مقدمه
در دوران شیردهی، مادران با چالش‌های مختلفی دست و پنجه نرم می‌کنند. یکی از این مسائل احتمالا حساسیت در مورد تغذیه‌ای است که دارند. در دوران شیردهی مادر علاوه بر تامین نیازهای خود باید نیاز نوزاد خود را نیز برطرف کند. به همین دلیل مادران باید به تغذیه‌ی خود توجه بسیاری داشته باشند. ما برای راهنمای مادران در این زمینه، در این مطلب به توضیح در مورد تغذیه مادران در دوران شیردهی پرداخته‌ایم.
با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی را در این زمینه دریافت کنید.
شیردهی
به دلیل حقایق جالب در مورد شیردهی و اهمیتی که شیردهی در زندگی نوزادان دارد، مادران این فرآیند را با تمام چالش‌هایی که دارد، شروع می‌کنند. شاید نگرانی در مورد تاثیر تغذیه مادران شیرده بر کودک، یکی از مواردی است که باعث می‌شود مادران به تغذیه‌ی خود توجه کنند.
در هر صورت مادران باید به تغذیه‌ی خود توجه کنند. چرا که مواد غذایی که مادر مصرف می‌کند، فقط برای تغذیه‌ی بدن خودش نیست، بلکه باید تغذیه‌ی نوزاد را نیز از طریق شیردهی تامین کند.
گرسنگی
یکی از مادران در مورد گرسنگی در دوران شیردهی می‌گوید: “گرسنگی در دوران شیردهی برای من غیرقابل باور بود. نمی‌توانستم تصور کنم که تا چه حد می‌توانم در این دوران گرسنه بشوم. این در حالی بود که غذا خوردن در دوران بارداری برای دو نفر (من و جنین داخل شکمم)، یکی از قسمت‌های مورد علاقه‌ی من بوده است.”
دوران شیردهی، شاید برای برخی از مادران آنطور که تصور می‌کنند، نباشد. این احتمال وجود دارد که مادران در این دوران در مورد تغذیه‌ی خود و همچنین تغذیه‌ی نوزاد خود با مشکل مواجه شوند. به این دلیل که مادر باید در این دوران سعی کند تغذیه‌ی نوزاد خود را تا مدتی، فقط با شیردهی تامین کند. همچنین در کنار این مسئله باید سعی کند حواسش به تغذیه‌ی خودش نیز باشد.
بنابراین، در برخی موارد، شاید مدیریت این مسائل برای مادران سخت باشد.
در این دوران، برخی از مادران تصور می‌کنند، که روزهایی که بدون دغدغه و نگرانی غذا می‌خوردند تمام شده است. در مقابل وضعیت به گونه‌ای است که احتمالا حجم غذایی که مادران دریافت می‌کنند، بسیار افزایش یافته است.
به طوریکه یکی از مادران در این مورد اینطور می‌گوید: “وضعیت من طوری بود که حتی می‌توانستم یک کلوچه‌ی کامل را یک جا در دهان بگذارم و بخورم. همچنین من می‌توانستم که همزمان پیراشکی بخورم، با تلفن صحبت کنم و کودکم که بی‌قراری می‌کرد، را تکان بدهم.”
علت
آیا دلیل این همه گرسنگی خود را در دوران شیردهی می‌دانید؟ به نظر شما چرا میزان تغذیه‌ی شما در دوران شیردهی افزایش یافته است؟
در پاسخ به این سوالات باید بگوییم، که بدن یک مادر شیرده روزانه به 500 کالری اضافی نیاز دارد (یعنی علاوه بر کالری دریافتی در هر روز). این کالری به این دلیل است که مادر باید هر روز بین 652.03 گرم تا 765.43 گرم شیر را برای تغذیه‌ی نوزاد تولید کند.
اگرچه ممکن است بسیاری از مادران این نوع گرسنگی بیش از حد را تجربه نکنند، اما هنگام شیردهی نیاز به تغذیه‌ی بیشتر، برای مادر افزایش می‌یابد.
تاثیرات تغذیه
آیا تغذیه‌ی یک مادر شیرده، تاثیر بسیار زیادی بر کیفیت شیرش دارد؟
به غیر از چند مورد استثنای مهم، کیفیت رژیم غذایی مادر، تاثیر چشم‌گیری بر کیفیت شیرش برای تغذیه‌ی نوزاد نخواهد داشت.
