مقدمه
آیا در چنین شرایطی که کرونا بر جهان چیره شده است، ملاقات کودکان توسط پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایشان درست است؟ آیا این کار در چنین شرایط خطرناکی از ایمنی لازم برخوردار است؟ اگر در آینده‌ای نزدیک قرار دیدار با مادربزرگ و پدربزرگ فرزندتان دارید، احتمالا سوالات زیادی در ذهن‌تان شکل گرفته باشد. شاید هم قصد دارد پدر و مادرتان را با فرزندتان باهم قرنطینه کنید، و می‌خواهید بدانید چنین کاری درست است یا نه؟ و حال می‌خواهید به یک دید درست از امنیت دیدار کودکان در دوران کرونا توسط پدربزرگ و مادربزرگ برسید. ادامه مطلب را همراه ما باشید تا به سوالات شما در این رابطه پاسخ دهیم.
همه ما احتمالا در طول دوران همه‌گیری شاهد عکس‌های شایان ستایش و در عین حال دلخراش پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها بوده‌ایم که چطور از طریق یک پنجره کودکان تازه متولد شده را ملاقات می‌کنند. یا اینکه چطور در ایوان و دور از کودک ایستاده‌اند و از دور او را در آغوش می‌گیرند.
در بسیاری از کشورها محدودیت‌های مربوط به فاصله گذاری اجتماعی کاهش یافته است. از طرفی در کشور کانادا طرحی برای فاصله گذاری شکل گرفته است، که افراد در دو خانواده مختلف می‌توانند با هم ترکیب شوند و یک حباب مشترک (bubble) را تشکیل دهند. برای مثال فردی که تاکنون تنها زندگی می‌کرده، از این پس با خانواده‌اش یک حباب تشکیل دهد. یا پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها می‌توانند با خانواده فرزندهای‌شان ترکیب شوند و یک حباب تشکیل دهند. احتمال اینکه این طرح در کشورهای دیگر همچون ایران هم معرفی شود، زیاد است. پس بهتر است از حالا در رابطه با موضوع امنیت دیدار کودکان در دوران کرونا توسط پدربزرگ و مادربزرگ صحبت کنیم.
امنیت دیدار کودکان در دوران کرونا
آیا خانواده‌هایی که دارای فرزند جدید هستند، با پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها ملاقات می‌کنند؟ یعنی آیا پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها به دیدنی نوزاد می‌روند؟ شما چه فکری می‌کنید؟ در ادامه صحبت‌های دکتر Tali Bogler، دکتر زنان و زایمان در تورنتو را در این رابطه بررسی می‌کنیم. این صحبت‌ها به ما کمک می‌کند، خطرات دیدار کودکان توسط مادربزرگ و پدربزرگ ها و بهترین روش‌ها برای ایجاد امنیت این چنین ملاقات‌هایی را بشناسیم.
سلب مسئولیت
خب اول از همه به عنوان یک پزشک یادآوری می‌کنم که هر کدام از خوانندگان این صحبت‌ها در نهایت باید تصمیمی را اتخاذ کنند که خودشان با آن راحت هستند. و صحبت‌های من در این مصاحبه به هیچ وجه جایگزین توصیه‌های بهداشتی ارائه دهنده خدمات بهداشتی شما نمی‌شوند. همچنین درک ما از کرونا ویروُس، ویژگی‌ها و راه‌های انتشار آن روز به روز در حال پیشرفت است. بنابراین مطالبی که در اینجا آورده شده است، بر اساس اطلاعات موجود در زمان نوشتن این مقاله است.
ناراحتی خانواده‌ها
مدتی است که در برخی کشورها، برای ایجاد محافل اجتماعی تا حداکثر 10 نفر شرکت کننده، تاییدیه صادر شده است. امکان اینکه این تاییدیه به زودی در ایران هم اعلام شود، کم نیست. پس احتمالا خانواده‌هایی که به تازگی صاحب فرزند شده‌اند، به موضوع دیدار کودکان توسط مادربزرگ و پدربزرگ ها فکر کرده‌اند. تا پیش از این مادران و پدران با این فکر که نمی‌توانند کودک تازه متولد شده‌شان را به پدرها و مادرهای‌شان معرفی کنند، دست و پنجه نرم می‌کردند. و از این موضوع که نمی‌توانند روی کمک آن‌ها همچون نگهداری از کودک حساب کنند، ناراحت بودند. در این مدت از بیماران زیادی می‌شنوم که می‌پرسند: “چگونه باید کودک‌مان را مدیریت کنیم؟ ما هیچ تجربه‌ای نداریم.” یا “من تصور نمی‌کردم در زمان حاملگی حمایت مادرم را نداشته باشم.”
