مقدمه
بعد از این که نوزاد شما متولد می‌شود، وضعیت بدن شما دیگر مانند قبل از باردار شدن نیست و نیاز به زمان و راهکارهای درمانی برای بازگشتن به حالت قبلی را دارد. یکی از مسائلی که مادران در دوران پس از زایمان، با آن مواجه می‌شوند، داشتن درد در رابطه‌ی جنسی است. احتمالا بسیاری از مادران با این مسئله مواجه شده‌اند.
مشکلات پس از زایمان
در دوران پس از زایمان مشکلات متعددی برای مادران رخ می‌دهد. ریزش مو، مشکل در رابطه‌ی جنسی، انواع اختلالات روانی پس از زایمان و … مواردی هستند که در این دوران برای مادران اتفاق می‌افتد.
بنابراین، بهتر است در مورد مشکلات پس از زایمان و مراقبت‌های آن اطلاعات بدست آورید. این کار به شما کمک می‌کند تا با این مسائل راحت‌تر کنار بیایید.
مسئله‌ای که قرار است در این مطلب به آن بپردازیم درد در رابطه‌ی جنسی مادران، علت و راهکارهای درمان آن است. با ما همراه باشید تا اطلاعاتی در این زمینه کسب کنید.
رابطه جنسی
زمانی شما که به تازگی صاحب کودکی شده‌اید، یعنی در دوران پس از زایمان، مسئولیت و کارهایتان به نسبت قبل افزایش می‌یابد. مراقبت و رسیدگی از کودک، کارهای خانه و سایر موارد دیگر که شما بهتر می‌دانید، باعث خستگی شما می‌شوند. در کنار این خستگی‌ها، کمبود خواب را نیز اضافه کنید.
احتمالا در چنین وضعیتی به داشتن رابطه‌ی جنسی با همسرتان هم فکر می‌کنید. زمانی که کودکتان خواب است، دوست دارید که رابطه‌ی جنسی داشته باشید. اما با خستگی و بی‌خوابی که دارید، احتمالا رابطه‌ی جنسی‌ای که دارید، به خودی‌خود دشوار و سخت خواهد بود. حال تصور کنید اگر در رابطه‌ی جنسی درد نیز داشته باشید، چه اتفاقی می‌افتد.
در چنین شرایطی، چه کاری باید انجام دهید؟
این درد احتمالا به خاطر تغییراتی است که در اثر بارداری و زایمان در بدن شما رخ داده است. بارداری و زایمان بدن شما را تغییر می‌دهد. برای بسیاری از زنان شروع زندگی جنسی، در بهترین حالت ممکن است همراه با کمی آموزش در این زمینه باشد. اما در بدترین حالت این است که رابطه‌ی جنسیتان همراه با درد وحشتناکی باشد.
درمان
بهارک امیر وورنل (Baharak Amir-Wornell) متخصص زنان و زایمان و کف لگن در همین رابطه بیان می‌کند: ” این که زنانی که به تازگی زایمان کرده‌اند، در رابطه‌ی جنسی خود دچار اضطراب و ناراحتی می‌شوند، امری رایج است.” در چنین حالتی مهم است که درک کنید که تنها نیستید و بسیاری از زنان دیگر نیز با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند. همچنین باید بگوییم که نگران نباشید، چرا که طیف وسیعی از گزینه‌های درمانی برای درمان این مشکل وجود دارد.
با این راهکارهای درمانی، شما می‌توانید رابطه جنسی خود را که قبلا داشته‌اید، مجددا داشته باشید. بنابراین، پیگر درمان این مشکل خود باشید.
شروع
بسیاری از زوجین رابطه جنسی خود با همسرشان را با گذشت چهار هفته یا شش ماه پس از زایمان شروع می‌کنند. بیشتر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی توصیه می‌کنند که حداقل شش هفته صبر کنید تا بافت‌ها بهبود یابند. بعد از بهبودی می‌توانید رابطه‌ی جنسی داشته باشید.
با این حال این امر عادی است که برخی از زنان زودتر و برخی دیگر دیرتر برای این مسئله آماده شوند.
