مقدمه
والدین از همان زمانی که نوزاد متولد می‌شود دائما مراقب این هستند که نوزاد دچار هیچ گونه بیماری یا اختلالی نشود. اما باید در مقابل این وسواس و حساسیت والدین بگوییم که شما به طور قطعی نمی‌توانید از این مسئله اجتناب کنید. یکی از بیماری‌هایی که ممکن است کودک به آن مبتلا شود، سرماخوردگی است. با وجود مراقبت‌های مادر از نوزاد، احتمال سرما خوردن نوزاد قبل از تولد یک سالگی وجود دارد. به همین دلیل در این مطلب به توضیح در مورد اولین سرماخوردگی نوزاد پرداخته‌ایم.
با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی را در این زمینه فراگیرید. در واقع نکات گفته شده در ادامه می‌توانند راهنمای خوبی در اولین سرماخوردگی نوزادتان باشند.
سرماخوردگی
هنگامی که کودک شما مریض می‌شود، احتمالا برای شما این سوال پیش‌بیایید که چگونه با وجود مراقبت‌های شما کودک سرماخورده است؟ آیا این به معنای این است که شما به اندازه‌ی کافی از نوزاد خود مراقبت نکرده‌اید؟
دینا کولیک (Dina Kulik)، متخصص اطفال در تورنتو است. وی در پاسخ به این سوالات می‌گوید: “ویروس‌ها معمولا از طریق قطرات و ذرات معلق در هوا که وارد بینی، دهان و چشم می‌شوند منتشر می‌شوند.”
متخصص کولیک در ادامه می‌گوید، بسته به میزان قرار گرفتن نوزاد در تماس با افراد دیگر، این که نوزاد در طی دوران سال اول تولد خود به بیش از 12 بیماری ویروسی مبتلا شود، یک اتفاق غیرعادی و عجیب نیست.
تشخیص
سوال اولی که برای بسیاری از مادران پیش‌می‌آید این است که چگونه بفهمیم که کودکمان سرماخورده است یا به بیماری جدی‌تر دیگری مبتلا شده است؟
علاوه‌بر ویروس‌های سرماخوردگی، نوزادان ممکن است به بیماری‌های ویروسی مانند آنفلوانزا، خروسک، ویروس سین‌سیشیال تنفسی و کووید-19 نیز مبتلا شوند. این بیماری‌ها اغلب با علائمی شبیه سرماخوردگی شروع می‌شوند، اما در ادامه‌ی دوران بیماری باعث می‌شوند کودک بیمارتر و بدحال‌تر شود.
در ادامه برای آگاهی والدین عزیز در مورد این نوع بیماری‌های ویروسی به توضیح در مورد هر یک از این بیماری‌ها پرداخته‌ایم.
آنفلوانزا
آنفلوانزا بیشتر از سرماخوردگی معمولی باعث تب، سرفه و بی‌حالی عمومی می‌شود. نوزادان و کودکان خردسال در مقایسه با کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان در معرض خطر بیشتری برای عوارض و بستری شدن در بیمارستان به دلیل آنفلوانزا هستند.
خروسک
علامت بارز بیماری خروسک، سرفه‌ای با صداهای مانند پارس کردن (سگ) و سوت تنفسی است. همچنین گرفتگی صدا، نفس کشیدن همراه با صداهای بلند و سختی در تنفس از جمله‌ی دیگر علائم این بیماری است. خروسک معمولا در هنگام شب شدت پیدا می‌کند. این بیماری می‌تواند یک زنگ خطر برای مادران باشد، با این حال معمولا می‌توان آن در خانه درمان کرد.
سی جی بلنرهاست (C.J. Blennerhassett) ماما و مراقب نوزادان است. وی در این مورد می‌گوید: “با وجود این که درمان بیماری خروسک در خانه امکان‌پذیر است، اما توصیه می‌شود که مادران هنگامی که نوزادشان به این بیماری مبتلا شده است به پزشک مراجعه کنند.”
