مقدمه
این مطلب، به ارائه‌ی یک سری اقدامات احتیاطی مهم، برای راهنمایی شما، جهت شاد و سالم نگه داشتن جنین در رحم و داشتن یک بارداری سالم پرداخته است.
وقتی شما باردار هستید، همه زنان از مادرتان گرفته تا هم‌مسیرتان در مترو، آزادانه نظر خود را درباره چیزهایی که برای کودک شما ایمن است و چیزهایی که ایمن نیست، ارائه می‌دهند. متاسفانه احتمالا تفکیک کردن توصیه‌های آنان به دسته‌های درست و نادرست برای شما سخت است. بنابراین انجام چه اقداماتی در دوران بارداری محتاطانه است؟
ما در ادامه مطلب، آنچه شما باید بدانید را آورده‌ایم.
بارداری سالم
غذا
بارداری تا حدی سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف می‌کند. بنابراین شما را در برابر بیماری‌های ناشی از غذا مانند لیستریوز (لیستریوسیس) و سالمونلا آسیب‌پذیر می‌کند. معمولا عادی نیست که چنین بیماری‌هایی، منجر به عوارضی مانند سقط جنین و زایمان زودرس شود. اما استفراغ یا اسهال ناشی از آن می‌تواند تأمین مواد مغذی مورد نیاز برای کودک را دشوار کند.
بنابراین رعایت دقیق اقدامات معمول ایمنی غذایی، مانند استفاده از تخته جداگانه برای مرغ و گوشت خام و تخته برای شستن میوه‌ها و سبزیجات، در دوران بارداری از همیشه مهم‌تر است. علاوه بر این، متخصصان توصیه می‌کنند از مصرف غذاهایی که می‌توانند باکتری‌های ایجاد‌کننده‌ی چنین عفونت‌هایی را در خود داشته باشند، خودداری کنید. همچنین اگر می‌خواهید این نوع غذاها را مصرف کنید، حتما اقدامات احتیاطی ویژه‌ای را در هنگام تهیه انجام دهید.
در برخی موارد، نگرانی که داریم مربوط به احتمال عفونت نیست. بلکه نگرانی در رابطه با یک ماده تشکیل‌دهنده یا آلاینده‌ی احتمالی است که ممکن است احتمال عوارض خاص یا ناهنجاری جنینی را افزایش دهد.
پیشنهاد می‌کنیم مطلب آیا رژیم گیاه خواری در دوران بارداری خطرناک است؟ را مطالعه کنید.
تخم مرغ
تخم مرغ خام یا نیمه‌پخته‌شده، که ممکن است در اِگ‌ناگ‌های خانگی یا در سس سزار وجود داشته باشد، منبع بالقوه باکتری‌های سالمونلا است. اگر می‌خواهید هنگام بیرون غذا خوردن به مصرف سبزیجات مختلف و ترکیب شده بپردازید، با سرآشپز در مورد سس آن، مشورت کنید. بعضی از رستوران‌ها از یک جایگزین ایمن در بارداری، بعنوان سس استفاده می‌کنند.
ماهی و غذای دریایی
کارشناسان پیشنهاد می‌کنند که به دلیل احتمال برداشت انگل یا عفونت‌های ناشی از غذا، از مصرف ساشی‌می و سایر غذاهای دریایی خام و همچنین ماهی قزل آلای دودی منجمدشده صرف نظر کنید.
ماهی پخته‌شده چطور؟ ماهی پخته‌شده، نه تنها منبع خوبی از پروتئین بدون چربی است، بلکه مطالعات، حاکی از آن است که روغن‌های امگا 3 در انواع ماهی چرب، مانند ماهی قزل آلا، می‌توانند ضریب هوشی کودک را به میزان متوسط افزایش دهند.
هشدار: بهداشت کانادا توصیه می‌کند، در طول بارداری، از مصرف گونه‌های بزرگ ماهی شکارچی، که از ماهی‌های کوچک‌تر پذیرایی می‌کنند، خودداری کنید. این ماهی‌ها، حاوی مقادیر بالایی از جیوه هستند،. اگر میزان جیوه تا یک حد زیادی باشد، ممکن است تأثیرات ظریفی بر رشد مغز کودک داشته باشد.
