است زخم ایجاد کند. این ضایعات می‌توانند در دهان، گوش، دستگاه ادراری و اندام تناسلی ایجاد شوند. این واکسن به طور کامل از عفونت در 70 تا 90 درصد از بچه‌های واکسینه شده جلوگیری می‌کند. کسانی که با این وجود به آبله‌مرغان مبتلا می‌شوند معمولا علائم خفیف‌تری را تجربه می‌کنند.
مسئله‌ی بعدی در مورد وقت و زمانی است که والدین در این مورد صرف می‌کنند. زمانی که علائم یک بیماری در کودک شدید باشد، والدین مجبور به گرفتن مرخصی کاری برای مراقبت بیشتر از کودک خود هستند. این در حالی است زمانی که شرایط کودک بد نیست، والدین می‌توانند به راحتی به انجام کارهای خود برسند. البته این مسئله برای بسیاری از خانواده‌ها مهم نیست.
کاهش عوارض شدید بیماری
90 تا 95 درصد بچه‌ها بدون مشکل آبله‌مرغان را از بین می‌برند. با این حال 5 تا 10 درصد عوارضی تجربه می‌کنند که شایع‌ترین آن‌ها شامل آلوده شدن تاول‌ها به باکتری است. در واقع، اگرچه موارد بسیار نادر است با این حال آبله‌مرغان می‌تواند 40 تا 60 برابر خطر ابتلا به عفونت‌های استرپتوکوک گروه A جدی را افزایش دهد که یکی از آن‌ها بیماری گوشت‌خوار است. تقریبا 0.2 تا 1.5 درصد از بچه‌های آلوده به مشکلاتی مانند ذات‌الریه شدید یا انسفالیت، تورم مغز، دچار مشکلاتی می‌شوند که نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارند. لنگلی تأکید می‌کند که هیچ راهی برای پیش‌بینی اینکه چه کسی تحت تأثیر این بیماری‌ها قرار می‌گیرد، وجود ندارد. بیشتر بچه‌هایی که در بیمارستان بستری می‌شوند، بچه‌هایی هستند که سابقه‌ی بیماری نداشته‌اند.
خوشبختانه، مرگ‌ومیر ناشی از آبله‌مرغان نادر است، اما اتفاق می‌افتد. دایان کلسال (Diane Kelsall)، استادیار پزشکی خانواده در دانشگاه است. وی در این مورد می‌گوید: “در دهه قبل از معرفی این واکسن در کانادا در سال 1998 (1378 شمسی)، 53 کودک به دلایل مرتبط با آبله‌مرغان جان خود را از دست دادند. تعداد تلفات از آن زمان به شش نفر رسیده است.”
کنترل سرایت بیماری
تزریق واکسن میزان سرایت بیماری را کاهش می‌دهد. در واقع همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد این تزریق احتمال ابتلای همکلاسی‌ها و اعضای خانواده را کاهش می‌دهد.
بیماری زوستر
بیماری زوستر تا 20 درصد افراد مسنی که در کودکی به آبله‌مرغان مبتلا شده‌اند را درگیر می‌کند. این یک بیماری شایع است و زمانی رخ می‌دهد که ویروس عامل آبله‌مرغان دوباره وارد بدن فعال شود. پس از ابتلا به آبله‌مرغان، ویروس در بدن غیر فعال می‌ماند.
در واقع اتفاقی که می‌افتد این است، پس از عفونت اولیه واریسلا، ویروس در بدن شما زندگی می‌کند، جایی که سیستم ایمنی به طور معمول آن را کنترل می‌کند. با این حال، کاهش عملکرد سیستم ایمنی (که توسط بارداری، داروها یا سن ایجاد می‌شود) به ویروس اجازه می‌دهد تا دوباره فعال شود و اعصاب را ملتهب کند.
سیمون دابسون (Simon Dobson) استادیار بالینی بیماری‌های عفونی کودکان در بیمارستان کودکان است. می‌گوید: “مشخص شده است که دریافت ویروس ضعیف شده از طریق واکسن با خطر بسیار کمتری برای ابتلا به زونا در آینده مرتبط است.”
عملکرد واکسن
واکسن آبله‌مرغان چگونه کار می‌کند؟
به طور معمول، هنگامی که کودک آبله‌مرغان می‌گیرد، سیستم ایمنی بدن یاد می‌گیرد که پروتئین‌هایی به نام آنتی‌بادی تولید کند که ویروس واریسلا را خنثی می‌کند. سپس بدن ذخیره می‌کند که این ویروس چگونه به نظر می‌رسد و نحوه ساخت سلاح‌هایی را که به طور خاص برای مبارزه با آن طراحی شده‌اند را آماده دارد. هنگامی که پس از آن بدن با ویروس مواجه می‌شود، حمله قبل از ایجاد بیماری دفع می‌شود. بنابراین گفته می‌شود که ما در مقابل بیماری ایمن هستیم. واکسن واریسلا از یک ویروس ضعیف شده برای تحریک تولید آنتی‌بادی استفاده می‌کند این واکسن شبیه مانورهایی است که بدن را در مقابل ویروس زنده و فعال آماده می‌کند.
ایمن‌سازی
آیا ایمن‌سازی بدن با تزریق واکسن خطری دارد؟ لنگلی در این مورد اطمینان می‌دهد که اکثر عوارض جانبی این واکسن جزئی است. وی توضیح می‌دهد: “حدود 20 درصد از افراد درد، قرمزی و تورم را در محل تزریق دارند. در طی 10 تا 14 روز پس از تزریق، 10 تا 15 درصد از بچه‌ها دچار تب می‌شوند. حدود پنج درصد به نوعی نوع خفیف آبله‌مرغان مبتلا می‌شوند که در نزدیکی محل تزریق سوزن، راش‌های تاولی خفیف ایجاد می‌کنند.
