مقدمه
زمانی که شروع به شیردهی می‌کنید، با چالش‌های مختلفی روبه‌رو می‌شوید. یکی از این موارد درد و جراحت در نوک سینه است. احتمالا شما نیز متوجه شده‌اید که نوک سینه‌هایتان در حین یا بعد از شیردهی زخم، ترک‌خورده است و یا خونریزی می‌کند. در چنین شرایطی بهتر است نگران نشوید، چرا که راهکارهای مفیدی در این مورد هستند و می‌توانند به شما کمک کنند. در این مطلب برای کمک به شما مادران عزیز به توضیح در مورد راهکارهایی برای پیشگیری و درمان درد نوک سینه در دوران شیردهی پرداخته‌ایم. با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی در این زمینه فراگیرید.
درد نوک سینه
زمانی که شروع به شیر دادن می‌کنید با مسائل مختلفی روبه‌رو می‌شوید. یکی از این مسائل درد نوک سینه است. احتمالا هم خودتان تجربه کرده‌اید و هم اینکه از دوستانتان در مورد درد نوک سینه در دوران شیردهی شنیده‌اید. در این وضعیت برخی از مادران تصور می‌کنند که این مسئله بخش اجتناب‌ناپذیری در دوران شیردهی است. اما باید بگوییم که متخصصین این زمینه اینطور فکر نمی‌کنند. چرا که آن‌ها معتقدند که درد نوک سینه در دوران شیردهی نشانه‌ی این است که مشکلی وجود دارد و این درد یک امر معمول و رایج نیست.
علت درد
شایع‌ترین علت درد نوک سینه در دوران شیردهی چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که نوزاد نوک سینه را به اندازه‌ی کافی در دهان خود نمی‌برد. در واقع برای اینکه شیردهی راحت باشد، نوزاد باید تمام نوک سینه و قسمتی از سینه را در دهان خود داشته باشد، به طوری که نوک سینه نزدیک به پشت دهان، جایی که کام نرم است، قرار گیرد.
چفت خوب بین سینه و دهان کودک در صورتی اتفاق می‌افتد که نوزاد سرش را به سمت عقب ببرد تا چانه‌اش به سینه مادر فشار داده شود و بینی‌اش از سینه دور باشد. البته به طور کلی شرایط برای هر سینه و نوزاد با یکدیگر متفاوت هستند. بنابراین، در این وضعیت ممکن است لازم باشد موقعیت خود را تنظیم کنید تا بهترین حالت را پیدا کنید. در ادامه‌ی این مطلب در مورد درمان درد نوک سینه در هر مرحله از شیردهی توضیحاتی داده شده است.
قفل شدن دهان کودک به سینه
دادن فرصت به کودک برای چفت شدن دهانش به سینه، اولین موردی است که باید در مورد پیشگیری از درد نوک سینه در نظر داشته باشید. چرا که انسان‌ها مانند نوزادان پستانداران دیگر، توانایی‌های ذاتی شیردهی دارند و می‌توانند با حداقل کمک مادر، سینه را پیدا کنند و به خوبی بچسبند. برخی داروها و مداخلات در زمان زایمان و تولد نوزاد ممکن است این کار را برای برخی از نوزادان در ساعات و روزهای اول پس از تولد دشوارتر کند.
اگر مادر در وضعیتی راحت و نیمه درازکش قرار گیرد و نوزاد را با شکم به سمت پایین بر روی بدن خود قرار دهد، در حالی که سر نوزاد نزدیک او باشد، نوزاد با تکان دادن سر خود جهت‌گیری می‌کند و به سمت سینه حرکت می‌کند تا به سینه‌ی مادر چفت شود. در این وضعیت گرانش به نگه‌داشتن کودک کمک می‌کند، اما در صورت نیاز مادر می‌تواند از دستان خود برای حمایت از کودک استفاده کند. این روش اتصال بین دهان و سینه‌ی مادر ممکن است زمان ببرد، اما معمولا منجر به یک چفت موثر و بدون درد می‌شود.
کمک به کودک
اگر نیاز به کمک به کودک است، از موقعیت مناسب برای شیردهی استفاده کنید. برخی از نوزادن، به عنوان مثال نوزادانی که در طول زایمان و تولد در معرض داروهای زایمان قرار گرفته‌اند، ممکن است در این مورد مشکل داشته باشند. بنابراین بهتر است در این وضعیت از روش مناسبی به کودک کمک کنید.
اگر در حالت نشسته شیر می‌دهید، مطمئن شوید که کودکتان در نزدیکی شما است، به صورتی که شکمش در مقابل شکم شما قرار گرفته و دست یا بازوی شما به جای سرش در پشت شانه‌های او قرار دارد. در این وضعیت کودک می‌تواند سر خود را به عقب بیاورد و چانه را در ابتدا به سمت سینه بیاورد. نوک پستان شما باید به سمت بینی کودک باشد، به طوری که وقتی که کودک دهانش باز می‌شود و سرش را به عقب می‌برد، در مکان مناسبی لغزش عمیقی به داخل دهان به سمت سقف دهان کودک اتفاق بیفتد.
