مقدمه
مادران زمانی که باردار هستند و با مشکلات مربوط به بارداری دست‌وپنجه نرم می‌کنند، تصور می‌کنند که با تولد کودکشان تمام مشکلات حل می‌شوند. اما باید بگوییم که اینطور نیست، چرا که پس از زایمان نیز مشکلاتی وجود دارند. درد، پریودهای همراه با دردر، تورم و … از جمله‌ی مواردی است که در دوران پس از زایمان تجربه خواهید کرد. در این مطلب برای کمک به مادران در جهت بهبودی راحت‌تر پس از زایمان، به توضیح در مورد مراقبت از بدن پس از زایمان پرداخته‌ایم.
این راهکارها به شما کمک می‌کنند تا با احساس بهتری روند بهبودی و درمان خود را در دوران پس از زایمان طی کنید.
دوران پس از زایمان
آیا در مورد مشکلات پس از زایمان اطلاعاتی دارید؟ برای مشکلات پس از زایمان چه تمهیداتی نیاز است؟
اگر بعد از تولد کودکتان احساس خوبی ندارید، جای تعجب نیست. بدن بعد از زایمان که حداقل از نظر جسمی سخت بوده است، در حال بهبودی است. در این دوران بدن در حال برگرداندن شرایط به قبل از بارداری است. در واقع در حال بهبود اثرات بارداری و زایمان است. همچنین بدن در حال ایجاد تغییرات جدید در بدن به عنوان یک مادر است. به عنوان مثال، می‌توان تغییرات بدن برای تولید شیر اشاره کرد.
برخی از تغییرات پس از زایمان زیبا نیستند اما بسیار چشم‌گیر هستند. در ادامه‌ی مطلب به توضیح در مورد مراقبت‌های پس از زایمان برای بدن در حال تغییر مادر پرداخته‌ایم.
بهبود واژن
در حدود شش هفته اول پس از زایمان، رحم مادر پوشش داخلی خود را می‌ریزد و باعث ترشحات واژن به نام زچگی می‌شود. این خونریزی در ابتدا مانند یک دوره‌ی پریودی سخت است که به تدریج کاهش می‌یابد و به یک ترشح خفیف می‌رسد.
کتی ویلسون (Kathi Wilson)، ماما در لندن است. وی در این مورد توصیه می‌کند: “استفاده از پد Plain maxi بهترین گزینه است. از محصولاتی که دارای بو زدا یا لایه‌های بیرونی خاص هستند، که می‌توانند باعث تحریک یا حتی اختلال در بهبودی شوند، خودداری کنید. استفاده از تامپون ممنوع است.”
ماما ویلسون در ادامه می‌گوید، مادران در روزهای ابتدایی پس از زایمان باید استراحت کنند و از دیگران بخواهند تا به آن‌ها کمک کنند. در هفته اول یا بیشتر، خونریزی باید شروع به کاهش کند. با این حال انجام کار و فعالیت‌های بیش از حد می‌تواند بهبودی را به تاخیر بیندازد. بنابراین، اگر جریان زچگی شما به طور ناگهانی افزایش یافت، آن را به عنوان نشانه‌ای در نظر بگیرید که باید کمی بیشتر استراحت کنید.
مراقبت از پرینه
اگر در طول زایمان دچار پارگی یا اپیزیوتومی شده باشید، بخیه‌هایی خواهید داشت که ممکن است در حین بهبودی ناراحت‌کننده باشند. البته حتی بدون بخیه نیز ناحیه اطراف واژن (پرینه) ممکن است کبود و متورم شده باشد.
بهبودی
برای سرعت بخشیدن به بهبودی ناحیه‌ی اطراف واژن راهکارهایی وجود دارد.
این راهکارها به صورت زیر بیان شده است:
در طول حمام یا دوش گرفتن معمولی، ناحیه را با آب و صابون ساده تمیز نگه دارید.
در چند روز اول پس از زایمان، کمپرس یخ می‌تواند به کاهش تورم کمک کند.
اجازه دهید هوا با حرکت بدون پد به مدت یک ساعت یا بیشتر در روز در این قسمت از بدن گردش باشد. هنگامی که برای استراحت دراز کشیده‌اید، از حوله‌های قدیمی برای محافظت از رخت‌خواب خود استفاده کنید.
از یک بطری فشاری پلاستیکی برای پاشیدن آرام ناحیه پرینه با آب گرم هنگام ادرار کردن استفاده کنید. حتی یک پارگی کوچک ممکن است هنگام ادرار احساس سوزش ایجاد کند.
