مقدمه
کودک قوی، بااراده، سرکش و آلفا کودکی است که از والدین سرپیچی می‌کند و سعی می‌کند رئیس خانه باشد. در این مقاله به بررسی روانشناسی کودکان آلفا و ارائه راه حل مناسب برای رفتار با این کودکان می‌پردازیم.
ویژگی کودکان آلفا
آلفا آن دسته از کودکانی هستند که به نوعی در خانواده “مسئول” هستند. این کودکان تمایل به مطالبه‌گری و سرسختی دارند. همه چیز را می‌خواهند به شیوه خود کنترل کنند. و اغلب به والدین گوش نمیدهند. نتیجه این رفتارهای نسبتاً دشوار و استرس زا، غالباً کودکی ناامید و ناراضی است. استیصال این کودکان از بازی در نقش “والدین” ناشی می‌شود و هم از این جهت که نیازهایشان برآورده نمی‌شود.
تجربه یک مادر
مسئولیت مراقبت روزانه ازکودکانم بهترین قسمت از روز من بود. وقتی دخترانم کودک بودند، هرکاری را که می‌کردند با دیدن من رها می‌کردند و مشتاقانه دور می‌شدند. یا لوس می‌شدند و به آغوش من می‌دویدند. حالا که پنج ساله و سه ساله شده‌اند، من هنوزهم دخترانم را در آغوش می‌گیرم، اما گاهی هم با دخترانم جدل دارم. وقتی از دخترها می‌خواهم کت‌های خود را بپوشند، شروع به دویدن در اطراف خانه می‌کنند، روی فرش غلت می‌زنند. کل محتویات کوله پشتی خود را خالی و دوباره مرتب می‌کنند. در روزهای معمولی، صحبت‌های طولانی راجع به روز خود می‌کنند و یا خداحافظی خود را با ده‌ها نفر از دوستانشان طولانی می‌کنند.
معلمان مهد کودک دلسوز هستند. می‌گویند، پدر و مادر، مخصوصا مادران، لذت می‌برند که فرزندانشان دستور می‌دهند. اما صادقانه بگویم، موضوع ناامیدکننده‌ای است. من و دخترانم رابطه بسیار خوبی با هم داریم. وقتی کودکانم صبح بیدارمی‌شوند یا وقتی صدمه می‌بینند و شروع به گریه می‌کنند. می‌خواهند من برایشان کتاب و لالایی بخوانم و آن‌ها را به تخت ببرم. اما من به طور طبیعی قاطعیت ندارم واین امر به والدین من نیز تسری می‌یابد. وقتی نوبت به مراقبت‌های روزانه یا سایر کارهای مراقبتی می‌رسد، بچه‌ها متوجه ضعف من می‌شوند ومرا سرزنش می‌کنند.
ترس
می‌دانم که من تنها والدی نیستم که این مشکلات را با کودکانم دارم، اگر از روانشناسان کودک و کارشناسان رشد بپرسید، کودکان بیش از هر زمان دیگری تسلط بیشتری پیدا کرده‌اند. کودکان امروز رئیس، پرتوقع، سیری ناپذیر و سرکش هستند. بعضی اوقات، این کودکان خنده دار یا جذاب به نظر می‌رسند. من به دخترانم نگاه می‌کنم و فکر می‌کنم مانند گورکن‌های کوچک عسلی هستند. آن‌ها رهبرهستند نه پیرو. من اعتماد به نفسی در این کودکان می‌بینم که فقط آرزو می‌کنم ای کاش من داشتم و می‌خواهم شکوفا شود. اما در بعضی مواقع دیگر، من کمی می‌ترسم. وقتی بچه‌های سرسختم مرا جدی نمی‌گیرند، احساس می‌کنم از والد بودنم جدا می‌شوم.
دبورا مک نامارا، متخصص علوم توسعه در ونکوور، مشاور بالینی و نویسنده کتاب «استراحت کنید، بازی کنید، رشد کنید.” می‌گوید: 75 درصد از مشاوره وی با آنچه او “پیچیدگی آلفا” در کودکان می‌نامد سروکار دارد. پیچیدگی پویایی که در آن رابطه عادی بین والدین و کودک برعکس می‌شود. و کودک به طور ذاتی احساس می‌کند که باید مسئولیت والدین را به عهده بگیرد. نظریه کودکان آلفا چیزهای زیادی در مورد رفتار دختران آلفای من و شاید حتی بیشتر در مورد من توضیح می‌دهد.
