علائم کودکان
کودک دو ساله شما زمانی که تب کرده است و حالش خوب نیست، چه کاری انجام می‌دهید؟ اگر تب ادامه‌دار باشد، باید بعد از چه مدت به پزشک مراجعه کرد؟ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ چه علائمی خطرناک و نگران‌کننده است؟ برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد علائم بیماری در کودکان در این مطلب به توضیح در مورد برخی علائم بیماری مانند خونریزی بینی، دردهای مفصلی، بدخلقی در بین جوانان و … پرداخته‌ایم.
تب
کاترین توبین (Cathryn Tobin) متخصص اطفال و نویسنده کتاب The Parent’s Problem Solver است. وی در این مورد می‌گوید: “آنچه در مورد تب مهم است، تعداد آن یا کاهش آن با استامینوفن نیست. در واقع ظاهر کودک، مدت زمان طولانی شدن تب و اینکه آیا کودک احساس ناراحتی خاصی دارد یا خیر. به عنوان مثال لبخند می‌زند، هوشیار است یا خوب غذا می‌خورد. آیا با اسباب‌بازی‌های خود بازی می‌کند؟ اگر پاسخ شما مثبت است، احتمالا کودک شما نیاز به مراجعه فوری به پزشک ندارد.
در مقابل اگر کودکی بی‌حال است و واکنشی به اتفاقات اطراف خود نشان نمی‌دهد و یا به شدت گریه می‌کند باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر علائمی مانند بثورات یا سردردهای عجیب دارد حتی با دمایی که یک درجه بالاتر از حد طبیعی است، ممکن است کودک به شدت بیمار باشد. در این شرایط نیز بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
تب در کودکان برای والدین یک مسئله‌ی بسیار استرس‌زا است و گاهی اوقات باعث می‌شود که والدین در نیمه‌های شب به پزشک مراجعه کنند. با این حال، پزشکان تاکید می‌کنند که تب به خودی خود یک بیماری نیست، بلکه نشانه‌ای از این است که بدن کودک شما در حال مبارزه با عفونت است. بنابراین برای مراجعه به پزشک و بررسی وضعیت کودک خود شما باید به مسائل دیگری مانند رفتار و ظاهر کودک که بسیار گویاتر از دما هستند، دقت کنید. البته در مورد نوزادان استثنائی وجود دارد. اگر کودک سه یا چهار ماهه است و تب دارد به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
مراجعه به موقع به پزشک
بسیاری از کارشناسان تاکید کردند که والدین فرزندان خود را بهتر می‌شناسند. بنابراین اگر علائم یا نشانه‌ای برای شما نگران‌کننده بود به پزشک کودک خود مراجعه کنید. این کار اصلا اشتباه نیست. این باعث می‌شود که در مورد بیماری کودک خود اطلاعات پیدا کنید و در صورت نیاز به کمک اضافی از متخصصین دیگر در این زمینه درخواست کمک کنید.
برخی از علائم مربوط به کودکان وجود دارد که از دید والدین مهم نیست، با این حال باید توسط پزشک بررسی شود چرا که ممکن است علائم نشان‌دهنده‌ی یک بیماری جدی باشد.
دفع مدفوع در نوزادان شیرخوار
هنگامی که کودک از شیر مادر تغذیه می‌کند، می‌تواند از 10 بار در روز تا یک بار در هفته دفع مدفوع داشته باشد. چریل موچ (Cheryl Mutch) متخصص اطفال است. وی در این مورد می‌گوید: “همه‌ی این موارد در محدوده‌ی طبیعی هستند. باور این مسئله برای والدین سخت است. با این حال اگر کودک خوب تغذیه می‌کند و وزن اضافه می‌کند، احتمالا جای نگرانی نیست. البته موارد استثنائی نیز در این مورد وجود دارد.
