کوچولوی کنجکاو شما برای همه چیز توضیح می خواهد! ما در این مطلب، نحوه پاسخ به سؤالات او بدون اینکه عصبانی شوید را آماده کرده‌ایم. پاسخ به چراهای کودک گاهی اوقات می‌تواند از حوصله خارج باشد، اما بهرحال نمی‌شود سوالات کودک را بدون جواب گذاشت.
اگر یک کلمه وجود داشته باشد که هر کودک پیش دبستانی پرحرفی آن را بلد باشد (غیر از “نه”)، کلمه‌ی “چرا” است.
سوالات بسیار زیادی از سمت کودک می‌شوند که با “چرا” شروع می‌شوند. از سوالاتی همچون “چرا نمی توانیم توله سگ بگیریم” و “چرا آسمان آبی است” گرفته، تا سوالی مثل “چرا من نمی توانم یک برادر داشته باشم”. تمامی این سوالات از والدین پرسیده شده است و احتمالا شما نیز از کودک خود بشنوید. حالا بریم و با هم ببینیم که این سوالات چطور باید پاسخ داده شوند.
چرا کودکان این همه سوال می‌پرسند؟
جودی آرنال (Judy Arnall)، کارشناس فرزندپروری و نویسنده‌ی کتاب «انضباط بدون پریشانی (Discipline Without Distress)» و «فرزندپروی متصل به برق (Plugged-In Parenting)»، می‌گوید: “مرحله‌ی «چرا»، در رشد کودکان، مربوط به بدرفتاری یا آزار دادن مادر و پدر نیست، بلکه زمانی اتفاق می‌افتد که مغز کودکان تخیل و تفکر خلاق خود را به کار می‌گیرد.”
او می گوید: “پرسیدن سوالاتی که با «چرا؟» شروع می‌شوند از سمت کودک، جهش قابل توجهی در رشد مغز او نشان می دهد.”
کودکان فقط آنچه را که در زندگی شان آشناست و آنچه را که می توانند ببینند، لمس کنند و بشنوند، درک می کنند. آنها برای اتصال نقطه ها به یکدیگر، از شما سؤال می پرسند.
آلانا پوستیل (Alanna Pustil)، معلم پیش دبستانی در کانادا، با این موضوع موافق است. وی در این مورد می‌گوید: “طبیعی است؛ کنجکاوی کودک به دلیل افزایش خودآگاهی و افزایش آگاهی جهانی او، افزایش می یابد. آنها متوجه اتفاقاتی می شوند که در محیطشان اتفاق می افتد که قبلاً آنها را در ذهن خود، ثبت نکرده بودند.”
این ممکن است توضیح دهد که چرا گاهی اوقات مادران یکبار با دختر چهار و نیم ساله خود، درباره مرگ پدربزرگش گفتگوی هفت – هشت دقیقه ای دارند.
زیرا بچه می‌خواهد بداند چرا پدربزرگ مرده است، چرا او را دفن می‌کنیم، او اکنون کجاست و چرا، چرا نمی‌توانیم او را بیرون بیاوریم و چرا او روزی به خاک تبدیل خواهد شد. این کار ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که حواس بچه به کار یا چیز دیگری، منحرف شود.
سوالات او بی پایان است. مواقعی وجود دارد که شما به سادگی به او پاسخ می دهید “نمی دانم” و این او را عصبانی می کند. او حتی فریاد می زند، انگار که شما سعی می کنید رازی را از او پنهان کنید.
پاسخ به چراهای کودک چه اهمیتی دارد؟
آرنال می‌گوید والدین باید سؤالات فرزندانشان را، مهم نیست که چقدر آزاردهنده هستند، بپذیرند و برای پاسخ به آنها وقت بگذارند.
پرسیدن سؤال، نشانه کنجکاوی نشات گرفته از یادگیری مادام‌العمر است و والدین باید مراقب باشند که این کنجکاوی را با طرد کردن کودک یا پاسخ دادن با طعنه خفه نکنند. به یاد داشته باشید که با بزرگ شدن، سوال‌ها و کنجکاوی‌ها سخت تر می شوند. (فقط صبر کنید تا یک روز از او بشنوید که “چرا نمی توانم زبانم را سوراخ کنم؟”)
اگر می‌پرسید آیا سؤالی وجود دارد که باید از پاسخ دادن به آن اجتناب کنید، آرنال می‌گوید هیچ موضوعی برای توضیح دادن به یک کودکِ پیش دبستانیِ کنجکاو، نامناسب نیست.
او توضیح می‌دهد: “اگر می‌خواهید فرزندتان در سنین جوانی و نوجوانی به سراغ شما بیاید، همین حالا مقدمات آن را فراهم کنید. شما می خواهید به فرزندتان این پیام را بدهید که هیچ سوالی از میز خارج نیست (یعنی او هر سوالی را می‌تواند از شما بپرسد). اگر پاسخ سوالی را نمی دانید، برای یافتن آن تلاش کنید و تمام تلاش خود را برای پاسخ دادن به آن انجام دهید.”
یکی از مادران اعتراف می‌کند که پرسش‌های مداوم دخترش به برخی توضیحات ناخوشایند منجر شده است. او می‌گوید: “اما من از سؤالات پیچیده یا دشوار طفره نمی‌روم، و لزوماً ساده و طوری که او متوجه حرف‌هایم بشود صحبت نمی‌کنم. بنابراین گاهی اوقات پاسخ‌های پیچیده‌ای که به سوال او می‌دهم، به مغز او به اندازه‌ای فشار می‌آورد که او در نهایت سکوت را بر پرسیدن آن سوال ترجیح می‌دهد.”
