مقدمه
معمولا شیردهی توسط مادران، به مدت شش ماه توصیه می‌شود. با این حال شیردهی بیشتر از این مدت زمان نیز، برای نوزادان مفید و دارای اثرات شگفت‌انگیزی است. اما برخی از اتفاقات وجود دارند، که باعث توقف شیردهی، حتی در کمتر از مدت زمان شش ماه می‌شوند. در ادامه به توضیح در مورد نحوه‌ی کمک به شیردهی طولانی مدت مادران پرداخته‌ایم.
مدت زمان شیردهی
دستورالعمل‌هایی در مورد تغذیه شیرخوارگان در اوایل سال 2005 توسط انجمن اطفال کانادا (CPS) صادر شد.
این دستورالعمل‌های فعلی، شیردهی به نوزاد را تنها با شیر مادر آن هم به مدت شش ماه و سپس افزودن غذاهای جامد نوزاد و ادامه شیر دادن به مدت دو سال یا بیشتر را توصیه می‌کنند.
آمار کانادا نشان می‌دهد، با این که حدود 86 درصد مادران شروع به شیردهی می‌کنند، اما آن‌ها شیردهی را تا چهار ماهگی نوزاد بیشتر ادامه نمی‌دهند.
لیندا اسمیت (Linda J. Smith)، مشاور و نویسنده در مورد شیردهی، شیردهی را تایید می‌کند و می‌گوید، که هر نوع شیردهی خوب است. این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهند، هنگامی که نوزادان طبق دستورالعمل‌های CPS تغذیه می‌شوند، در کوتاه مدت و بلند مدت از سلامت بیشتری برخوردار هستند.
به عنوان مثال، نوزادان در صورت شیردهی طبق این دستورالعمل‌ها با عفونت کمتر، میزان آلرژی و چاقی کمتری دست و پنجه نرم می‌کنند.
بنابراین، مادران چگونه می‌توانند شانس خود را برای رسیدن به این اهداف برای کودکشان، امتحان کنند؟ در ادامه برای پاسخ به این سوال، چند نکته از جانب اسمیت (Smith) آورده شده است.
تغذیه انعطاف‌پذیر
برخی اوقات مادرانی که به تازگی صاحب کودکی شده‌اند، تصور می‌کنند باید با فرمان کودک، به او غذا بدهند. در واقع احساس می‌کنند که باید تا دو یا سه ماهگی کودک طبق همین برنامه باشند. اما زمان‌بندی تغذیه یا تلاش برای افزایش زمان بین تغذیه می‌تواند منجر به مشکلات شیر در نوزادان بزرگ‌تر شود. البته، نوزادان بزرگ‌تر به اندازه نوزادان تازه‌متولد‌شده نیازی به شیردهی ندارند و بسیاری از آن‌ها درباره زمانی که می‌خواهند غذا بخورند قابل پیش‌بینی هستند.
هرچند ممکن است به سادگی هر سه ساعت شیردهی نباشد. بعضی از نوزادان دفعات کمتری در صبح و بعد از ظهر شیر می‌خورند، اما بیشتر اوقات عصر شیر می‌خورند. همچنین ممکن است برخی از نوزادان الگوی فردی دیگری در شیر خوردن داشته باشند.
مشاور شیردهی مورین فیلد می‌گوید: “اگر بیش از آن که به تغذیه و خوراندن شیر به پرورش و مادری کردن برای کودک توسط پستان‌های خود فکر کنید، شیردهی اغلب آسان‌تر می‌شود.”
لازم نیست کاری را که انجام می‌دهید قطع کنید و یا برای شیردهی روی صندلی مخصوص بنشینید. در واقع شما به سرعت کودکتان را بر روی سینه‌هایتان قرار می‌دهید و شیردهی را ادامه می‌دهید. نگران این مسئله که چه مدت طول می‌کشد، تا دوباره به کودک خود شیر بدهید، نباشید.
شیردهی در شب
مطالعات جدید نشان داده است، که زنان ظرفیت ذخیره شیر متفاوتی را در پستان خود دارند. بنابراین، برخی از مادران نیاز به تغذیه نوزاد خود، بیشتر از دیگران، دارند. همچنین توجه کنید که اندازه‌ی پستان یک مادر، لزوما با ذخیره‌ی شیر ارتباطی ندارد.
