مقدمه
زمانی که کودک شما بیمار می‌شود، شما هر کاری انجام می‌دهید تا کودکتان در طی دوران بیماری کمتر اذیت شود و احساس بهتری داشته باشد. بنابراین، برخی از پدر و مادرها ممکن است از برخی داروهای بدون نسخه برای تسکین کودک خود در طی دوران بیماری استفاده کنند. اما والدین باید توجه کنند که بسیاری از داروهای بدون نسخه برای کودکان همراه با خطرات و عوارضی هستند. به همین دلیل بهتر است در این زمینه اطلاعات کسب کنید و به طور دقیق بدانید که چه داروهایی برای کودکتان مجاز و چه داروهایی خطرناک هستند.
در این مطلب برای کمک به والدین عزیز در این مطلب به توضیح در مورد داروهای بدون نسخه برای کودکان پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در این زمینه فراگیرید.
داروهای بدون نسخه
زمانی که کودک شما بیمار است، احتمالا بلافاصله به داروخانه می‌روید تا دارویی بخرید که کودکتان وضعیت بهتری داشته باشد. اما باید بگوییم که تعداد بسیاری از داروهای بدون نسخه که در داروخانه‌ها وجود دارند برای نوزادان همراه با عوارض و خطراتی هستند.
کریستوفر سولووسکی (Christopher Sulowski)، معاون بخش اورژانس اطفال و دانشیار طب اطفال در دانشگاه مک‌مستر است. وی در این مورد می‌گوید: “ما به بسیاری از والدین می‌گوییم که هنگام استفاده از داروهای بدون نسخه‌ای که از داروخانه تهیه می‌کنند، احتیاط کنند. والدین توجه کنند که در دسترس بودن این داروها به معنای این نیست که این داروها گزینه‌های خوبی برای تسکین درد در کودک هستند.”
کودکان کمتر از سه ماه
اگر کودک شما کمتر از سه ماه سن دارد و حالش خوب نیست، پزشک Sulowski تاکید می‌کند که باید مستقیما به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید، به خصوص اگر تب دارد. کودک شما به دلایل مختلفی ممکن است دچار بیماری و یا حالات ناخوشایند شود. بنابراین حتما به دنبال اینکه کودک خود را در خانه حالش را خوب کنید، نباشید. به طور کلی در مورد مراجعه به پزشک سخت نگیرید و هر زمانی که کودکتان حالش خوب نبود به پزشک مراجعه کنید.
در مورد برخورد پزشکان نیز نگران نباشید. گاهی اوقات والدین نگران این هستند که پزشکان برخورد مناسبی نداشته باشند. اما Sulowski در این مورد می‌گوید، پزشکان در زمان مراجعه‌ی والدین همراه با کودکشان، از دیدن نوزاد شما خوشحال می‌شوند. همچنین آن‌ها اطلاعات کاملی در مورد وضعیت کودک و نحوه‌ی بهبودی کودکتان در اختیار شما قرار می‌دهند. علاوه‌بر این پزشکان باید راهنمایی‌های مناسبی برای اطمینان از اینکه همه چیز در مورد کودک خوب است، به والدین ارائه بدهند.
عدم مصرف دارو
تا زمانی که کودک شما سه ماهه نشده است، نباید بدون مشورت با پزشک خود به او دارو بدهید. تنها دارویی که یک نوزاد تازه‌متولدشده باید بدون مشورت مصرف کند، قطره ویتامین دی است که فقط با شیر مادر تغذیه می‌شود. سولووسکی می‌گوید در غیر این صورت، داروهایی مانند تیلنول نیز نباید به نوزادان کمتر از 90 روزه داده شود.
کودکان بزرگ‌تر از سه ماه
در ادامه برای نوزدان بزرگ‌تر از سه ماه، هشت داروی رایجی که نباید به آن‌ها بدهید، آورده شده است. همچنین داروهای مناسب به عنوان جایگزین این داروهای غیر مجاز نیز آورده شده است.
آسپرین (استیل‌سالیسیلیک اسید)
اولین دارویی که در مورد آن در این مطلب صحبت شده است اسیداستیل‌سالیسیلیک است. نام تجاری این دارو آسپرین است. این دارو برای کلیه‌ی کودکان زیر 18 سال توصیه نمی‌شود، مگر اینکه پزشک دستور دیگری در مورد آن بدهد. سولووسکی در این مورد می‌گوید: “آسپرین برای بچه‌ها یک داروی صددرصد غیر مجاز است. چرا که ثابت شده است که باعث ایجاد سندرم‌ری می‌شود. این بیماری یک بیماری جدی است که می‌تواند منجر به تورم در کبد و مغز شود. تنها زمانی که آسپرین برای کودکان تجویز می‌شود که کودک به بیماری خاصی مبتلا باشد. با این حال در این شرایط پزشک دائما کودک را زیر نظر دارد.”
