مقدمه
آیا می‌دانید جفت، کودک شما را داخل رحم تغذیه می‌کند و مدفوع مربوط به او را از بین می‌برد؟ در این مطلب تمام مواردی که جفت جنین شما در طول بارداری انجام می‌دهد، به علاوه چند عارضه نادر را آورده‌ایم.
جفت
جفت عضوی است که برای حمایت از جنین در دوران بارداری در رحم شما ایجاد می‌شود. این عضو معمولاً به قسمت بالایی یا کناری رحم متصل می‌شود و با سرعتی مشابه با جنین در ابتدا رشد می‌کند. در اوایل هفته 10 بارداری می‌توان جفت را در سونوگرافی دید. در نیمه راه یک بارداری سالم، قطر جفت حدود 15 سانتی‌متر است، و در پایان بارداری، اندازه‌ی آن دو برابر می‌شود تا به اندازه یک فریزبی شود.
وظایف
وظیفه اصلی جفت انتقال اکسیژن و مواد مغذی از خون مادر به کودک از طریق بند نافی است که جفت را به نوزاد متصل می‌کند. همچنین مدفوع کودک را منتقل می‌کند و گازهایی مانند دی اکسید کربن را از خون نوزاد به مادر منتقل می‌کند.
آندرا نیلسون (Andrea Neilson)، متخصص زنان و زایمان از کلینیک بهداشت زنان در کانادا، در این رابطه می‌گوید: “پزشکان سلامتی جفت را با بررسی سلامت جنین بررسی می‌کنند. ما به کودک و جریان خون از طریق بند ناف نگاه می‌کنیم. اگر نوزاد در حال حرکت و رشد خوب باشد، و دکتر شما می‌گوید که بارداری به خوبی پیش می‌رود، بنابراین اکثر زنان لازم نیست نگران عملکرد جفت خود باشند. مراقبت از سلامتی در دوران بارداری نیز منجر به جفت سالم و در نتیجه کودک سالم می‌شود.”
دفع جفت
معمولاً در عرض 30 دقیقه از تولد کودک، جفت را از رحم بیرون می‌آورند. به این کار دفع جفت می‌گویند. عضوی از بدن که وجود آن در طول بارداری ضروری است و نبود آن غیرممکن است، پس از وضع حمل در بیشتر موارد، به زباله‌دانی می‌رود. اگر به فکر گذاشتن آن داخل کپسول و مصرف آن هستید (جفت‌خواری)، بدانید که متخصصان نسبت به این عمل هشدار می‌دهند. زیرا جفت‌خواری هیچ فواید اثبات شده ای ندارد و می‌تواند سلامتی شما و کودک شما را به خطر بیندازد.
چند عارضه نادر اما جدی وجود دارد که می‌تواند ناشی از مسئله جفت شما باشد. در ادامه به معرفی این عوارض خواهیم پرداخت.
نارسایی جفت (Placental insufficiency)
نارسایی جفت یا اختلال در عملکرد جفت از جمله‌ی این عارضه‌هاست. نارسایی جفت زمانی اتفاق می‌افتد که جفت قادر به تأمین کافی مواد مغذی و اکسیژن به جنین نباشد و نتواند به طور کامل از کودک در حال رشد حمایت کند. نارسایی جفت، خطر‌هایی مانند پره‌اکلامپسی، رشد محدود یا مرده‌زایی را به همراه دارد. پس اگر دچار اختلال در عملکرد جفت شوید، از نزدیک تحت نظارت پزشک قرار خواهید گرفت.
کندگی جفت (Placental abruption)
کندگی جفت (دکولمان جفت) زمانی اتفاق می‌افتد که جفت به طور جزئی یا کامل از دیواره رحم جدا شود. پزشکان گاهی اوقات می‌توانند در سونوگرافی علائم این کندگی را تشخیص دهند، اما معمولاً اولین علامت آن، خونریزی یا انقباضات ثابت و شدید در سه ماهه دوم یا سوم بارداری است.
جفت سرراهی (Placenta previa)
جفت سرراهی یکی دیگر از عارضه‌های نادر اما جدی ناشی از جفت است. وقتی جفت دهانه رحم را بپوشاند، این عارضه جفت سرراهی نامیده می‌شود. در این شرایط، خطر خونریزی مادر بسیار زیاد است. موقعیت جفت، گاهی با رشد رحم به خودی خود تنظیم می‌شود. به خصوص اگر جفت فقط بخشی از دهانه رحم را بپوشاند، این حالت معروف به جفت سرراهی حاشیه‌ای است. اگر پس از کامل شدن کودک و رسیدن زمان زایمان، دهانه رحم پوشیده بماند، به احتمال زیاد از طریق سزارین زایمان خواهید کرد.
چسبندگی جفت (Placenta accreta)
چسبندگی جفت، وضعیتی است که در آن رگ‌های خونی جفت بیش از حد عمیق در دیواره رحم رشد می‌کنند. اگر تشخیص داده شود که دچار عارضه چسبندگی جفت جنین هستید، بارداری شما به دقت کنترل می‌شود. این عارضه معمولاً در هنگام سونوگرافی مشاهده می‌شود و تشخیص داده می‌شود. پزشک ممکن است شما را در حالت استراحت قرار دهد. همچنین بسته به شدت یا عمق قرار گرفتن اندام در دیواره رحم، ممکن است برای برداشتن کامل رحم پس از تولد کودک نیاز به جراحی رحم داشته باشید.
جفت حفظ شده (Retained placenta)
جفت حفظ شده یک عارضه بسیار نادر است. اما اگر رحم پس از تولد به اندازه کافی برای دفع عضو منقبض نشود یا دهانه رحم قبل از خارج شدن جفت از بدن شروع به بسته شدن کند، ممکن است عارضه جفت حفظ شده اتفاق بیفتد. اگر بعد از زایمان حتی بخشی از جفت در داخل بدن باقی بماند، می‌تواند منجر به عفونت و غالباً خونریزی شود. اگر جفت از بیرون آمدن امتناع می‌کند، پزشکان گاهی اوقات می‌توانند با دست یا استفاده از دارو رحم را منقبض کنند، و جفت را خارج خارج کنند. همچنین در برخی شرایط، جراحی لازم است.