بسیاری از این افراد از اینکه طبق انتظاری که داشتند، دوران بارداری خود را سپری نکرده‌اند، شاکی هستند. علی‌الخصوص اینکه دوست داشتند نوزادشان را به عزیزان‌شان معرفی کنند و حال به دلیل شرایط کرونایی، نمی‌توانند. در نظر بسیاری از والدین، معرفی نوزاد تازه متولد شده به بزرگ‌ترهای خانواده، یکی از شادترین لحظات فرزندداری را ایجاد می‌کند. بسیاری از مادربزرگ‌ها و پدربزرگ‌ها می‌گویند که هیچ موقع فکر نمی‌کردند گرفتن دست نوه‌‌شان را از دست بدهند. و از این اتفاق بعنوان یک اتفاق دردناک یاد می‌کنند. حال با اعلام تایید ایجاد محافل اجتماعی تا حداکثر 10 نفر شرکت کننده سوالی که از سمت این خانواده‌ها بیان می‌شود این است که: “آیا ما هم محافل خود را گسترش دهیم؟ یا مجاز بودن آن به معنی درست بودن آن نیست؟” یا “چگونه میتوانیم به محض تولد کودک، این کار را با خیال راحت انجام دهیم؟”
قرنطینه شدن پدربزرگ و مادربزرگ
یک ایده که به نظر خوب می‌رسد این است که آیا بهتر نیست برای داشتن خیال راحت، پدربزرگ و مادربزرگ پیش از ملاقات نوزاد، به مدت دو هفته قرنطینه شوند؟
خب قطعا این یک ایده بد نیست. زیرا یکی از روش‌های به حداقل رساندن امکان و خطر انتقال ویروس کرونا بین افراد است. اما من به عنوان یک پزشک می‌گویم بجای اعتماد به چنین روشی که همیشه عملی نیست، کاری که در ادامه می‌گویم را انجام دهید. من خانواده‌ها را تشویق می‌کنم که اطمینان حاصل کنند که پدربزرگ و مادربزرگ در هفته‌ها و روزهای منتهی به زایمان مادر فرزند، همه کارهایی را که از ابتلای آن‌ها به کوید-19 جلوگیری می‌کند را انجام می‌دهند. کارهایی همچون: رعایت بهداشت دست و شستن دست‌ها با مایع دستشویی یا صابون بصورت منظم، استفاده از ماسک در محیط‌های سربسته.
اگر این نکات از طرف افراد رعایت شود می‌توانند در مواقع ضروری به راحتی به دیدار کودک یا مادر بروند. برای مثال اگر کودک زودتر از موعد هم به دنیا بیاید هم آن‌ها می‌توانند به راحتی به دیدار او بروند. یا اگر برای مادر مشکلی همچون درد زایمان پیش بیاد همه می‌توانند بدون نگرانی راحت در کنار هم باشند.
همچنین این نکته را هم اضافه می‌کنم که اگر اعضای یک خانواده از حباب‌های مختلف آمده باشند، یا اصلا نتوانند که در هفته‌های پیش از زایمان کمترین میزان مواجهه با ویروس کرونا را داشته باشند، و حال بخواهند با نوزاد و والدین نوزاد، یک حباب تشکیل دهند، بهترین راه این است که دو هفته قبل از دیدار کودک، خود را قرنطینه کنند.
تست ویروس کرونا
برخی می‌پرسند آیا خوب نیست که قبل از رفتن به دیدنی نوزاد، تست کرونا دهیم؟ در پاسخ این سوال بهتر است بدانید که نتیجه آزمایش کوید-19 یک نتیجه لحظه‌ای است. اگر در مراحل خیلی ابتدایی ابتلا به کرونا، تست دهیم ممکن است نتیجه منفی که بدست می‌آید فقط یک اطمینان کاذب به ما بدهد. نتیجه منفی تست کرونا، نمی‌تواند این اطمینان را به شما بدهد که شما می‌توانید در روزهای منتهی به دیدار کودک، فاصله گذاری اجتماعی یا استفاده از ماسک را متوقف کنید. اگر کسی بابت داشتن علائم ویروس کرونا نگران است، خوب است که تست بدهد. اما یادآوری می‌کنم جواب منفی تست جایگزینی برای قرنطینه 14 روزه یا تشکیل یک حباب مشترک (bubble) نیست.
