مقدمه
هیپوسپادیاس (hypospadias) یک بیماری مادرزادی عجیب و شایع است که بر محل مجرای ادرار تأثیر می‌گذارد. در این مطلب برای شما توضیح خواهیم داد که هیپوسپادیاس چیست و خواهیم گفت که چگونه درمان می‌شود.
هیپوسپادیاس چیست؟
آقای جان پاول کاپولیشیو (John-Paul Capolicchio)، مدیر بخش اورولوژی کودکان در بیمارستان کودکان مونترال کانادا، توضیح می‌دهد که‌هایپوسپادیاس یک نقص مادرزادی عجیب است که در آن دهانه مجرای ادرار در نوک آلت تناسلی مرد تشکیل نمی‌شود.
طبق گزارش انجمن اورولوژی کانادا، این وضعیت تقریباً از هر 250 پسر در یک نفر از آن‌ها رخ می‌دهد. کاپولیشیو می‌گوید: “این اتفاق چیزی نیست که افراد زیادی در اطراف شما درباره آن صحبت کنند. به همین دلیل، بیشتر خانواده‌هایی که با چنین قضیه‌ای روبرو می‌شوند، می‌گویند، وای من هرگز در مورد این اتفاق، چیزی نشنیده بودم. اما در واقع بهتر است بدانید که یک امر بسیار رایج است.
عوامل
محققان مطمئن نیستند دقیقاً چه عواملی باعث ایجاد هیپوسپادیاس در دوران بارداری می‌شود. این موضوع غالباً به صورت اتفاقی رخ می‌دهد، اما ممکن است به صورت ارثی نیز باشد.
نحوه تشخیص
هیپوسپادیاس پس از تولد نوزاد با معاینه جسمی و فیزیکی او تشخیص داده می‌شود. کاپولیشیو می‌گوید برخی موارد خفیف ممکن است فوراً آشکار نشوند و والدین مدتی بعد از تولد او، متوجه آن شوند. اما اکثر هیپوسپادیاس‌ها بسیار واضح هستند. پس از اینکه والدین متوجه چنین چیزی شوند، باید به پزشک مراجعه کنند. بیشتر کودکان به یک متخصص ارولوژی اطفال ارجاع داده می‌شوند. نوزادان دارای هیپوسپادیاس نباید ختنه شوند؛ زیرا در طول جراحی احتمالاً برای ترمیم به پوست اضافی احتیاج دارند.
میزان شدت
درجات مختلفی از شدت در هیپوسپادیاس وجود دارد. در شدیدترین حالت، مجرای ادراری دقیقاً در نزدیکی مقعد قرار دارد. هر چه دهانه مجرای ادراری به نوک آلت تناسلی، نزدیک‌تر باشد، یعنی شدت آن کمتر است. همچنین میزان شدت آن به اینکه در امتداد شافت (تنه (shaft)، که بیشترین قسمت آلت را تشکیل می‌دهد) است یا خیر، متفاوت می‌شود. کاپولیشیو می‌گوید: “بسیاری از مردان متولد شده با هیپوسپادیاس، پوست ختنه ناقص نیز دارند.”
بیماری دیگری که معمولاً با هیپوسپادیاس همراه است، کوردی (کجی آلت تناسلی (Chordee)) است. زمانی که آلت تناسلی مرد به سمت پایین خم می‌شود، که شدت آن نیز از انحنای خفیف تا خم شدن شدیدتر متفاوت است، پسر، مبتلا به کوردی تشخیص داده می‌شود.
عوارض جانبی
در صورت عدم ترمیم و درمان، هایپوسپادیاس ممکن است باعث مشکلات مادام‌العمر در مردان شود. میزان عوارض و مشکلاتی که این عارضه به جا می‌گذارد، ارتباط مستقیم با شدت آن دارد. در موارد خفیف، ظاهر غیرعادی آلت تناسلی، معمولاً بیشترین نگرانی را برای افراد به همراه می‌آورد و ممکن است باعث خجالت و شرم افراد تا بزرگسالی شود.
در موارد شدیدتر هایپوسپادیاس، هرچه دهانه ادرار پایین‌تر از کلاهک آلت باشد، مشکلات بیشتری در جهت جریان ادرار ایجاد می‌شود. یعنی ممکن است بچه‌ها ادرارشان به سمت بالا باشد یا حتی اصلاً نتوانند ایستاده ادرار کنند. همچنین کوردی می‌تواند باعث مشکلات عملکردی مانند عدم توانایی در مقاربت جنسی در زندگی شود؛ زیرا آلت تناسلی مرد بسیار خمیده است.
ترمیم
اگر هیپوسپادیاس در حد خفیف باشد، والدین ممکن است ترجیح دهند برای درمان این بیماری کاری انجام ندهند. اما برای هیپوسپادیاس شدیدتر، جراحی تنها راه ترمیم آن است. در بیشتر موارد، بیماران می‌توانند در همان روز جراحی به خانه خود بازگردند.
