مقدمه
پزشکان توصیه می‌کنند، مادران، آزمایش گلوکز در بارداری را برای پیشگیری و کنترل دیابت بارداری انجام دهند؛ اما انجام آن اجباری نیست. در این مطلب در رابطه با مطالبی که شما باید در مورد این آزمایش بدانید تا یک انتخاب آگاهانه انجام دهید، صحبت شده است.
پیشنهاد می‌کنیم ابتدا مطلب دیابت بارداری چیست و چگونه می‌توان آن را کنترل کرد؟ را مطالعه نمایید.
آزمایش گلوکز در بارداری
تاریخ ویزیت برای انجام آزمایش گلوکز در بارداری، یک تاریخ در تقویم آزمایشات زنان باردار است. بیشتر خانم‌های باردار از انجام آزمایش گلوکز وحشت دارند. آزمایش گلوکز (یا غربالگری گلوکز خوراکی) معمولاً برای هفته‌های بین هفته 26 بارداری تا هفته 28 بارداری برنامه‌ریزی می‌شود. شما بدون شک بسیاری از عکس‌های اینستاگرام یا فیسبوک را که توسط زنانی که باید مایع فوق‌العاده شیرین و معمول نارنجی را بخورند، پست شده است، مشاهده کرده‌اید. نوشیدن این مایع برای اندازه‌گیری توانایی بدن در کنترل گلوکز انجام می‌شود.
این آزمایش یکی از راه‌های غربالگری دیابت بارداری است. دیابت بارداری، نوعی بیماری موقتی از دیابت است. این بیماری فقط در بارداری اتفاق می‌افتد و به طور معمول پس از زایمان برطرف می‌شود.
نحوه انجام تست
مادر باردار آب میوه‌ای که به آن اشاره شد را می‌نوشد. یک ساعت در اتاق انتظار می‌ماند. سپس از او مقداری خون گرفته می‌شود تا سطح گلوکز او اندازه‌گیری شود. از پزشک، ماما یا مسئول آزمایشگاه خون بپرسید که آیا باید برای انجام این آزمایش ناشتا باشید یا خیر. زیرا این مورد از هر کلینیک به کلینیک دیگر متفاوت است. همچنین ممکن است ارائه‌دهنده‌ی خدمات درمانی شما، محدودیت زمانی برای نوشیدن مایع را برای شما تعیین کند؛ مثلا نوشیدن کل بطری در مدت سه تا پنج دقیقه.
تشخیص
اگر نتیجه‌ی تست، در نمودار دیابت حاملگی، بالاتر از 7.7 میلی‌مول بر لیتر باشد، یک آزمایش پیگیری دیگر را می‌طلبد. این آزمایش، اغلب آزمایش تحمل گلوکز نامیده می‌شود. همچنین نتیجه بالاتر از 11.1 میلی‌مول در لیتر به معنای تشخیص دیابت حاملگی است.
اختیاری بودن
کاترینا ساواتسکی (Katrina Sawatsky)، پزشک زنان کانادایی در رابطه با آزمایش گلوکز در بارداری می‌گوید: “انجام آزمایش غربالگری دیابت در بارداری اجباری نیست. اما انجام آن بسیار توصیه می‌شود.”
او ادامه می‌دهد: “گاهی اوقات به زنانی که در بارداری دوم خود به سر می‌برند، و هیچ عامل خطری برای دیابت بارداری ندارند، یک گزینه برای انصراف از این تست داده می‌شود. اما من فکر نمی‌کنم که شما قادر باشید، به تنهایی و بدون کمک دیگران در رابطه با داشتن یا نداشتن عوامل خطر تصمیم‌گیری کنید. حتی اگر در مادر باردار، هیچ علامت جسمی برای دیابت حاملگی وجود نداشته باشد، من همچنان فکر می‌کنم در این رابطه، دادن تست و ایمن بودن از پشیمانی بهتر است.”
