مقدمه
دوران بارداری و پس از زایمان همواره برای مادران همراه با مشکلات و چالش‌هایی است که در برخی موارد برای بسیاری از مادران آزاردهنده و ناراحت‌کننده است. یکی از این موارد ادرار کردن مکرر مادران در دوران بارداری است. در ادامه‌ی مطلب به توضیح در مورد تکرار ادرار در بارداری پرداخته‌ایم.
با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی را در این زمینه فراگیرید.
علائم بارداری
زمانی که باردار می‌شوید، علائم و نشانه‌های مختلفی در شما نمایان می‌شود. مواردی مثل حالت تهوع، خستگی، خواب‌آلودگی و … را می‌توانید در مادران باردار مشاهده کنید. اما آیا ادرار مکرر نیز در این دسته از علائم بارداری قرار می‌گیرد یا خیر؟
باتیا گروندلند (Batya Grundland)، پزشک خانواده و متخصص در مراقبت‌های زایمان در تورنتو است.
وی در پاسخ به این سوال اینطور می‌گوید: “مانند حالت تهوع صبحگاهی و خستگی، تکرار ادرار نیز از علائم بسیار شایع بارداری است. حتی ممکن است تکرار ادرار در اوایل بارداری نیز اتفاق بیفتد. همچنین باید این نکته را گفت که این تنها نشانه‌ی غیر معمول دوران بارداری است. چرا که بارداری اغلب مادارن با علائم دیگری مانند پریود نشدن، خستگی و حساس شدن سینه‌ها همراه است.”
علت ادرار مکرر
چرا در دوران بارداری مادران به طور مکرر ادرار می‌کنند؟
پزشک گروندلند در همین مورد توضیح می‌دهد: “در اوایل بارداری یعنی حدود هفته ششم بارداری تا هفته بیستم بارداری، تکرار ادرار با برخی از تغییرات هورمونی که در بدن اتفاق می‌افتد، مرتبط است. هورمون‌ها کلیه‌ها را تحریک می‌کنند تا ادرار بیشتری تولید کنند. همچنین علاوه‌بر این، مادران فشار فیزیکی بر روی مثانه را نیز به دلیل رشد کودک تجربه می‌کنند. بنابراین، مادران در چنین وضعیتی توانایی کمتری برای نگه‌داشتن ادرار دارند.”
تعداد دفعات
آیا تعداد دفعات ادرار کردن مادر در دوران بارداری مهم است؟ آیا لازم است که تعداد دفعات ادرار کردن مادر کنترل شود؟
وقتی صحبت از تعداد دفعات ادرار کردن در دوران بارداری می‌شود، باید بگوییم، که تعداد دفعات درست یا غلطی وجود ندارد.
ناودیپ گروال (Navdeep Grewal)، فیزیوتراپیست لگن، در این مورد می‌گوید: “در حالت عادی زنان و مردان معمولا از 4 تا 10 بار در روز ادرار دارند. این تعداد دفعات می‌تواند در طول بارداری برای مادر کمی افزایش یابد.”
با این حال پزشک گروندلند توضیح می‌دهد، برخی از زنان این نشانه‌ی بارداری را بیشتر از دیگران تجربه می‌کنند. با این حال من فکر می‌کنم اگر فقط مشکل تکرار ادرار کردن باشد، پس مشکل نگران‌کننده‌ای وجود ندارد. چرا که این اتفاق در واقع یک علامت طبیعی در دوران بارداری است.
راهکارهایی برای توقف
سوال بسیاری از مادران این است، آیا راهکاری وجود دارد که بتوان تعداد دفعات مکرر ادرار کردن در این دوران را کاهش داد؟
متخصص گروندلند در پاسخ به این سوال با خنده می‌گوید: “شما نمی‌توانید برای متوقف کردن این دفعات مکرر ادرار کاری بکنید، بنابراین تلاش برای اجتناب از این اتفاق بیهوده است.”
با این حال وی در ادامه توصیه می‌کند، که میزان مصرف کافئین خود را کاهش بدهید. چرا که کافئین باعث تحریک و تکرار ادرار کردن می‌شود.
در همین راستا بهداشت کانادا به زنان باردار توصیه می‌کند، که روزانه بیش از 300 میلی‌گرم کافئین ننوشند. با این حال مهم است که آب بنوشید و بدنتان هیدراته بماند. بنابراین، اگر فکر می‌کنید کاهش میزان آب نوشیدنی یک راه‌حل برای کاهش تعداد دفعات ادرار کردن است، متخصص گروندلند هشدار می‌دهد که این کار از نظر پزشکی توصیه نمی‌شود.
راهکارهایی برای مدیریت و کنترل
تکرر ادرار در دوران بارداری علامتی است که به جای اجتناب از آن باید آن را مدیریت کنید. در همین راستا، متخصص گروندلند می‌گوید، مطمئن شوید که سرویس بهداشتی در نزدیکی شما وجود دارد. بنابراین، می‌توانید برای کاهش خطر بی‌اختیاری ادرار مکرر به موقع ادرار کنید و از آن جلوگیری کنید.