در ادامه در این مورد اسمیت اضافه می‌کند، این تغذیه‌ی اضافی ممکن است شامل تغذیه و شیردهی در طول شب باشد. میزان پرولاکتین در طی تغذیه شبانه نیز بیشتر است. در واقع پرولاکتین هورمونی است که تولید شیر را بیشتر می‌کند. بنابراین تلاش برای از بین بردن شیردهی‌های شبانه، خیلی زود می‌تواند منجر به از شیر گرفتن سریع کودک بشود.”
مشکلات شیردهی در شب
این مسئله که افزودن مواد جامد به تغذیه کودک، کمک می‌کند تا نوزاد در هنگام شب بیشتر و آرام‌تر بخوابد، نیز به طور قانع‌کننده‌ای ثابت شده است، که درست نیست.
بنابراین، چگونه می‌توانید به مدت شش ماه یا بیشتر در دوران شیردهی، هنگام شب نیز شیر بدهید و با وجود بی‌خوابی‌های شبانه اذیت نشوید؟
در پاسخ به این سوال، اسمیت توصیه می‌کند کودک را با خود به تخت بیاورید یا او را درست در کنار تخت خود نگهدارید تا بتوانید دراز کشیده و بدون بیدار شدن کامل شیردهی کنید. همچنین زمانی که نوزاد بزرگ‌تر می‌شود، پدر خانواده می‌تواند در هنگام صبح یا آخر هفته‌ها از نوزاد مراقبت کند، تا مادر بتواند کمی بیشتر بخوابد. در واقع این یکی از راهکارهای حمایت از همسر پس از زایمان است.
علاوه بر موارد گفته شده، شما می‌توانید چرت‌های خواب خود را با خواب کودک خود هماهنگ کنید. این راهکار باعث جبران کمی از کمبود خواب شما می‌شود. در نهایت نیز منجر به کنار آمدن راحت‌تر با شیردهی در شب می‌شود.
شاید سعی برای حذف کردن شیردهی شبانه نوزاد، به دلیل کمبود خوابتان باشد. به همین دلیل ما علاوه بر توصیه‌های اسمیت، توصیه می‌کنیم، در چنین شرایطی به داشتن یک پرستار شب برای مراقبت از نوزاد، فکر کنید.
کاهش حواس‌پرتی
در هفته‌های اول پس از تولد نوزاد، نوزاد كاملا روی شیر خوردن متمركز است. این در حالی است که در حدود چهار یا پنج ماهگی، کودک شما اغلب به راحتی حواسش در مورد اتفاقاتی که در پیرامونش می‌افتند، پرت می‌شود. این مسئله می‌تواند شیردهی را با مشکل روبه‌رو کند. چرا که کودک هر بار که صدایی می‌شنود، شیر خوردن را رها می‌کند.
اسمیت می‌گوید: “ممکن است لازم باشد در حالی که به کودک خود شیر می‌دهید، تلویزیون را خاموش کنید. در چنین وضعیتی برخی از نوزادان اگر در با پتو یا هر چیز دیگری پوشیده باشند، کمی بیشتر شیر می‌خورند. در واقع این کار از میزان پرت شدن حواسشان می‌کاهد. البته ممکن است برخی از آزمایشات لازم باشد تا بفهمید که چه چیزی به کودک شما کمک می‌کند، تا بهتر در شیر خوردن متمرکز شود.”
دندان‌های دردسرساز
در مورد دندان‌های شیری کودک خود اطلاعاتی دارید؟ آیا تصور می‌کنید که با درآوردن دندان، وضعیت تغذیه نوزادتان بهتر می‌شود؟
در ادامه در مورد یکی از چالش‌های ناشی از دندان نوزاد شما صحبت می‌کنیم.
با نزدیک شدن به شش ماهگی، بسیاری از نوزادان دندان‌های اول خود را در می‌آورند، که این می‌تواند منجر به چالش‌های جدیدی در شیردهی شود. کودک در هنگام دندان درآوردن ممکن است نسبت به سینه‌های شما حساس شود، زیرا لثه‌هایش درد می‌کنند. همچنین ممکن است برای تسکین درد در پایان یک دوره‌ی شیردهی، گاز بگیرد.