زمان مناسب جراحی
با وجود اینکه جراحی در هر سنی می‌تواند انجام شود، اما اکثر پزشکان توصیه می‌کنند این عمل بین 6 تا 18 ماهگی نوزاد انجام شود؛ در حالت ایده‌آل قبل از دو سالگی.
انجام این جراحی یا هر جراحی دیگری، قبل از شش ماهگی به دلیل خطر بیهوشی توصیه نمی‌شود. همچنین برای انجام این جراحی، قبل از شش ماهه شدن نوزاد، آلت تناسلی او به اندازه کافی بزرگ نیست.
کاپولیشیو می‌گوید: “با انجام این جراحی در سن کم، نتایج بهتری بدست می‌آید، همچنین تجربه بهتری نسبت به بزرگسالی، برای خانواده و کودک رقم می‌خورد.”
بهبودی برای این جراحی ممکن است دشوار باشد، بنابراین اگر کودک تحرک کمتری داشته باشد، والدین می‌توانند راحت‌تر آن را مدیریت کنند. بسته به شدت هیپوسپادیاس و آکوردی، ممکن است به دو عمل جراحی نیاز باشد. یکی برای راست کردن آلت تناسلی مرد و پس از بهبودی، یک عمل جراحی پیگیری برای ایجاد و ترمیم مجرای ادرار.
پس از ترمیم
هفته اول بعد از جراحی، بیشترین فشار روانی را برای والدین یا مراقبان به همراه دارد. این هفته شامل استحمام مکرر، دادن داروهای ضددرد به کودک و استفاده از کرم‌های آنتی‌بیوتیک برای او است.
کودکان اغلب تا یک هفته پس از ترمیم به کاتتر احتیاج دارند. کاتتر (Catheter) در پزشکی، یک لوله نازک، معمولاً بلند و قابل انعطاف است.
والدین، باید بصورت منظم آلت تناسلی کودک را بررسی کنند. این کار برای اطمینان از عدم مسدود شدن، خم شدن یا جدا شدن لوله کاتتر هنگام استحمام و نظافت کودک انجام می‌شود.
کاپولیشیو می‌گوید: “ما به والدین می‌گوییم که برای 10 روز نگه داشتن فرزند خود در خانه، برنامه‌ریزی کنند. اما پس از آن، بیشتر کودکان می‌توانند به مهد کودک بازگردند. نمی‌خواهیم والدین را بترسانیم اما ممکن است کودک دچار اسپاسم مثانه دردناک و همچنین تورم در ناحیه تناسلی شود. همچنین احتمال دارد نزدیک به چند ماه طول بکشد تا آلت تناسلی کودک دوباره طبیعی به نظر برسد.”
عوارض شایع
بسیاری از والدین، به محض تشخیص هیپوسپادیاس و آکوردی در فرزندشان، تحقیق در اینترنت را شروع می‌کنند. موارد شدید وضعیت و سناریوهای جراحی در بدترین حالت را در اینترنت می‌یابند و وحشت می‌کنند. کاپولیشیو می‌گوید: “وحشت نکنید. 25 سال پیش، نتایج جراحی هیپوسپادیاس به اندازه امروز خوب نبود. بیشتر موارد ساده و سرراست و با نتایج عالی همراه است.”
اما همیشه این احتمال وجود دارد که کودکان به جراحی پیگیری نیاز داشته باشند. عوارض می‌تواند شامل فیستول (fistulas) باشد. فیستول به این معنی است که ادرار از طریق یکی از بخیه‌ها به بیرون نشت می‌کند. برای ترمیم آن شش تا 12 ماه بعد، باید یک روش ترمیمی انجام شود.
کاپولیشیو می‌گوید: “عارضه دیگر تنگی (stenosis) نام دارد. تنگی (stenosis) مجرای ادرار، به این معنی که دهانه ادرار خیلی کوچک می‌شود و ادرار کردن برای کودک دشوار می‌شود. همچنین گاهی اوقات جراحی‌های جزئی برای رفع عدم تقارن یا پوست اضافی لازم است، اما خیلی رایج نیستند.”
احساس والدین
بسیاری از والدین به دلیل حفظ حریم خصوصی فرزندشان و خجالت کشیدن، علاقه‌ای ندارند این شرایط را به صورت عمومی در میان بگذارند. اما لازم نیست هیچ خجالتی بابت این مسئله داشته باشید. پس از اینکه متوجه چنین شرایطی شدید، در اولین قدم به پزشک اطفال یا متخصص اورولوژی مراجعه کنید.
سخن آخر
در این مطلب دو عارضه مادرزادی در کودکان به نام‌های هیپوسپادیاس و کوردی را تعریف کردیم. همچنین نحوه ترمیم و درمان را که توسط پزشک متخصص انجام می‌شود، برای شما توضیح دادیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. از اینکه تا پایان مقاله با ما همراه بودید، از شما متشکریم. اگر سوال یا نظری دارید، در قسمت کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.