پدربزرگ و مادربزرگ شاغل
یک سوال دیگر هم در رابطه باامنیت دیدار کودکان در دوران کرونا توسط پدربزرگ و مادربزرگ برای بسیاری از افراد پیش می‌آید. این سوال این است که، اگر یکی از اقوام یا پدربزرگ یا مادربزرگ یک نوزاد بصورت مرتب هر روز به یک دفتر مراجعه کنند یا در یک شغلی مشغول کار باشند که هر روز با افراد زیادی در ارتباط هستند، تکلیف چیست؟ آیا ملاقات کودک به کل برای آن‌ها ممنوع است؟
در پاسخ به چنین سوالاتی می‌گویم، ممنوع بودن یا نبودن بستگی به میزانِ در معرض خطر قرار گرفتن آن‌ها دارد. اگر آن آشنا یا پدربزرگ یا مادربزرگ در محیط کار می‌توانند شرایط محافظتی از جمله: رعایت فاصله فیزیکی مناسب، استفاده از ماسک و وسایل محافظتی دیگر همچون شیلد، شستن دست‌ها و محافظت در برابر لمس شدن توسط دیگران رعایت می‌کنند، امکان ابتلای آن‌ها به کرونا بسیار کم است.
خطر ابتلا
این سوال یکی دیگر از سوالات کاربران و مراجعان محترم است. اینکه اگر پدربزرگ و مادربزرگ به دیدنی نوزاد بیایند، باید بیشتر نگران کودک باشیم که ممکن است از پدربزرگ و مادربزرگش کرونا بگیرد یا نگران پدربزرگ و مادربزرگ باشیم که نکند ویروس‌های کرونا حمل شده از بیمارستان را از کودک بگیرند؟
شرایط
در پاسخ این سوال باید بگویم، بطور کلی من نگران این که کودک تازه متولد شده، ویروس کوید-19 را به پدربزرگ و مادربزرگش انتقال بدهد، نیستم. به خصوص که کودک تازه متولد شده قادر به معاشرت با دیگران نیست. من بیشتر نگران انتقال ویروس کوید-19 از پدر و مادر نوزاد، به پدربزرگ و مادربزرگ هستم. علی‌الخصوص اگر آن‌ها نتوانند در هفته‌ها و روزهای منتهی به دورهمی، ارتباط خود را به حداقل برسانند.
وضعیت هر خانواده‌ای منحصر به فرد است. بنابراین هنگامی که من در مورد خطر COVID-19 صحبت می‌کنم، پیشنهاد می‌کنم در رابطه با خطر ابتلا به ویروس کرونا و همچنین خطر ایجاد نتایج جدی برای هر یک از اعضای خانواده بصورت جداگانه فکر کنید. شواهد نشان می‌دهد که خطر کرونا در بین تمام گروه‌های سنی برای مسن‌ترها خطرناک‌تر است. به ویژه اگر آن‌ها دارای شرایطی همچون، اضافه وزن، بیماری قلبی یا دیابت هم باشند. متاسفانه مسن‌ترها در برابر کرونا مقاومت زیادی ندارند. تا آنجایی که حدود 97 درصد از کل مرگ و میر ناشی از کرونا در کانادا در بزرگسالان 60 سال به بالا رخ داده است.
شرایط کودک
اطلاعات فعلی در رابطه با ویروس کرونا نشان می‌دهد که خطر کرونا برای کودک تازه متولد شده، بسیار ناچیز است. خوشبخانه نوزادان از اثرات شدید کوید 19 در امان هستند. تعداد گزارشات از بیماری شدید کرونا در نوزادان بیسار کم است. این موارد نادر نیز بیشتر در کودکان با بیماری‌های زمینه‌ای بیشتر شایع است. من مرتبا به مادران نگران یادآوری می‌کنم که تاکنون در کانادا هیچ گزارشی از مرگ بر اثر ویروس کرونا گزارش نشده است.
در چنین زمانی ما باید در رابطه با گذشتن از چیزهایی که برای ما مهم یا ضروی هستند فکر کنیم. چیزهایی همچون نگهداری نوزاد تازه متولد شده توسط مادربزرگ و پدربزرگش، یا عدم دریافت حمایت خانواده در دوره پس از زایمان، با اینکه ممکن است به آن‌ها نیاز زیادی داشته باشیم. وقتی خودم به این فکر می‌کنم که اگر در زمان بدنیا آمدن دخترهای دوقلویم، حمایت والدینم را نداشتم، بزرگ کردن بچه‌ها اگر غیرممکن نبود، تا چه حد دشوار بود.