تنظیم بدون قطع اتصال دهان و سینه
بدون اینکه اتصال و چفت دهان کودک و سینه‌ی خود را باز کنید، اگر تغییرات یا تنظیماتی نیاز است، انجام بدهید.
اگر کودک به سینه‌ی شما چفت می‌شود و نوک سینه‌ی شما درد می‌کند، بدانید که مشکلی وجود دارد. در این وضعیت برخی از افراد به شما پیشنهادهایی ارائه می‌دهند. ممکن است به مادران توصیه شود که انگشت خود را در دهان کودک بگذارند، دهان را باز کنند و دوباره چفت بین دهان و سینه را شروع کنند. اما این رویکرد یک ایراد دارد. در واقع مشکل این رویکرد این است که قطع چفت به صورت مکرر برای کودک بسیار ناامیدکننده است.
احتمالا دیده‌اید که برخی از مادران به طور مکرر سینه‌ی خود را از دهان کودک خارج می‌کنند و مجددا این کار را شروع می‌کنند. در این وضعیت برخی از مادران آنقدر ناامید می‌شوند که از شیردهی امتناع می‌کنند. توجه کنید که در صورت چفت شدن نادرست نوزاد به سینه، سینه‌های مادر در خطر آسیب بیشتر قرار می‌گیرند.
عدم قطع چفت
بنابراین، سعی کنید قطع‌های مکرر اتصال را متوقف کنید.در مقابل ابتدا سعی کنید موقعیت کودک را در حین شیردهی تنظیم کنید تا در ادامه‌ی مسیر شیر خوردن کودک راحت‌تر باشد. سعی کنید کمی بیشتر روی شانه‌ی کودک فشار بدهید تا او را نزدیک‌تر کنید و اجازه بدهید سرش کمی بیشتر به سمت عقب برگردد یا کمی موقعیتش را تغییر بدهید. بسته به موقعیت طبیعی نوک پستان شما، مثلا ممکن است کودک نیاز داشته باشد که پایین‌تر یا بیشتر به پهلو باشد.
علائم اولیه‌ی گرسنگی کودک
مراقب علائم اولیه‌ی گرسنگی کودک خود باشید و آن‌ها را زیر نظر داشته باشید. سعی کنید علائم گرسنگی کودک خود را زیر نظر داشته باشید. البته برخی از مادرانی که درد نوک سینه دارند تا حد امکان سعی می‌کنند از شیردهی فاصله بگیرند. قطعا این حس مادران و واکنش آن‌ها قابل درک است، چرا که به طور کلی زمانی که یک کار دردناک است، افراد سعی در این دارند که آن کار را به ندرت انجام بدهند. با این حال، باید به این مسئله نیز توجه کنید که یک نوزادی که بسیار گرسنه است، صبر زیادی ندارد و ممکن است سعی کند نوک پستان شما را بگیرد و این باعث درد بیشتر شود. در واقع غذا دادن به نوزاد در زمانی که گرسنه است، کار را برای گرفتن یک چفت خوب در هر بار آسان تر می‌کند.
سایر مشکلات درد نوک سینه
شاید تصور کنید که بیشتر دردهای مربوط به نوک سینه، به دلیل قفل نامناسب دهان کودک به سینه باشد. اما باید بگوییم که همه‌ی دردهای مربوط به نوک سینه ناشی از مشکلات قفل و چفت نامناسب نیستند. البته در اکثر موارد درد نوک سینه به این علت است، اما دلایل دیگری نیز برای درد سینه وجود دارد.
پیشنهاد ما: مطالعه‌ی مقاله دلایل کمبود شیر مادران.
یکی از دلایل درد نوک سینه در مادران می‌تواند برفک (thrush)، باشد. برفک عفونت مخمری روی پوست نوک پستان است که می‌تواند داخل دهان کودک نیز باشد. مورد دومی که می‌توان به آن اشاره کرد، عفونت باکتریایی در نوک پستان یا مجاری شیر است. در واقع به صورت یک لکه بر روی نوک پستان است که شبیه یک تاول سفید کوچک در انتهای نوک پستان است. در صورت مشاهده‌ی هر یک از این موارد، به پزشک یا مشاوره‌ی شیردهی خود مراجعه کنید.
گره زبانی (tongue-tie)
بررسی کنید که آیا کودک شما گره زبانی دارد یا خیر. چرا که نوزادی که مشکل گره زبانی دارد نمی‌تواند زبانش را بلند کند یا به طور معمول به جلو حرکت بدهد و این بدان معناست که نمی‌تواند از آن برای کمک به بیرون آوردن شیر از سینه استفاده کند. در عوض، نوزاد با زبان خود نوک پستان را به سمت بالا فشار می‌دهد و در حین مکیدن آن را روی کام خود فشار می‌دهد، که این مسئله اغلب باعث درد و آسیب زیادی در سینه می‌شود.
