مقدمه
بسیاری از والدین کودکان اوتیسمی وقتی متوجه مشکل فرزند خود می‌شوند، به دنبال راهکارهای مفید برای درمان و کمک به پیشرفت کودک خود هستند. برخی برای بدست آوردن اطلاعاتی در این زمینه به اینترنت مراجعه می‌کنند و مطالب سایت‌های مختلف را مطالعه می‌کنند. لزوما همه‌ی این مطالب درست نیست. این سبک مطالب باعث ایجاد سردرگمی و گمراهی بیشتر والدین می‌شود. اطلاعات نادرست برای والدین مفید و موثر نیست و در برخی از موارد حتی خطرناک است. در این مقاله ما ابتدا توضیح می‌دهیم که اوتیسم چه نوع اختلالی است. سپس برای رفع برخی گمراهی‌ها به توضیح درباره‌ی شایعات اختلال طیف اوتیسم پرداخته‌ایم. همچنین نظر متخصصین مختلف را در مورد هر یک از شایعات بیان کرده‌ایم. با ما همراه باشید تا مطالب مفیدی را در این زمینه فراگیرید.
اوتیسم
اوتیسم (اتیسم، autism) اختلالی طیفی است. این نوع اختلال بر روابط کودک با افراد دیگر و همچنین یادگیری او تاثیرگذار است. اختلال طیف اوتیسم درمان ندارد. کودکان اوتیسمی فقط با حمایت والدین و مربیان می‌توانند زندگی بهتری داشته باشند. علائم و شدت این اختلال در کودکان مختلف متفاوت است. از جمله این علائم می‌توان به مشکل در برقراری روابط عاطفی، مشکل در تحلیل صداهای دریافتی و … اشاره کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه علائم و نحوه‌ی تشخیص اوتیسم، می‌توانید مقاله تشخیص اوتیسم در کودکان را مطالعه کنید.
در قسمت بعدی مقاله به شش مورد از شایعات اختلال طیف اوتیسم پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید تا اطلاعات لازم را در مورد این شایعات فراگیرید. این اطلاعات شاید بتوانند در مسیری که برای کیفیت بهتر زندگی کودک خود تلاش می‌کنید، به شما کمک کنند.
اختلال طیفی
اوتیسم یک اختلال طیفی است. به این معنی که علائم، توانایی‌ها، ناتوانی‌ها و همچنین شدت آن در افراد مختلف متفاوت است. از ویژگی‌های اختلال طیف اوتیسم (ASD) می‌توان به تاخیر افتادن گفتار یا عدم گفتار، حساسیت شدید به صدا یا لمس، رفتارهای تکراری، مهارت‌های اجتماعی ضعیف، مشکلات روده و تشنج اشاره کرد. اما والدین باید توجه کنند که این علائم بالقوه در هر کودکی که مبتلا به اوتیسم است، وجود ندارد. اگر هم وجود داشته باشد، شدت آن در کودکان مختلف متفاوت است.
بنابراین باید علائم منحصر به فرد هر کودک را شناسایی کرد تا بتوان بر اساس علائم مختص به هر کودک، درمان را انجام داد. Suzanne Lewis متخصص اطفال و ژنتیک پزشکی در همین رابطه بیان می‌کند: “نباید منتظر شد تا همه‌ی علائم مربوط به یک کودک اوتیسمی نمایان شود. چرا که منتظر ماندن برای ظهور تمامی علائم فقط زمان را از ما میگیرد. فرآیند درمان به موقع و زودتر شروع شود، خیلی به نفع کودک خواهد بود. همچنین والدین باید توجه کنند که برخی از علائم ممکن است اصلا رخ ندهند. بنابراین درمان کودک خود را هر چه زودتر باید شروع کنند. شروع درمان زودتر نتایج بهتری را به همراه خواهد داشت. زبان، ضریب هوشی و مهارت‌های انطباقی (سازگاری) همگی بهبود پیدا می‌کنند.”
ناتوانی ذهنی
شایعه دومی که درباره‌ی آن می‌توان گفت این است که، همه کودکان اوتیسمی دارای ناتوانی ذهنی هستند. دراین قسمت برای پاسخ به این شایعه از یک مطالعه کمک گرفته شده است. یک مطالعه از شبکه اوتیسم و ناتوانی‌های تکاملی نشان داد که، 69 درصد کودکان مبتلا به اوتیسم دارای نقص ذهنی نیستند. اما هنوز هم یک باور عمومی وجود دارد که هر کسی مبتلا به اوتیسم است، از نظر عقل و ذهن محدود است.
