کولیک (قولنج) چیست؟ چه کاری برای کمک به کودک کولیکی می‌توان انجام داد؟ 

تعریف

اگر می‌خواهید بدانید کولیک چیست و دلایل و عوامل احتمالی آن را بدانید، ادامه مطلب را با ما باشید. برای تشخیص کولیک در نوزاد، بیشتر پزشکان به قانون 3 تایی اعتماد می‌کنند. بدین صورت که اگر نوزاد سالم در 3 ماه اول زندگی، در 3 روز یا بیشتر در یک هفته، حدود 3 ساعت یا بیشتر، در روز گریه ‌کند، پس مبتلا به کولیک است. برخی از متخصصان برای تعریف کولیک از “گریه بیش از حد در کودک سالم” استفاده می‌کنند. در اوایل ابتلا معمولا ناله می‌کنند. کولیک حدود دو هفته پس از تولد شروع می‌شود و در 6 یا 7 هفتگی به اوج خود می‌رسد. غروب‌ها اغلب اوضاع گریه نوزاد بدتر است. حدود 10 تا 20 درصد نوزادان کولیکی هستند. در ادامه با تجربیات والدین نوزادان کولیکی آشنا می‌شویم.

تجربیات والدین

 یکی از مادران به نام لورنا فایرس، در رابطه با کولیک فرزندش می‌گوید: دخترش آلیسا اولین شب در بیمارستان شروع به گریه زیاد کرد اما کم کم آرام شد. اما پس از 4 هفته دوباره شروع شد و تا 3 ماهگی گریه بیش از حد او ادامه داشت. آلیسا معمولا صبح‌ها از ساعت 10 تا 11 و سپس هرشب از ساعت 7:30 یا 8، یعنی در کل به مدت 3 ساعت گریه می‌کرد. فایرس می‌گوید: او سرانجام بعد از اینکه همسرم ساعت‌ها او را راه می‌برد، می‌خوابید. ما مجبور شدیم دختر بزرگ‌مان را به مدت یک هفته به خانه مادرشوهرم بفرستیم تا او بتواند راحت بخوابد. مانند اکثر والدین نوزادان کولیکی، فایرس نمی‌دانست چرا دخترش آنقدر گریه می‌کرد. او می‌گوید: ما هرگز نفهمیدیم.

یکی دیگر از مادران به نام فویسی در رابطه با نوزاد کولیکی‌اش می‌گوید: لوگان از ساعت 8 شب تا 6 صبح بی وقفه گریه می‌کرد. تمام تلاشم را می‌کردم که سرش فریاد نکشم اما می‌دانستم تقصیر او نبود. آن زمان، طولانی‌ترین 5 هفته‌ی زندگی من بود. وقتی که کولیک او از بین رفت از خوشحالی داشتم می‌مردم.

یکی دیگر از مادران در رابطه با کولیک کاترین دخترش می‌گوید: دخترم کاترین به شدت گریه می‌کرد. در حالی که دست‌های کوچکش را مشت کرده و صورت قرمز رنگش از درد مچاله شده بود. او به ندرت با تکان دادن پرستار، آواز یا وقتی در ماشین بودیم، آرام می‌شد. وقتی که دوستان ما گفتند که این موضوع  3 ماه طول می‌کشد، می‌خواستم گریه کنم. به عنوان یک مادر تازه وارد احساس عدم کفایت کردم که چرا نتوانستم کودکم را آرام کنم.

حالات

هر کسی که ناله‌های بی وقفه یک کودک کولیکی را دیده باشد، می‌تواند عدم اعتماد به نفس و ناامیدی همراه آن را برای والدین، درک کند. متاسفانه هیچکس واقعا نمی‌داند که علت کولیک چیست؟ وهیچ درمان کاملی وجود ندارد که باعث از بین رفتن آن در هر کودکی شود. اما می‌توانید در این زمان خود تمام تلاش خود را کنید و هر پدر و مادری می‌داند که این موضوع ارزش تلاش دارد. خبرخوب اینکه کولیک به همان سرعتی که می‌آید ناپدید می‌شود.