مصرف ماهی‌های با جیوه بالا (که شامل شمشیر ماهی، رافی نارنجی و ماهی تن تازه یا ماهی منجمد است) را به دو وعده 75 گرمی در ماه محدود کنید. در مورد بی خطر بودن تن باله‌دراز کنسرو شده اختلاف نظرهایی وجود دارد. طبق گزارش بهداشت کانادا، مصرف 4 وعده از آن در هفته هم مشکلی ندارد، اما در حالی که گروه کاری محیط زیست ایالات متحده توصیه می‌کند، بصورت کامل از مصرف آن خودداری کنید.
ماهی‌های کم جیوه و سرشار از امگا 3، گزینه‌های عالی در دوران بارداری هستند: ماهی آزاد، قزل آلای رنگین کمان، شاه ماهی و ساردین. برای آشنایی با اینکه مصرف کدام نوع ماهی در دوران بارداری، بی‌خطر است؟ مطلب خطرات مصرف ماهی در بارداری را مطالعه کنید.
گوشت
همبرگرهای نیمه‌پخته و غذاهای نیمه‌آماده‌ی شامل گوشت فریزشده را از منوی غذایی خود حذف کنید. تمام گوشت‌ها، از جمله کالباس، تا زمانی که دمای داخلی آن‌ها به 71 درجه سانتیگراد برسد، باید گرم شوند. بنابراین قبل از درست کردن ساندویچ، گوشت بوقلمون دودی یا خلال ژامبونی را که قرار است در آن قرار دهید، در ماکروویو داغ کنید.
اگر فست فود یک ماده اصلی در رژیم غذایی شماست، دلایلی وجود دارد که باید مصرف آن‌ها را کاهش دهید. در یک مطالعه اخیر انجام شده، به نظر می‌رسد یک وعده غذاهای سرخ شده در روز، احتمال افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری را چهار برابر می‌کند. این امر با افزایش ریسک مشکلاتی مانند عوارض هنگام تولد و پره‌اکلامپسی همراه است.
پنیرها
در حالی که مصرف بیشتر پنیرهای نرم و نیمه نرم (که شامل پنیر ریکوتا، پنیر بری و پنیرهای داری رگه آبی مانند استیلتون هستند) نگران‌کننده نیستند، برندهای خاصی، شیر غیرپاستوریزه تولید می‌کنند. غیرپاستوریزه بودن باعث می‌شود، محیط برای شکوفایی باکتری‌ها، مناسب‌تر باشند. با دقت به برچسب روی لبنیات دقت کنید. اگر صریحاً ننوشته‌اند، “پاستوریزه”، از مصرف آن خودداری کنید. پنیرهای سفت مانند چدار و پارمزان مشکلی برای مصرف ندارند.
نوشیدنی‌ها
آب و نوشابه
بسیاری از مراقبان بهداشتی توصیه می‌کنند، مصرف نوشیدنی‌های شیرین، از جمله نوشابه‌های طبیعی و آب میوه 100 درصد طبیعی را محدود کنید. آب میوه حاوی قند است، که می‌تواند زمینه‌ساز افزایش وزن شود و می‌تواند باعث تغییر قند خون شود. این موضوع می‌تواند باعث شود جنین خیلی زود بزرگ شود و احتمال زایمان دشوار، را افزایش دهد. زیرا کودک بزرگ هنگام تولد، زایمان را برای مادر سخت‌تر می‌کند.
نوشیدنی‌های کافئین‌دار
گرچه شواهد موجود در رابطه با مصرف کافئین متناقض است، اما برخی تحقیقات نشان می‌دهد که نوشیدن 300 میلی‌گرم کافئین در روز، و شاید حتی به اندازه 100 میلی‌گرم کافئین (تقریباً در یک فنجان قهوه 250 میلی لیتر) در روز، ممکن است احتمال اینکه مادر باردار صاحب فرزندی کوچک‌تر از حد متوسط شود، را افزایش دهد. البته مصرف یک فنجان قهوه یا چای در طول روز مطمئناً منطقی است و مشکلی ندارد.
الکل
نوشیدن الکل در دوران بارداری می‌تواند باعث ایجاد طیف وسیعی از مشکلات یادگیری و رفتاری (معروف به اختلال طیف الکل جنین) در نوزادان شود. اگرچه اگر قبل از اینکه بدانید باردار هستید، یک یا دو نوشیدنی نوشیده‌اید، لازم نیست نگران باشید. اما در حالت کلی بهتر است برای داشتن یک بارداری سالم بصورت کامل از مصرف الکل خودداری کنید. حتی یک یا دو لیوان هم مصرف نکنید؛ زیرا ثابت نشده است که هیچ مقدار الکلی ایمن باشد.
