ناباروری ثانویه
جیسون هیتکاری (Jason Hitkari)، متخصص در زمینه‌ی غدد تولید مثل در ونکوور و رئیس انجمن باروری و آندرولوژی کانادا است. وی در تعریفی از ناباروری ثانویه اینطور می‌گوید، تعریف ناباروری ثانویه این است که شما قبلا تجربه بارداری را داشته‌اید، اما برای باردار شدن مجدد مشکل دارید. این مشکل می‌تواند مرتبط با مادر یا پدر باشد. با این حال دلایل ناباروری در زنان و مردان اغلب متفاوت است. در ادامه‌ی مطلب به توضیح در مورد برخی از دلایل ناباروری ثانویه در مردان و زنان پرداخته‌ایم.
مشکلات مربوط به اسپرم و تخمک‌گذاری
علل ناباروری ثانویه مانند ناباروری اولیه است. در مردان به معنای مشکل داشتن در کیفیت اسپرم است. در زنان، ناباروری می‌تواند به دلیل شرایطی مانند آندومتریوز یا فیبروم باشد که به اندام‌های تناسلی آسیب می‌رساند. همچنین مشکلات تخمک‌گذاری به دلیل شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یا مشکل تیروئید درمان نشده، که می‌تواند منجر به کاهش سطح هورمون پروژسترون شود، را شامل می‌شود. پریودهای نامنظم، از جمله‌ی موارد دیگری است که باعث ناباروری در زنان می‌شود.
وزن
علاوه‌بر موارد گفته‌شده اضافه وزن یا کمبود وزن نیز می‌تواند برای زنان مشکل‌ساز باشد. به طوریکه گاهی اوقات این دو مورد منجر به پریودهای نامنظم، مشکلات تخمک‌گذاری یا شرایطی مانند دیابت می‌شوند که بر بارداری تاثیر می‌گذارد.
سن
مورد دیگری که می‌تواند در مسئله‌ی ناباروری تاثیرگذار باشد، سن است. هیتکاری (Hitkari) در همین مورد خاطرنشان می‌کند: “مردم با افزایش سن، به ویژه با افزایش سن زنان، بیشتر با مشکل در باروری دست‌وپنجه نرم می‌کنند.”
باروری یک زن (به ویژه تعداد و کیفیت تخمک‌های او) در دهه‌ی 30 سالگی زندگی او شروع به کاهش می‌کند و بعد از 35 سالگی بیشتر می‌شود. برای پسران، کیفیت اسپرم بین 35 تا 40 سالگی شروع به کاهش می‌کند.
پزشک متخصص هیتکاری می‌گوید: “اگر اولین فرزند خود را در سنین باروری بالا به دنیا بیاورید و سپس سعی کنید فرزند دوم را حتی دیرتر به دنیا بیاورید، سن شما می‌تواند تاثیرگذار باشد.”
وی در ادامه می‌گوید، این گفته‌ی من لزوما به معنای این نیست که بگوییم به طور قطع نرخ باروری ثانویه در حال افزایش است.
ناباروری بدون دلیل
وی در ادامه می‌گوید، گاهی اوقات به طرز ناامید‌کننده‌ای، اصلا دلیلی برای ناباروری وجود ندارد که پزشکان بتوانند آن را مشخص کنند. این ناباروری غیر قابل توضیح (unexplained infertility) نامیده می‌شود. در واقع این ناباروری به معنای این است که علت باردار نشدن حتی پس از بررسی ناباروری نیز ناشناخته باقی می‌ماند. معمولا ارزیابی شامل تجزیه و تحلیل مایع منی در مرد و ارزیابی تخمک‌گذاری و لوله‌های فالوپ در زن می‌شود.
این ناباروری معمولا تشخیصی است که برای 20 درصد از زوج‌هایی که با این مسئله درگیر هستند، داده می‌شود.
هیتکاری در ادامه می‌گوید، قابل درک است که زوج‌ها می‌خواهند بدانند بین اولین باردار شدن و تلاش برای بچه‌دار شدن چه تغییری کرده است. اما گاهی اوقات، مهم نیست که چند آزمایش انجام بدهید، مهم نیست چقدر تحقیق می‌کنید، گاهی اوقات تشخیص این دلیل واقعا سخت است.