اگر کودک شما دچار کولیک است. ممکن است پاهایش را بالا بکشد، مشت‌هایش را گره کند، آروغ بزند و هنگام گریه کردن درد داشته باشد. به جای فکر کردن به علت کولیک بهتر است متخصص اطفال کودک را معاینه کند تا به سایر بیماری‌ها مانند عفونت گوش یا مثانه دچار نباشد. اول ما باید اطمینان حاصل کنیم که کودک سالم است. بهتر است بدانید که هیچ درمان معجزه آسایی برای کولیک وجود ندارد، اما با کمی ‌آزمایش ممکن است چیزی پیدا کنید که به شما کمک کند.

علت

حتی متخصصان پزشکی علت کولیک را نمی‌دانند. آنها معتقدند که این اتفاق در محدوده‌ی رشد طبیعی است و جای نگرانی نیست. بسیاری از نوزادان بین 30 دقیقه تا 2 ساعت در روز گریه می‌کنند. نوزادان کولیکی بیش از حد متوسط گریه می‌کنند.

 فریدمن می‌گوید: نوزادان مزاج‌های مختلفی دارند و از نظر کولیک طبقه بندی می‌شوند. برخی از نوزادان به دلیل خلق وخوی حساس خود گریه شدیدتری می‌کنند. مطالعات نشان داده که هیچ تفاوتی بین نوزادان کولیکی و همسالان آنها در رشد، هوش و خلق و خوی آن‌ها در طول زندگی وجود ندارد. مطمئن باشید که اگر کودک شما کولیکی است 13 سال آینده (در نوجوانی) قرار نیست مشکلی داشته باشد.

غذاها

 در درصد کمی‌ از این موارد، محصولات لبنی در رژیم غذایی مادر می‌تواند مشکلاتی را برای کودک شیرخوار او ایجاد کند. اگر شما به عنوان مادر یک نوزاد کولیکی، شک دارید که این مورد ممکن است علت کولیک کودک شما باشد، سعی کنید تمام محصولات لبنی تهیه شده از شیرگاو را به مدت 7 تا 10 روز ترک کنید. اگر نوزاد تغییری کرد یا بهتر شد می‌توانید به تدریج شیر و لبنیات را وارد رژیم غذایی خود کنید. جک نیومن متخصص اطفال می‌گوید: برخی از نوزادان حساس فقط مقدار کمی ‌از شیر را می‌توانند در رژیم غذایی مادرشان تحمل کنند.

نوزادانی که از شیشه شیر تغذیه می‌شوند می‌توانند به شیر گاو حساس باشند. برخی از والدین ادعا می‌کنند که اگر مشکل از شیر گاو باشد، تغییر در یک سری از لبنیات و جایگزین کردن آن با شیر سویا می‌تواند به کولیک کمک کند. اما این چیز مطمئنی نیست. برخی از نوزادان به سویا نیز حساسیت دارند. در این صورت شیر خشک‌های ضدآلرژی می‌تواند جایگزین شیر گاو شود و گزینه‌ی بهتری است.

غذاهای سرد

نوزادان کولیکی همچنین ممکن است به یک سری غذاها مانند ذرت، گندم، تخم مرغ و غذاهای دریایی حساس باشند. یک مطالعه نشان داده که نوزادانی که سابقه کولیک دارند و از آب سیب تغذیه می‌کردند بیشتر از آن‌هایی که آب انگور سفید می‌خوردند گریه می‌کردند و کمتر می‌خوابیدند. اما نوزادانی که سابقه کولیک ندارند هنگام تغذیه با آب سیب مشکلی نداشتند. انجمن اطفال کانادا توصیه می‌کند: والدین به کودکان زیر 4 ماه آبمیوه ندهند. برای پیدا کردن علت، می‌توانید به نوبت هر بار یکی از غذاها را حذف کنید تا علت را بیابید. اما شاید تا زمانی که بفهمید چه چیزی کودک شما را آزار می‌دهد، کولیک ناپدید شده باشد.