ما در مطلب هفته ششم بارداری، در رابطه با مصرف الکل و کافئین در دوران بارداری، صحبت کرده‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید مطلب هفته 6 بارداری را مطالعه کنید.
داروها
گیدئون كورن (Gideon Koren)، مدیر برنامه‌ی یک برنامه بالینی و تحقیقاتی به نام Motherisk، برای کودکان بیمار، در یک بیمارستان در کشور کانادا، است. طبق گفته‌ی او، تعداد زیادی از مادران باردار، هنوز این افسانه را كه مصرف هر نوع دارویی در دوران بارداری خطرناک است، را قبول دارند. وی بیان می‌کند: “ما بسیاری از خانم‌های باردار را می‌بینیم كه حتی برای شرایط تهدیدكننده‌ی زندگی، دارو مصرف نمی‌كنند.”
او ادامه می‌دهد: “به طور کلی، خطرات ناشی از عدم درمان بیماری‌هایی مانند آسم، افسردگی و بیماری شدید صبحگاهی (حالت تهوع بارداری)، بیش از هرگونه آسیب احتمالی ناشی از مصرف داروهای مناسب برای این بیماری‌ها است. بنابراین، اگر از قبل از بارداری برای یک بیماری جدی از داروهای تجویز شده استفاده می‌کنید، قرص و کپسول‌ها خود را دور نریزید. با پزشک خود مشورت کنید یا با خانه بهداشت نزدیک محل زندگی خود تماس بگیرید.”
داروهای مضر
وی در ادامه اظهارات خود بیان می‌کند: “گاهی اوقات لازم است، برای داشتن بارداری سالم داروی مصرفی خود را، از یک دارو به داروی دیگر تغییر دهید. به عنوان مثال، از آنجا که داروهای فشار خون که با نام مهار‌کننده‌های ACE (مانند آنالاپریل)، خطر آسیب کلیه و سایر مشکلات را در نوزاد افزایش می‌دهند، در دوران بارداری، معمولاً با دارویی به نام متیل دوپا جایگزین می‌شوند.”
برخی داروهای دیگر نیز هستند که مصرف آن‌ها در بارداری ممنوع است. یکی از این داروها، درمان‌های قوی آکنه مانند ایزوترتینوین، یا همان راکوتان، است که با نقایص مادرزادی در ارتباط است. یکی دیگر از این نوع داروها نیز، آنتی‌بیوتیک تتراسایکلین، است که می‌تواند به دندان‌های کودک آسیب برساند.
ما در وبسایت بهترین مادر، همیشه تلاش کرده‌ایم تا بتوانیم مصرف انواع داروها در دوران بارداری را مورد بررسی قرار دهیم. از این رو در چند مطلب مختلف، در رابطه با این موارد، مطالبی را طبق گفته‌های بهترین پزشکان در جهان گردآوری کرده‌ایم. پیشنهاد می‌کنیم مطالبی که در ادامه پیشنهاد می‌شود را برای کمک به تکمیل بحث مصرف داروها در بارداری، مطالعه کنید. البته همچنان پیشنهاد ما به شما، مراجعه به پزشک و مشورت با او برای مصرف هر نوع دارویی است.
مطالب پیشنهادی:
- مضرات مصرف بیش از حد آنتی اسید
- مصرف داروهای بدون نسخه در بارداری
- مصرف استامینوفن در بارداری
- استفاده از کدام محصولات زیبایی در دوران بارداری بی‌خطر است؟
- بررسی 6 درمان طبیعی سوزش معده دوران بارداری
- نحوه کنترل سوزش معده در بارداری
گیاهان
کورن در کتاب “راهنمای کامل خطرات روزمره در دوران بارداری و شیردهی” نوشته است: “در رابطه با ایمنی مصرف اکثر محصولات گیاهی در دوران بارداری، اطلاعات کمی وجود دارد، یا اینکه هیچ اطلاعاتی وجود ندارد.”
کورن موارد زیر را به عنوان نبایدهای قطعی در بارداری، مشخص کرده است:
- کوهوش سیاه
- بیدمشک
- گل همیشه‌بهار (به صورت خوراکی)
- بابونه
- بابونه گاوی
- خوک طلایی (ختم ذهبی)
- ارس (سرده)
- اِفِدرا
- گل ساعتی (سرده)
- نعنا فلفلی (سوسنبر)
- نارون قرمز
تصور می‌شود، بیشتر این موارد (گیاهان ذکرشده در بالا) باعث تحریک انقباضات رحمی می‌شود. بنابرایت قبل از مصرف هر داروی گیاهی با پزشک خود مشورت کنید.