یک روانشناس در بیمارستان توانبخشی کودکان با نام Jessica Brian بیان می‌کند: “مردم احتمالا نظر خود را بر اساس چگونگی صحبت یا برقراری ارتباط با فرد بیان می‌کنند.” وی در ادامه توضیح می‌دهد: “در مقابل این شایعه غلط می‌توان گفت که کودکان اوتیسم در بعضی از زمینهها بسیار باهوش هستند و مانند سایر کودکان در زمینه‌های دیگر با چالش‌هایی رو به رو شوند. هر چند نقاط قوت و ضعف آن‌ها متفاوت است. به عنوان مثال یک کودک مبتلا به اوتیسم ممکن است مهارت‌های کلامی محدود داشته باشد، اما در حل یک معمای پیچیده بسیار ماهر باشد. وی تاکید می‌کند که هوش فقط بر اساس یک توانایی واحد نیست.
پیدا کردن دوست
شایعه بعدی این است که کودکان مبتلا به اوتیسم علاقه‌ای به پیدا کردن دوست ندارند. کودکان اوتیسمی اغلب با مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی دست و پنجه نرم می‌کنند. به همین دلیل بیان آن چیزی را که می‌خواهند یا اینکه چگونه با کودکان دیگر بازی کنند، برای آن‌ها دشوار است. اما باید توجه کرد که کودکان مبتلا به اوتیسم، مانند بسیاری از کودکان دیگر علاقمند هستند تعدادی دوست داشته باشند.
Isabel Smith در تحقیقات مربوط به اوتیسم در بخش اطفال، بیان می‌کند: “به نظر می‌رسد برخی از این بچه‌ها علاقه کمتری به داشتن دوست و دوست یابی نشان می‌دهند. اما به احتمال زیاد آن‌ها مهارت‌های دوست یابی و بازی با دوستان را بلد نیستند. یا هنوز راهکاری برای برقراری ارتباط با دیگران پیدا نکرده‌اند. شاید زمان فراگیری مهارت پیدا کردن دوست بسیار طول بکشد. به هر حال باید به آن‌ها مهارت‌های مربوط به پیدا کردن دوست و برقراری ارتباط آموزش داده شود.”
یادگیری مهارت برقراری ارتباط
کودکان اوتیسمی این دسته از مهارت‌ها را در گروه‌های بازی تحت نظارت و با کمک مربی بیشتر یاد می‌گیرند. وقتی بچه‌های اوتیسم بالغ می‌شوند، ممکن است بتوانند بدون کمک کسی، معاشرت کنند. اما ارتباطات خود را از راه‌هایی متفاوت از همسالان معمولی خود انجام می‌دهند.
Bryna Siegel روانشناس، در همین زمینه بیان می‌کند: “بچه‌های بزرگ‌تر (سنین بالاتر) ممکن است مشتاق باشند در مورد موضوعات مورد علاقه خود صحبت کنند، اما در مورد موضوعات دیگر کمتر به صحبت کردن می‌پردازند. مردم ممکن است این موضوع را عدم توانایی در برقراری روابط اجتماعی تلقی کنند. در حالی که غالبا اینگونه نیست.”
اگر کودکان اوتیسمی نتوانسته‌اند دوستانی پیدا کنند یا دوستان خود را حفظ کنند، ممکن است در نهایت از بچه‌های دیگر فاصله بگیرند. اما باید این نکته‌ی مهم را نیز در نظر بگیرید که اگر جوانان اوتیسمی درک شوند و مهارت‌های اجتماعی خوبی کسب کنند، می‌توانند روابط عمیق و شادی داشته باشند.
تاثیر ژنتیک
شایعه دیگر متعلق به دلیل ایجاد اوتیسم است. شایعه شده است که اوتیسم به طور کامل به دلایل ژنتیکی ایجاد می‌شود. شواهد بسیاری وجود دارد که نشان می‌دهد برخی از ژن‌ها باعث ایجاد اوتیسم می‌شوند. اما باید بدانید که عوامل محیطی نیز در اختلال طیف اوتیسم تاثیر دارند. محققین به تازگی مطالعات را برای بررسی کامل این موضوع آغاز کرده‌اند. تشخیص اوتیسم در دوقلوهای همسان نسبت به دوقلوهای ناهمسان بیشتر محتمل است.