توصیه می‌شود در چنین شرایطی برای کاهش درد و اذیت شدنتان، از یک حلقه دندان (teething ring) خنک، استفاده کنید. همچنین می‌توانید از پزشک خود در مورد داروهای تسکین‌دهنده برای بی‌قراری نوزاد خود، سوال کنید.
اگر کودک در هنگام شیردهی سینه‌ی شما را گاز گرفت، به آرامی سوراخ‌های بینی او را با انگشت خود بگیرید تا مجبور شود دهان خود را باز کند و پستان شما را آزاد کند تا نفس بکشد. این کار بهتر از عقب کشیدن سینه‌هایتان است، که اغلب باعث می‌شود کودک به سختی آن را بگیرد. همچنین خیلی سخت‌تر سینه‌ی خود را آزاد می‌کنید.
نگرانی در مورد تهیه شیر
فیلد می‌گوید: “مادران غالبا نگران این مسئله هستند که با بزرگ‌تر شدن نوزاد، اغلب شیر کافی برای تغذیه‌ی او نخواهند داشت. همچنین مادران در این زمان سینه‌هایشان نرم‌تر از هفته‌های ابتدایی پس از تولد نوزاد است. همچنین احساس پر بودن از شیر در مورد سینه‌های خود را که قبلا داشته‌اند، را دیگر ندارند. در مورد این مسئله باید گفت، که جای نگرانی نیست، چرا که این اتفاقات طبیعی است.”
با ادامه شیردهی، سینه‌های شما کارآمدتر می‌شوند. شیر تا زمانی که کودک شروع به خوردن نکند، پایین نمی‌آید. همچنین احتمال این که شما نشت داشته باشید، کم است.
گاهی اوقات این امر منجر به این می‌شود که نوزاد از این که نمی‌تواند شیر بخورد، ناامید شود. هنگامی که نوزاد منتظر پایین آمدن شیر است، ممکن است نوزاد چند بار جلو عقب بکشد. در چنین حالتی احتمالا شما فکر کنید که این نشان‌دهنده‌ی این است که نوزادتان شیر کافی دریافت نمی‌کند. در حالی که معنای واقعی این کار کودکتان این است، که او کمی بی‌حوصله است.
نوزادان در ماه‌های ابتدایی بعد از تولد، معمولا 170.09 گرم در هفته یا بیشتر افزایش وزن دارند. این در حالی است، که طی سه یا چهار ماه سرعت افزایش وزن کند می‌شود. البته نگران نباشید، این امر طبیعی است.
مرخصی برای دوران شیردهی
اگر شاغل باشید، حتما در مورد مرخصی زایمان و مدت زمان آن در محل کار خود شنیده‌اید و یا شاید خودتان تجربه کرده باشید. در هر صورت در چنین شرایطی، همه‌ی مادران آنقدر خوش‌شانس نیستند که از مرخصی با حقوق برخوردار شوند. در واقع مانع بزرگی که باعث می‌شود بسیاری از زنان شیردهی را قطع کنند، بازگشت به محل کار است.
دور بودن از نوزاد
علاوه بر این دلیل دیگر نیز این است که در دوران پس از زایمان، شاید مادر بخواهد مدتی را از کودک دور باشد.
برای چنین شرایطی اسمیت به مادران توصیه می‌کند، که به دنبال راه‌هایی برای بیرون رفتن، ملاقات با دوستان، حتی انجام کارهایی با همران داشتن کودک باشند. اگر چه این اغلب امکان‌پذیر است، اما همیشه اینطور نیست.
برای یک گردش کوتاه و بدون کودک، شاید بتوانید برنامه‌ریزی کنید، به طوری که کودک شما بدون شیر خوردن در آن مدت اذیت نشود. همچنین برای جدایی‌های طولانی مدت بین خود و فرزندتان می‌توانید از پمپ کردن شیر خود استفاده کنید. می‌توانید از شیر خود که پمپ کرده‌اید در نبود خود برای کودکتان استفاده کنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد پمپ کردن شیر مادر، توصیه می‌کنیم، مقاله‌ی نکات پمپ کردن شیر مادر را مطالعه کنید.
تغذیه کمکی
کارن کمپبل (Karen Campbell) یک پرستار است و دارای یک پسربچه است. وی هنگامی که پسرش چهار ماهه بود به سر کار خود برگشت. کارن هفته‌ها قبل از بازگشت به کار خود، شروع به تهیه شیر منجمد (frozen milk) کرد.
