حساسیت به بادام زمینی در کودکان یکی از رایج‌ترین انواع حساسیت کودکان می‌باشد. والدین همیشه نگران این هستند که کودکشان چگونه قرار است به این خوراکی خوشمزه واکنش نشان دهند و آیا ممکن است سلامتشان به خطر بیفتد؟ با اینکه درمان‌ها و روش‌های جلوگیری از آلرژی زیادی معرفی شده است، اما این آلرژن همچنان در صدر قوی‌ترین آلرژن‌ها قرار دارد و از شایع‌ترین و کشنده‌ترین غذاهای آلرژی‌زا است. به همین دلیل ما در اینجا در مطلبی کامل درباره آلرژی به بادام زمینی در کودکان بطور کامل صحبت می‌کنیم. همچنین تمام سوالات ممکن در این مورد را که برای افراد پیش می‌آید، پاسخ می‌دهیم.
هارولد کیم، متخصص آلرژی و رئیس انجمن آلرژی و ایمونولوژی بالینی در کانادا درباره آلرژی بادام زمینی در کودکان می‌گوید: “بادام زمینی، به طور حتم، رایج‌ترین ماده غذایی است که باعث واکنش شدید بدنی می‌شود. طبق آمار این بیماری در سنین بسیار کم بر کودکان اثر می‌گذارد و معمولا همیشگی است و در تمام طول عمر همراه با فرد خواهد بود.”
منظور از آلرژی به بادام زمینی چیست؟
کلا حساسیت یا آلرژی داشتن بدن به یک ماده غذایی به این معنی است که وقتی آن ماده غذایی مصرف می‌شود، بدن در برابر آن ماده، به دلایل مختلفی واکنش و عکس العمل غیرطبیعی نشان می‌دهد. این واکنش به شکل‌های مختلفی است که در قسمت‌های بعدی توضیح می‌دهیم.
حال آلرژی به بادام زمینی به این معنی است که سیستم ایمنی بدن فرد، در زمانی که او بادام زمینی می‌خورد، به اشتباه پروتئین‌هایی که در بادام زمینی وجود دارد را خطرناک تشخیص می‌دهد و برای حمله به آن‌ها برای دفاع از بدن، آنتی بادی‌هایی را آزاد می‌کند. این آنتی بادی‌ها باعث واکنش آلرژیک در فرد می‌شوند.
میزان شایع بودن حساسیت به بادام زمینی در کودکان
یکی از مهم‌ترین سوالات در حیطه حساسیت به بادام زمینی در کودکان، این است که آلرژی به بادام زمینی چقدر شایع است؟
در کل بین 1 تا 3 درصد کودکان به این خوراکی خوشمزه حساسیت دارند. با اینکه شاید به نظر این میزان درصد کم به نظر برسد، اما مشکلی که وجود دارد این است که این میزان ثابت نیست و در حال افزایش است. برای مثال این عدد بین سال‌های 2005 تا 2015 دو برابر شد. حتی اگر این 1 تا 3 درصد ثابت باشد، باز هم در قیاس با دیگر حساسیت‌ها می‌توان گفت این میزان زیاد است و والدین باید به خوبی مراقب فرزند خود باشند.
کسی بطور قطعی دلیل این افزایش آلرژی را نمی‌داند. اما برخی می‌گویند، پشت گوش انداختن معرفی بادام زمینی به کودک در سن بسیار پایین از علل این افزایش است.
متخصصان توصیه می‌کنند وقتی کودکتان هنوز کم‌سن است، این ماده غذایی را به مقدار کم به او معرفی کنید. حالا لازم نیست خود بادام زمینی باشد، بلکه دادن کره بادام زمینی به او هم می‌تواند مفید باشد و همین عملکرد را داشته باشد. امروزه، تحقیقات نشان می دهد که معرفی زودهنگام بادام زمینی به کودک، یعنی بین 4 تا 11 ماهگی، می تواند احتمال ابتلا به حساسیت به این ماده غذایی را در او کم کند.