عوامل
از عوامل خطرساز دیابت حاملگی می‌توان به داشتن سابقه دیابت بارداری در حاملگی‌های قبلی، داشتن دیابت نوع 1 یا دیابت نوع 2، سابقه خانوادگی دیابت، داشتن شاخص توده بدنی (BMI) 30 یا بیشتر، بالا بودن سن مادر یا داشتن نژاد غیرسفیدپوست اشاره کرد.
عوارض
ساواتسکی می‌گوید: “همچنین توجه به این نکته مهم است که دیابت حاملگی برای جنین نسبت به مادر، مسئله بزرگ‌تری است. بزرگ‌تر بودن کودک نسبت به سن حاملگی یا ماکروزومی جنین از بدو تولد از عوارض دیابت حاملگی برای جنین است. این موضوع به این معنی است که وزن کودک بالاتر از صدک 95 در نمودار رشد است. برای نوزادی که در هفته 37 یا بعد از آن متولد شده باشد، یعنی حداقل هشت پوند (3 کیلوگرم و 600 گرم) است. این افزایش اندازه به طور بالقوه زایمان را بسیار دشوارتر می‌کند. علاوه بر این، پس از زایمان، خطر كاهش قند خون در كودک را بیشتر می‌کند و این امر ممكن است منجر به این شود که کودک یک زمانی را پس از تولد در بخش مراقبت‌های ویژه بگذراند.”
بهبود
با اینکه شواهد قطعی زیادی برای اینکه برخی درمان‌ها برای دیابت بارداری موثر هستند، وجود ندارد، اما یک رژیم غذایی دقیق کنترل شده، افزایش سطح فعالیت در دوران بارداری و گاهی اوقات، داروهای کنترل‌کننده گلوکز یا انسولین، عوارض دیابت حاملگی را بهبود می‌بخشند.
برخی از زنان تصمیم می‌گیرند که به هیچ وجه غربالگری اولیه را انجام ندهند. ارائه‌دهنده‌ی خدمات بهداشتی (ماما یا متخصص زنان)، تمام تحقیقات، خطرات و مزایای این غربالگری را به مادر باردار ارائه می‌دهد. پزشک به مادر اجازه می‌دهد تا در مورد شرکت در آزمایش، انتخاب شخصی خود را داشته باشد. همچنین به او خواهد گفت که در صورت تشخیص مثبت، چه کاری باید انجام دهد.
اگرچه شما می‌توانید دیابت حاملگی را درمان کنید و سبک زندگی خود را تغییر دهید، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که بتوانید بر وزن تولد کودک تأثیر بگذارید. همانطور که گفته شد، گاهی افرادی که دیابت حاملگی دارند، بچه‌های بزرگ‌تری (وزن بیشتر) را نسبت به حالت طبیعی به دنیا می‌آورند.
خطر
در مورد دیابت حاملگی، بیشترین پیشروی را در ماکروزومی و دیستوشی شانه کودک مشاهده می‌کنیم. دیستوشی شانه جنین یکی از موارد خطرناک در هنگام انجام زایمان طبیعی است. در این حالت، به دلیل گیر کردن شانه نوزاد در پشت استخوان شرمگاهی مادر، امکان خروج طبیعی بدن کودک وجود ندارد. اما هر دوی این موارد (ماکروزومی و دیستوشی شانه)، در مادران بدون دیابت بارداری نیز اتفاق می‌افتد.
تشخیص دیابت حاملگی به طور خودکار زن باردار را در گروه “پرخطر” قرار نمی‌دهد. با این حال، اگر مراقبت‌های دوران بارداری شما از طریق ماما انجام می‌شود و پزشک نیست، ممکن است لازم باشد تیم مراقبت شما شامل یک متخصص غدد، یک متخصص تغذیه و احتمالاً یک پزشک زنان و زایمان برای نظارت بیشتر در کنار ماما باشد.