حملات حبس تنفس
حملات حبس تنفس منجر به چه چیزی در نوزادان می‌شود؟ جانت ساندرسون (Janet Saunderson) متخصص اطفال است. وی در این مورد می‌گوید: “تماشای این اتفاق می‌تواند ترسناک باشد. اما کودک شما در موقعیت بسیار خطرناکی نیست.” کودکان این کار را برای اینکه شما تحت تاثیر قرار بگیرید، انجام نمی‌دهند. حبس تنفس در میان کودکان نوپا نسبتا رایج است. همچنین می‌تواند یک واکنش شوک به یک ضربه ناگهانی مانند فشرده شدن انگشت در لای در باشد.
شرایط پس از ایمن‌سازی در مقابل عفونت
توبین در این مورد می‌گوید: “من تماس‌های زیادی را از سمت والدین دریافت می‌کنم که می‌گویند نقطه‌ی قرمزی را در محل آخرین تزریق بر روی بدن کودک خود می‌بینند. من به آن‌ها اطمینان می‌دهم که احتمالا این اتفاق یک واکنش موضعی (local reaction) است و دلیلی برای نگرانی وجود ندارد. انتظار می‌رود که این لکه برای چند روز حساس و همراه با خارش باشد و کودک شما ممکن است بدحال باشد. عفونت در این مکان نادر است و با علائم قرمز رگه‌ای در اطراف آن، درد و گاهی تورم نرم مانند بالون پر از آب دیده می‌شود.
لکنت زبان در کودک پیش‌دبستانی
ساندرسون در این مورد می‌گوید: “کودک سه ساله‌ای که به طور ناگهانی دچار لکنت می‌شود، می‌تواند والدین خود در مورد اختلالات گفتاری دچار وحشت کند. من معمولا در این مورد والدین را به آرامش دعوت می‌کنم. چرا که در بیشتر موارد، مشکلات لکنت و بیان بدون مداخله تا سن چهار سالگی برطرف می‌شوند.”
خونریزی بینی
آیا کودک شما تا به حال دچار خونریزی بینی شده است؟ ممکن است کودک شما برای سومین بار در روز دچار خونریزی بینی شود. در این شرایط چه باید کرد؟ آیا این وضعیت خطرناک است؟ پت هوز (Pat Hose) پزشک خانواده در این مورد می‌گوید: “خون دمان اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که بینی بچه‌ها زخم است. سپس یک چرخه در این مورد می‌تواند شروع شود که با پوست زخم و غشاهای تحریک شده باعث خونریزی بیشتر می‌شود.”
پزشک خانواده هوز در این مورد می‌گوید: “زمانی که خون دماغ بعد از پنج دقیقه متوقف می‌شود، به احتمال زیاد کودک شما نیاز به مراجعه به پزشک ندارد، حتی برای دوره‌های تکراری نیز مراجعه به پزشک ضروری نیست.” وی در ادامه در این مورد توصیه می‌کند، از وازلین در داخل سوراخ‌های بینی استفاده کنید تا بینی را مرطوب نگه دارید. در صورت نداشتن وازلین می‌توانید از یک مرطوب‌کننده دیگر استفاده کنید.
لاغری
آیا کودک شما به اندازه‌ای لاغر است که شما می‌توانید دنده‌های او را بشمارید؟ آیا ساق‌های پای کودک شما مانند چوب است؟ این وضعیت نگران‌کننده است و آیا کودک شما یک فرد بسیار لاغر تلقی می‌شود؟ Tobin در این مورد می‌گوید: “احتمال اینکه این شرایط بحرانی باشد، پایین است، البته تا زمانی که کاهش وزن ناگهانی نباشد و کودک شما کمبود انرژی نداشته باشد. همچنین کاهش وزن اختلالی در بدن ایجاد نکند. مسئله‌ی مهم دیگر این است که زمانی که کودک شما بسیار لاغر است باید بررسی کنید که آیا قد و وزن کودک شما در نمودار رشد در وضعیت مناسبی قرار دارد یا خیر.