تمرینات کیگل (سفت کردن و رها کردن عضلات واژن) را انجام دهید تا با افزایش جریان خون به پرینه، روند بهبودی را تسریع کنید.
مشکلات سینه
در روزهای اول پس از زایمان، حجم شیری که وارد سینه‌های شما می‌شود زیاد است. گوئن پیترک (Gwen Peterek)، پرستار و مربی دوران بارداری در لندن است. وی در این مورد می‌گوید: “بسیاری از زنان مقداری تورم و حساسیت در سینه‌های خود را تجربه می‌کنند. با این حال اگر به طور مکرر در شبانه روز به کودک خود شیر بدهند، این اتفاق راحت‌تر خواهد بود.”
بهبودی
اگر سینه‌های شما بسیار پر شده و نوک پستان صاف شده است و به سختی دهان نوزاد به سینه‌های شما متصل می‌شود، از انگشتان خود برای فشار دادن بافت پر از مایع اطراف نوک پستان استفاده کنید. سپس قبل از شیردهی، مقداری شیر بدوشید. خوشبختانه، احتقان معمولا زیاد پایدار نیست.
اگر کودکتان چند ساعت خوابیده است و سینه‌های شما پر شده‌اند و اذیت می‌شوید، دو تا راهکار دارید. یکی از این راهکارها این است که خودتان شیر خود را بدوشید. راهکار دوم زمانی است که کودک خود را زیر نظر می‌گیرید و اگر کودک در خواب انگشت خود را خورد، می‌توانید بیدارش کنید و به او شیر بدهید.
نشت شیر
در هفته‌های اول پس از زایمان احتمالا متوجه‌ی نشت شیر از سینه‌های خود می‌شوید. هیچ چیز نگران‌کننده‌ای وجود ندارد، چرا که این امر طبیعی است و به تدریج کاهش می‌یابد. معمولا کمتر از آنچه که احساس می‌شود قابل توجه است. در چنین شرایطی می‌توانید از پدهایی در داخل سوتین‌های خود استفاده کنید.
کاهش مایعات بدن
اگر برای چند روز به شدت عرق کردید، به خصوص در شب، تعجب نکنید. احتمالا در این مدت نیز دفعات ادرار کردن شما زیاد می‌شود. حجم خون در دوران بارداری افزایش می‌یابد، بنابراین پس از زایمان زمان آن است که بدن آب‌های اضافی را از بدن خارج کند و بدن را به حالت عادی برگرداند.
دست‌شویی رفتن
اولین دفعه‌ای که پس از زایمان دفع مدفوع دارید، شاید برای شما سخت باشد. پیترک (Peterek) می‌گوید، روده و معده شما به سنگینی رحم عادت کرده است و این در حالی است که رحم شما ناگهان خالی می‌شود. بنابراین، دفع مدفوع برای مدتی کند خواهد بود. مایعات کافی به همراه میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل با فیبر بالا، گزینه‌هایی برای پیشگیری از یبوست هستند. اگر یبوست ادامه داشت، یک مکمل فیبر یا آب آلو را امتحان کنید.
این اقدامات به ویژه در صورت ابتلا به بواسیر (وریدهای واریسی رکتوم) مهم هستند. در مورد استفاده از نرم‌کننده مدفوع با پزشک خود صحبت کنید.
درد انقباضات
بعد از زایمان شما دردهایی ناشی از انقباض رحم را نیز خواهید داشت. 38 هفته طول کشید تا رحم باردار به شما به اندازه‌ی یک هندوانه بزرگ شود. این در حالی است که بازگشت رحم به حالت قبل از بارداری (اندازه‌ی یک گلابی) تنها در شش هفته انجام می‌شود. هر چند ممکن است این دوره ناراحت‌کننده و همراه با درد باشد.
پیترک در این مورد می‌گوید: “مادرانی که به تازگی زایمان کرده‌اند، دچار دردهای پس از زایمان یا همان دردهای ناشی از انقباض رحم می‌شوند. این دردها در هنگام شیردهی بیشتر می‌شوند. شیردهی باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین می‌شود، که باعث انتقال شیر و انقباضات رحمی می‌شود.
این انقباضات چنگه نشان می‌دهد که بدن شما به درستی عمل می‌کند و دردهایی که وجود دارد طبیعی هستند. بنابراین، اگر واقعا وضعیت شما ناخوشایند است یک مسکن مانند استامینوفن را استفاده کنید.