اگر به اندازه‌ی کافی مواد مغذی دریافت نکنید، بدن شما کودک را در اولویت قرار می‌دهد و از ذخیره‌ی ویتامین‌ها و مواد معدنی شما برای تغذیه‌ی نوزاد کم می‌کند. این کار به این دلیل است که تا اطمینان حاصل کند کودک از این نظر توسط مادر تامین می‌شود.
همچنین یک رژیم غذایی سالم تضمین می‌کند، که مواد مغذی کودک مانند چربی‌های ضروری، فقط از بدن مادر تامین می‌شود. علاوه بر این خوردن فیبر کافی و نوشیدن مایعات فراوان برای مادر بسیار خوب است.
روزهای ابتدایی شیردهی
قبل از هر چیز باید گفت، زنانی که به تازگی مادر شده‌اند و تجربه‌ی اول آن‌ها است، در مورد نوزاد خود و وضعیت او بسیار حساس هستند. به طور مثال ممکن است یک مادر دچار وسواس در برنامه خواب نوزاد خود شود. همچنین ممکن است در مورد تغذیه، رشد، وزن و هر چیز دیگر مربوط نوزادش دچار وسواس شود.
به همین دلیل، در روزهای ابتدایی پس از تولد نوزاد، که زنان به تازگی مادر بودن را تجربه می‌کنند، احتمالا بیش از حد در مورد کاهش وزن کودک خود وسواس داشته باشند. این وسواس و نگرانی همانطور که گفته شد احتمالا به دلیل تجربه‌ی جدید مادران در این مورد است.
الگو گرفتن
اخبار و عکس‌هایی که از مادران مشهور در فضاهای مجازی تحت عنوان این که بدون زحمت به وضعیت قبل از تولد نوزاد خود برگشته‌اند، انتظارات غیرواقعی را برای مادران دیگر ایجاد می‌کند. اما واقعیت این طور که می‌بینید، نیست.
در واقع واقعیت این است، که بیش از 9 ماه طول کشیده است تا کودک رشد کند و بزرگ شود. طبیعتا این 9 ماه تغییرات بسیار زیادی را در مادران ایجاد کرده است. بنابراین، این که انتظار داشته باشید، خیلی سریع به وضعیت قبل از بارداری خود برگردید، دور از واقعیت است.
احتمالا حداقل به اندازه‌ی همین مدت بارداری طول خواهد کشید تا مادر به وضعیت عادی خود برگردد.
کاهش وزن
مادران عزیز توجه کنید، که شش هفته‌ی اول شیردهی قطعا زمان مناسبی برای کاهش وزن نیست. چرا که شیر شما همچنان در حال تثبیت است. بعد از آن اگر بیش از 453.59 گرم در هفته، کاهش وزن داشته باشید، ممکن است این کاهش وزن سریع شما منجر به آزاد شدن سموم از چربی بدن در شیرتان شود.
بنابراین، توجه کنید اگر بیش از 453.59 گرم در هفته کاهش وزن دارید، احتمالا به اندازه‌ی کافی غذا نمی‌خورید.
خوشبختانه، شیردهی هورمون‌هایی آزاد می‌کند که به رحم مادر کمک می‌کند تا به اندازه و شکل قبل از بارداری برگردد. همچنین مطالعات نشان داده است که مادرانی که شیر می‌دهند، بیشتر از مادرانی که شیر نمی‌دهند، وزن کم می‌کنند.
با این حال باید به این نکته که بدن هر مادری در این دوران ممکن است واکنش متفاوتی نشان بدهد، نیز توجه کنید.
به طور مثال، برخی از زنان به طور پیوسته کاهش وزن دارند و در حین شیردهی به وزن ثابت خود برمی‌گردند. برخی دیگر از مادران اضافه وزن خود را دارند، تا زمانی که کودکشان شروع به مصرف مواد جامد کند. در هر صورت بدن مادر هر نوع واکنشی که نشان بدهد، اگر شروع به شیردهی کند، در طی این دوران گرسنه خواهد شد.
تغذیه نامناسب
مادر در دوران شیردهی تقریبا هر چیزی را که دوست دارد، می‌تواند بخورد. اما برخی موارد وجود دارد که باید مادران از مصرف آن‌ها در این دوران صرف نظر کنند. در ادامه برخی از این موارد گفته شده است.