لکه‌های خشک و پوسته شده
پزشک خانواده هوز در این مورد می‌گوید: “در ماه‌های زمستان بچه‌های زیادی را با نواحی کوچک قرمز، پوسته پوسته شده یا اگزما مشاهده می‌کنم. در این وضعیت والدین نگران برخی اختلالات پوستی وخیم هستند. با این حال جای نگرانی در این مورد نیست. این مشکل فقط یک خشکی است و بهتر است برای بهبود تعداد دفعات حمام کودک را کاهش داده شود و از کرم مرطوب‌کننده یا وازلین در نواحی خشک استفاده شود.”
علائم
درد در ناحیه پا
آیا در مورد درد رشد در کودکان اطلاعاتی دارید؟ دردهای مربوط به رشد در بین کودکان شایع است. گرفتگی یا درد در پاها به ویژه در شب رایج است. اما لنگی اینطور نیست. به طوریکه Saunderson در این مورد می‌گوید، اگر کودک سه ساله شما به طور ناگهانی شروع به کاهش وزن خود در یک پا کرد، مشکلی وجود دارد و باید بررسی شود. می‌تواند یک مشکل ساده مانند فرورفتن یک خار ساده در پاشنه پا باشد یا ممکن است یک مشکل اساسی مفصلی یا التهاب مفصل باشد. لنگی (limp) می‌تواند نشانه سرطان خون باشد.
قرمزی چشم
الهاب ملتحمه یا قرمزی چشم یک عفونت شایع است که به راحتی قابل درمان است که قسمت سفید چشم را پوشانده است. پزشک خانواده هوز می‌گوید: “این مشکل معمولال دلیلی برای هشدار نیست، با این حال مراقب ناحیه‌ی اطراف چشم باشید. اگر پلک و بافت اطراف آن پف کرده، قرمز و حساس شده است، باید کودک خود را نزد پزشک ببرید. این می‌تواند نشانه‌ای از سلولیت اوربیتال (orbital cellulitis) باشد که در صورت عدم درمان می‌تواند به بینایی آسیب برساند.
بدخلقی در جوانان
آیا فرزند شما در سنین 14 سالگی دائما بدخلقی می‌کند؟ ممکن است در این سن با بدخلقی و بدرفتاری فرزندان خود برخورد کرده باشید. این اتفاق برای والدین بسیار آزاردهنده و ناراحت‌کننده است. آیا این وضعیت طبیعی است؟ در این شرایط چگونه با فرزند خود باید رفتار کرد؟
استن کاچر (Stan Kutcher) روانپزشک است. وی در این مورد می‌گوید: “والدین و معلمین ممکن است خیلی سریع رفتار بد را به عنوان یک هنچار بپذیرند. نوجوانان به عنوان بخشی از رشد طبیعی مغز، بی‌نظم‌تر و بد خلق هستند. زمانی این شرایط نگران‌کننده است که گسترده و طولانی شود. این وضعیت طولانی بدخلقی فرزند شما معمول و رایج نیست. بنابراین باید پیگیر راهکاری برای درمان باشید.”
وی در ادامه می‌گوید، این نوع رفتار در طولانی مدت می‌تواند نشانه‌ی افسردگی، سوءمصرف مواد یا در موارد نادر روان‌پریشی است. مراقب رفتارهای شدید و پرخاشگرانه‌ی فرزند خود باشید که هفته‌ها یا ماه‌ها بدون وقفه ادامه می‌یابد. همچنین ممکن است در روابط دوستانه، مدرسه و داخل خانواده مشکل ایجاد شده باشد.
یبوست در کودکان پیش‌دبستانی
وجود مشکل در در دفع مدفوع در کودکان دو یا سه ساله نادرست است با این حال ساندرسون می‌گوید که باید سریع‌تر به دنبال درمان آن باشید. دلیل یبوست در کودکان چیست؟ چه چیزی باعث ایجاد این اتفاق می‌شود؟
در ابتدا باید بدانید که یبوست به خودی خود مسئله‌ی جدی نیست. با این حال وقتی مدفوع در نهایت دفع می‌شود، می‌تواند بزرگ، سفت و دردناک باشد. همین مسئله باعث می‌شود که کودک به دلیل تحمل دردی که وجود دارد، تمایل دفع مدفوع و استفاده از توالت نداشته باشد. چرخه‌ی امتناع از دفع مدفوع به سرعت می‌تواند ایجاد شود. این مسئله همراه با درد شکم، کثیف شدن به دلیل نشت مایع از اطراف توده در روده بزرگ و دردسرهای دیگر در سرویس‌بهداشتی است. در بیشتر موارد، دکتر Mutch می‌گوید: “پزشک کودک شما راه‌های ساده‌ای را برای کاهش یبوست با تغییر رژیم غذایی یا گاهی اوقات استفاده از نرم‌کننده مدفوع پیشنهاد می‌کند. توجه کنید اگر منتظر بمانید و به موقع برای رفع این مشکل اقدام نکنید، احتمالا باید کارهای پیچیده‌تری برای رفع این مشکل انجام بدهید.”