موانع
همانطور که گفته شد، رابطه‌ی جنسی پس از زایمان همراه با موانعی است. برای بسیاری از مادرانی که به تازگی زایمان کرده‌اند، اولین مانع در رابطه‌ی جنسی، ناآشنا بودن مادران با بدن جدیدشان بعد از زایمان است. منظور از بدن ناآشنای مادران، وضعیت مادران با شکم افتاده یا برآمده، علائم کششی زیاد و … است.
از جمله‌ی موارد دیگر می‌توان به تاثیرات تغذیه نوزاد از شیر مادر، اشاره کرد. مادرانی که خودشان به نوزاد خود شیر می‌دهند، در حین رابطه‌ی جنسی تمایلی به لمس شدن سینه‌هایشان ندارند.
یکی مادران در مورد می‌گوید: “سینه‌های من از نقاط حساس در رابطه‌ی جنسی بود، اما در دوران پس از زایمان اصلا تمایلی به اینکه شوهرم آن‌ها را لمس کند نداشتم.”
درد در رابطه‌ی جنسی
وقتی رابطه جنسی پس از زایمان دردناک است، چه باید کرد؟
Amir-Wornell بیان می‌کند: “برای برخی از خانم‌ها مشکل این نیست که جذابیت خود در رابطه‌ی جنسی را بدست آورند. بلکه مشکل این است که آن‌ها در حین رابطه‌ی جنسی، اغلب در هنگام دخول، درد دارند و این رابطه برای آن‌ها به جز درد و اضطراب چیزی را به همراه ندارد.”
نوع زایمان
او همچنین در ادامه بیان می‌کند، ناراحتی ممکن است لزوما نتیجه نوع زایمانی که مادران داشته‌اند، نباشد. یعنی فرقی ندارد که زایمان مادر طبیعی و یا سزارین باشد.
به طور مثال، زنانی که در طی زایمان هیچ پارگی نداشته‌اند، درد مربوط به عضلات و اعصاب تحت تاثیر بارداری و به طور کلی زایمان را در مورد خود دارند و این در رابطه‌ی جنسیشان تاثیر می‌گذارد.
حتی کسانی که بدون مشکل سزارین کرده‌اند، نیز می‌توانند این نوع درد را در حین رابطه‌ی جنسی خود تجربه کنند. برخی از مادرانی که سزارین کرده‌اند و در رابطه‌ی جنسی خود درد دارند، با آرام و کند کردن رابطه‌ی جنسی خود توانسته‌اند قسمت کوچکی از درد در هنگام رابطه‌ی جنسی خود را حل کنند.
همچنین با رعایت مراقبت‌های پس از سزارین و راهکارهای درمانی موجود، مادرانی که سزارین داشته‌اند، می‌توانند این مشکل را حل کنند.
خشکی واژن
Amir-Wornell می‌گوید، این امری رایج است که در بیشتر موارد با بهبودی بدن، درد در رابطه‌ی جنسی کم شود. البته علاوه بر این که مشکل به تدریج با بهبودی بدن حل می‌شود، استفاده از یک روان‌کننده بر پایه‌ی آب (لوبریکانت) را به مادران توصیه می‌کنم. چرا که درد گاهی اوقات ممک است به دلیل خشکی بیش از حد واژن باشد.
اگر نوزادتان از شیر شما تغذیه کند، این خشکی واژن بیشتر خواهد بود. چرا که تغییرات هورمونی می‌تواند مرطوب بودن این قسمت از بدنتان را کاهش دهد. اگر استفاده از روان‌کننده نتیجه‌ای نداد، می‌توانید از یک کرم استرژون موضعی برای مرطوب کردن این قسمت از بدن خود استفاده کنید.
راهکارهای درمانی
سوال بسیاری از مادران، این است که “چه راهکارهای درمانی برای درد در رابطه‌ی جنسی وجود دارد؟”
Amir-Wornell در پاسخ به این سوال مادران بیان می‌کند: “اگر درد شدید باشد یا ناراحتی شما حدود چهار تا پنج هفته پس از زایمان بهبود پیدا نکرد، حتما در اسرع وقت برای بررسی این مسئله به یک متخصص مراجعه کنید. بسیاری از زنان در رابطه با این مسئله در سکوت رنج می‌برند. اما این رفتار زنان نسبت به خودشان درست نیست.”
