مقدمه
اگر کودک شما مشکلات مربوط به گوارش مانند اسهال دارد نیازی نیست تغذیه‌ی آن‌ها را به موز و برنج محدود کنید. اگر کودک شما مشکلات گوارشی یا معده داشته باشد، احتمالا رژیم برات (BRAT) از جانب پزشک یا فرد دیگری برای کودک توصیه شده است. اما آیا این توصیه درست است؟ در این مطلب برای پاسخ به این سوال به توضیح در مورد رژیم غذایی برات برای کودکان پرداخته‌ایم.
رژیم غذایی برات (BRAT)
BRAT مخفف موز (bananas)، برنج (rice)، پوره سیب (Apple sauce) و نان تست (toast) است. این رژیم غذایی محبوب برای چندین دهه توسط متخصصان اطفال توصیه می‌شد. چرا که تصور می‌شد این غذاها آسان هضم می‌شوند و برای کاهش سرعت مشکلات گوارشی مانند اسهال مفید هستند. با این حال باید بگوییم که این توصیه قدیمی است. آکادمی اطفال آمریکا دیگر رژیم BRAT را برای اسهال و سایر مشکلات شکمی توصیه نمی‌کند و بسیاری از متخصصان مراقبت‌های بهداشتی با این موضوع موافق هستند.
دلیل مخالفت متخصصین
راهول ساکسنا (Rahul Saxena) متخصص اطفال در این مورد می‌گوید: “رژیم غذایی برات ایده‌ی وحشتناکی است. این یک رژیم غذایی پر کربوهیدرات است و نشان داده شده است که طول مدت اسهال را افزایش می‌دهد. به این دلیل که کربوهیدرات‌های ساده می‌توانند بدن شما را تحریک کنند تا آب را به روده وارد کند و باعث حرکات شل روده شوند. این برخلاف تصور اولیه رژیم غذایی BRAT است. چرا که این رژیم بیانگر این است که غذاهای کم فیبر و نشاسته‌ای به سفت شدن مدفوع شل کمک می‌کنند، در حالی که اینطور نیست.”
خروج ویروس
در هر صورت معمولا دلیلی برای اسهال وجود دارد. ساکسنا در این می‌گوید: “این واقعت را که اسهال با یک هدفی انجام می‌شود را بپذیرید. در واقع اسهال در تلاش است که ویروسی را از بدن خارج کند. بنابراین شما باید اجازه بدهید که این اتفاق بیفتد و مانع از اسهال و خروج ویروس‌ها نشوید.”
Ahuva Magder Hershkop متخصص تغذیه است. وی در این مورد می‌گوید: “در رژیم غذایی برات مزایا و سودی نمی‌بینم. اگر فرزند شما فقط یک روز برنج بخورد به این دلیل که حالش خوب نیست، آیا ضرری دارد؟ احتمالا نه. اما نگرانی هرشکپ این است که این رژیم غذایی ملایم احتمالا در زمانی که بدن او به آن بیشتر نیاز دارد، کمبود مواد مغذی و آنتی‌اکسیدان‌های مهم را در فرزند شما ایجاد می‌کند.
هیدراتاسیون
ساکسنا می‌گوید به‌جای نگرانی در مورد آنچه که کودک می‌خورد، روی آنچه می‌نوشد تمرکز کنید. او می‌گوید: “نکته‌ای که باید به خاطر داشته باشید این است که وقتی کودکی مبتلا به گاستروانتریت، مانند استفراغ و اسهال است، تنها چیزی که در کوتاه‌مدت واقعا اهمیت دارد، هیدراتاسیون است.”
Saxena توصیه می‌کند که هر 20 دقیقه یک بار به کودک خود مایعات بدهید. به این ترتیب، پوشش معده زمان لازم برای جذب مایعات را دارد. انجمن اطفال کانادا (CPS) توصیه می‌کند برای بچه‌های زیر یک سال، برحسب تقاضا به شیردهی ادامه دهید. همچنین اگر از شیر خشک تغذیه می‌کنند، شیر خشک را کامل به آن‌ها بدهید.