به طور کلی آسپرین از هر نوع که باشد هرگز نباید در خانه به بچه‌ها داده شود. اگر کودک شما درد دارد می‌توانید از شیر خشک همراه با استامینوفن (تیلنول) برای تسکین درد نوزاد استفاده کنید.
ادویل یا موترین ایبوپروفن
ایبوپروفن معمولا برای کاهش تب استفاده می‌شود. این دارو با نام‌های تجاری ادویل و یا موترین نیز در بازار عرضه می‌شود. استفاده از ادویل یا موترین برای نوزادان کمتر از شش ماه توصیه نمی‌شود. به گفته سولووسکی، اگرچه محصولات ایبوپروفن برای نوزادان در بازار وجود دارد، اما اکثر پزشکان ترجیح می‌دهند در مواقع لزوم از گزینه‌های دیگر تسکین درد استفاده کنند. به عنوان مثال برای درمان تب یا درد دندان درآوردن، استامینوفن (تیلنول) را برای نوزادان بین سه تا شش ماهه توصیه می‌کنند. این داروی قدیمی‌تر و آشناتر است و خطر کاهش جریان خون به کلیه‌ها را که نگرانی اصلی در مورد ایبوپروفن است، ندارد.
شربت‌های سرفه
استفاده از شربت‌های سرفه برای هیچ رده‌ی سنی، به ویژه برای کودکان زیر شش سال توصیه نمی‌شود. در سال 2009 (1388شمسی)، سازمان Health Canada داروهای بدون نسخه سرفه و سرماخوردگی را برای کودکان بررسی کرد. محققین Health Canada دریافتند که این دارو می‌تواند به طور بالقوه برای کودکان در سنین پایین‌تر مضر باشد.
کودکان زیر شش سال
همانطور که گفته شد مصرف شربت‌های سرفه در کودکان زیر شش سال توصیه نمی‌شود. چرا که مصرف این نوع داروهای بدون نسخه ممکن است آسیب‌های جدی برای کودک به همراه داشته باشد. البته خطر این آسیب‌های جدی به نست کم است، با این حال مصرف آن توصیه نمی‌شود.
در حال حاضر توصیه می‌شود که داروهای سرفه و سرماخوردگی نباید به کودکان زیر شش سال داده شود. برخی از داروهای هومئوپاتی سرفه و سرماخوردگی بدون نسخه برای کودکان کمتر از یک سال تا شش سال برچسب‌گذاری شده‌اند. این در حالی است که سولووسکی می‌گوید که این داروها بیش از هر چیز دیگری بی‌اثر هستند و ظاهرا شرایط را مورد پسند نمایش می‌دهند.
وی در این مورد می‌گوید: “آنچه توصیه می‌کنیم این است که به بچه‌های بالای یک سال یک قاشق چای‌خوری عسل قبل از خواب بدهید. این کار سرفه‌های شبانه را کاهش می‌دهد و به بچه‌ها کمک می‌کند تا بخوابند تا بدن آن‌ها بتواند با سرماخوردگی مقابله کند. بهداشت کانادا به دلیل خطر بوتولیسم، دادن عسل به کودکان زیر 12 ماه را توصیه نمی‌کند. پزشک سولووسکی همچنین استفاده از یک مرطوب‌کننده خنک‌کننده را برای کمک به رفع گرفتگی توصیه می‌کند.
دیفن‌هیدرامین
برای کودکان زیر دوسال مصرف داروی دیفن‌هیدرامین توصیه نمی‌شود. این دارو به اسم بنادریل نیز شناخته می‌شود. در اکتبر 2019 (1398 شمسی)، انجمن آلرژی و ایمونولوژی بالینی کانادا بیانیه‌ای منتشر کرد، مبنی بر اینکه بنادریل به هیچ وجه نباید برای درمان علائم آلرژی استفاده شود. چرا که این دارو و سایر آنتی‌هیستامین‌های نسل اول، خطرات غیرضروری برای سلامتی کودکان به همراه دارند.