داروهای بدون نسخه
آیا می‌خواهید از شر مشکلات روزمره مانند یبوست در بارداری، سردرد در بارداری، دل درد و سرماخوردگی در بارداری و علائم آلرژی رهایی یابید؟
درمان‌های مهم یبوست مکمل‌های فیبر مانند متاموسیل (Metamucil)، هستند. برای درد و تب، استامینوفن بهترین گزینه است. آسپرین و ایبوپروفن، که جزء بسیاری از داروهای درمانی سرماخوردگی است، در صورت استفاده در سه ماهه سوم بارداری، می‌تواند باعث نقص قلب جنین شود.
ایمن ترین داروها برای سوزش سر دل در باداری: محصولات حاوی کربنات کلسیم (مانند تامز (Tums))، هیدروکسید آلومینیوم یا هیدروکسید منیزیم (به عنوان مثال داروی آلومینیوم ام جی (مالوکس)) یا ترکیبات آلژینیک (مانند گاویسون (Gaviscon)).
کورن می‌گوید، اگر دچار گرفتگی بینی شده‌اید، ضد احتقان‌های حاوی افدرین و نورآدرنالین در مقادیر کم “احتمالاً ایمن” هستند. همچنین داروهایی مانند مانند دکسترومتورفان، بعنوان سرکوب‌کننده‌های سرفه و دارویی مانند گایافنزین بعنوان داروی خلط‌آور داروهای احتمالاً ایمن در نظر گرفته می‌شوند.
از طرف دیگر، گزینه‌های غیر دارویی نیز، برای درمان چنین مشکلاتی خوب هستند. برای مثال مصرف ترکیب آب گرم و عسل برای سرفه موثر است. همچنین آبکشی بینی با ترکیب آب و نمک، برای گرفتگی بینی، احتمالاً تاثیر خوبی داشته باشد.
همچنین کورن می‌گوید: “برای کاهش عطسه و خارش آلرژی، آنتی هیستامین‌های “خواب‌آور” قدیمی مانند بنادریل (دیفن‌هیدرامین)، برای مصرف در دوران حاملگی، کاملا ایمن هستند. در حالی که همتایان جدیدتر و غیرخواب‌آور آن‌ها “احتمالاً ایمن” هستند.
نیکوتین
سیگار کشیدن خطر وزن کم نوزاد هنگام تولد و سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش می‌دهد. اگر تلاش شما برای ترک سیگار، هنوز موفقیت‌آمیز نبوده، در مورد درمان جایگزینی نیکوتین با پزشک یا ماما صحبت کنید.
کورن می‌گوید: “استفاده‌ی نیکوتین، به مراتب ایمن‌تر از استعمال دخانیات در دوران بارداری است، زیرا باعث وارد نشدن حدود 1400 سم دیگر موجود در دود سیگار، به بدن مادر می‌شود.”
فعالیت‌ها
ورزش
اگر بارداری سالم و طبیعی و بدون عارضه‌ای دارید، ورزش، نه تنها بی‌خطر است، بلکه توصیه هم می‌شود. فقط کافی است ابتدا با مراقب بهداشتی (پزشک یا ماما) مشورت کنید تا هیچگونه نگرانی پزشکی نداشته باشید.
اگر قبل از بارداری بی‌تحرک بوده‌اید، توصیه می‌شود، تا سه ماهه دوم بارداری خود صبر کنید. سپس با یک پیاده‌روی 15 دقیقه‌ای، سه تا چهار بار در هفته، شروه کنید. سپس پیاده‌روی خود را به تدریج به 30 دقیقه افزایش دهید. با این حال، اگر تایید پزشکتان برای شروع ورزش از اوایل بارداری را دارید، می‌توانید زودتر و آهسته‌تر شروع کنید. زمانی که به هفته 28 بارداری رسیدید، با توجه به احساسی که دارید و توصیه پزشکتان، یا با همان سرعت به پیاده‌روی ادامه دهید یا کمی‌عقب‌نشینی کنید.