Lewis توضیح می‌دهد: “طبق گزارش یک مطالعه، اگر یکی از قل‌های دو قلوی همسان اوتیسم داشته باشد، 90 درصد احتمال دارد که قل دیگر نیز مبتلا به اوتیسم باشد. اما اکنون تحقیقات نشان می‌دهد که این احتمال 50 تا 70 درصد شده است. گاهی اوقات عواملی مانند قرار گرفتن در معرض داروهایی مانند والپروات (valproic acid) که یک نوع داروی ضد تشنج است، یا قرار گرفتن رحم در معرض عفونت ویروسی مانند سرخچه می‌توانند منجر به اوتیسم شوند.
ابتلا از طریق واکسن ها
Lancet در سال 1998 گزارشی را مبنی بر اینکه واکسن‌ها با اوتیسم مرتبط هستند، را منتشر کرد. این موضوع باعث ایجاد ترس زیاد در مردم و سر و صدا در رسانه‌ها شد. اما زمانی که تایید شد برخی از داده‌های مقاله جعلی است، مقاله پس گرفته شد. و پزشک مورد نظر مجوز پزشکی خود را از دست داد.
با این حال برخی از مردم همچنان در مورد واکسن‌ها نگران هستند. به خصوص در مورد مواد نگهدارنده‌ا‌ی که در واکسن‌ها وجود دارد. اما والدین باید دانند که اوتیسم سال‌ها پس از حذف مواد نگهدارنده از واکسن‌ها، افزایش یافت. این تصور غلط ممکن است تا حدی باقی بماند؛ زیرا واکسن‌ها در مدتی که علائم بالقوه اوتیسم به طور معمول برای والدین و پزشکان قابل مشاهده است، تجویز می‌شوند. اما این صرفاً یک اتفاق تصادفی است. مطالعات علمی به طور مداوم هیچ ارتباطی بین واکسن‌ها و اوتیسم پیدا نکرده‌اند.
درمان با شیمی درمانی
شایعه‌ی آخری که قصد داریم در مورد آن صبحت کنیم این است که، شیمی درمانی یک درمان ایمن برای اوتیسم است. برخی از والدین فرزندان خود را وادار کرده‌اند که کی لیت ساز (chelation) انجام دهند. chelation شامل مصرف برخی داروها برای حذف جیوه از خون است. بر اساس گزارش کلینیک Mayo، این روش‌های درمانی براساس گزارش‌های بی اساسی مبنی بر اینکه جیوه می‌تواند باعث اوتیسم شود، معرفی می‌شوند. اما روش حذف جیوه می‌تواند عوارض جانبی جدی از جمله آسیب به کلیه را با خود به همراه داشته باشد.
اما این تنها روش درمانی جایگزین نیست که می‌تواند مضر باشد. علاوه بر این برخی از پزشکان ادعا می‌کنند ویتامین A در دوزهای بسیار زیاد ممکن است علائم اوتیسم را کاهش دهد. اما دوز بالای این ویتامین می‌تواند باعث استفراغ، نازک شدن استخوان و آسیب کبد در کنار سایر عوارض شود.
بهبودی اوتیسم
در حقیقت هیچ روش اثبات شده‌ای برای بهبود اوتیسم وجود ندارد. اما می‌توانید با پزشک کودک خود در مورد داروها یا روش‌های درمانی برای درمان علائم خاص کودک صحبت کنید. همچنین می‌توانید به یک متخصص مراجعه کنید.
Smith پیشنهاد می‌کند، خانواده‌هایی که جویای این هستند که ببینند آیا درمانی برای علائم فرزندشان موثر است یا خیر، باید از اطلاعات مفید و جامع مربوط به درمان اطمینان داشته باشند. همچنین باید توجه کنند این اطلاعات از منابع معتبر و قابل اعتماد باشند. در واقع نباید به توسعه دهنده درمان و توصیفات مربوط به آن توجه کنند. وی همچنین هشدار می‌دهد که در مورد ادعاهای بزرگ شک و تردید داشته باشید. حتما بپرسید که آیا در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم که مشکل کودک شما را دارند، به درستی تاثیر آن دارو بررسی و مطالعه شده است یا خیر. تا اطمینان حاصل کنید که خطرات احتمالی آن حداقل است.