به حداقل رساندن خطر
برخی افراد در رابطه با امنیت دیدار کودکان در دوران کرونا توسط پدربزرگ و مادربزرگ می‌پرسند برای به حداقل رساندن خطر چه کاری می‌توان انجام داد؟ برای مثال در هنگام بازدید از ماسک استفاده کنیم کافی است؟ یا نه؟
تعداد زیادی از افرادی که به مراجعه می‌کنند، می‌گویند ما به خانواده‌های‌مان اجازه می‌دهیم که کودک تازه متولد شده ما را در محیط بیرون و همراه با ماسک ببینند. حتما هم باید قبل و بعد از دیدن کودک دستان خود را ضدعفونی کنند. هر کاری که بکنید باز هم تا حدی ریسک ابتلا وجود دارد. و به هیچ عنوان بصورت کامل خطر ابتلا از بین نمی‌رود. اما اگر می‌خواهید میزان ریسک را کاهش دهید، در ادامه با ما باشید. من اغلب در چنین مواقعی به مراجعانم می‌گویم پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها در چنین مواقعی از استقلال فکری برخورد هستند. خودشان تصمیم بگیرند و در هر صورت نکات بهداشتی را به خوبی رعایت کنند. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با این موضوع پیشنهاد می‌کنیم مصاحبه @PandemicPregnancyGuide با دکتر Eyal Cohen، متخصص اطفال را در اینستاگرام @PandemicPregnancyGuide مشاهده کنید.
بیمارستان و خانه
برخی از کاربران از من سوال کرده‌اند که آیا توصیه‌های شما در ملاقات کودک در خانه با ملاقات کودک در بیمارستان متفاوت است؟ این سوال قابل درک است اما بی اساس است. این موضوع که در دوران همه گیری کرونا ویروس مراجعه کردن به بیمارستان اصلا ایمن نیست، کاملا استباه است. ما باید چنین توهمی را کاملا از ذهن خود پاک کنیم. چنین تفکری حتی در برخی مواقع خطرناک است. زیرا باعث می‌شود برخی بیماران در صورتی که واقعا باید به پزشک مراجعه کنند، بدلیل ترس از کرونا از مراجعه به کلینیک‌های درمانی و بیمارستان خودداری می‌کنند.
بیمارستان
من همیشه می‌گویم که در داخل بیمارستان نسبت به زمانی که در حال خرید مواد غذایی هستم، احساس امنیت بیشتری می‌کنم. بیمارستان‌ها به خوبی پروتکل‌های بهداشتی و کارهای امنیتی را رعایت می‌کنند. بیمارستان‌ها در ورودی خود دارای اسکرین هستند. بیماران و ارائه‌دهندگان، از تجهیزات محافظ شخصی (PPE) استفاده می‌کنند. همچنین در بیمارستان‌ها تمام اقدامات احتیاطی و پروتکل‌های لازم برای کنترل و کاهش عفونت و در معرض کرونا قرار گرفتن انجام می‌شود. پس اگر فکر می‌کنید که والدینی که در بیمارستان بوده‌اند، بعد از ترک بیمارستان باید حدود دو هفته قرنطینه باشند، بدانید که اشتباه می‌کنید.
خانه
همان صحبتی که در مورد بیمارستان شد، باید در مورد خانه هم بگویم. اگر ماما به خانه برود همان اقدامات احتیاطی برای کنترل عفونت در خانه اعمال خواهد شد. از نظر قرار گرفتن در معرض ویروس کوید-19 زایمان در خانه کم و بیش ایمن نیست. اگر عوامل پزشکی و اعضای خانواده حاضر در هنگام تولد از اقدامات کنترل کننده عفونت و دستورالعمل های توصیه شده توسط انجمن های مامایی کشور خود استفاده نکنند، از نظر ابتلا به COVID-19 تولد در خانه نسبت به بیمارستان”ایمن تر” نیست. تعدادی از کاربران می‌گویند که قصد داریم برای دیدن یک کودک تازه متولد شده به مسافرت برویم. نظرتان برای مسافرت چیست؟ با هواپیما برویم یا ماشین؟
مسافرت
اکثر مردم فکر می‌کنند رانندگی نسبت به پرواز برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا، ایمن‌تر است. اما جواب به این سادگی‌ها هم نیست. شواهد در این مورد همچنان در حال تکمیل شدن است. اما انتقال ویروس کرونا در هواپیما کمتر از آن چیزی که مردم فکر می‌کنند، خطرناک است. یک نمونه عالی برای این موضوع، مورد پرواز مربوط به اولین مبتلا به کرونا در کانادا باشد. زمانی که فرد علامت‌دار با تست مثبت کرونا با 350 مسافر دیگر در یک پرواز 15 ساعته بود، اما هیچ یک از مسافران دیگر به کرونا مبتلا نشدند. البته من نمی‌گویم، ریسک ابتلا به کرونا در هواپیما کم است. اما شواهد موجود حاکی از آن است که احتمالا به اندازه‌ای که ما تصور می‌کنیم هم خطرناک نیست.