شتاب و عجله در رفتن به دستشویی
متخصص Grewal توصیه می‌کند: “با عجله به دستشویی نروید، زیرا این می‌تواند ادرار کردن را بدتر کند.” وی در ادامه اینطور می‌گوید، در حالی که به سمت سرویس بهداشتی می‌روید، در کنار این که نفس‌های طولانی با شکم می‌کشید (تنفس شکمی)، به آرامی راه بروید.
تنفس دیافراگمی یا تنفس شکمی، شامل درگیر شدن کامل معده، عضلات شکمی و دیافراگم هنگام تنفس است. در واقع تنفس شکمی به معنای کشیدن فعال دیافراگم به سمت پایین با هر دم به داخل است. به این ترتیب تنفس دیافراگمی به پر شدن ریه‌ها کمک می‌کند.
وی در ادامه اینطور می‌گوید، با عجله به سمت دستشویی رفتن می‌تواند سیستم جنگ یا گریز را در بدن ما فعال کند و باعث شود مغز فکر کند که این یک واکنش طبیعی است. همچنین این امر باعث می‌شود که احساس کنید در شلوار خود ادرار کردید. در چنین شرایطی شما با پاسخ جنگ یا گریز مواجه می‌شوید. این اتفاق با گذشت زمان، الگویی ایجاد می‌کند و می‌تواند به حدی بدتر شود که یک زن باردار قبل از رسیدن به دستشویی دچار نشت ادرار شود.
وقتی زمان ادرار کردن فرا می‌رسد، گروال پیشنهاد می‌کند که به جلو خم شوید و ساعد خود را به آرامی روی زانوهای خود قرار بدهید تا به تخلیه بیشتر مثانه (و روده) کمک کنید. همچنین سعی کنید فشار نیاورید، زیرا می‌تواند باعث سفت شدن ماهیچه‌ها و مشکلات بیشتر در ادرار کردن شود و همچنین ممکن است باعث بواسیر شود.
بی‌اختیاری در ادرار
برخی از مادران می‌گویند، وقتی که می‌خندند و یا عطسه می‌کنند، ادرار می‌کنند. آیا این اتفاق در دوران بارداری برای مادران طبیعی است؟
در پاسخ به این سوال متخصص Grundland می‌گوید، که این مسئله بسیار عادی است. وی در ادامه توضیح می‌دهد، همراه با وارد شدن فشار بیشتر روی مثانه در دوران بارداری، بدن ما هورمونی به نام ریلکسین ترشح می‌کند که باعث شل شدن رباط‌ها و ماهیچه‌ها از جمله عضلات کف لگن می‌شود.
وی در ادامه می‌گوید، بی‌اختیاری استرسی ادراری (stress urinary incontinence (SUI)) تحت این شرایط بسیار رایج است. SUI نوعی بی‌اختیاری است که به دلیل بسته نشدن کافی مجرای خروجی مثانه است.
برای مدیریت این وضعیت شما می‌توانید از یک پد کوچک استفاده کنید. همچنین می‌توانید مرتبا به دستشویی بروید، تا وقتی سرفه یا عطسه می‌کنید، این اتفاق برای شما نیفتد.
گروندلند به زنان توصیه می‌کند تمرینات کگل را برای تقویت عضلات کف لگن انجام بدهند. انجام کگل را از اوایل بارداری شروع کنید. این کار می‌تواند بی‌اختیاری را هم قبل و هم بعد از زایمان نیز کاهش بدهد.
زمان مراجعه به پزشک
چه موقع تکرار ادرار در دوران بارداری نگران‌کننده می‌شود؟
گروندلند می‌گوید: “اگر تکرر ادرار با درد، وجود خون در ادرار، تب یا لرز همراه باشد، می‌تواند باعث نگرانی شود. این علائم می‌تواند نشانه عفونت ادراری باشد که در بارداری شایع است. بنابراین، حتما برای انجام آزمایش و درمان باید به پزشک خانواده خود مراجعه کنید.”
پزشک گروال می‌گوید: “همانطور که گفته شد تکرار مکرر ادرار کردن در دوران بارداری طبیعی است. اما اگر شما دائما درگیر ادرار مکرر باشید، احتمالا اختلالی در عملکرد عضلات لگن شما وجود دارد. چرا که ماهیچه‌های حمایت‌کننده از مثانه می‌توانند در دوران بارداری ضعیف شوند. در این چنین شرایطی یک فیزیوتراپیست لگن می‌تواند به شما کمک کند.”
در حالی که تکرر ادرار در دوران بارداری ممکن است کمی خجالت‌آور باشد، اما به طور کلی نشانه‌ای از یک مشکل نیست. گروندلند می‌گوید: “پیام مهم من به مادران در چنین وضعیتی این است، این مسئله نگران کننده نیست، فقط آزاردهنده است، این در حالی است که مدیریت آن نسبتا آسان است.”