تشنج‌های مرتبط با تب (که معمولا بی ضرر هستند) در کمتر از 0.02 درصد از کودکان واکسینه شده رخ می‌دهد. این در حالی است که رویدادهای جدی دیگری پس از واکسیناسیون گزارش شده‌اند. این عوارض به قدری نادر هستند که نمی‌توان تشخیص داد که آیا به دلیل واکسن هستند یا خیر.
عدم تزریق واکسن
آیا کودک به واکسن واکنش آلرژیک دارد؟
کودکان مبتلا به آلرژی شدید به نئومایسین نباید واکسن را دریافت کنند. آلرژی نسبت به سایر واکسن‌ها کمتر نگران‌کننده است.
آیا تزریق واکسن برای برخی از کودکان مجاز نیست؟ اگر کودک شما از داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مانند استروئید خوراکی یا داروهای شیمی درمانی استفاده می‌کند، احتمالا پزشک توصیه می‌کند تزریق واکسن را تا پایان درمان به تعویق بیندازید.
سن مناسب تزریق
کودکان در چه سنی باید واکسینه شوند؟
کمیته ملی مشاوره (The National Advisory Committee)، ایمن‌سازی تزریق واکسن را همه کودکانی که موارد منع مصرف ندارند، را توصیه می‌کند. به طور معمول، واکسن بین 12 تا 15 ماهگی تزریق می‌شود اگرچه یک مطالعه اخیر نشان می‌دهد که در 15 ماهگی کمی موثرتر است. اگر بیش از این مدت زمان منتظر بمانید، نتایج مثبتی دریافت نخواهید کرد. چرا که وقتی کودک نوپا است، بهترین زمان برای ابتلا به ویروس است. با این حال اگر فرزند بزرگ‌تر شما به آبله‌مرغان مبتلا نشده باشد، همچنان می‌تواند واکسینه شود. واکسیناسیون ممکن است به طور ویژه برای کودکانی که قبل از 10 سالگی به این بیماری مبتلا نشده‌اند، ارزشمند باشد. چرا که احتمال عوارض با افزایش سن افزایش می‌یابد. کودکان 12 ساله و بزرگ‌تر به دو نوبت واکسن به فاصله 4 تا 8 هفته نیاز دارند.
ضرورت تزریق واکسن
آیا تزریق واکسن برای برخی از کودکان مهم‌تر از سایر کودکان است؟ چه شرایطی موجب تزریق الزامی واکسن می‌شود؟
ایمن‌سازی برای برخی از کودکان مهم‌تر از سایر کودکان است. کودکانی که فیبروز سیستیک دارند کمتر با عوارض ریوی مربوط به آبله‌مرغان کنار می‌آیند. کودکانی که آسپرین مصرف می‌کنند (به عنوان مثال برای کنترل برخی بیماری‌های قلبی) به ویژه در برابر عفونت شدید آبله‌مرغان آسیب‌پذیر هستند. همچنین کودکانی که در خانواده‌ی خود بیمارانی دارند که در مقابل عفونت حساس هستند، باید واکسن را تزریق کنند.
تزریق واکسن پس از ابتلا به آبله‌مرغان
آیا پس از ابتلای کودک به آبله‌مرغان، تزریق واکسن تاثیرگذار است؟ دابسون می‌گوید: “تزریق واکسن ظرف پنج روز پس از تماس ممکن است از همه بیماری‌ها جلوگیری نکند، اما از موارد شدید پیشگیری می‌کند و احتمال عفونت و عوارض جدی را کاهش می‌دهد.”
مخالفت با واکسن آبله‌مرغان
چرا برخی از والدین در مورد تزریق واکسن مخالفت می‌کنند؟ و آیا این دلایل معتبر هستند؟ برخی از والدین معتقدند که خطر عوارض بیشتر از بیماری است. همانطور که در بالا ذکر شد، تعداد زیادی از تحقیقات نشان می‌دهد که این ترس بی‌اساس است.
برخی دیگر از والدین نگران این مسئله هستند که ایمنی بدست آمده از طریق واکسن زمان خطر بیماری و عوارض شدید، بسیار بیشتر است.
پیشنهاد ما: مطالعه مقاله بیماری زونا در کودکان.
تجربه یک مادر
یکی از مادران در این مورد می‌گوید: “من برای دو فرزند خود واکسن تزریق نکردم. البته من به سایر واکسن‌های دیگر اعتقاد دارم. اما من فکر می‌کنم ترجیح می‌دهم آن‌ها بیماری را پشت سربگذارند و بدانند که این بیماری برای آن‌ها تمام شده است.”
آیا این تردید درست است؟ پاسخ این سوال مثبت است. این واکسن هنوز برای یک مدت طولانی وجود نداشته است. بنابراین کارشناسان مطمئن نیستند که دقیقا چه مدت از آن در برابر بیماری محافظت می‌کند. با این حال دانشمندان هنوز در حال بررسی این سوال هستند که آیا واکسن‌های تقویت‌کننده لازم است یا خیر. تحقیقات نشان داده است که ایمن‌سازی می‌تواند تا 22 سال محافظت ایجاد کند.
قرارگیری عمدی در معرض آبله‌مرغان
آیا باید عمدا فرزندان خود را در معرض آبله‌مرغان قرار داد؟
در حالی که ابتلا به آبله‌مرغان می‌تواند تنها راه مطمئن برای تضمین ایمنی مادام‌العمر باشد، به خاطر داشته باشید که خطرات شناخته شده عفونت بیشتر از خطرات ناشی از تزریق است.