تغییر در احساسات
مادران زمانی که نوزادشان متولد می‌شود، احساسات متفاوتی را در هر لحظه دارند. این امر یک اتفاق طبیعی است چرا که مادر در یک جایگاه جدید قرار گرفته است و مسئولیت‌های جدیدی را به عهده گرفته است. بنابراین، داشتن احساسات متفاوت و ضد و نقیض امری طبیعی است. ممکن است مادر یک دقیقه در عشق کودک خود غرق باشد. این در حالی است که ممکن است لحظه‌ی دیگری ناامید و غمگین باشد.
افسردگی پس از زایمان
احتمالا قبول کردن مسئولیت بزرگ کردن یک انسان برای مادران اتفاق وحشتناکی باشد. با این حال در صورتی که حس بد و ناامید‌کننده‌ای دارید و نمی‌دانید باید برای آن چه کاری انجام بدهید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. چرا که ممکن است افسردگی پس از زایمان را تجربه کنید.
خانواده
در چنین شرایطی شریک زندگی شما می‌تواند از شما حمایت کند. شما می‌توانید با همسر خود در مورد نیازهایی که دارید با یک دیگر صحبت کنید. به یاد داشته باشید که یادگیری اینکه چگونه یک خانواده و همچنین یک زوج خوشبخت باشید زمان می‌برد.
حمام تسکین‌دهنده
ماما کتی ویلسون (Kathi Wilson) یک حمام گیاهی را برای تسریع بهبودی پیشنهاد می‌کند. علاوه‌بر بهبودی سریع بهانه‌ای است برای اینکه مدت کوتاهی را با خود تنها باشید. برای این کار می‌توانید از قبل مجموعه‌ای از گیاهان مناسب را برای این حمام گیاهی آماده کنید. برای این کار به قسمت‌های مساوی گل همیشه بهار خشک، بابونه، گندمک رایج و برگ‌های گیاه بارهنگ نیاز دارید. این ترکیب گفته شده از گیاهان را به مدت 20 تا 30 دقیقه در آب بجوشانید. سپس آن را به نصف فنجان نمک دریایی و یک کیسه‌ی پارچه‌ی نخی نازک حاوی سیر له شده اضافه کنید.
اولین غذای کودک
آغوز، مایع غلیظی است که سینه‌های شما قبل از ورود شیر تولید می‌کنند، حجم کمی دارد تا بر کلیه‌های کودک فشار وارد نکند. با این حال سرشار از پروتئین، کالری، ویتامین‌ها و مواد معدنی و همچنین مقادیر بالایی از آنتی‌بادی‌های محافظ است. تا زمانی که شیر بالغ مادر برسد همه چیز مورد نیاز کودک شما را فراهم می‌کند.
کاهش وزن
برای اکثر زنان، روند تقویت عضلات شکم و کاهش وزن بارداری زمان می‌برد. در هفته‌های اولیه پس از زایمان، به جای کاهش وزن، بر حفظ سلامت خود تمرکز کنید. غذای مقوی بخورید، استراحت کافی داشته باشید و کم کم به ورزش بازگردید. راه رفتن با کودک در کالسکه راه خوبی برای شروع است.
برای کسب اطلاعات بیشتر شما می‌توانید مقاله‌ی کاهش وزن مادران در دوران پس از زایمان را از سایت بهترین مادر مطالعه کنید.
زمان مراجعه به پزشک
در دوران پس از زایمان چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ در موارد گفته شده در زیر شما باید به پزشک مراجعه کنید.
زمانی که حساسیت شدید شکم، تب یا گرفتگی مداوم داشتید.
در ادرار کردن مشکل داشتید.
زمانی که بخیه‌های شما بسیار حساس می‌شوند.
ترشحات واژن شما به طور ناگهانی قرمز روشن و بسیار زیاد می‌شوند. زیاد شدن به معنای خیس کردن یک پد بزرگ در طول یک ساعت است. همچنین در صورت ایجاد شدن بوی نامطبوع یا لخته‌های بزرگ، باید به پزشک مراجعه کنید.
دچار تب یا علائمی شبیه آنفولانزا شده باشید.
با وجود استراحت باز هم احساس سرگیجه و یا ضعف می‌کنید.
ناحیه‌ای داغ، ملتهب یا قرمز روی پای خود ایجاد می‌شود که در هنگام لمس حساس است.
