عوامل درد لگن در زنان 

مقدمه

دردهایی که در لگن ایجاد می‌شود ممکن است ناشی از بیماری‌های مختلف باشد. برخی از بیماری‌های ناشی از درد لگن، ممکن است جدی نباشند و با رعایت یک سری نکات بهداشتی رفع شوند. اما در مقابل بیماری‌های جدی دیگری در زمنیه‌ی درد لگن وجود دارد که باید برای درمان آن حتما به پزشک مراجعه کنید. در برخی از خانم‌ها درد لگن ناشی از پریودی است. اما لزوما همیشه اینطور نیست. در این مقاله ما به سایر عوامل درد لگن پرداخته‌ایم. همچنین در این زمینه دکتر سونی‌سینگ (Sony S. Singh)، پزشک زنان و استاد دانشگاه اوتاوا (Ottawa) ما را همراهی می‌کند.

لگن (pelvic)

سونی سینگ: ” در ناحیه لگن اتفاقات زیادی در حال رخ دادن است.” به طور کلی لگن شما در قسمت پایین ناف شکم و کمرتان قرار گرفته است. درد در لگن می‌تواند ریشه در رحم شما داشته باشد. همچنین ممکن است عوامل درد لگن ناشی از بیماری در قسمت‌های دیگری ماننده مثانه، روده، تخمدان، لوله‌‌های رحم یا عضلات لگن و رباط باشد. سوالاتی که در مواجه با یک بیمار مبتلا به درد لگن، دردی که ناشی از پریودی نیست، مطرح می‌شوند عبارتند از: آیا درد لگن به طور منقطع است یا همیشه وجود دارد؟ آیا این درد در کل بدن منتشر می‌شود یا فقط در یک نقطه از بدن است؟ شدت آن در مقیاس 1 تا 10 چقدر است؟ اگر کارهایی در جهت کاهش درد لگن انجام شود، تاثیر مثبت دارد یا خیر؟

توصیه ما این است که اگر احساس درد می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید و در شرایطی که درد لگن شدید است به سرعت به پزشک خود مراجعه کنید. عوامل درد لگن عوامل مختلف از پریودی تا مشکلات رودوی را در برمی‌گیرد. ما در ادامه‌ی این مقاله به بررسی دلایل دیگری به جز پریودی که باعث درد لگن می‌شوند پرداخته‌ایم. همچنین جهت توضیح دقیق‌تر ما هر مورد را در سه قسمت، توضیح درباره نوع بیماری، علائم بیماری و توصیه‌هایی بیان کردیم.

اوایل بارداری (Early pregnancy)

اوایل بارداری زمانی است که حدود چهار هفته باردار، حدود دو هفته پس از تخمک گذاری، هستید. به عبارت دیگر زمانی که قاعدگی شما به طور معمول به پایان می‌رسد. به دلیل اینکه جنین در داخل رحم شما کاشته می‌شود، ممکن است خونریزی و گرفتگی ناشی از کاشتن (القاء) داشته باشید.

درد چگونه است؟ ملایم و مدت زیادی طول نمی‌کشد.

به خاطر داشته باشید: خونریزی بصورت لکه بینی است و هر زن بارداری این علامت را ندارد. اگر از بارداری خود اطلاع دارید، ممکن است برخی از گرفتگی‌های خفیف را داشته باشید که این در دوران بارداری طبیعی است.

سقط جنین (Miscarriage)

از دیگرعوامل درد لگن، که به عادات ماهانه ربطی ندارد، سقط جنین است. در صورتی که جنین تا قبل از پایان بارداری یعنی قبل از هفته‌ی20ام به اندازه کافی رشد نکند، سقط انجام می‌شود.

درد چگونه است؟ شبیه گرفتگی‌های قاعدگی است که می‌تواند قوی‌تر و دردناک‌تر نیز باشد.