یکی دیگر از والدین نوزادان کولیکی کشف کرد که با نخوردن برخی غذاها کولیک دخترش کاهش یافته است. او می‌گوید: وقتی من موز، سیب، فلفل سبز، خیار، گوجه فرنگی و چند غذای دیگر را نخوردم، کولیک فرزندم کاملا برطرف شد.

نیومن اخیرا به مادران کودکان کولیکی کپسول آنزیمی‌ لوزالمعده پیشنهاد می‌کند. وی می‌گوید: این کپسول به سوخت و ساز بدن کمک می‌کند تا پروتئین‌ها وارد شیر مادر نشوند.

رفلاکس معده

برخی از کودکان رفلاکس معده دارند،. رفلاکس معده وضعیتی مشابه سوزش سر دل است. اگر کودک شما سینه را کمی ‌مکیده و سپس بیرون آورده و جیغ می‌کشد، در این حالت رفلاکس می‌تواند دلیل گریه نوزاد باشد. همچنین ممکن است زیاد آب دهان خود را بیرون دهد. اما بیشتر کودکانی که زیاد آب دهان خود را بیرون می‌دهند، رفلاکسی نیستند. مطالعات نشان داده که داروی ضد رفلاکس علائم را در طی دو هفته تسکین می‌دهد.

یک متخصص کودک در کانادا در این رابطه می‌گوید: شیرخشک‌های غنی شده با آهن برای کودکان کولیکی بهتر از شیرخشک‌های کم آهن است. نوزادانی که از شیشه تغذیه می‌کنند پروتئین را کمتر جذب می‌کنند اما تغذیه از شیر سینه یا شیشه فرقی ندارد. بسیاری از کودکانی که از شیشه تغذیه می‌کنند هم از کولیک رنج می‌برند.

تسکین بخشیدن

مادرتان، همسایه شما یا احتمالا شخصی را می‌شناسید که کولیک کودکش را با چیزی درمان کرده باشد. بسیاری از این اطلاعات و تجارب دیگران می‌تواند برای مدت کوتاهی به کولیک کمک کند. هنوز هم مواردی وجود دارد که والدین می‌توانند برای تسکین علائم کودکشان انجام دهند. ثابت شده است که بغل کردن کودک و راه بردن او گریه نوزاد را کاهش می‌دهد.

حرکت دادن

 ویلیام سیرز در کتابی در رابطه با کولیک کودک می‌نویسد: والدین باید قبل از شروع کولیک کودکان خود را راه ببرند. و به محض تمام شدن کولیک کودک آرام‌تر خواهد شد. او پیشنهاد می‌کند که از یک کریر استفاده کنید. سایر درمان‌های سنتی کولیک شامل گذاشتن یک بطری آب گرم روی شکم کودک، موسیقی، راه بردن آهسته، استفاده از جاروبرقی یا سشوار برای آرام کردن اوست. برخی از والدین کودکان خود را روی یک صندلی ماشین در یک جای خنک قرار می‌دهند. اما کودک را یک لحظه بدون مراقبت رها نکنید.

بستن نوزاد به خود

در برخی موارد می‌توان کودکان را با پتو به آغوش خود بست. والدینی که می‌توانند هزینه کنند وسایلی مانند گهواره‌های ویبراتور و … که می‌توانند کودک را آرام کنند، بخرند. اما هیچ تضمینی برای 100 درصد آرام شدن آن‌ها نیست. همانطور که فریدمن اشاره کرد برخی از کودکان به تحریک کمتر پاسخ می‌دهند. اگر دیدید که این چیزها کارساز نیست. کودک را در یک اتاق تاریک قرار داده و گوش کنید که آیا گریه‌ی او بعد از چند دقیقه کمتر می‌شود یا نه.