با این حال در چنین شرایطی که موفق به باردار شدن نمی‌شوید، می‌توانید به ناباروری به عنوان مسیری برای بهتر شدن زندگی خود نگاه کنید. برای درک این مسئله که چگونه این مشکل می‌تواند مسیری برای بهتر شدن زندگی باشد، می‌توانید مقاله‌ی بهتر شدن زندگی به دلیل ناباروری را از سایت بهترین مادر مطالعه کنید. این پیشنهاد ما شاید شرایط را برای والدینی که با ناباروری دست‌وپنجه نرم می‌کنند، گزینه‌ی خوبی باشد.
علائم ناباروری ثانویه
علائم هشداردهنده ناباروری ثانویه چیست؟ چگونه متوجه می‌شوید که ناباروری ثانویه را تجربه می‌کنید؟ آیا با فهمیدن این علائم می‌توان جلوی ناباروری ثانویه را گرفت؟
اگر یک سال است که برای باردار شدن ناموفق بوده‌اید با پزشک خود حتما صحبت کنید. همچنین اگر 35 سال یا بیشتر سن دارید و یا به مدت شش ماه است که بیماری‌هایی مانند آندومتریوز یا PCOS برای شما تشخیص داده شده است، حتما با پزشک خود در مورد معاینه شدن صحبت کنید.
همچنین تغییرات جدید مانند درد در حین رابطه جنسی یا پریودهای نامنظم می‌توانند نشان‌دهنده اتفاق غیرطبیعی باشند، اما اغلب هیچ مسئله‌ای وجود ندارد. با این حال مراجعه به پزشک می‌تواند خیال شما را راحت کند.
مراجعه به پزشک
آزمایش باروری توسط پزشک خانواده شما احتمالا شامل گفت‌وگو با هر دو طرف در مورد شرایط سبک زندگی است که می‌تواند بر باروری تأثیر بگذارد. موارد تاثیرگذار شامل وزن، مصرف الکل، داروهای تجویزی، یا قرار گرفتن مداوم و پیوسته در معرض مواد شیمیایی مضر مانند آفت کش‌ها در محل کار هستند.
همچنین احتمالا آزمایشات شما شامل غربالگری برای هرگونه عفونت مقاربتی و آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون می‌شوند.
آزمایشات مربوط به خانم‌ها
برای زنان، پزشک ممکن است شما را برای یک سونوگرافی واژینال (داخلی) برای بررسی رحم و تخمدان‌ها معرفی کند. همچنین پزشک ممکن است شما را برای انجام آزمایش رحم‌لوله‌نگاری (HSG) نیز معرفی کند. این آزمایش به این علت است که پزشک قصد دارد لوله‌های فالوپ را بررسی کند که ببیند لوله‌ی فالوپ شما زخمی یا مسدود شده است یا خیر.
همچنین ممکن است پزشک برای سونوهیستروگرافی، یک آزمایش تصویربرداری شبیه به سونوگرافی، برای بررسی داخلی رحم از نظر وجود مشکلات، شما را بفرستد. این آزمایش بدون ایجاد احساس ناراحت‌کننده‌ای برای مادر است و همچنین در انجام آن از اشعه‌ای استفاده نمی‌شود.
آزمایشات مربوط به آقایان
پزشک ممکن است آقایان را برای آزمایش تعیین کیفیت اسپرم و یا منی معرفی کند. همچنین ممکن است فرد را برای سونوگرافی بفرستند. این سونوگرافی برای بررسی مشکلات بیضه یا پروستات است. همچنین آزمایش خون برای بررسی مسائل ژنتیکی انجام می‌شود. به عنوان مثال، اگر غلظت اسپرم بسیار کم باشد، ممکن است به دلیل یک بیماری ارثی باشد.
ناباروری به خودی‌خود ژنتیکی نیست، اما برخی از شرایطی که بر باروری تأثیر می‌گذارند، مانند آندومتریوز و PCOS، معمولا در خانواده‌ها دیده می‌شوند.
مراجعه به کلینیک باروری
بسته به خدماتی که ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی اولیه شما به آن‌ها دسترسی دارد، ممکن است برای برخی از این آزمایش‌ها به یک کلینیک باروری ارجاع داده شوید. چند مورد از این تست‌ها می‌توانند کمی دلهره‌آور باشند، اما این بررسی‌ها برای کمک به شما در تعیین یک برنامه درست، مفید هستند.