خواب‌آلودگی
بنادریل کودکان برای کودکان زیر دو سال توصیه نمی‌شود. سولووسکی می‌گوید برخی از پزشکان ممکن است آن را در شرایط خاصی برای کودکان زیر دو سال تجویز کنند. اما به ندرت برای نوزادان زیر شش ماه تجویز می‌شود. سولووسکی می‌گوید: “یکی از عوارض جانبی اصلی این است که کودک شما را خواب‌آلود می‌کند.” اگر کودک شما بیشتر روز را در اثر دارو بخوابد، شرایط برای والدین برای بررسی سایر علائم کودک سخت‌تر می‌شود. به عنوان مثال اگر کودک عفونت داشته باشد و هوشیاری خود را از دست بدهد، ممکن است والدین تصور کنند که این وضعیت کودک ناشی از خواب‌آلودگی به دلیل مصرف داروی بنادریل است.
بنادریل باید فقط برای ایجاد آرامش در کودکان استفاده شود، تا آن‌ها بتوانند بخوابند یا خارش شدید نداشته باشند. به عنوان مثال، نباید فقط برای جوش‌هایی استفاده شود که کودک را آزار نمی‌دهند. سولووسکی می‌گوید: “بنادریل یک درمان نیست، فقط برای تسکین علائم و وضعیت کودک است. بنابراین، اگر کودک شما انرژی دارد و می‌تواند فعالیت کند، بهتر است به او این دارو را ندهید.”
جوش
وی همچنین در ادامه اینطور می‌گوید: “اگر کودک شما راش دارد، می‌توانید به جای آن از یک حمام ساده جوش شیرین و نمک اپسوم برای تسکین پوست کودکتان استفاده کنید.”
دو نوع جوش وجود دارد که نیاز به معاینه کودک شما توسط پزشک دارد. سولووسکی می‌گوید: “اگر راش روی پوست کودکتان مانند کبودی یا نقاط قرمزی به نظر می‌رسد که با فشار ملایم سفید نمی‌شوند، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.” جوش‌هایی که با فشار ملایم سفید نمی‌شوند، می‌توانند نشانه‌های پورپورا یا پتشی باشند. سولووسکی در این مورد می‌گوید این وضعیت می‌تواند به این معنا باشد که خون در زیر پوست کودک به دام افتاده است و می‌تواند نشان دهنده شرایط جدی‌تری باشد.
دیمن هیدرینات
استفاده از داروی دیمن هیدرینات برای عموم توصیه نمی‌شود، مخصوصا برای کودکان زیر دو سال مناسب نیست. سولووسکی در این مورد می‌گوید، دیمن هیدرینات داروی مناسبی نیست که ما از آن استفاده می‌کنیم. وی در ادامه می‌گوید، این دارو اثر می‌کند اما بچه‌ها را خواب‌آلود می‌کند و اگر کودک خواب باشد، نمی‌تواند مایعات مورد نیاز برای هیدراته ماندن را مصرف کند.
راهکار جایگزین
برای استفراغ شدید زمانی که کودک شما نمی‌تواند مایعات خود را پایین نگه‌دارد، پزشکان دارویی به نام اندانسترون را ارائه می‌دهند که مرکز استفراغ را در مغز به مدت هشت تا ۱۴ ساعت غیر فعال می‌کند. این دارو بچه‌ها را خواب‌آلود نمی‌کند، بنابراین آن‌ها می‌توانند به نوشیدن مایعات ادامه دهند.
اگر کودک شما استفراغ می‌کند اما به اندازه کافی شدید نیست که به پزشک مراجعه کنید، راه حل این است که او را تا زمانی که عفونت از بین برود راحت و هیدراته نگه دارید. پزشک سولووسکی نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت مانند پدیالیت را برای هیدراته نگه داشتن کودکان در سن بالای شش ماه توصیه می‌کند. وی در ادامه می‌گوید، برای نوزادان کمتر از شش ماه که استفراغ دارند، به آبرسانی آن‌ها با شیر مادر یا شیر خشک ادامه دهید و برای معاینه نزد پزشک بروید.
قطره‌های بینی زایلومتازولین
برای نوزادان یا خردسالان مصرف زایلومتازولین توصیه نمی‌شود. پزشک سولووسکی داروهای قطره بینی را توصیه نمی‌کند چرا که آن‌ها مجرای بینی را خشک می‌کنند. در مقابل می‌توانید از یک مکنده خوب برای رفع گرفتگی بینی کودک خود استفاده کنید. این وسیله برای کودکان ناخوشایند است و کودکان از آن استقبال نمی‌کنند. وی پیشنهاد می‌کند قبل از شیر دادن، بینی کودک خود را با این وسیله تخلیه کنید تا کودک شما بتواند هنگام نوشیدن یا خوردن شیر به راحتی نفس بکشد.