نکته دیگری که باید به آن فکر کنید، زمان بودن در مسیر در صورت استفاده از ماشین است. اگر رانندگی فقط 4 ساعت طول می‌کشد و در بین راه نیاز به توقف ندارید، استفاده از ماشین شخصی ایمن‌تر از پرواز است. اما اگر مسیر طولانی را در پیش دارید و ممکن است یک یا دو روز طول بکشد، احتمالا به تعداد مکان‌هایی که در آن‌ها توقف خواهید کرد، افزوده خواهد شد. مکان‌هایی همچون هتل، پمپ بنزین، سرویس بهداشتی و … . این توقف‌ها باعث افزایش خطر ابتلا به ویروس کرونا می‌شوند. پس در چنین شرایطی بهتر است از پرواز استفاده کنید.
اگر اعضای خانواده برای دیدن نوزاد، از ماشین شخصی استفاده کرده‌اند، حتما نکات بهداشتی را به خوبی رعایت کنند. نکات بهداشتی همچون استفاده دائم از ماسک در زمان خروج از ماشین، شستشوی مرتب دست و استفاده از الکل برای ضدعفونی، رعایت فاصله فیزیکی با دیگران در مکان‌های مختلف.
مهدکودک
برخی از کاربران نیز در دوران کرونا می‌پرسند که اگر فرزند بزرگ‌تر ما به مهدکودک، مدرسه برود، میزان خطر ابتلا به کرونا افزایش می‌یابد؟
در پاسخ به این سوال باید بگویم که جواب به شهر و کشوری که در آن زندگی می‌کنید و زمانی که این سوال برایتان پیش آمده است، بستگی دارد. برای مثال در مواردی که میزان شیوع کرونا کم است، خطر کمتری هم برای ابتلا به آن وجود دارد. همچنین تمام مهدکودک‌ها و مدرسه‌ها پروتکل‌ها و اقدامات لازم را برای پیشگیری از ابتلا به کرونا در نظر گرفته‌اند. همانطور که می‌دانید کودکان ممکن است انتقال دهنده‌های موثر ویروس کرونا نباشند. بنابراین من از نظر افزایش ریسک ابتلا به کرونا توزاد تازه متولد شده، نگرانی کمتری دارم. اما من بیشتر نگران کودکان بزرگ‌تر که در مهدکودک هستند، و ارتباط‌شان با پدربزرگ و مادربزرگ هستم. در هر صورت لازم است به کودکان آموزش نحوه صحیح شستن دست و آداب تنفس را بیاموزیم.
رفع اضطراب مادران
برخی از کاربران گفته‌اند، از میزان خطرات کرونا، ترس وجودشان را فرا گرفته است. آن‌ها از من خواسته‌اند کمی به آن‌ها اطمینان خاطر بدهم.
من همچنان به تمام بیمارانم یادآوری می‌کنم که خوشبختانه نوزادان در زمینه ویروس کرونا عملکرد خوبی داشته‌اند. همچنین ویروس‌های دیگری در ماه‌های زمستان وجود دارند که بطور بالقوه می‌توانند عواقب بسیار شدیدتری نسبت به ویروس کرونا بر روی کودک داشته باشند. ویروس‌هایی همچون آنفولانزا و PSV. پس نگرانی برای ویروس کرونا بیشتر مربوط به سایر گروه‌های آسیب‌پذیر است. گروه‌هایی همچون افراد مسن و افرادی که بیماری‌های خاص دارند. برای مراقبت از کودک فقط لازم است همان اقدامات کنترلی قبل از ویروس کرونا را برای نوزادان اعمال کنید. برای مثال دست کودک را حتما ضدعفونی کنید. کودک را نبوسید. در صورت مریض بودن از کودک دوری کنید. من فکر می‌کنم ما اگر بتوانیم به اصول اساسی خود در نحوه ملاقات کودک، پایبند بمانیم، بعد از تمام شدن دوران کرونا کودکانی سالم‌تر خواهیم داشت.
