مقدمه
پزشکان فقط با نگاه کردن به تخمک نمی‌توانند در مورد سالم بودن آن نظر بدهند. رابرت کاسپر (Robert Casper) متخصص باروری است. وی در این مورد می‌گوید: “ممکن است ناهنجاری‌هایی مانند تغییر رنگ یا فضاها در تخمک‌ها وجود داشته باشد. با این حال این مشکلات ممکن است بر توانایی تخمک برای بارور شدن تأثیری نگذارند.” به طور کلی سالم بودن تخمک برای باروری بسیار مهم است. بنابراین در این مطلب به توضیح در مورد ویژگی تخمک سالم در زنان پرداخته‌ایم.
تمام تخمک‌های بالغ بارور می‌شوند و جنین‌ها به مدت پنج روز کشت می‌شوند. اگر جنین به مرحله بلاستوسیست برسد، احتمال 50 درصد تخمین زده می‌شود که کروموزوم‌های طبیعی داشته باشد و منجر به تولد نوزاد شود. کاسپر می‌گوید: “آنچه که ما واقعا به آن نگاه می‌کنیم این است که چگونه تخمک بارور می‌شود و به جنین تبدیل می‌شود. اگر جنین لانه‌گزینی کند، واقعا مهم نیست که تخمک چه شکلی است. این بدان معنی است که تخمک طبیعی بوده و کیفیت آن خوب بوده است.”
تاثیر سن
آری باراتز (Ari Baratz) متخصص باروری در مرکز باروری است. وی در این مورد می‌گوید: “مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده کیفیت تخمک در طول زندگی باروری یک زن، سن تقویمی او است. با افزایش سن زنان، کیفیت تخمک‌های آن‌ها کاهش می‌یابد و به همین دلیل شانس باردار شدن بدون کمک کاهش می‌یابد. به طور معمول، اوج تخمک با کیفیت در حدود سن 25 سالگی است که کیفیت آن پس از 35 سالگی کاهش می‌یابد.
اهمیت کیفیت و کمیت
در بین کیفیت و کمیت تخمک‌ها، کدام یک از اهمیت بیشتری برخوردار است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که هم کیفیت و هم کمیت مهم است. اگر مقدار زیادی تخمک بی‌کیفیت یا تعداد محدودی تخمک با کیفیت بالا وجود داشته باشد، ممکن است مادر برای باردار شدن دچار مشکل شود.
باراتز در این مورد می‌گوید، با این حال داشتن یک منبع خوب تخمک می‌تواند مفید باشد. چرا که داشتن مقدار زیادی تخمک معمولا به این معنی است که برخی از تخمک‌ها در زنان زیر 35 سال زنده هستند. در هر جمعیت تخمک، همه تخمک‌ها سالم نخواهند بود. بنابراین خوب است که تعداد مناسبی برای کار با آن‌ها داشته باشید. زنان بالای 40 سال ممکن است مشکلات کیفیت تخمک را تجربه کنند، حتی اگر آزمایشات نشان دهد که تخمک زیادی دارند.
ذخیره تخمدان
ذخیره تخمدان چیست و چگونه آن را آزمایش می‌کنند؟
در واقع این یک اصطلاح فنی برای تعداد تخمک‌های یک زن است که از طریق سونوگرافی و آزمایش‌های مختلف هورمونی ارزیابی می‌شود. یکی از این آزمایشات هورمونی، هورمون آنتی مولرین (AMH) است. این هورمون به تشخیص اینکه آیا یک زن تخمک زیادی دارد یا خیر، کمک می‌کند. هر چه میزان AMH در یک زن بیشتر باشد، تخمک‌های او بیشتر است.
کاسپر می‌گوید: “اگر AMH بسیار پایین است، این لزوما به این معنا نیست که تخم‌های باقی‌مانده کیفیت پایینی دارند. این بارداری را پیش بینی نمی‌کند. اما این بدان معناست که ممکن است تخمک‌های فرد زود تمام شود یا به داروهای باروری پاسخ خوبی ندهند.”
کیفیت پایین
اگر کیفیت تخمک ضعیف باشد، باز هم احتمال بارداری وجود دارد؟
همانطور که کاسپر می‌گوید: “معمولا درصد تخمک‌های معمولی در طول زمان کاهش می‌یابد. با این حال لزوما تا زمانی که افراد به محدوده سنی 44 یا 45 نرسند، تخمک‌ها به صفر نمی‌رسند.”
در حالی که واقعا هیچ درمان واحدی برای بهبودی کیفیت تخمک وجود ندارد، با این حال هنوز گزینه‌هایی وجود دارد. باراتز می‌گوید: “یک زن می‌تواند به تخمک اهدایی یا تخمک‌های زن دیگر، به عنوان درمان دیگری برای کیفیت بسیار ضعیف تخمک‌های خود نگاه کند. با این حال اگر همه روش‌ها به شکست منتهی شود، پس از چندین بار، درمان یک زن با تخمک‌های خود او انجام می‌شود.”
عوامل موثر
چه چیزی می‌تواند بر کیفیت تخمک تأثیر بگذارد؟
سیگار کشیدن، مواد مخدر، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلاینده‌ها یا آلاینده‌های محیطی و پرتوهای شدید یا شیمی درمانی می‌تواند منجر به کاهش تخمک‌های سالم و طبیعی و همچنین کاهش تعداد تخمک‌ها شود.
بهبودی
آیا راهکاری برای بهبود کیفیت تخمک‌ها وجود دارد؟
برخی از مطالعات نشان داده‌اند که کوآنزیم کیو ۱۰ و ویتامین د (D) می‌توانند به بهبود کیفیت تخمک‌ها کمک کنند. کاسپر در این مورد توضیح می‌دهد که کوآنزیم کیو 10 تولید انرژی توسط میتوکندری (باتری تخمک) را افزایش می‌دهد. در ادامه کوآنزیم کیو 10 احتمال آرایش کروموزومی خوب را برای تخمک‌ها افزایش می‌دهد و در نتیجه شانس بارداری را افزایش می‌دهد. همچنین، تحقیقات کمبود ویتامین د را با میزان کم احتمال بارداری مرتبط دانسته است.
اگر تلاش‌های متعدد برای درمان یا بهبود تخمک‌های مادر منجر به نتایج مثبتی نشد، متخصص باراتز معتقد است که اقدام بعدی بررسی تخمک‌های اهداکننده است.