راه‌های درمان
راه‌های درمان ناباروری ثانویه چیست؟ آیا راهکاری برای درمان این مشکل وجود دارد؟
هنگامی که شما و پزشکتان نتایج آزمایش را دریافت کردید، می‌توانید در مورد مراحل بعدی که مانند درمان‌های ناباروری اولیه است، صحبت کنید. پزشک هیتکاری در این مورد می‌گوید، بسته به اینکه نتایج شما چگونه باشند، پزشک ممکن است رویکرد محافظه‌کارانه‌تری را برای درمان (به‌جای مراجعه مستقیم به لقاح مصنوعی (IVF)) پیشنهاد کند. این تصمیم به دلیل این است که شما در گذشته بارداری موفقی را پشت سرگذاشته‌اید.
تغییر در سبک زندگی
درمان می‌تواند تغییر در سبک زندگی و بهتر کردن آن باشد.
داروهای زخم معده، مصرف شاه‌دانه می‌توانند بر کیفیت اسپرم تاثیر بگذارد. به همین دلیل بهتر است در مصرف چنین مواردی تجدید نظر بکنید و یا میزان آن‌ها را با نظر پزشک کاهش بدهید.
مصرف دارو
بعد صحبت در مورد تغییر سبک زندگی، ممکن است پزشک مصرف دارو را برای شما تجویز بکند. به عنوان مثال ممکن است درمان شامل تجویز داروهای ناباروری مانند کلومیفن سیترات یا لتروزول برای بهبود تخمک‌گذاری باشد.
جراحی
درمان ممکن است شامل جراحی جزئی نیز باشد و این ممکن است برای عملی شدن مجدد همه چیز و افزایش شانس باردار شدن کافی باشد. جراحی می‌تواند شامل مواردی مثل پولیپ یا فیبروم در رحم یا انسداد مجاری انتقال اسپرم باشد.
سایر گزینه‌ها
گزینه‌های دیگر درمان شامل مواردی مانند تلقیح داخل رحمی اسپرم (IUI) یا انتقال یک جنین یا یک جفت جنین از طریق IVF هستند. این گزینه پرهزینه‌ترین گزینه‌ها برای زوج‌ها در رابطه با درمان ناباروری هستند.
مقابله با پیامدهای عاطفی
این مسئله کاملا طبیعی است که بسیاری از والدین، به خصوص مادران، زمانی که در تلاش برای باردار شدن شکست می‌خورند، ناراحت و کلافه بشوند. بنابراین، جای تعجب نیست که اشتیاق داشتن فرزند دیگر می‌تواند برای برخی از افرادی که دچار ناباروری ثانویه می‌شوند مخرب باشد. چرا که ممکن است این گروه از افراد با افکار و احساسات متفاوت و دردناکی در مورد این مسئله دست‌وپنجه نرم کنند. به عنوان مثال، ممکن است آن‌ها این احساس که خانواده‌ی آن‌ها کامل نیست را داشته باشند.
احساسات مادران
یکی از مادران که در این موردتجربه داشته است، اینطور می‌گوید: “من دائما با خود فکر می‌کردم که اگر من و همسرم نباشیم، چه اتفاقی برای تنها فرزندمان می‌افتد؟ من دائما احساس گناه می‌کردم. احساس می‌کردم که شوهرم و پسرم را ناامید می‌کنم و نمی‌توانم دوباره باردار بشوم.”
مادر دیگری در مورد تجربه‌ی خود اینطور می‌گوید: “من زمانی که برای بارداری دوم اقدام کردم، دو بار سقط جنین را تجربه کردم. بعد از آن از داروهای باروری و روش IVF برای باردار شدن استفاده کردم که آن هم ناموفق بود. در چنین شرایطی که شما به دلیل باردار نشدن ناراحت و کلافه هستید، بسیاری از افراد شما را درک نمی‌کنند.”
وی در ادامه می‌گوید، بسیاری از مردم نسبت به زوج‌هایی که فرزندی ندارند، دلسوزانه‌تر برخورد می‌کنند. اما برای من و همسرم که یک فرزند داشتیم اینگونه نبود. چرا که دیگران فکر می‌کنند، که ما یک فرزند داریم پس دلیلی ندارد که به این میزان ناراحت و ناامید باشیم. اما این حرف‌ها برای ما قانع‌کننده نیست. به طور کلی، توضیح این حس و دلیل این ناراحتی که تجربه کردیم برای مردم واقعا سخت بود. چرا که بسیاری از مردم نمی‌دانند که شما دقیقا دنبال چه چیزی هستید.