الکل
احتمالا در مورد تاثیرات الکل در دوران بارداری و اختلال آثار جنینی الکل که در نوزاد آشکار می‌شود، اطلاع دارید. همین امر باعث می‌شود که مادران از مصرف الکل در دوران بارداری خودداری کنند. اما عدم مصرف الکل فقط به دوران بارداری محدود نمی‌شود. چرا که این محدودیت در دوران شیردهی نیز وجود دارد. به این دلیل که مصرف الکل در دوران شیردهی نیز اثرات نامطلوبی را بر جای می‌گذارد.
تقریبا هر آنچه در بدن مادر وجود دارد، وارد شیری که به نوزاد می‌دهید، نیز می‌شود. الکل در شیر مادر با همان غلظت موجود در جریان خون مادر ظاهر می‌شود.
با این حال موارد گفته شده در مورد عدم مصرف الکل، بدان معنا نیست، که شما به هیچ وجه نمی‌توانید الکل بنوشید. به همین دلیل نوشیدن یک لیوان شراب یا آبجو آن هم گاهی اوقات و در موقعیت درست ناپسند نیست. همچنین می‌تواند باعث آرام شدن زنانی که به تازگی مادر شده‌اند نیز، شود.
برای جلوگیری از آسیب رسیدن به کودک خود می‌توانید از یک قاعده استفاده کنید. به عنوان یک قاعده، به تعویق انداختن شیردهی به مدت دو ساعت پس از نوشیدن یک نوشیدنی، میزان تماس کودک با الکل را به حداقل می‌رساند. چرا که دو ساعت، حداقل زمانی است، که برای از بین بردن الکل از بدن لازم است.
بنابراین، اگر یک نوشیدنی، یک آبجو، یک لیوان کوچک شراب یا 28.34 گرم الکل سنگین، درست بعد از پایان شیردهی می‌نوشید، باید در جلسه بعدی شیردهی الکل از سیستم بدن شما خارج شود، سپس شیردهی کنید. در چنین شرایطی اگر یک شیشه شیر داشته باشید، کار برای شما راحت‌تر خواهد بود.
کافئین
در دوران شیردهی ممکن است برای چندیدن ساعت متوالی به دلایل مختلف نخوابید. به همین دلیل شاید تمایل داشته باشید که مقداری کافئین مصرف کنید. اما به دلیل این که شیر می‌دهید و ترس از این که برای نوزادتان خوب نباشد، از مصرف آن خودداری کنید.
اما واقعیت این است که کافئین بیش از حد در شیر مادر ممکن است باعث تحریک‌پذیری و خواب ناکافی در کودک شما شود. بنابراین، مادران برای جلوگیری از عدم اختلال در خواب کودکشان از مصرف کافئین خودداری می‌کنند.
طبق دستورالعمل‌های فعلی بهداشت کانادا، پیشنهاد می‌شود که زنان شیرده بیش از 300 میلی‌گرم کافئین در روز را مصرف نکنند. خبر خوب این است، که این مقدار توصیه شده تقریبا دو تا سه فنجان قهوه است. البته بستگی به نحوه‌ی دم کردن آن نیز دارد. همچنین شما می‌توانید شش فنجان چای را در حدی که آسیبی وارد نکند، مصرف کنید.
علاوه بر این می‌توانید از مقادیر متوسط شکلات، بدون ترس از آسیب رساندن به کودک خود لذت ببرید.
آب بدن
خستگی یکی از اولین علائم کم آبی در بدن است. با این حال ممکن است علت خستگی خود را تشخیص ندهید. به طور مثال، شاید تشخیص ندهید که این خستگی شما ناشی از کم آبی بدنتان است یا به دلیل کم خوابی است که این مدت داشته‌اید. با این حال دلیلش هر چیزی که باشد، نوشیدن یک لیوان آب اضافی، آسیبی وارد نمی‌کند.
تاثیرات غذا بر شیر
احتمالا به شما گفته شده است، که اگر سیر یا غذاهای پر ادویه بخورید، اثر آن را در شیر خود خواهید دید. با این حال همه‌ی کارشناسان موافقند که هیچ غذایی نباید از رژیم مادر شیرده حذف شود، مگر این که مادر احساس کند مواد غذایی برای کودکش مشکل یا اختلالی ایجاد می‌کند.
اگرچه طبیعی است که کودک شما در طی سه ماه اول دوره‌ی تحریک‌پذیری و حساس بودن را تجربه کند. با این حال بعضی از نوزادان وقتی مادرانشان غذاهای خاصی می‌خورند دچار مشکل می‌شوند.