یادداشت برداری

 فریدمن پیشنهاد می‌کند که یادداشت برداری از زمان گریه کودک می‌تواند مفید باشد. این کار نه تنها کمک می‌کند که بفهمید چه چیزی موثر است بلکه شما را امیدوارتر می‌کند. گاهی اوقات هم والدین متوجه نمی‌شوند که گریه نوزاد روز به روز در حال کاهش است تا زمانی که از این طریق متوجه شوند.

روش‌های مورد استفاده برای درمان کولیک

چای گیاهی

یک مطالعه در سال 1993 نشان داد که مقداری چای گیاهی حاوی بابونه، رازیانه، شیرین بیان و نعناع به طور قابل توجهی موثرتر از داروهای شیمیایی برای از بین بردن کولیک است. معلوم نیست که کدام یک از گیاهان موجود در چای موثرتر باشد اما بابونه در بسیاری از نقاط جهان یک حلال معده درد است. 2 کیسه چای بابونه را در یک فنجان قرار دهید. روی آن آب جوش ریخته و اجازه دهید خنک شود. به کودک خود روزی 2تا 4 بار یک قاشق غذاخوری از آن را بدهید. اگر برای کودک کارساز باشد طی 1 یا 2 روز نتیجه آن را خواهید دید.

گریپ واتر

 شربت گریپ واتر حاوی شوید، زیره، قند میوه و آب، درمانی بی ضرر اما غیرقابل اثبات است. بعضی از مارک‌های این شربت حاوی مقدار کمی ‌الکل هستند، اما اگر دستورالعمل‌ها را رعایت کنید خطری ندارد. اگرچای گیاهی را امتحان می‌کنید، بیشتر از 4 قاشق از چای را در روز به نوزاد ندهید. پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاع بیشتر مطلب تاثیر گریپ واتر بر کولیک نوزاد را مطالعه کنید.

ماساژ

فریدمن می‌گوید: هیچ مطالعه‌ی علمی‌ تاکنون ثابت نکرده که ماساژ کولیک را تسکین می‌دهد. اما برخی والدین می‌گویند که ماساژ به آرام بخشی نوزاد کمک می‌کند. می‌توانید کودک را روی زمین بخوابانید و با شروع از شکم او، انگشتان خود را به آرامی‌در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. این را 20 تا 30 دقیقه پس از تغذیه کودک امتحان کنید.

 برخی مطالعات نشان داده که دستکاری کایروپراکتیک (درمان دستی ستون فقرات با فن ماساژ) یک درمان موثر برای کولیک است. هیچ مدرک علمی ‌برای حمایت از ایمنی و اثربخشی کایروپراکتیک در درمان کولیک در کودکان وجود ندارد. برخی والدین می‌گویند که لمس ملایم استخوان‌های جمجمه نیز در درمان کولیک کمک می‌کند.

اکثر پزشکان درمان دارویی را برای کولیک پیشنهاد نمی‌کنند. والدین باید از استفاده دارویی به نام بنتیلول (دی سیکلومین هیدروکلراید) برای نوزادان زیر 6 ماه دوری کنند. زیرا می‌تواند مشکلات تنفسی ایجاد کند. ولی برخی پزشکان هنوز آن را تجویز می‌کنند که با توجه به خطرات آن عاقلانه نیست. برخی از والدین از دارویی ضداسپاسم مانند سیمتیکون استفاده می‌کنند. اما هیچ مدرکی بنا بر بی ضرر بودن آن وجود ندارد.

سرانجام به منظور بهبود کولیک، بهتر است قبل از 4 ماهگی کودک غذاهای جامد مانند غلات، برنج یا غذاهای پوره را به او ندهید. زیرا یک عامل خطر برای ایجاد حساسیت‌های غذایی است.