به خاطر داشته باشید: برخی از خانم‌ها در زمان سقط جنین دچار خونریزی و گرفتگی عضلات می‌شوند. اما در مقابل برخی دیگر ممکن است هیچ علائمی دال بر سقط جنین نداشته باشند و هنوز احساس کنند باردار هستند. در واقع عدم اطلاع از سقط جنین به این دلیل است که بدن به تنهایی قادر به آزاد کردن بافت حاملگی نیست و احتمالا باید از یک پزشک کمک بگیرید.

بارداری خارج رحمی (Ectopic pregnancy)

حاملگی خارج رحمی یا لوله‌ای، زمانی اتفاق می‌افتد که تخمک بارور شده در خارج از رحم کاشته می‌شود. معمولاً در داخل یکی از لوله‌های رحم در حال رشد است که جنین نمی‌تواند به خوبی رشد کند. در دوران بارداری خارج رحمی ممکن است خونریزی داخلی داشته باشید.

درد چگونه است؟ گرفتگی خفیف که مانند درد پریودی نیست. بعد از آن دردی شدید به طور ناگهانی ،درد منقطع-تیرکشیدن، در یک طرف شکم شما شروع می‌شود. بسته به نحوه خون ریزی در داخل بدن شما، ممکن است بر روی اعصاب نیز فشار وارد شود که منجر به درد در شانه‌های شما می‌شود.

به خاطر داشته باشید: حاملگی‌های خارج رحمی در مراحل اولیه بارداری تشخیص داده می‌شوند، حتی قبل از اینکه متوجه شوید باردار هستید. دکتر سینگ: “این می‌تواند برای زن یک وضعیت تهدید کننده در زندگی باشد.” همچنین وی بیان کرد:” به سرعت از یک پزشک کمک بگیرید.” علائم دیگر شامل سرگیجه شدید و خونریزی واژن است.

تخمک گذاری (Ovulation)

حدود دو هفته قبل از پریودی بعضی از خانم‌ها در هنگام تخمک گذاری ممکن است احساس کنند ،تخمک تخلیه می‌شود، تخمدان آزاد می‌شود. (نام دیگر آن “mittelschmerz” است که در آلمانی به معنی “درد میانی” است).

درد چگونه است؟ گرفتگی ناگهانی، درد منقطع یا گرفتگی خفیف در یک طرف شکم را به همراه دارد.

به خاطر داشته باشید: ممکن است هر ماه درد را از یک قسمت بدن خود احساس کنید، یا ممکن است نوع درد متفاوت باشد. در هر صورت، جای نگرانی نیست.

پارگی کیست تخمدان (Ruptured ovarian cyst)

چندین نوع مختلف کیست وجود دارد، کیسه‌های پر از‌ مایع هستند، که می‌توانند روی تخمدان ایجاد شوند. اگر کیست پاره شود، یا آسیب ببیند، ممکن است باعث ایجاد درد شود.

درد چگونه است؟ علائم به صورت گرفتگی ناگهانی همراه با سستی یا تیر کشیدن در یک طرف معده و زیر ناف شکم است. علائم دیگر شامل تب، لرز، حالت تهوع یا استفراغ خفیف است.

به خاطر داشته باشید: دکتر سینگ: “اگر درد شدید است یا احساس سبکی می‌کنید، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.” پارگی کیست ممکن است در اواسط پریودی شما اتفاق بیفتد. اما بسته به نوع کیست ممکن است در خارج از بازه‌ی تخمک گذاری نیز رخ دهد. در صورت بروز مشکل در زمینه پارگی کیست تخمدان با پزشک خود صحبت کنید.

پیچ خوردگی تخمدان (Ovarian torsion)

سینگ: “پیچ خوردگی هنگامی اتفاق می‌افتد که تخمدان پیچ می‌خورد و خون رسانی به آن قطع می‌شود.” علاوه بر این وی افزود:” اغلب به دلیل وجود کیست در تخمدان که کمی سنگین است، پیچ خوردگی در تخمدان، به دلیل وزن و سنگینی ایجاد شده، اتفاق می‌افتد.” گاهی اوقات، تخمدان و لوله به هم چسبیده و به همین ترتیب باعث پیچ خوردگی لوله رحمی می‌شوند.