ویروس سین‌سیشیال تنفسی (RSV)
علائم عفونت ویروس سین‌سیشیال تنفسی (RSV) شبیه سرماخوردگی است. اما به احتمال زیاد تب به عنوان یکی از علائم این بیماری باشد. متخصص کولیک می‌گوید، احتمال بیشتری وجود دارد که RSV نوزاد را بیمارتر کند. اما شما در واقع نمی‌دانید که کودک شما برخلاف سرماخوردگی، RSV نیز دارد یا خیر، مگر اینکه در بیمارستان کودک غربالگری شود.
تغییر در محل خواب نوزاد
هنگامی که کودک شما مریض می‌شود، در خواب او اختلال ایجاد می‌شود. در چنین شرایطی آیا تغییر در وضعیت تخت نوزاد می‌تواند به خواب او کمک کند؟
منظور از تغییر در وضعیت تخت نوزاد این است که زیر سر کودک را به اندازه‌ی کمی بالا بیاورید. در همین مورد متخصص کولیک می‌گوید، کمی ارتفاع می‌تواند به تخلیه حفره بینی کودک کمک کند و خواب را برای کودک راحت‌تر کند. وی توصیه می‌کند، چیزی شبیه به کتاب را زیر یک انتها از تشک تخت خواب کودک بگذارید. این یک سمت تشک را بالا می‌برد، اما همچنان یک سطح صاف و محکم زیر کودک وجود دارد.
توجه کنید که این ارتفاع زیر سر کودک فقط به اندازه‌ی دو تا پنج سانتی‌متر باشد. همچنین دقت کنید که کودک شما همچنان روی پشت خوابیده و صاف باشد.
ویژگی‌های محل خواب
آیا از اشتباهات رایج در مورد خواب نوزادان اطلاع دارید؟ می‌دانید چه مواردی را باید در هنگام خواب نوزاد رعایت کنید؟
در ابتدای پاسخ به این سوال باید بگوییم که گهواره‌ای که کودک در آن خوابیده است فقط باید شامل یک روتختی باشد که با یک کش به تخت کودک متصل شده باشد. همچنین هیچ گونه بالش یا پتویی نباید در اطراف نوزاد باشد.
علاوه‌بر این توجه کنید که خوابیدن نوزاد در صندلی ماشین همراه با خطراتی است. برای کسب اطلاعات در مورد خوابیدن کودک در صندلی ماشین می‌توانید مقاله‌ی “چرا خوابیدن کودک در صندلی ماشین خطرناک است؟ ” را از سایت بهترین مادر مطالعه کنید. همچنین شما می‌توانید برای چرت‌های کوتاه نوزاد در طی روز از کریر نوزاد استفاده کنید. توجه کنید که کودک باید به صورت عمودی در کریر قرارگیرد.
شیشه شیر
هنگامی که کودک بیمار است و در شیر خوردن از سینه‌ی مادر مشکل دارد، آیا می‌توان از شیشه شیر برای تغذیه‌اش استفاده کرد؟
نوزادان ممکن است هنگام تلاش برای تغذیه از سینه، در تنفس از طریق بینی خود مشکل داشته باشند. با این حال متخصص کولیک در این مورد می‌گوید، شیر دادن با شیشه شیر به یک نوزاد که به دلیل بیماری گرفتگی بینی دارد، کار آسان‌تری نسبت به شیردهی با سینه نیست. در هر صورت با شیشه شیر نیز دهان نوزاد پر است و کودک باید از طریق بینی نفس بکشد.
وی در ادامه توصیه می‌کند، از قطره‌های سالین (saline drops) و ساکشن (suction) برای کمک به پاکسازی مجرای بینی کودک قبل از تغذیه، استفاده کنید.