بنابراین، بهتر است این مسئله را نیز بررسی کنید. برای بررسی این مسئله ببینید آیا کودکتان زبانش را از کنار لب پایینش بیرون می‌کشد و آیا هنگام گریه زبانش را به بالای دهانش می‌برد یا خیر. اگر به نظر می‌رسد که او قادر به انجام این حرکات نیست، با پزشک خود مشورت کنید. چرا که یک پزشک متخصص در این زمینه می‌تواند غشایی را که حرکت زبان را محدود می‌کند، رفع کند. رفع این مشکل می‌تواند تفاوت بزرگی در شیر خوردن کودک ایجاد کند.
محافظ سینه
از محافظ‌های نوک سینه با احتیاط استفاده کنید. محافظ نوک پستان اغلب برای محافظت از نوک سینه‌های دردناک در طول شیردهی توصیه می‌شود، اما گاهی اوقات می‌توانند مشکلات بیشتری نسبت به حل آن ایجاد کنند. محافظ‌های نوک پستان مانند نوک بطری‌هایی هستند که از سیلیکون بسیار نازک ساخته شده‌اند. این محافظ‌ها قبل از اینکه نوزاد قفل کند روی نوک سینه‌های مادر قرار می‌گیرد. با این حال، اغلب نوزاد به خوبی روی محافظ قفل نمی‌شود و نوک سینه همچنان آسیب می‌بیند. همچنین شکل و احساس متفاوت ممکن است باعث شود کودک در شیر خوردن بدون محافظ سینه مشکل داشته باشد.
بهبودی با شیر مادر
از شیر خود برای بهبود نوک سینه‌های ترک خورده، خونریزی یا تاول زده شده، استفاده کنید. برای انجام این کار کمی شیر روی نوک پستان بریزید و بگذارید در آنجا با هوا خشک شود.
ممکن است در صورت درد یا هر مشکل دیگری در نوک سینه، شما از برخی کرم‌ها استفاده کنید. در این وضعیت بهتر است در مورد استفاده از چربی پشم یا سایر کرم‌ها احتیاط کنید. اگر مقدار کمی برفک داشته باشید، این کرم‌ها می‌توانند آن را تشویق به رشد کنند. به جای این کرم‌ها می‌توانید از یک پماد تجویزی با مواد تشکیل‌دهنده برای مبارزه با عفونت‌های باکتریایی و مخمری استفاده کنید. این نوع پمادها می‌توانند به شما در بهبودی کمک کنند. همچنین می‌توانید از مسکن‌های بدون نسخه استفاده کنید.
گزینه دیگر این است که درست قبل از شیر دادن به کودک از کیسه یخ استفاده کنید تا نوک پستان را موقتا بی‌حس کنید و نوزاد محکم قفل کند.
با وجود مشکلاتی که گفته شد یک خبر خوب برای مادران وجود دارد. در واقع خبر خوب این است که نوک سینه‌های شیرده معمولا پس از برطرف شدن علت آسیب (مانند مشکل قفل) خیلی سریع بهبود می‌یابند.
مراقبت از نوک سینه
زمانی که نوک سینه‌های شما زخمی و آسیب‌دیده باشند، ممکن است متوجه شوید که هر چیزی که آن‌ها را لمس می‌کند باعث آسیب بیشتر در آن‌ها می‌شود. در این شرایط می‌توانید از محافظ‌های سینه برای محافظت از نوک سینه‌ها در برابر لمس سینه‌بند استفاده کنید. تا حد امکان، نوک سینه‌ها را در معرض هوا قرار بدهید تا خشک بمانند و التیام پیدا کنند.
دریافت کمک و راهنمایی
بسیاری از افراد فکر می‌کنند که دردناک بودن شیردهی، حداقل در ابتدا، طبیعی است. اما اینطور که تصور می‌کنند نیست. بنابراین، اگر این نکات به شما در حل مشکل کمکی نکرند، به دنبال یک متخصص شیردهی باشید که می‌تواند وضعیت خاص شما را بررسی کند و پیشنهاداتی به شما برای بهبودی بدهد. اغلب مادرانی که نوک سینه‌هایشان درد می‌کند بیش از یک مشکل دارند. به عنوان مثال ممکن است شما با یک چفت ضعیف شروع کرده باشید، دچار عفونت باکتریایی شده باشید و همچنین سندرم رینود را نیز داشته باشید، که در اثر ضربه به نوک سینه ایجاد می‌شود. بنابراین ممکن است مجبور شوید قبل از اینکه شیردهی بدون درد باشد، روی هر کدام از این مسائل برای درمان کار کنید.