درد چگونه است؟ همراه با گرفتگی ناگهانی یک طرف شکم است.

به خاطر داشته باشید: سایر علائم ممکن است حالت تهوع و استفراغ شدید باشند. بنابراین به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید.

آندومتریوز یا نابه جایی آستر رحم (Endometriosis)

آندومتریوز وضعیتی است که در آن بافتی مشابه با بافت‌های پوشش رحم، در بیرون از رحم رشد می‌کند. این بافت با هر دوره‌ی پریودی ضخیم شده و در ناحیه لگن خونریزی می‌کند. که در نهایت منجر به ایجاد زخم و چسبندگی روی اعضای دیگر مانند مثانه یا تخمدان‌ها می‌شود.

درد چگونه است؟ از رایج ترین علائم آندومتریوز می‌توان به پریودهای دردناک، درد در حین رابطه جنسی، درد در حین حرکات روده یا دفع ادرار اشاره کرد. اگرچه برخی از خانم‌ها به هیچ وجه علائمی ندارند. سینگ: “درد ناشی از آندومتریوز می‌تواند شدید باشد.”

به خاطر داشته باشید: سایر علائم خونریزی شدید دوران پریودی، خونریزی در بین دوره‌ی پریودی، ناباروری، خستگی، نفخ و حالت تهوع است. در برخی موارد آندومتریوز می‌تواند باعث ایجاد کیست تخمدان موسوم به آندومتریوما (endometrioma) شود که معمولاً کیست شکلاتی نامیده می‌شود. و به همین ترتیب باعث درد لگن نیز می‌شود. اگر فکر می‌کنید به آندومتریوز مبتلا هستید، با پزشک خود صحبت کنید.

آدنومیوز (Adenomyosis)

آدنومیوز وقتی اتفاق می‌افتد که بافتی که به طور معمول رحم را می‌پوشاند به داخل رحم نفوذ می‌کند و در دیواره رحم رشد می‌کند. این خون و بافتی است که در طی یک دوره‌ی پریودی از بدن شما خارج می‌‌شود.

درد چگونه است؟ از علائم آدنومیوز می‌توان به گرفتگی شدید در دوران پریودی و همچنین درد و فشار مزمن لگن اشاره کرد. دکتر سینگ: ” گرفتگی ممکن است از یک هفته قبل از پریود شروع شود و پس از پایان پریود نیز ادامه دارد.”

به خاطر داشته باشید: از دیگر علائم خونریزی طولانی مدت در دوران قائدگی است. اگر دچار آندومیوز شدید با پزشک خود صحبت کنید.

بیماری التهابی لگن (PID: Pelvic inflammatory disease)

PID نتیجه عفونت باکتریایی است که اغلب به دلیل عفونت منتقله از راه جنسی مانند سوزاک (gonorrhea) یا کلامیدیا (chlamydia) است. عفونت می‌تواند رحم، لوله‌های رحمی، تخمدان‌ها، واژن یا دهانه رحم شما را تحت تأثیر قرار دهد.

درد چگونه است؟ درد در دو طرف پایین شکم و کمرتان ایجاد می‌شود. PID می‌تواند در هر زمان از دوره‌ی قائدگی شما اتفاق بیفتد.

بخاطر داشته باشید: از علائم PID می‌توان به تب، حالت تهوع، استفراغ، لکه بینی، درد یا سوزش در هنگام رابطه جنسی، ترشحات غیر طبیعی واژن، و درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار اشاره کرد. عوارض ناشی از PID باید با آنتی بیوتیک درمان شوند.

آپاندیس (Appendicitis)

از دیگر عوامل درد لگن می‌توان به آپاندیس است. آپاندیس یک کیسه کوچک در انتهای روده بزرگ شما است. می‌تواند آلوده، ملتهب، تحریک و متورم شود.

درد چگونه است؟ دکتر سینگ: “درد ناشی از آپاندیس از طریق شکم شروع می‌شود، سپس می‌تواند به سمت ربع راست ،سمت پایین شکم، حرکت کند.”