همچنین می‌توانید نوشیدنی‌های الکترولیتی مانند پدیالیت را که با نمک و شکر متعادل هستند به آن‌ها پیشنهاد دهید. توجه کنید دستورالعمل‌های روی بطری را برای دوز مناسب کودک خود دنبال کنید. اگر کودک شما بزرگ‌تر از یک سال است و اصلا غذا نمی‌خورد، از آب نارگیل (یک نوشیدنی الکترولیتی)، چای بدون کافئین یا آب‌میوه بدون شیرینی استفاده کنید تا مطمئن شوید که مقداری قند و نمک دریافت می‌کند. Saxena می‌گوید: “اگر کودک شما غذای کمی می‌خورد، نوشیدنی‌های حاوی شکر مانند آب‌میوه و شیر در مقادیر کم مناسب هستند. با این حال می‌توانند اسهال را بدتر کنند، بنابراین گزینه‌های دیگر ترجیح داده می‌شوند. به طور کلی در طول روز به کودک خود آب بدهید.”
جایگزین
آیا جایگزن مناسبی برای رژیم‌های غذایی برات وجود دارد؟ به طور کلی، به کودکان مبتلا به اسهال می‌توان غذاهای مختلفی را که معمولا می‌خورند ارائه کرد. با این حال Saxena توصیه می‌کند که اندازه وعده‌های غذایی به قسمت‌های کوچک‌تری تقسیم کنید. 25 درصد از غذایی که معمولا می‌خورند را امتحان کنید و ببینید بدن کودک چه واکنشی نشان می‌دهد.”
کالری
ساکسنا می‌گوید: “هر چیزی که به‌طور منظم برای بچه‌ها ناسالم می‌دانید، نباید در زمان بیماری به آن‌ها داده شود. وی در ادامه اینطور می‌گوید: “در دوران بیماری شما به دنبال این هستید که کودک تغذیه‌ی مناسب و کافی داشته باشد و نه اینکه کالری خالی به کودک خود بدهید. یکی از نگرانی‌های اصلی در مورد رژیم غذایی برات همین مسئله است.”
عدم تغذیه اجباری
Hershkop در مورد غذا خوردن می‌گوید: “اگر بچه‌ها گاهی غذا نخورند اشکالی ندارد. وی والدین را تشویق می‌کند که دوران بیماری خود را که تمایل به خوردن غذا نداشته‌اند و دیگران آن‌ها را مجبور به خوردن می‌کردند، را به یاد بیاورند. با انجام این کار می‌توانید کودک خود در زمان مقاومت در مقابل خوردن درک کنید. بنابراین اطمینان داشته باشید که وقتی کودک گرسنه است، غذا خواهد خورد و احساس خوبی خواهد داشت.
پیشنهاد ما: مطالعه‌ی مقاله تغذیه کودکان در سنین مختلف.
ممنوعیت غذایی
هرشکوپ در ادامه می‌گوید: “به طور خاص حذف هیچ غذای خاصی را توصیه نمی‌کنم. با این حال غذاهای تند، غذاهای سرخ شده یا همراه با مقدار زیادی شکر می‌توانند به طور بالقوه اسهال را تشدید کنند. اگر معمولا وعده‌های غذایی را با ادویه‌های سنگین‌تر می‌خورند، احتمالا مشکلی نباشد. اما به طور کلی اکنون زمان آن نیست که یک دستور غذای جدید را کودک امتحان کند.”
نگرانی
چه زمانی باید نگران اسهال و استفراغ کودک باشید؟
در حالی که به طور معمول فقط باید اجازه دهید ویروس از طریق اسهال خارج شود، مهم است که مراقب علائم قرمز مانند خون در اسهال و استفراغ بدون اسهال باشید. چرا که این می‌تواند نشان دهنده انسداد روده یا آپاندیسیت باشد. همچنین به علائم کم آبی بدن شامل عدم ادرار نامنظم و یا خشک بودن پوشک برای نوزاد توجه کنید.
اگر به نظر می‌رسد که اسهال از بین نمی‌رود یا نگران هستید که کودک رفتار طبیعی ندارد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. مدفوع شل که بیش از پنج روز طول بکشد یا استفراغی که بیش از 48 ساعت طول بکشد، نیاز به مراجعه به پزشک دارد. هرگز داروهای اسهال بدون نسخه مانند لوپرامید را به کودک خود ندهید مگر اینکه ابتدا با پزشک مشورت کنید. این داروها می‌توانند علائم را پنهان کنند و به طور بالقوه از راحت شدن بدن از شر عفونت جلوگیری کنند.