نکته‌ی دیگر این است، که مادران در چنین شرایطی که کودک آشفته است، هر کاری می‌کنند که کودکشان آرام شود.
تحقیقات فعلی نشان می‌دهد که غذاهای اصلی که می‌توانند روی کودک شما تأثیر بگذارند، لبنیات، تخم مرغ، گندم و آجیل هستند. همچنین در کنار این موارد، غذاهای رایجی که نوزادان به آن‌ها آلرژی دارند، را نیز باید اضافه کرد.
اگر متوجه شدید که کودک شما ظرف دو تا چهار ساعت از خوردن یک ماده غذایی خاص کلافه شده است، سعی کنید حداقل یک هفته آن را از رژیم غذایی خود خارج کنید. این کار باعث می‌شود تا سیستم شما و کودکتان از اثرات این مواد غذایی پاک شود. سپس دوباره غذا را مصرف کنید تا ببینید آیا همان تأثیر را دارد یا خیر.
آلرژی
اگر آلرژی غذایی در خانواده‌ی شما وجود دارد، بهترین راه برای جلوگیری از رشد آن در کودکتان این است که حداقل در شش ماه اول به او شیر بدهید. در شش ماهگی، سیستم ایمنی بدن کودک، اگر نابالغ باشد، وظیفه‌ای دارد و قادر به تولید آنتی‌بادی‌های لازم برای دفاع در برابر مواد حساسیت‌زا است.
اگر آلرژی غذایی شدید در خانواده شما ایجاد می‌شود، ممکن است بخواهید از خوردن غذاهایی که کودک معمولا به آن حساسیت دارد مانند آجیل، شیر و تخم مرغ در هنگام شیردهی خودداری کنید. مطالعات نشان داده است که این امر می‌تواند به جلوگیری یا به تعویق انداختن آلرژی در کودک شما کمک کند.
کمبود ویتامین
اگر در دوران شیردهی به اندازه‌ی کافی مواد مغذی دریافت نکنید، احتمالا کمبود ویتامین و مواد معدنی را تجربه کنید. بهتر است این کمبودها را در بدن خود جدی بگیرید، چرا که در آینده برای شما مشکل ایجاد می‌کند. به همین دلیل داشتن یک رژیم غذایی مناسب در روزها اولیه زندگی کودکتان، برای شما لازم است.
رژیم غذایی مناسب، انرژی لازم برای شما را در طی روز، که دائم در حال رسیدگی به کودک هستید و شیردهی می‌کنید، را تامین می‌کند.
مواد مغذی که در دوران بارداری از دست داده‌اید، را جایگزین کنید و توجه کنید که کودکتان در حال حاضر فقط از شما مواد مغذی خود را دریافت می‌کند.
غذای آماده
مادرانی که شیردهی می‌کنند، روزهایی خواهند داشت که وقت، انرژی و تمایل به پخت‌وپز ندارند. به همین دلیل ممکن است که هر چند وقت یک بار غذاهای مورد علاقه‌ی خود را از بیرون سفارش بدهند. برخی اوقات ممکن است که سفارش دادن غذا به یک عادت تبدیل شود. در چنین شرایطی بهتر است به نکاتی که در قسمت بعدی گفته می‌شود، توجه کنید.
پیتزا
پیتزای پوسته‌ای نازک و پر از سبزیجات و حاوی مواد کم چرب مانند ژامبون و مرغ، یک وعده غذایی کاملا سالم است.
سس گوجه فرنگی
روی غذاهای پخته شده در سس گوجه فرنگی تمرکز کنید، در حالی که غذاهای سرخ شده و غذاهای پخته شده با سس‌های خامه‌ای را محدود کنید.
سبزیجات
چینی‌ها غذاهایی را که سرخ می‌شوند و غذاهایی که سبزیجات زیادی دارند مانند کوفته‌های گیاهی بخارپز را درست می‌کنند.
پاستاها همراه با سس خامه‌ای کنار گذاشته شوند.
مکزیکی‌ها، بوته‌های گیاهی را انتخاب می‌کنند و در کنار آن لوبیا نیز آماده می‌کنند. همچنین غذا سرخ شده نیست.
در اینجا شما را با “تغذیه مادران در دوران شیردهی” آشنا کردیم. از اینکه تا اینجا همراه ما بودید، از شما متشکریم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد. اگر سوال یا نظری دارید، حتما در قسمت کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.