شما می‌توانید هر ترفندی را برای آرام کردن نوزاد امتحان کنید. اما متاسفانه بسیاری از این روش‌ها جواب نمی‌دهد. اما مطمئن باشید بالاخره این سختی‌ها را پشت سر می‌گذارید و روزهای طاقت فرسای ناشی از کولیک کودکتان به مرور تمام می‌شود.

صبر و حوصله والدین

والدین یک نوزاد کولیکی در رابطه با نحوه مقابله خود گفتند، زمانی را به یاد می‌آورند که دخترشان رایلی بسیار جیغ می‌کشید. آن‌ها نمی‌دانستند باید چه کنند. آن‌ها می‌گویند: ما خسته شده بودیم. در آخِر ما فقط او را در گهواره گذاشتیم و به رختخواب رفتیم. وقتی از خواب بیدار شدیم او خوابیده بود. نمی‌دانستیم چه مدت است که او خوابیده است.

در دنیای واقعی و ایده آل شما هیچوقت کودک‌تان را در حالی که گریه می‌کند، رها نمی‌کنید. اما اگر اعصاب شما خورد شده باشد و کم خواب شده‌ باشید و می‌ترسید صبر خود را از دست بدهید، می‌توانید او را به شخص دیگری بسپارید یا در یک مکان امن مانند گهواره بگذارید. نفس عمیق بکشید و از اتاق خارج شوید. حواستان باشد که زیاد تکان دادن کودک می‌تواند به او آسیب برساند و خطر دارد. شخصی دیگر را مراقب کودک خود قرار دهید. تا بتوانید برای خودتان یک فنجان چای درست کنید، یک مجله بخوانید، مدیتیشن کنید یا راهی برای آرامش خود پیدا کنید.

فریدمن می‌گوید: والدین برای گذراندن این دوره به حمایت زیادی نیاز دارند. اگر می‌توانید خانوادگی به آن‌ها کمک کنید تا بتوانند کمی ‌استراحت کنند.

شیر مادر

کولیک غالبا در کودکانی دیده می‌شود که مادران آن‌ها شیر زیادی دارند. برخی از کودکان در صورت خوردن شیر بیشتر دچار کولیک می‌شوند.

شیر زیاد همزمان مقدار زیادی لاکتوز به کودک می‌دهد. و ممکن است روده‌ی کوچک، قسمتی که هضم لاکتوز را انجام می‌دهد، نتواند آن میزان لاکتوز را تحمل کند. ممکن است در این شرایط کودک دچار گاز معده و حتی گاهی رگه‌های خون در مدفوع شود. این کودکان نمی‌توانند لاکتوز را تحمل کنند. به همین دلیل ممکن است به شیر خشک روی ‌آورید.

برای حل این مشکل می‌توانید کاری که در ادامه می‌گوییم را انجام دهید. بگذارید کودک سینه اول را مکیده و بعد سینه دوم را به او بدهید. اطمینان حاصل کنید که کودک به خوبی شیر موجود در سینه را نوشیده است. هیچ قانون کلی در مورد شیردهی وجود ندارد. اما سینه دوم را فقط هنگامی‌ که کودک نوشیدن سینه اول را متوقف می‌کند، به کودک دهید.

 همچنین بیش از حد سرعتی بودن شیر مادر می‌تواند باعث بروز کولیک در کودک شیرخوار شود. زیرا اگر شیر خیلی سریع بیاید، نوزاد کلافه و تحریک پذیر می‌شود. می‌توانید کودک را در هر بار تغذیه با یک سینه تغذیه کنید. دراز کشیدن و سپس شیر دادن می‌تواند کمک کند زیرا نیروی جاذبه سرعت جریان شیر را کاهش می‌دهد.

جوآن فیشر مشاور شیردهی کودک، می‌گوید والدین ناامید کودکان کولیکی، شیردهی را کنار گذاشته و از روش‌های مختلف دیگر استفاده می‌کنند اما هیچ نتیجه ای نمی‌گیرند. در نهایت برخی دوباره به شیردهی روی می‌آورند اما این مسیر هر بار موفقیت آمیز نیست.