کمپبل توضیح می‌دهد: “من این کار را بیشتر برای آماده کردن یک تغذیه کمکی برای نوزادم انجام می‌دادم، نه صرفا برای تغذیه او. چرا که انجماد، برخی از آنتی‌بادی‌های محافظتی مهم در شیر را از بین می‌برد. من هر روز صبح، در وقت ناهار و در پایان شیفتم، شیر خود را پمپ می‌کردم. به همین دلیل پسرم معمولا به اندازه کافی شیر تازه در یخچال داشت تا بتواند روزش را از سر بگذراند.
شیردهی مداوم به معنای کودک سالم و در نتیجه کار کمتری برای والدین است.
فیلد در همین مورد اینطور توضیح می‌دهد، که سیستم هضم کودک اولین خط دفاعی وی در برابر عفونت است و شیر مادر پوشش روده (lining of the gut) را پوشانده تا از حمله باکتری‌ها و ویروس‌ها به بدن کودک جلوگیری کند. همچنین شیر مادر حاوی آنتی‌بادی برای هر بیماری است که در معرض آن قرار گرفته‌اید.
نظرات دیگران
فیلد می‌گوید: “من فکر می‌کنم بیشتر مردم این پیام را دریافت کرده‌اند که “شیردهی برای نوزادان مفید است.” اما بسیاری نمی‌دانند که ادامه شیردهی برای شش ماه و بیشتر از آن چقدر ارزشمند و مهم است. بنابراین، مادران از پدربزرگ و مادربزرگ‌ها و سایر افراد دیگر نظراتی را دریافت می‌کنند.
مواردی مانند این که “آیا هنوز به نوزادت شیر می‌دهی؟” یا “اگر به نوزادات مقداری غلات ندهی گرسنه می‌ماند.”
او اشاره می‌کند که یک نسل پیش، به والدین توصیه شده است که مواد جامد را در شش هفته شروع کنند، نه شش ماه. همچنین به بسیاری گفته شده است، که تغذیه نوزاد با شیر خشک و با شیر مادر معادل یکدیگر هستند.
فیلد در ادامه اینطور می‌گوید: “این مسئله کاملا قابل درک است. چرا که این دسته از افراد (مادربزرگ و …) با تحقیقات جدید آشنایتی ندارند. چرا که آن‌ها فقط اطلاعاتی را که 30 یا 40 سال پیش به آن‌ها گفته شده است، را دنبال می‌کنند. بنابراین، در چنین شرایطی اگر می‌توانید اطلاعات و درک جدید خود را از اهمیت ادامه‌ی شیردهی، که امروزه در مورد شیردهی وجود دارد را با آن‌ها در میان بگذارید. با انجام این کار این دسته از افراد متوجه می‌شوند، که شما در تلاش برای حفظ سلامتی نوزاد خود به بهترین نحو هستید.
همچنین فیلد در ادامه می‌گوید، این مسئله یکی از دلایلی است که من مادران را به حضور در گروه‌های حمایت از شیردهی، تشویق می‌کنم. در واقع اگر با مادران دیگری که شیرده هستند، معاشرت داشته باشید، دلگرمی لازم برای ادامه شیردهی را دریافت خواهید کرد. همچنین نکات و ایده‌هایی برای کنار آمدن با برخی از چالش‌های مربوط به شیردهی را یاد خواهید گرفت.”
هدیه مادر
اسمیت می‌گوید: “شش ماه شیردهی می‌تواند فرصتی گران‌بها برای دادن هدیه‌ای شگفت‌انگیز به نوزادتان باشد. در واقع این هدیه‌ی شما باعث می‌شود تا بنیان سلامتی را برای کل زندگی فرزندتان ایجاد کنید.”
همچنین فیلد در این مورد می‌گوید: “شما می‌توانید یک زندگی‌ای داشته باشید و به طور اختصاصی به کودک خود شیر دهید. من فکر می‌کنم این کمک می‌کند تا با مادران دیگر صحبت کنید و دریابید که آن‌ها چگونه این کار را انجام داده‌اند، یا چگونه آن‌ها شیردهی را در زندگی پرمشغله خود قرار می‌دهند. اغلب، این کار آسان‌تر از آن چیزی است، که فکر می‌کنید.”