شیر مادر
آیا شیر مادر گرفتگی بینی نوزاد را برطرف می‌کند؟ احتمالا در مورد این که برخی از افراد معتقدند که شیر مادر گرفتگی بینی نوزاد را در زمان بیمار شدن باز می‌کند، شنیده‌اید. آیا این نکته درست و علمی است؟
مراقب سی جی بلنرهاست، در این مورد می‌گوید، بهتر است از قطره‌های سالین و فین‌گیر (مخاط‌گیر) بینی نوزاد استفاده کنید. وی در ادامه می‌گوید: “من به عنوان مراقبت‌کننده از نوزادان، هیچ گاه از شیر مادر برای باز کردن گرفتگی بینی نوزاد استفاده نمی‌کنم. چرا که شما نمی‌توانید حجم آن را کنترل کنید و نمی‌خواهید که کودک آسپیراسیون کند یا این که شیر شما وارد ریه‌های او شود.”
گوش‌پاک‌کن
برخی از مادران ممکن است از گوشت‌پاک‌کن برای تمیز کردن بینی نوزاد خود استفاده کنند.
کولیک در این مورد می‌گوید: “استفاده از گوش‌پا‌کن در بینی ایده‌ی خوبی نیست. چرا که در استفاده از این مورد خطر آسیب به مجرای بینی وجود دارد. گوش‌پاک‌کن مانند سواب بینی برای آزمایش ویروس‌هایی نیست که توسط یک متخصص آموزش دیده انجام داده می‌شود.”
زخم بینی
در مورد زخم‌هایی که بر روی بینی کودک در دوران بیماری ایجاد شده است، چه کارهایی می‌توان انجام داد؟
برخی از مردم به مادران توصیه می‌کنند برای درمان زخم‌های روی بینی از شیر خود استفاده کنند. این در حالی است که ماما Blennerhassett می‌گوید، که وازلین یا روغن نارگیل بهترین گزینه است. از لوسیون‌های ملایم دیگری نیز می‌توان استفاده کرد. اما باید از مصرف محصولاتی با عطر و رایحه‌ی بیش از حد که ممکن است تحریک‌کننده باشد، اجتناب کنید.
توقف تمرین خواب
آیا زمانی که کودک سرما خورده است باید تمرین خواب را متوقف کرد؟
ممکن است زمانی که در حال گرفتن نتیجه‌های خوب در مورد تمرین خواب در نوزاد خود هستید، کودک بیمار شود. این اتفاق برای شما ناراحت‌کننده خواهد بود چرا که این بیماری وقفه‌ای در پیشرفت نوزاد در این زمینه ایجاد می‌کند. با این حال باید بدانید که به همان اندازه که از دست دادن پیشرفت سخت است، استراحت کردن کودک ایده‌ی خوبی است.
آزورا گودمن (Azura Goodman)، پرستار و مشاور شیردهی است. وی در این مورد می‌گوید: “کودک در دوره‌ای که مریض است ممکن است نیازهای متفاوتی به مایعات را داشته باشد. بنابراین، توصیه می‌کنیم بهبودی کودک خود را نسبت به تمرین خواب در اولویت قرار بدهید. چرا که سلامتی نوزاد شما مهم‌تر است.”
عملکرد درست
متخصص کولیک در این زمینه می‌گوید، بسیاری از آموزش‌های خواب مربوط به والدین است. به این معنا که والدین در زمانی که کودک بیمار است دائما با خود در مورد آموزش خواب درگیر هستند. والدین دائما از خود می‌پرسند: “اگر کودک تب داشته باشد، با چه اطمینانی او را رها کنم؟ اگر وقتی حالش بد شود و من کنارش نباشم سلامتی کودکم به خطر می‌افتد. حال اگر در کنار فرزندم باشم، پس آموزش خواب چه می‌شود؟”
در چنین وضعیتی توصیه می‌شود که بهتر است در دوره‌ای که نوزاد بیمار است، آموزش خواب در حالت تعلیق باشد. همچنین در مورد آرام کردن نوزاد خود در این وضعیت احساس گناه نداشته باشید. بنابراین، در طی روز یا شب در کنار کودک خود باشید و برای آرامش هر چه بیشتر کودکتان او را نوازش کنید.