باغبانی یا تغییر خاک زیر گربه
لمس شن و ماسه یا خاکی که برای بستر بچه گربه، استفاده شده است، احتمال ابتلا به توکسوپلاسموز را بالا می‌برد. توکسوپلاسموز، یک عفونت انگلی است که می‌تواند باعث مشکلات جدی سلامتی در نوزادان شود. از جمله اقدامات احتیاطی معقول می‌توان به پوشیدن دستکش باغبانی، شستن دست‌ها هم برای مادر و هم برای پدر اشاره کرد.
سونا و وان آبگرم
افزایش دمای پایه بدن، بیش از 1 درجه سانتیگراد در سه ماهه اول بارداری، ممکن است احتمال رشد اندام بصورت غیرطبیعی، را افزایش دهد. بنابراین بهتر است برای کمک به داشتن یک بارداری سالم، حداقل تا ماه چهارم بارداری، از سونا بخار یا وان آبگرم خودداری کنید.
توصیه مهم
مصرف اسید فولیک
مصرف روزانه 0.4 تا 1.0 میلی‌گرم از اسید فولیک در دوران بارداری، به طور قابل توجهی خطر نقص مادرزادی در نخاع، مغز و جمجمه را کاهش می‌دهد. همچنین ممکن است، مصرف این ماده مغذی، خطر ناهنجاری‌های قلب و مجاری ادراری و به احتمال زیاد زایمان زودرس و پره‌اکلامپسی را کاهش می‌دهد. در صورت اضافه وزن، با پزشک خود مشورت کنید، زیرا ممکن است به مقدار بیشتری، اسید فولیک نیاز داشته باشید.
اما توجه داشته باشید که نباید، مصرف اسید فولیک از حد مشخص شده، خیلی بالاتر برود. زیرا برخی تحقیقات به تعدادی از اثرات منفی مصرف زیاد اسید فولیک در بارداری اشاره می‌کند. اثرات منفی مانند اختلال در رشد جنین، افزایش خطرات بیماری‌های دوران کودکی مانند آسم و اوتیسم و رشد برخی سلول‌های سرطانی.
مولتی ویتامین‌های دوران بارداری حاوی اسید فولیک، ممکن است نسبت به یک مکمل اسید فولیک ساده مزیت بیشتری داشته باشند. همچنین یک مطالعه که اخیراً انجام شده است، نشان می‌دهد که این مولتی‌ویتامین‌ها، همچنین احتمال وزن کم هنگام تولد نوزاد را کاهش می‌دهند.
ورزش منظم
فعالیت بدنی منظم به شما کمک می‌کند از افزایش وزن بیش از حد جلوگیری کنید و یک بارداری سالم داشته باشید. افزایش وزن بیش از حد در بارداری، احتمال بروز مشکلاتی مانند پره اکلامپسی را افزایش می‌دهد و باعث می‌شود که سطح قند خون مادر باردار سر به فلک بکشد.
افزایش سطح قند خون مادر، باعث بزرگ شدن بیش از حد برخی از نوزادان می‌شود و احتمال زایمان سخت را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، نیم ساعت پیاده‌روی، سه یا چهار بار در هفته، احتمال ابتلا به دیابت بارداری را کاهش می‌دهد.
رژیم غذایی سالم
یک رژیم غذایی سالم همراه با ورزش برای جلوگیری از اضافه وزن و جلوگیری از دیابت بارداری و داشتن یک بارداری سالم بسیار مفید است.
واکسن آنفولانزا
بارداری به طور قابل توجهی احتمال بروز علائم آنفولانزا را در زنان باردار افزایش می‌دهد. بطوری که ممکن است، مادران باردار نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند. بنابراین توصیه می‌شود که زنان باردار، واکسن آنفولانزا بزنند.
سبک کردن کارها
سبک کردن میزان کار، به طور موقت شاید ارزش زیادی برای بارداری شما داشته باشد. یک مطالعه که اخیراً انجام شده، نشان می‌دهد که استرس شغلی زیاد و بیش از 32 ساعت کار در هفته، ممکن است خطر ابتلا به وزن کم نوزاد هنگام تولد را افزایش دهد.
سخن آخر
در این مطلب بصورت کامل در رابطه با بارداری سالم صحبت کردیم. از شما متشکریم که تا پایان مطلب همراه ما بودید. امیدواریم این مطلب برای شما مفید بوده باشد. اگر سوال یا نظری دارید، در قسمت کامنت‌ها با مادر میان بگذارید.