معرفی زودهنگام بادام زمینی به کودک
بر اساس یک بررسی کنترل‌شده‌ای که در سال 2015 شد، مشخص گردید که کودکانی که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به حساسیت به بادام زمینی هستند، در صورتی که 6 گرم بادام زمینی مصرف کنند، 3% احتمال دارد که تا سن پنج سالگی آلرژی پیدا کنند. این در صورتی است که اگر همین کودکان که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آلرژی هستند، این 6گرم را در سن پایین مصرف نکنند، 17 درصد احتمال دارد که تا سن پنج سالگی آلرژی پیدا کنند.
اگر می‌پرسید که چه افرادی بیشتر در معرض ابتلا به این حساسیت هستند، باید بگوییم که افرادی که اگزما شدید یا آلرژی به تخم‌مرغ دارند.
چرا معرفی زودهنگام به عدم ابتلا به آلرژی کمک می‌کند؟
این هم سوال مهمی است زیرا هر کسی دوست دارد دلیل یک کار را بداند و بعد آن را انجام دهد.
دکتر هارولد کیم در پاسخ به این سوال اینطور توضیح می‌دهد: “در صورتی که فرد آن ماده غذایی را در سنین پایین و زودتر از حد معمول دریافت کند، روده‌ی او به سیستم ایمنی بدنش کمک می‌کند تا بتواند آن ماده غذایی را تحمل نماید. یعنی دیگر در مقابل آن ماده غذایی، واکنش آلرژیکی وجود نخواهد داشت.”
با توجه به همین گفته‌های دکتر کیم است که پیشنهاد می‌شود که بادام زمینی را در سن خیلی کم، یعنی زمانی که اولین غذای جامد را به کودک معرفی می‌کنید، بین 4 تا 11 ماهگی، به کودک بدهید.
البته درست است که ما اینجا درباره بادام زمینی صحبت می‌کنیم، اما این به آلرژن‌های رایج دیگر از جمله شیر و تخم مرغ و آجیل درختی نیز تعمیم داده می‌شود.
پیش از این کودکانی را که بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند را معرفی کردیم. این نکته را هم بهتر است از قلم نیندازیم که اگر کودک شما جزء این دسته از کودکان است، به شدت تاکید می‌شود که پیش از معرفی بادام زمینی به او، حتما با پزشک مشورت کنید تا بررسی‌های لازم صورت گیرد. پزشک در مورد مسائل مختلفی که وجود دارد یا نگرانی‌هایی که برای شما پیش آمده است، می‌تواند شما را راهنمایی کند.
چه علائمی نشان‌دهنده‌ی حساسیت به بادام‌زمینی است؟
در صورتی که کودک به بادام زمینی حساسیت داشته باشد، پس از اینکه خودش را یا کره‌اش را یا هر فرآورده دیگری از آن را مصرف کند، پس از چند دقیقه با یک سری علائم واکنش نشان می‌دهد. این علائم ممکن است ثابت بمانند یا خیلی سریع شدت یابند.
علائم آلرژی به بادام زمینی در کودکان عبارتند از:
- علائم پوستی
- کهیر
- قرمز شدن
- خارش
- ورم
- علائم دهانی
- ورم زبان
- ورم گلو
- خارش گلو و داخل دهان
- سفت شدن گلو
- گزگز کردن زبان
- علائم شبه آلرژی فصلی
- عطسه
- آبریزش بینی
- خارش
- آبریزش چشم
- علائم گوارشی
- اسهال
- استفراغ
- و…
تشخیص این واکنش‌ها در کودکی که خیلی کوچک است برای والدین سخت می‌باشد زیرا آن‌ها که نمی‌توانند به زبان بیاورند. اما راه تشخیصی که دارد این است که این علائم آلرژیک بلافاصله در عرض چند دقیقه پس از مصرف ماده غذایی نمایان می‌شوند. و به علائم پوستی او خیلی توجه کنید.