تب نوزاد
محدوده‌ی تب نوزاد در دورانی که سرماخورده است باید چگونه باشد؟ آیا در صورت تب داشتن نوزاد باید او را بلافاصله به بیمارستان ببریم؟
دمای کودک در دوران سرماخوردگی هر از گاهی کمی افزایش می‌یابد که در همه‌ی موارد به عنوان تب بالا در نظر گرفته نمی‌شود. مگر این که تب بیش از 38 درجه سانتی‌گراد، که از طریق مقعد گرفته می‌شود، قرائت شود.
تب همیشه مسئله‌ی جدی نیست، اما همیشه باید آن را تحت نظر داشته باشید. البته در مواردی مثل نوزادان زیر سه ماه، مسئله‌ی تب جدی است. به طوریکه هر زمان نوزاد در این سن تب داشته باشد باید او را به بیمارستان ببرید.
تب فقط باید با دارو درمان شود تا کودک آرام گیرد، چرا که دمای بالا 38 درجه‌ی سانتی‌گراد احتمالا برای کودک وضعیت ناراحت‌کننده‌ای را ایجاد می‌کند. اگر تب با داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن کاهش پیدا نکرد یا بیش از چند روز ادامه داشت، جای نگرانی است و باید کودک خود را نزد پزشک ببرید. اما اگر تب با راهکارهای درمانی کنترل شد، کودک حالش بهتر شد و تغذیه‌ی بدون مشکلی داشت، هیچ دلیلی برای نگرانی وجود ندارد.
لباس کودکان
در دوره‌ای که کودک بیمار است چه لباسهایی برای کودک مناسب هستند؟
در دورانی که کودک بیمار است نیازی نیست که نوزاد را به شدت بپوشانید. همچنین لزومی ندارد که لباس‌های کودک به گونه‌ای باشد که بخواهید بدن کودک را خنک نگه‌دارید.
کولیک می‌گوید وقتی نوزاد تب می‌کند، بسیاری از والدین فکر می‌کنند که نوزادشان گرمش است. به همین دلیل لباس‌هایش را در می‌آورند و پارچه‌ای خنک روی پیشانی کودک می‌گذارند و در حمام ولرم می‌گذارند. این راهکار مناسبی نیست. چرا که بعد از انجام این کارها نوزاد احساس سرما می‌کند و می‌لرزد. در نتیجه دمای بدن نوزاد افزایش پیدا می‌کند. بنابراین، این راهکارهایی که گفته شد برای کودک مفید و مناسب نیست.
مراقب نوزادان Blennerhassett می‌گوید، یک قانون کلی برای این شرایط وجود دارد. این قانون می‌گوید، که کودک خود را یک لایه بیشتر از لباسهایی که خودتان پوشیده‌اید، بپوشانید. همچنین به یاد داشته باشید که سرماخوردگی ناشی از هوای سرد نیست بلکه به دلیل ویروس‌ها است. بنابراین، نیازی به داشتن حساسیت در این مورد نیست.
بیرون رفتن
در دوره‌ای که نوزاد سرما خورده است آیا می‌توان او را بیرون برد؟ آیا امکانش وجود دارد که در این دوران فردی از بیرون برای کمک در کنار مادر حضور داشته باشد؟امکان سرایت بیماری از طریق نوزاد وجود دارد؟
همه‌گیری بیماری‌های ویروسی همه‌ی ما را نسبت به انتشار میکروب‌ها آگاه کرده است. با این حال ممکن است در مورد اینکه یک نوزاد بیمار باید ایزوله شود، تعجب کنید. نوزادان بیمار باید از همان پروتکل‌های مربوط به بیماری همه‌گیر مانند بقیه‌ی افراد پیروی کنند.