مشکلات
مک نامارا در مورد بچه‌هایی که فقط با اراده هستند صحبت نمی‌کند. این کودکان بچه‌هایی هستند که از نظر خصوصیات رفتاری چالش برانگیزتر هستند. این کودکان به شما می‌گویند چه زمانی می‌خواهند بخوابند، چه چیزی برای شام می‌خواهند و حتی گاهی اوقات به شما می‌گویند که چگونه با آن‌ها در مورد عواقب رفتار بد، مذاکره کنید. کودک بزرگ من بعضی اوقات تا سه می‌شمارد تا بتوانیم همزمان من وپدرش از اوعذرخواهی کنیم.
دلیل
مک نامارا می‌گوید: تعداد خانواده‌هایی که بچه‌ها در آن می‌خواهند به سمت والدین آسان‌گیر حرکت کنند زیاد است. از برخی جهات، تعجب آور نیست که بچه‌ها احساس می‌کنند که قدرت زورگویی دارند. در تربیت مدرن، بسیاری از خانواده‌ها تمایل به دموکراتیک بودن (آزادی خواه بودن) دارند و احساسات فرزندان خود را در اولویت قرار می‌دهند. می‌گویند: ما می‌خواهیم استقلال و فردیت کودکان‌مان را تقویت کنیم.
مشکل این است که، علی رغم آنچه ممکن است به نظر برسد، بچه‌ها در واقع نمی‌خواهند مسئولیت برعهده بگیرند. مک نامارا می‌گوید: “این بچه‌ها اغلب ناامید شده و از اضطراب رنج می‌برند. به دلیل احساس ناامنی، کودکان سعی می‌کنند به ما بگویند که چگونه از آن‌ها مراقبت کنیم. مثل اینکه می‌دانند که نیاز به مسئولیت دارند و از آنجا که شما این مسئولیت را انجام نمی‌دهید، لج کرده و میزها را به هم میریزند.”
جنیفر کلاری، کودک وخانواده درمانگر و نویسنده کتاب «چگونه یک کودک بزرگ را پرورش دهیم؟»، بچه‌های با اراده وآلفا را “گلادیاتور” می‌نامد.
کلاری می‌گوید: “در 25 یا 30 سال گذشته، تغییر دررفتار والدین به سمت والدین آسان‌گیرشدن وجود داشته است. والدین در حال بازگشت به عقب هستند و سعی می‌کنند فرزندان خود را راضی کنند. بچه‌ها مشکلی ندارند که حالا با بزرگسالان یا حتی معلمان خود صحبت کنند، در حالی که ما وقتی کوچک بودیم چنین کاری نمی‌کردیم.”
برخورد با کودکان آلفا
تربیت والدین سنتی دیگر جوابگوی امروزه نیازهای کودکان نیست. داد و فریاد، شرمساری و تهمت زدن به کودکان ممکن است والدین را آرام کند اما نه تنها به رابطه با کودک آسیب می‌زند بلکه در واقع می‌تواند باعث بد رفتاری بیشتر بچه‌ها شود، زیرا کودکان نسبت به خود احساس بسیار بدی پیدا می‌کنند. نکته اصلی این است که یک محیط شاد پیدا کنید، اهمیت محدودیت‌ها و مرزها را درک کنید و از بچه‌ها به شکلی مهربان مراقبت کنید. در اینجا هشت روش برای پس گرفتن رهبری یک بچه رئیس وجود دارد.
آلفای درونی
مک نامارا می‌گوید، کودک شما باید این احساس را داشته باشد که شما مسئول هستید، زیرا این همان چیزی است که باعث می‌شود کودکان احساس امنیت و مراقبت کنند. این بدان معناست که برای تصمیم گیری در مورد مواردی مانند ساعت خواب یا اینکه اجازه دیدن نمایش و دانلود در صبح‌ها، به غریزه خود اعتماد کنید. ادعای موضع آلفا همچنین به معنای کنترل واکنش‌های عاطفی شما در برابر رفتارهای سرسختانه با کودک است. خونسردی خود را از دست ندهید و هنگامی که کودکان به شما گوش نمیدهند یا اشک شما را در می‌آورند، اگرشروع به فریاد زدن کنید. فرزند شما متوجه می‌شود که شما از پس کنترل شرایط موجود برنمی‌آیید.
انتخاب نبردها
کولاری می‌گوید، با داشتن بچه‌های آلفا، شما باید نوع جنگ‌های خود را انتخاب کنید، در غیر اینصورت خودتان را خسته می‌کنید. وی پیشنهاد می‌کند که مناطق درگیری را به سه دسته نور قرمز، نور سبز و نور زرد تقسیم کنید.