وی در ادامه می‌گوید، مادران باید حتی زمانی که ارائه‌دهندگان خدمات بهداشتی در مورد این مسئله از آن‌ها سوالی نپرسیدند، باید خودشان این مسئله را مطرح کنند. همچنین در صورت وجود مشکل از پزشک بخواهند تا آن را رفع کند. درد مداوم در حین مقاربت، گاهی ناشی از زخم در مادران است.
جراحی
در حین رابطه‌ی جنسی ممکن است برخی از مادارن، دردهایی به صورت سوزش و تیر کشیدن را تجربه کنند. همچنین ممکن است در حین رابطه‌ی جنسی همه چیز خوب باشد، اما با تغییر موقعیت، مادران درد را در رابطه‌ای که دارند، حس کنند.
در همین رابطه یکی از مادران (سارا) چنین مشکلاتی را در مورد رابطه‌ی جنسی خود توضیح می‌دهد. او می‌گوید وقتی به پزشک برای مشکل در رابطه‌ی جنسی خود مراجعه کردم، او به من جراحی اصلاحی (corrective surgery) را پیشنهاد کرد.
کوچک‌ترین فرزند او هم اکنون یک ساله است. سارا سرانجام به یک جراح پلاستیک مراجعه کرد. هر دو لبه برداشته می‌شود و سپس در جراحی در یک روز آن‌ها را دوباره به هم متصل می‌کند. سارا می‌گوید، این اتفاق برای روابط بین من و شوهرم بسیار بزرگ خواهد بود. چرا که من به دلیل دردی که داشتم از داشتن رابطه‌ی جنسی دوری می‌کردم. این در حالی بود که ما قبلا اصلا چنین مشکلی را نداشتیم.
مشکلات کف لگن
داشتن درد مداوم در رابطه‌ی جنسی می‌تواند به دلیل مشکلات مربوط به کف لگن باشد. عضلات و بافتی که به استخوان شرمگاهی (pubic bone) در جلو و استخوان دنبالچه در پشت متصل هستند و از اندام‌های داخلی پشتیبانی می‌کنند. گاهی اوقات این قسمت از بدن، در طی بارداری و تولد نوزاد کشیده، آسیب‌دیده یا ضعیف می‌شوند.
علائم آسیب یا اختلال عملکرد کف لگن می‌تواند از احساس ملایم درد یا سنگینی در واژن، تا بی‌اختیاری در ادرار باشد. شرایط جدی‌تر و حادتر شامل افتادگی اندام لگن است. در واقع وقتی بافت بین اندام‌های لگن و دیواره واژن ضعیف می‌شود، به اندام‌های اطراف اجازه می‌دهد تا به داخل واژن متورم شوند (برآمده شوند).
فیزیوتراپی
گاهی اوقات در مواردی که این مسئله شدید است، جراحی اصلاحی (corrective surgery) توصیه می‌شود. اما درمان‌های فیزیوتراپی با هدف بهبود و تقویت کف لگن، اغلب برای از بین بردن درد و به دست آوردن مجدد توان عضلانی از دست رفته در زنان، کافی است.
انگلیکیو منتانو (Angelique Montano-Bresolin) یک فیزیوتراپ و متخصص در زمینه‌ی کف لگن در تورنتو است. وی چکاپ‌های داخلی برای واژن را انجام می‌دهد. از جمله روش‌های بافت نرم (soft-tissue) که کشیده و تقویت می‌شوند.
وی همچنین به زنان می‌آموزد که چگونه تنفس و کگل را برای کنترل عضلات کف لگن خود هماهنگ کنند. وی می‌گوید: “بسیاری از زنان طی دو تا سه ماه متوجه پیشرفت چشمگیری می‌شوند.”
صحبت با همسر خود
علاوه بر این که زنان باید به دنبال درمان و مراجعه به پزشک باشند، باید در مورد این مسئله با همسر خود نیز صحبت کنند.