درباره علائم آلرژی غذایی در اینجا بیشتر بخوانید.
آیا آلرژی به بادام زمینی قابل درمان است؟
هیچ درمانی برای حساسیت به بادام زمینی در کودکان وجود ندارد.
اما یک سری توضیحات امیدوارکننده در این مورد وجود دارد که در ادامه می‌آوریم.
ایمونوتراپی خوراکی
اولا یک خبر خوب در مورد این موضوع این است که یک سری بررسی‌ها و تحقیقات در حال انجام است که بر اساس آن تحمل بادام زمینی در فرد می‌تواند افزایش یابد.
این روش، ایمونوتراپی خوراکی نام دارد. در این روش، کودکان کم کم بادام زمینی را مصرف می‌کند تا تحملش در برابر این ماده افزایش یابد.
یک کارآزمایی بالینی که در سال 2017 انجام شد نشان داد که تقریباً 80 درصد از کودکان کمتر از 5 سال مبتلا به آلرژی به بادام زمینی می توانند پس از دریافت روزانه ایمونوتراپی به مدت 29 ماه، با خیال راحت دوباره بادام زمینی را به رژیم غذایی خود وارد کنند.
اما یک نکته مهم درباره ایمونوتراپی خوراکی وجود دارد و آن هم این است که حتما باید زیر نظر پزشک انجام شود.
طبق یک آماری که در دانشگاه بریتیش کلمبیا توسط محققان صورت گرفت، 90 درصد کودکان پس از 16 تا 22 هفته ایمونوتراپی خوراکی حساسیت زدایی کردند.
ایمونوتراپی احتمال رخ دادن آنافیلاکسی را کاهش می دهد. در ادامه ببینیم که آنافیلاکسی چیست؟
آنافیلاکسی
آنافیلاکسی زیرمجموعه‌ی واکنش آلرژیک است. چیزی که آنافیلاکسی را نسبت به واکنش‌های دیگر خاص می‌کند این است که می‌تواند حتی منجر به مرگ شود. یعنی این شدت آنافیلاکسی است که آن را خاص نموده است.
علائم آنافیلاکسی عبارتند از:
- مشکلات تنفسی
- افت فشار خون
- سرگیجه و از دست دادن هوشیاری
- · و دیگر علائم آلرژی با شدت بیشتر. مثلا اگر بخاطر آنافیلاکسی کودک کهیر بزند، یک کهیر ساده نخواهد بود،بلکه سریعا رشد می‌کند و در کل بدن او پخش می‌شود.
در صورتی که چنین علائمی برای کودک بوجود آمد، به مراقبت فوری پزشکی نیاز خواهد داشت.
بادام زمینی محتمل‌ترین ماده غذایی است که باعث آنافیلاکسی و مرگ می شود. مطالعه ای در سال 2014 در مورد مرگ های مرتبط با آنافیلاکسی در انتاریو از سال 1986 تا 2011 نشان داد که بادام زمینی مسئول 40 درصد مرگ و میرهای ناشی از آلرژی غذایی است.
کودک دارای آلرژی از چه سنی معمولا به بادام زمانی واکنشی نشان می‌دهد؟
واکنش نشان دادن به آلرژن، سن و سال نمی‌شناسد. یعنی کودکی که به هر ماده غذایی، در اینجا بادام زمینی، حساسیت دارد، به محض اینکه آن را استفاده کند، واکنش آلرژیک نشان خواهد داد.
برای مثال نوزادی را در نظر بگیرید که چند روزه و شیرخواره است و به بادام زمینی هم حساسیت دارد، اگر مادر او بادام زمینی بخورد و به نوزاد شیر بدهد، این امکان که نوزاد چندروزه واکنش آلرژیک نشان دهد، وجود دارد.
البته بعد از چند ساعت اثر بادام زمینی از شیر مادر پاک می‌شود و مادر با خیال راحت می‌تواند به کودکش شیر بدهد.