به خاطر داشته باشید: تب، حالت تهوع و استفراغ از دیگر علائم آن است. اگر این موارد را تجربه کردید، به دنبال کمک از یک پزشک باشید.

سندروم مثانه دردناک (Painful bladder syndrome)

پزشک شما ممکن است سندروم مثانه را التهاب مثانه بینابینی نیز بنامد.

درد چگونه است؟ دکتر سینگ: “هنگامی که مثانه پر می‌شود، درد وجود دارد. همچنین زمانی که مثانه پر است، درد شدیدتر می‌شود. ممکن است احساس کنید نیاز فوری به دستشویی رفتن دارید. درد لگن و علائم گرفتگی نیز ممکن است وجود داشته باشد.” همچنین وی بیان کرد:” ممکن است بعد ازدفع ادرار احساس بهتری داشته باشید.”

به خاطر داشته باشید: مرکبات، کافئین و نوشیدنی‌های گازدار ممکن است تحریک کننده سندرم مثانه دردناک باشند.

مشکلات روده (Bowel issues)

بیماری‌های التهابی روده، که شامل بیماری کرون (Crohn) و کولیت اولسروز (ulcerative colitis) است، می‌توانند منبع گرفتگی و درد لگن باشند. سندرم روده تحریک پذیر(Irritable bowel syndrome: IBS) یکی دیگر از دلایل احتمالی است.

درد چگونه است؟ از علائم مشکلات روده می‌توان به گرفتگی ناگهانی در شکم یا روده همراه با حرکات نامنظم روده اشاره کرد.

به خاطر داشته باشید: علائم دیگر عبارتند از نفخ، گاز گرفتگی، سوزش معده، زخم‌های دهان و تغییر روده مانند اسهال یا یبوست هستند. گرفتگی همراه با خونریزی مقعدی باید بلافاصله توسط پزشک رفع شود.

درد کف لگن (Pelvic floor pain)

درد کف لگن یکی از عوامل درد لگن است که ریشه در خود لگن دارد. کف لگن نواری از عضلات است که اندام‌های لگن را پشتیبانی می‌کند. اگر کف لگن تنگ باشد در این صورت عضلات گره خورده و در نهایت منجر به درد می‌شود. به این حالت میالژی کف لگن (pelvic floor myalgia) یا درد کف لگن گفته می‌شود. به ویژه ممکن است عاملی برای کسانی باشد که بیماری مزمن دیگری مثل آندومتریوز دارند. همچنین می‌تواند به دلیل بارداری، زایمان یا جراحی لگن باشد. سینگ: ” این روشی است که بدن سعی در محافظت از کف لگن در برابر ضربه را دارد.” در واقع درد کف لگن یکی از شایع‌ترین دلایل شناخته شده و تشخیص داده نشده برای درد است.

درد چگونه است؟ برای برخی این احساس درد در ناحیه لگن است. برای دیگران، ممکن است بیشتر گرفتگی عضلات (اسپاسم) مانند تیرکشیدن قسمتی از بدن باشد که می‌تواند با رابطه جنسی، استفاده از تامپون یا معاینه واژن همراه باشد.

به خاطر داشته باشید: یک فیزیوتراپ کف لگن یا سایر مراکز درمانی می‌توانند به بازآموزی عضلات برای شل شدن کمک کنند.

نتیجه

ما در این مقاله عوامل درد لگن را از پریود تا مشکلات رودوی بیان کردیم وبه بررسی علائم آن پرداختیم. اگر درد لگن ناگهانی و همراه با تب یا خونریزی شدید است، حتما به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید. همچنین توصیه می‌شود در صورت درد کمتر یا مزمن نیز با یک پزشک گفت‌وگو کنید.

سینگ:” من فکر می‌کنم هر درد یا بیماری که کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد باید رفع شود. اگر بیماری شما بر کار یا مدرسه شما تاثیر می‌گذارد، حتما با یک پزشک متخصص در زمینه‌ی بیماری خود صحبت کنید. این سخن نهایی بود.”