تداوم برخی علائم بدون بهبودی
برخی از علائم و مشکلات ممکن است بدون بهبودی ادامه یابند. برای اکثر والدین، سرفه خفیف یا یک اسهال نگران‌کننده نیست. با این حال پیگیری کنید که چه مدت این مشکلات برای کودک شما طول می‌کشد. پزشک خانواده هوز در این مورد می‌گوید: “اگر کودک شما در عرض چند روز یا یک هفته بهبود نیافت بهتر است با پزشک تماس بگیرید. همچنین توجه کنید اگر برای یک مشکل به پزشک مراجعه کرده باشید و بهبودی حاصل نشده باشد، باید مجددا به پزشک مراجعه کنید. زمان مراجعه به پزشک اطمینان حاصل کنید که می‌دانید مشکل کودک چه چیزی است و طول درمان آن چه مدت است.
Mutch خاطر نشان می‌کند، والدینی که خود علائم مزمن را تجربه کرده‌اند ممکن است بیشتر تصور کنند که برخی بیماری‌های کودک فقط بخشی از زندگی است. بنابراین آن‌ها ممکن است فرصت‌هایی را برای حل یک مشکل ساده و درمان یک بیماری از دست بدهند.
اندازه‌گیری دمای بدن
چگونه دمای بدن کودک را می‌توان اندازه‌گیری کرد؟ دماسنج گوش یا مقعد، کدام یک بهتر است؟ دماسنج زیر بازو یا زیر زبان کدام یک بهتر است؟ انواع مختلف دماسنج وجود دارد که تنها مسئله‌ی مهم این است که هر کدام اندازه‌ای متفاوت از دمای کودک را نشان می‌دهند. بنابراین باید از کدام استفاده کرد؟ طبق گفته انجمن اطفال کانادا، پاسخ این سوال به سن کودک بستگی دارد. به این معنا که در هر سنی یک نوع دماسنج می‌تواند بهتر دمای بدن کودک را نشان بدهد.
کودکان زیر دو سال
برای نوزادان و کودکان زیر دو سال، می‌توانید از دماسنج زیر بغل استفاده کنید و بررسی کنید که آیا فرزند شما تب دارد یا خیر. با این حال برای تایید دمای دقیق به یک دماسنج مقعدی نیاز دارید. دماسنج‌های گوش (Ear thermometers) به درستی در گوش‌های کودک جا نمی‌شوند.
کودکان دو تا پنج سال
برای یک کودک دو تا پنج ساله استفاده از دماسنج مقعدی دقیق‌ترین ابزار است. خواندن دمای از طریق گوش و یا زیر بغل قابل قبول است. همچنین توجه کنید استفاده از دماسنج مقعدی برای کودکان ناراحت‌کننده است. بنابراین در هنگام استفاده از آن باید مراقب کودک خود باشید که کمتر اذیت شود. دماسنج‌های دهانی برای کودکان این سن توصیه نمی‌شود.
کودکان شش سال به بالا
در این سن دماسنج دهان زیر زبان بهترین گزینه است. دمای گوش یا زیر بغل نیز موثر خواهد بود. انجمن اطفال کانادا توصیه می‌کند که فقط از دماسنج‌های دیجیتال استفاده کنید تا در صورت شکستن دماسنج از خطر قرار گرفتن در معرض جیوه جلوگیری شود.