پس اگر کودک به هر طریقی در مواجهه با بادام زمینی قرار بگیرد، حالا یا پوستی یا مصرف خوراکی، به هر حال امکان واکنش نشان دادن وجود دارد.
اگر کودک پس از مصرف بادام زمینی واکنش نشان داد، چه کنیم؟
اینکه شما پس از واکنش نشان دادن کودک به بادام زمینی باید چه کنید، تا حد زیادی به این بستگی دارد که او با چه شدتی واکنش نشان می‌دهد.
در صورتی که میزان واکنش کودک ضعیف بود (مثلا در حد خارش پوست)، نیاز به اقدام خاصی نیست و فقط او را زیر نظر داشته باشید که پیشرفت نکند.
در صورتی که واکنش ضعیف او به مرور پیشرفت کرد، سریعاً او را نزد پزشک ببرید.
و در صورتی که کودک واکنش جدی به بادام زمینی نشان داد، فورا از طریق 115 با اورژانس تماس بگیرید تا در محل حاضر شود و اقدامات فوری برای کودک انجام گیرد. پس از بردن کودک به بیمارستان، معمولا پزشکان سریعا به او داروی اپی پن (Epipen) یا اپی نفرین تزریق می‌کنند.
نحوه تشخیص قطعی آلرژی به بادام زمینی
پس از اینکه کودکتان بادام زمینی مصرف کرد، ممکن است واکنش نشان دهد. شاید برایتان سوال شود که شاید ما بگوییم این واکنش آلرژیک به بادام زمینی است اما ممکن است تشخیص ما اشتباه و گمراه کننده باشد و موضوع چیز دیگری باشد. چطور می‌شود تشخیص قطعی برای آلرژی به بادام زمینی داد؟
در جواب باید بگوییم که در این حالت، باید به پزشک متخصص آلرژی مراجعه کنید. او از کودک شما، تست پوستی و تست خون خواهد گرفت و تشخیص را تایید یا رد خواهد کرد.
تست پوستی آلرژی به چه شکل است؟
در طی این تست، پزشک مقداری از آلرژن مورد نظر (در اینجا بادام زمینی) را در یک قسمت کوچک از پوست کودک قرار می‌دهد. اگر تحریک شد، یعنی حساسیت دارد. همچنین برای تشخیص شدت حساسیت، به این دقت می‌شود که چه میزان پوست تحریک شده است. هر چه حلقه‌ی تحریک شده در اطراف محل قرار دادن آلرژن بزرگ‌تر باشد، یعنی حساسیت شدیدتر است.
این تست‌ها در فاصله‌های زمانی هر چند ماه یا هر چند سال تکرار می‌شوند، تا میزان تغییر حساسیت مشخص گردد.
تست خوراکی
تست خوراکی هم که از نامش پیداست، در همانجت پزشک به کودک مقداری از آلرژن را می‌دهد و واکنش او را می‌سنجد.
بعد از تشخیص حساسیت به بادام زمینی در کودکمان، باید چه کنیم؟
پس از تایید تشخیص آلرژی به بادام زمینی در کودکتان، مهم‌ترین اقدام شما باید این باشد که بادام زمینی را از کودک خود دور نگه دارید.
ممکن است کمی سخت باشد. زیرا همیشه باید چک کنید که خوراکی‌ای که می‌خرید بادام زمینی دارد یا نه و … .
حتی کرم ضدآفتابی که حاوی بادام زمینی باشد هم نباید برای کودک استفاده گردد.
مطالعات نشان داده است که بین 20 تا 68 درصد افراد مبتلا به آلرژی به بادام زمینی به آجیل درختی از جمله بادام هندی، گردو و بادام نیز حساسیت دارند. همچنین حدود پنج تا 10 درصد نیز به سایر حبوبات مانند نخود و عدس حساسیت دارند.
با این حال، کیم می‌گوید که بچه‌ها همچنان باید آجیل و حبوبات دیگر بخورند، مگر اینکه علائم آلرژی را نشان دهند.