محلول نمکی گزینه ایمن دیگری برای کمک به پاکسازی مجرای بینی همراه با ساکشن بینی و یک مرطوب‌کننده خنک‌کننده است.
ژل‌های دندان (بنزوکائین)
ژل‌های دندان برای دندان درآوردن در هر سنی توصیه نمی‌شوند. در اوایل سال 2020 (1399 شمسی)، ژل‌های دندان درآوردن دیگر در کانادا در دسترس نبودند، اگرچه به طور رسمی جمع‌آوری نشده بودند. در ایالات متحده، این محصولات در ماه می 2018 (1397 شمسی) توسط سازمان غذا و داروی آمریکا برای کودکان زیر دو سال ممنوع شد.
اگرچه بسیاری از ژل‌های دندان درآوردن به راحتی بدون نسخه در دسترس هستند، با این حال پزشک سولووسکی نسبت به استفاده از آن‌ها هشدار می‌دهد. از آنجایی که ژل را در دهان می‌زنید، ممکن است کودک شما محلول را بخورد. اگر کودک بیش از حد از داروهایی که لثه را بی‌حس می‌کنند که اغلب lidocaine یا بنزوکائین هستند، مصرف کند، خطراتی برای او وجود دارد. همچنین مصرف این داروهای بی‌حسی می‌تواند اثرات جدی مانند تشنج یا مثیموگلوبینمی نیز داشته باشد.
به همین دلیل، سازمان غذا و داروی ایالات متحده به والدین توصیه می‌کند که از ژل دندان درآوردن بنزوکائین در کودکان زیر دو سال استفاده نکنند.
بنابراین، منطقی نیست که به خاطر آسایش و راحتی موقت کودک خود، جان کودکتان را به خطر بیندازید. پزشک Sulowski در این مورد می‌گوید، والدین توجه کنند که دندان درآوردن یک مرحله است و می‌گذرد، بنابراین نیاز است که در این مسیر صبور باشید. همچنین می‌توانید برای تسکین درد کودک خود به جای این نوع ژل‌ها از حلقه‌های دندان یا پارچه سردی برای جویدن و مکیدن کودکتان استفاده کنید.
گلیکوزید سنا
استفاده از گلیکوزید سنا (یا سنوزید) برای هر نوزاد یا کودکی توصیه نمی‌شود. هنگامی که کودک شما به شدت یبوست دارد، ممکن است به دنبال تسکین سریع باشید. سنوزید برای کودکان به صورت بدون نسخه موجود است. این در حالی است که پزشک Sulowski آن را برای کودکان توصیه نمی‌کند چرا که باعث گرفتگی عضلات می‌شود و همچنین جایگزین‌های بسیار بهتری نیز برای این دارو وجود دارد.
داروهای جایگزین
وی در ادامه می‌گوید، من به جای این دارو، لاکتولوز را برای نوزادان کمتر از شش ماه یا محصولات حاوی پلی‌اتیلن گلیکول (PEG 3350) برای کودکان بالای شش ماه تجویز می‌کنم. در موارد شدید، این داروها را می‌توان برای سه تا چهار هفته یا بیشتر مورد استفاده قرار داد. در این مدت پزشک سولووسکی می‌گوید والدین می‌توانند رژیم غذایی فرزند خود را طوری تنظیم کنند که فیبر بیشتر و قند کمتری داشته باشد. این راهکار در دراز مدت کمک می‌کند.
نوزادان کمتر از شش ماه که یبوست دارند باید توسط پزشک معاینه شوند تا مطمئن شوید که اتفاق جدی‌تری رخ نمی‌دهد. به عنوان مثال یبوست می‌تواند نشانه مشکلی مانند کم آبی بدن باشد.
به یاد داشته باشید که در نوزادان، طیف وسیعی از موارد طبیعی در مورد مدفوع وجود دارد. سولووسکی می‌گوید: “یک ضرب‌المثل قدیمی در این مورد وجود دارد که می‌گوید: “هفت بار مدفوع در یک روز یا یک بار مدفوع در طی هفت روز در مورد نوزادان قابل قبول است.”