همچنین در صورت وجود احتمال ابتلا به بیماری ویروسی کووید_19، ایزوله شوند. با این حال اگر مطمئن باشید که فقط سرماخوردگی است و تا زمانی که کودک خودش راحت به نظر برسد، انجام برخی کارها یا بودن در کنار افراد دیگر به کودک آسیبی نمی‌رساند.
نوزاد تازه‌متولدشده
زمانی که نوزاد سرما می‌خورد مادر چه اطلاعات ضروری و لازمی را باید بداند؟
نوزادان در هر سنی ممکن است دچار سرماخوردگی شوند، اما سرما خوردن در زمانی که نوزاد فقط چند هفته است که متولد شده است، می‌تواند ناراحت‌کننده باشد.
نوزادان معمولا سرماخوردگی خفیف می‌گیرند که دوره‌اش بدون هیچ مشکلی می‌گذرد. با این حال Blennerhassett توصیه می‌کند، که آستانه‌ی پایینی از مراقبت از نوزاد خود را باید در نظر داشته باشید و در مورد آن بدانید.
تب
قانون کلیدی که باید به خاطر بسپارید این است که هرگز در زمانی که نوزاد تب کرده است در خانه به درمان آن نپردازید. در همین مورد Blennerhassett می‌گوید: “اگر نوزادی در این سن (زیر سه ماه) علائم تب داشته باشد، نباید آن را با داروهای بدون نسخه مانند تایلنول (Tylenol) درمان کنید، بلکه باید به سرعت کودک را به اورژانس ببرید.”
وی در ادامه می‌گوید، نشانه‌های دیگری که بیانگر این است که نوزاد باید به بخش اورژانس مراجعه کند، استفراغ، غذا نخوردن، و مشکلات تنفسی است که می‌تواند شامل لب‌های آبی یا سرفه‌های شدید باشد.
علائم
Blennerhassett می‌گوید: “سرماخوردگی‌های معمولی نوزاد می‌تواند شامل آبریزش بینی، عطسه، سرفه، تغییر در غذا خوردن یا علائم خستگی یا خواب‌آلودگی باشد. سایر علائم شامل سردرد خفیف یا گلودرد است، اما تشخیص این علائم برای والدین بسیار سخت است. با این حال، اگر صدای نوزاد تازه‌متولدشده شما کمی گرفته به نظر می‌رسد، نگران نباشید.”
گرفتگی بینی
وی در ادامه می‌گوید، اغلب به نظر می‌رسد که سینوس‌های نوزادان پر شده است و نیاز به تلاش برای پاک کردن مجرای بینی است. اگر کودک در تغذیه با مشکل مواجه است، والدین می‌توانند با خیال راحت از قطره‌های نمکی و مکنده‌ها مخاط بینی حتی برای نوزادان تازه‌متولدشده استفاده کنند.
پیشگیری
همیشه پیشگری از ابتلا به هر نوع بیماری بهتر از درمان بیماری است. بنابراین، سعی کنید روش‌های مربوط به پیشگیری از بیمار شدن کودک خود را در نظر داشته باشید.
برای جلوگیری از بیمار شدن نوزادتان، مراقب نوزادان Blennerhassett پیشنهاد می‌کند، از مردم بخواهید دست‌های خود را قبل از در آغوش گرفتن یا نوازش کردن نوزاد حتما بشویند. همچنین سعی کنید نوزاد خود را به جاهای شلوغ نبرید.
در زمان بیماری همه‌گیری ویروس کرونا، داشتن یک ماسک نیز منطقی است.
وی در ادامه می‌گوید، به طور کلی هرکسی که با کودک شما در ارتباط است باید واکسن آنفلوانزا بزند. چرا که نوزادان زیر شش ماه نمی‌توانند واکسینه شوند و از نظر عوارض ناشی از آنفلوانزا و بستری شدن در بیمارستان در رده‌ی پرخطر قرار دارند. همچنین مراقبین نوزاد نیز باید در برابر ویروس COVID-19 واکسینه شوند.