به عنوان مثال، نور قرمز برای موارد غیر قابل مذاکره درکودکان است، مانند بستن کمربند ایمنی، نگه داشتن دست در پارکینگ و خوابیدن در ساعت مشخص. نور زرد برای مواردی مانند زمان حمام، خوردن سبزیجات و حتی مسواک زدن است. در آنجاست که می‌توانید لحظه ای را صبر کنید، اگر آن‌ها از شما سوال کنند یا مقاومت کنند، قبل از پاسخ دادن به کودکان، در آن لحظه دقیق ازخود بپرسید، آیا اگر کودکان این کار را انجام ندهند، جهان پایان خواهد یافت؟ جواب قطعا نه است. بنابراین شما کمی انعطاف‌پذیری داشته باشید و سپس نورسبز وجود دارد، پس اگر لباس‌های آن‌ها متناسب باشد یا چهار اسباب بازی به جای سه اسباب بازی به رستوران ببرند ، چه می‌شود؟
نداشتن اشتیاق به بحث و جدل
كولاری می‌گوید، در حالی كه درگیری ممكن است باعث شود شما احساس ناراحتی كنید، اما باعث رشد کودکان آلفا می‌شود. جدال برای این کودکان یک نوع ورزش است. بحث و جدال را یک چیز منفی نمی‌دانند. هر چقد غیرطبیعی به نظر برسد، وقتی تصمیمی گرفتید، با این تصمیم همراه باشید و سعی کنید از نظر احساسی تحریک نشوید. شما باید در برخورد با بچه‌هایی مثل آلفا که در زمین ریشه دارند، مانند یک درخت بلوط، بی طرف و محکم بمانید.
برقراری ارتباط، تصحیح رفتار کودک
وقتی کودک از پوشیدن کفش امتناع می‌ورزد، واکنش طبیعی شما این است که “داری اذیتم می‌کنی؟” پیش از وضع قانون، لحظه ای وقت بگذارید و قدری همدلی نشان دهید. كولاری پیشنهاد می‌دهد: “اگر بلافاصله رفتارکودک را تصحیح کنید، عصبانی می‌شوید و رفتارهای بدی خواهید داشت.” بنابراین وقتی کودک پنج ساله ام به من دستور می‌دهد که بیرون از کلاسش منتظر بمانم، باید بگویم: من می‌دانم که با دوستانت خوش می‌گذرد و خداحافظی از دوستانت برایت سخت است اما همزمان پاهایم را محکم در داخل کلاس قرارمی‌دهم و بیرون منتظر نمی‌مانم.
پیشنهاد ما: 9 روش جایگزین فریاد زدن بر سر کودک
درک انتخاب‌ها
مهم است که به فرزندتان گزینه‌هایی بدهید تا احساس کنند همیشه رئیس نیستند. اما کولاری می‌گوید باید انتخاب‌ها محدود شود. سعی کنید از سوالات باز مانند امروز چه چیزی می‌خواهید بپوشید؟ یا برای شام چه چیزی باید بخوریم؟ خودداری کنید. وظیفه ما به عنوان والد کمک به برخی از تصمیم‌گیری‌های کودکان است. بنابراین، وقتی نوبت به انتخاب می‌رسد، باید کودک انتخاب کند. به عنوان مثال، شما می‌توانید بگویید: این را بپوشید یا می‌توانید آن یکی را بپوشید. بنابراین با کودکان کمی صحبت کنید و مشورت بگیرید. اما در پارامترهای تربیتی مهم، قاطع عمل کنید و حق انتخاب به آن‌ها ندهید.
دست بالا نگرفتن
مک نامارا می گوید، بعضی از والدین، نظارت بیش از حد بر تصمیمات زندگی کودک دارند، که اشتباه است. برخی تصمیمات وجود دارد که برای کودک خردسال مناسب است. مانند تصمیماتی که می‌خواهند برای تولد خود بگیرند. اما آیا به کودکان اجازه دهیم تا ازتصمیم خانواده برای ثبت نام کودک دریادگیری زبان انگلیسی انصراف دهد؟ جواب منفی است. مثال دیگر تصمیم گیری درانجام دادن تکالیف مدرسه است.
برآورده کردن نیازها، نه خواسته‌ها
خواسته‌های کودکان را قبل ازدرخواست کردن‌شان انجام دهید. به عنوان مثال، اگر یک کودک آلفا همیشه از شما می‌خواهد که کت و کفشش را برای او بپوشانید، در وهله اول قبل ازاینکه درخواست کند، این کار را انجام دهید. صرف نظر از اینکه خودشان می‌توانند این کار را انجام دهند. همچنین پیشنهاد می‌شود کودک خود را قبل از اینکه اصرار به خوردن چیزی داشته باشد، با وعده غذایی مورد علاقه اش شگفت زده کنید. اگرچه ممکن است کودک احساس کند شما در حال تسلیم شدن هستید، مهم نیست. با کودک ارتباط برقرار کنید تا بداند شما او را درک می‌کنید و می‌تواند روی شما حساب کند.
