مقدمه
بسیاری از مادران احتمالا قبل از بارداری رژیم‌های مختلفی را به دلایلی مثل داشتن اندام مناسب و یا حتی داشتن بیماری خاص، داشته باشند. مسئله‌ای که مهم است و مادران باید به آن توجه کنند، تاثیرات این رژیم‌‌ها بر بارداری آن‌ها است. به همین دلیل در این مطلب به توضیح در مورد رژیم کتوژنیک در دوران بارداری و این که آیا ادامه دادن این رژیم در دوران بارداری مجاز است یا خیر، پرداخته‌ایم.
رژیم کتوژنیک
رژیم کتوژنیک یا رژیم کتو از جمله رژیم‌هایی است که از محبوبیت بسیاری در دنیا برخوردار است. این رژیم، رایج‌ترین رژیم غذایی است که در اینترنت جستجو می‌شود. به همین دلیل به احتمال زیاد، کسی را می‌شناسید که این رژیم را دنبال می‌کند.
بسیاری از پزشکان رژیم کتو را برای برخی شرایط پزشکی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک، صرع و دیابت توصیه می‌کنند.
اما مسئله‌ای که قصد داریم در مورد آن توضیح بدهیم این است که آیا این رژیم در دوران بارداری مجاز است یا خیر؟ آیا این رژیم در دوران بارداری برای مادران خطرناک است؟ در ادامه‌ی مطلب پاسخ این سوالات و نحوه‌ی تاثیرگذاری این رژیم در دوران بارداری پرداخته‌ایم.
تعریف
رژیم کتوژنیک چیست؟ چه محدودیت‌هایی در این رژِیم وجود دارد؟
رژیم کتو حاوی کربوهیدرات کم و چربی بالا است. اگر از رژیم غذایی معمولی استفاده می‌کنید، احتمالا حدود 250 گرم کربوهیدرات در روز دریافت می‌کنید. همچنین رژیم‌های محبوب کم کربوهیدرات، مانند پالئو و اتکینز، نیز مصرف کربوهیدرات را به حدود 150 گرم در روز کاهش می‌دهند. این در حالی است که این مقدار گفته شده کمتر از حداقل 175 گرم در روز توصیه شده در دوران بارداری است.
در رژیم کتو، شما حدود 20 گرم کربوهیدرات در روز می‌خورید. یعنی در حدود یک سیب کوچک، چرا که یک سیب کوچک 24 گرم کربوهیدرات دارد. همانطور که می‌بینید، مصرف کربوهیدرات در این رژیم غذایی بسیار محدود است. به جای کربوهیدرات، کسانی که رژیم کتو دارند 75 درصد کالری خود را از چربی دریافت می‌کنند. به این معنی که این گروه از افراد مقدار زیادی پنیر، روغن، آووکادو، گوشت، آجیل و مغزها را می‌خورند. موارد گفته شده غذاهای سالمی هستند، اما ممکن است تمام مواد مغذی مورد نیاز شما در دوران بارداری را تامین نکنند.
نتایج تحقیقات
الیزابت وارد (Elizabeth Ward)، متخصص تغذیه و متخصص بارداری و نویسنده کتاب “Expect the Best”، راهنمای شما برای تغذیه سالم قبل، در طول و بعد از بارداری، است. وی در این مورد اینطور می‌گوید، هیچ کس دقیقا مطمئن نیست که رژیم کتو برای دوران بارداری بی‌خطر است یا خیر. اما تحقیقات نشان می‌دهد که این بهترین راه برای غذا خوردن نیست.
دوران بارداری
آیا رژیم کتوژنیک در دوران بارداری بی‌خطر است؟
نگرانی‌های زیادی در مورد رژیم کتوژنیک در بارداری وجود دارد. برای مثال، هدف رژیم کتو رسیدن به حالت کتوز است. این مرحله به این معنی است که بدن گلوکز (نوعی کربوهیدرات) کافی برای انرژی ندارد. بنابراین در عوض چربی می‌سوزاند. این در حالی است که در سه ماهه اول بارداری، بدن شما سعی می‌کند چربی را ذخیره کند که بعدا در دوران بارداری استفاده کند.
تجمع کتون
رژیم کتو همچنین می‌تواند منجر به تجمع بیش از اندازه کتون‌ها شود که می‌توانند آزادانه به جفت برسند. کتون‌ها در واقع محصولات جانبی تجزیه چربی هستند، که در صورت عدم وجود گلوکز به عنوان انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرند. طبیعی است که بدن در دوران بارداری مقداری کتون بسازد، اما مشخص نیست که کتون‌های فراوان چه تاثیری روی جنین در حال رشد خواهد داشت.