اختلال در احساسات
واضح است که احساسات پیچیده بسیار زیادی در مورد ناباروری وجود دارد. احساساتی مثل ویران شدن، احساس این که یک چیزی در مورد آن‌ها اشتباه است.
امیرا پوزنر (Amira Posner)، یک مددکار اجتماعی در تورنتو است. وی در مورد احساسات در چنین شرایطی می‌گوید، ناباروری همراه با احساساتی مثل وحشت، اضطراب، سردرگمی و ترس است.
همچنین افرادی که ناباروری ثانویه را تجربه می‌کنند، موارد دیگری را نیز تجربه می‌کنند. از جمله‌ی این موارد می‌توان به اظهارات آزاردهنده و نابجای دیگران در مورد این مسئله اشاره کرد. بسیاری از افراد تصور می‌کنند این ناراحتی والدین در مورد ناباروری ثانویه منطقی نیست. چرا که آن‌ها فکر می‌کنند که این گروه از والدین یک بچه دارند، بنابراین، نیازی به فرزند دیگری نیست.
تفاوت بین مردان و زنان
در مورد این مسئله می‌توان گفت که زنان و مردان احساسات متفاوتی دارند و واکنش‌های متفاوتی به مسئله نشان می‌دهند. مددکار امیرا در این مورد اینطور می‌گوید، به طور کلی مردانی که من می‌بینم واقعا مثبت و امیدوار هستند و کمتر احساساتی می‌شوند. البته مردان برای قوی بودن نیاز به حمایت دارند.
مددکار امیرا برای کمک به بیماران خود، با آن‌ها کار می‌کند تا مهارت‌هایی را برای گذر از این دوران سخت بدست بیاورند. فرقی ندارد که والدین در چه مرحله‌ای هستند. ممکن است برخی از والدین در مرحله‌ی درمان ناباروری باشند یا در حال یادگیری این مسئله باشند که در کنار مسئله‌ی ناباروری به زندگی خود بپردازند و آرامش داشته باشند. مددکار امیرا برای کمک به بیماران خود از تکنیک‌ها‌ی تمرکز حواس مانند تنفس و یوگا استفاده می‌کند.
مراجعه به مشاور
یکی دیگر از راهکارهایی که می‌تواند در چنین شرایطی کمک کند، کنار گذاشتن فضای مجازی است. چرا که در فضاهای مجازی همه چیز به صورت واقعی و درست نشان داده نمی‌شود. به همین دلیل بهتر است در چنین وضعیتی به جای بودن در فضاهای مجازی به یک مشاور مراجعه کنید.
یکی از مادران در این مورد اینطور می‌گوید: “من برای این که آرامش بگیرم فضای مجازی را کنار گذاشتم و سعی کردم کمتر آن را چک کنم. در عوض من به ملاقات با یک مشاور رفتم. صحبت کردن با یک غریبه به من کمک زیادی کرد. این باعث شد تا من با افرادی که من را درک نمی‌کنند، صحبت نکنم. همچنین باعث شد تا بتوانم احساساتم را تفکیک کنم و به آن‌ها نظم بدهم.”
ارتباط با افرادی با تجربه مشترک
در برخی موارد به اشتراک گذاشتن احساساتتان با افراد دیگری که چنین تجربه‌ای داشته‌اند، می‌تواند به وضعیت روحی شما کمک کند. بسیاری از افراد در مورد این مسئله با کسی صحبت نمی‌کنند، به همین دلیل گاها والدین احساس می‌کنند که تنها هستند و کسی به جز آن‌ها این احساس را تجربه نکرده است. به همین دلیل زمانی که با کسی برخورد کنید که تجربه‌ای مانند شما داشته است، احتمالا متعجب می‌شوید.
با این حال داشتن افرادی که شما را درک می‌کنند، به شما اهمیت می‌دهند و شما را نادیده نمی‌گیرند، می‌تواند در چنین شرایطی برای شما کمک‌کننده باشد.
در اینجا شما را با “همه‌ی آن چیز که باید در مورد ناباروری ثانویه بدانید!” آشنا کردیم. از اینکه تا اینجا همراه ما بودید، از شما متشکریم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد. اگر سوال یا نظری دارید، حتما در قسمت کامنت‌ها با ما در میان بگذارید.