ناتالی روزن (Natalie Rosen) روانشناس بالینی و استادیار دانشگاه Dalhousie و مرکز بهداشت IWK، تحقیقات گسترده‌ای در مورد سلامت زنان پس از زایمان انجام داده است.
وی در همین رابطه می‌گوید: “رابطه‌ی جنسی لزوما بین فردی است و هر دو طرف رابطه‌ی جنسی، وقتی صحبت از توانایی آن‌ها برای لذت بردن از آن می‌شود، رنج می‌برند.”
وی از زوجین می‌خواهد که اگر درد مداوم بر زندگی جنسی آن‌ها تأثیر می‌گذارد، صریحا درباره چالش‌ها صحبت کرده و به دنبال یک رابطه جنسی بهتر باشند. همچنین مهم است که به رشد خلق و خو یا عادات روزانه توجه کنید، ممکن است رفتار و عادات روزانه‌ی شما به معنای دور کردن تمرکزتان از رابطه‌ی جنسی باشد.
تغییرات خوب پس از زایمان
اگر خوش شانس باشید، تغییرات پس از زایمان باعث ایجاد برخی تغییرات خوب در رابطه‌ی جنسی شما می‌شوند.
به طور مثال مادری در تجربه‌ی خود از تغییرات پس از زایمان اینطور می‌گوید: “من و همسرم بعد از زایمان، رابطه‌ی جنسی مقعدی داشتیم. من هرگز احساس تنگ بودن یا هر گونه اذیت شدن را در هنگام رابطه‌ی جنسی خود نداشتم.”
وی در ادامه می‌گوید: “من معتقدم که زایمان در رابطه‌ی جنسی‌ام محدودیت ایجاد نکرده است. بلکه باعث ایجاد خلاقیت و لذت بیشتر نیز در رابطه‌ی جنسی من با همسرم شده است. من قبل از زایمان رابطه‌ی جنسی از مقعد را با همسرم نداشتم. در هر صورت ما هم اکنون از رابطه‌ی جنسی که داریم بسیار لذت می‌بریم.”
در تجربه‌ی دیگری، یکی از مادران در این طور وضعیت خود را توصیف می‌کند: “من در اثر تولد پسرم که هم اکنون یازده سال دارد، دچار افتادگی مثانه شدم. به همین دلیل فهمیدم که مدل‌های قبلی که رابطه‌ی جنسی داشتم و از آن لذت می‌بردم، دیگر برایم راحت و لذت بخش نیست. با این حال، این باعث شد تا روش‌ها و مدل‌های مختلف دیگری را در مورد رابطه‌ی جنسی خود کشف کنیم. این ترفندها بهتر از هر وقت دیگری در رابطه‌ی جنسی من و همسرم بودند.”
وی در ادامه می‌گوید: “من در شرایط جدید از رابطه‌ی جنسی خود، می‌توانم نقطه‌ی جی (نقطه‌ی تحریک در رابطه‌ی جنسی) خود را احساس کنم. همچنین من نسبت به قبل زودتر به ارگاسم می‌رسم. علت این اتفاق را نمی‌دانم، اما من از این اتفاق راضی هستم.”
مراقبت از کف لگن
آنجلیک مونتانو (Angelique Montano) فیزیوتراپ مستقر در تورنتو، سه نکته‌ی مهم برای مراقبت و توجه به لگن به صورت زیر ارائه می‌دهد:
- شش تا هشت هفته پس از زایمان، برای کمک به بهبودی این قسمت از بدنتان، حتما توسط یک فیزیوتراپ متخصص کف لگن چکاپ شوید.
- ورزش کرانچ را انجام ندهید. تمرینات شکمی یا هر نوع ورزش شدید دیگر قبل از بهبودی، می‌تواند اوضاع را بدتر کند.
- استاد ورزش کگل می‌گوید، یاد بگیرید که حرکات کگل را به روش کنترل شده‌ای انجام دهید تا عضلات کف لگن بسته شود و از بین برود. توجه کنید، حرکات ورزش کگل فقط فشارهای سریع نیستند.