آزمایشات انجام شده
هاوارد برگر (Howard Berger)، رئیس پزشکی مادر و جنین ( پریناتولوژی) و معاون رئیس زنان و زایمان در تورنتو است. وی در این مورد اینطور می‌گوید: “هیچ آزمایش با نمونه‌‌گیری تصادفی و کنترل‌شده‌ای درباره‌ی رژیم‌های کتوژنیک در بارداری انجام نشده است. بنابراین هیچ اطلاعات مطمئنی وجود ندارد. اما مغز جنین برای عملکرد و رشد به گلوکز نیاز دارد و وادار کردن مغز در حال رشد برای تبدیل شدن به منبع انرژی کتون اثرات نامطلوب بالقوه‌ای دارد.”
در حالی که مطالعاتی در مورد رژیم کتو در زنان باردار به دلایل اخلاقی انجام نشده است. اما آزمایشاتی بر روی موش‌ها انجام شده است که نتایج خوب نبوده‌اند.
متخصص هاوارد در این مورد اینطور می‌گوید: “مطالعات روی موش‌های باردار نشان داده‌اند که داشتن رژیم کتو بر عملکرد جنین و رشد اندام‌ها، به‌ویژه قلب و مغز تأثیر می‌گذارد، که ممکن است عواقب منفی در بزرگسالی داشته باشد. اندام‌هایی که به درستی شکل نگرفته‌اند، می‌توانند منجر به بیماری‌های قلبی عروقی در سنین بالاتر، در کنار سایر مشکلات سلامتی شوند.”
کاهش وزن
در حالی که اکثر افراد برای کاهش وزن از رژیم کتو استفاده می‌کنند، پزشک متخصص برگر در این مورد می‌گوید، کاهش وزن به طور کلی در بارداری توصیه نمی‌شود. در عوض، مادر باید روی تغذیه بدن و کودک در حال رشد خود تمرکز کند. با محدود کردن غلات کامل غنی از کربوهیدرات، لوبیاها، میوه‌ها و سبزیجات خاص، به راحتی می‌توانید در زمینه‌ی فیبر، ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌ها کمبود داشته باشید.
یبوست
مسئله‌ی دیگری که باعث منع شدن رژیم کتوژنیک در دوران بارداری می‌شود، یبوست در این دوران است. احتمالا در مورد یبوست در دوران بارداری و راهکارهای مقابله با آن بدانید. بنابراین، احتمالا می‌دانید که بدنتان برای مبارزه با یبوست در این دوران به فیبر نیاز دارد. بنابراین، رژیم کتو انتخاب مناسبی برای دوران بارداری نیست.
حالت تهوع
یکی از چالش‌هایی که بسیاری از مادران در دوران باردای تجربه می‌کنند، حالت تهوع در این دوران است. دلایل مختلفی باعث تحریک حالت تهوع مادران در دوران بارداری می‌شود، که به طور قطع مادران نمی‌توانند از تمام عوامل محرک دوری کنند. به همین دلیل باید راهکارهایی برای مقابله و کنترل آن داشته باشند. یکی از این راهکارها مصرف خوراکی‌هایی مثل کراکر است.
توجه کنید که شما اگر رژیم کتو را داشته باشید، نمی‌توانید برای کنترل حالت تهوع خود کراکر بخورید. چرا که مواد غذایی مثل کراکر حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات هستند.
شرایط پزشکی خاص
پزشکان و متخصصان تغذیه ممکن است رژیم کتوژنیک را برای درمان صرع، دیابت و سندرم تخمدان پلی‌کیستیک در زنان غیر باردار توصیه کنند. اگر از رژیم کتو پزشکی استفاده می‌کنید، ممکن است سوال کنید که آیا می‌توانید این رژیم را در دوران بارداری ادامه بدهید یا خیر.
متخصص Ward همچنان در این شرایط می‌گوید، که از کتو استفاده نکنید. با این حال توصیه می‌کند با یک متخصص تغذیه در ارتباط باشید تا برنامه غذایی مناسبی در چنین شرایطی را به شما ارائه بدهد.
در نهایت، توجه کنید که ایمنی و سلامت کودک بسیار مهم است.
متخصص وارد در همین مورد می‌گوید: “شما فقط یک بار می‌توانید بهترین شروع زندگی را به کودکتان بدهید.”
پزشک برگر نیز در این مورد اینطور می‌گوید: “در بارداری، احتیاط همیشه لازم است، بنابراین، تا زمانی که ایمنی کتوز برای مادر ثابت نشود، من این رژیم را برای مادران باردار توصیه نمی‌کنم.”
