مقدمه
وقتی صحبت از افزایش وزن نوزاد می‌شود، مدت‌ها است که مردم معتقدند که هر چه این افزایش وزن بیشتر باشد، بهتر است. این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهند نوزادی که خیلی سریع وزن اضافه می‌کند ممکن است در معرض خطر مشکلات سلامتی قرارگیرد. بنابراین در این مطلب به توضیح در مورد افزایش وزن نوزادان در سال اول تولد پرداخته‌ایم.
افزایش وزن در نوزادان لاغر
رابرت برتولو (Robert Bertolo) رئیس مرکز تحقیقات تغذیه در انسان است. وی در این مورد می‌گوید: “مطالعات من و همکارانم نشان می‌دهد که تغذیه‌ی یک نوزاد می‌تواند تعیین کند که آن نوزاد در بزرگسالی تا چه حدی می‌تواند سالم باشد. مدتی است که می‌دانیم نوزادانی که کوچک‌تر از حد طبیعی به دنیا می‌آیند بیشتر در معرض خطر مشکلاتی مانند چاقی، دیابت، فشار خون بالا و آلزایمر هستند. مسئله‌ای که ما اکنون متوجه شده‌ایم این است که علاوه بر این وضعیت، زمانی که نوزاد کوچک با افزایش وزن سریع در طول سال اول زندگی همراه می‌شود شرایط خطرناک‌تری اتفاق می‌افتد.”
افزایش وزن در نوزادان سالم
شیلا ایوانز (Sheila Evans) رئیس تحقیقات در دانشکده پرستاری است. وی در این مورد می‌گوید: “برخی از محققین معتقدند که افزایش وزن در سال اول در نوزادانی که با وزن پایین متولد می‌شوند، خطرناک است. این در حالی است که باید بگوییم که این خطر افزایش وزن در سال اول تولد فقط مختص این گروه از نوزادان نیست. چرا که هر نوزاد دیگری در صورت افزایش وزن سریع در سال اول تولد در معرض خطر قرار می‌گیرد.”
به طور کلی هر نوزادی که در سال اول بیش از حد تغذیه شود، بیشتر مستعد مشکلات سلامتی در آینده خواهد بود. سازمان بهداشت جهانی سال گذشته استانداردهای رشد جدیدی را منتشر کرد که هدف آن نشان دادن چگونگی رشد نوزادان بوده است. این استاندارها بر اساس اندازه‌گیری نوزادانی است که طبق توصیه‌های فعلی تغذیه می‌شوند. این توصیه‌ها شامل تغذیه‌ی انحصاری با شیر مادر به مدت شش ماه و به دنبال آن شروع تدریجی غذاهای جامد در حالی که شیردهی ادامه دارد، است.
تشخیص میزان تغذیه نوزاد
این تغییرات و تحولات در مورد استانداردهای غذای نوزاد چه معنایی برای والدین دارد؟ نوزاد چه میزان در روز باید شیر بخورد؟ از کجا باید متوجه‌ی سیر شدن کودک شد؟ در پاسخ به این سوالات محققین ایوانز و برتولو می‌گویند: “بهترین استراتژی این است که از نشانه‌های کودک خود پیروی کنید.” ایوانز در این مورد می‌گوید: “کودکان خود تنظیم‌کننده‌های عالی هستند.”
در ادامه‌ی مطلب برای کمک به مادران عزیز در این مورد، نحوه‌ی استفاده از توانایی طبیعی نوزاد برای تنظیم میزان مصرف غذا توضیح داده شده است. همچنین به کار بردن این نکات از افزایش وزن نوزادان در سال اول تولد جلوگیری می‌کند.
عدم زمان‌بندی
از زمان‌بندی برای تغذیه نوزاد خود پرهیز کنید. ایوانز در این مورد می‌گوید: “تغذیه نوزاد باید بر اساس احساس گرسنگی نوزاد و نه زمان‌بندی شما باشد. در واقع این عمل به این معنی است که شما بر حسب نیاز نوزاد به او شیر بدهید، حتی اگر نوزاد شما به سرعت در حال رشد باشد. ایجاد برنامه‌ی زمان‌بندی برای شیردهی به نوزاد باعث انتظار طولانی نوزاد در بین وعده‌های شیردهی و پایبند بودن به برنامه زمان‌بندی شما می‌شود. این امر می‌تواند منجر به پرخوری در نوزاد شود. نوزادی که بیش از حد گرسنه است، بیش از آنچه نیاز دارد می‌خورد و به تدریج کنترل طبیعی اشتهای خود را از دست می‌دهد.”
پیگیری علائم
شیردهی نوزادان لاغرتر و سالم‌تری پرورش می‌دهد و این ممکن است تا حدی به دلیل شیر و تا حدودی به دلیل روش تغذیه باشد. زمانی که یک کودک با شیر مادر تغذیه می‌شود، سیر شود به سادگی مکیدن را متوقف می‌کند. متخصص برتولد خاطر نشان می‌کند که والدینی که از شیشه شیر برای تغذیه نوزاد خود استفاده می‌کنند، اغلب سعی می‌کنند کودک را وادار کنند که هر آنچه در شیشه باقی‌مانده است را تمام کند.
14 گرم اضافی در هر شیر خوردن ممکن است زیاد به نظر نرسد، اما به تناسب اندازه کودک می‌تواند قابل توجه باشد. به ویژه در مورد یک نوزاد در سنین پایین باید مراقب علائم باشید و دقت کنید که چه زمانی میل به خوردن ندارد و یا می‌خواهد استراحت کند. ممکن است نوزاد سعی کند سر خود را از شیشه برگرداند، مکیدن را متوقف کند و یا به خواب رود.
Evans توصیه می‌کند، اگر هر یک از این رفتاهار را مشاهده کردید، نوک سینه را از دهان کودک خارج کنید و احتمالا در ادامه سعی کنید به نوزاد کمک کنید که آروغ بزند. در مورد شیشه شیر، آن را روی لب‌های نوزاد قرار بدهید. اگر به نظر می‌رسد که علاقه‌ای ندارد، سعی نکنید که او را وادار به خوردن بیشتر کنید. در این مورد ایوانز توضیح می‌دهد: “تشویق اجباری کودک به مصرف بیشتر شیر در هنگام سیر شدن، در نهایت مکانیسم کنترل اشتها را غیرفعال می‌کند.”
شروع آرام غذای جامد
آیا می‌دانید چه زمانی باید غذای جامد را شروع کنید؟ بعد از اینکه متوجه زمان شروع غذای جامد شدید، سعی کنید این امر را به آرامی و به تدریج جلو ببرید. اگر خود شما غذای کودک را درست می‌کنید، می‌توانید غذای پوره شده را به اندازه‌ی قالب‌های یخ فریزر آماده کنید. ایوانز می‌گوید: “یک تکه غذا به اندازه یک مکعب یخ برای نوزاد زیر یک ساله غذای خوبی است.” با یک وعده در روز به مدت یک یا دو هفته شروع کنید و به تدریج به سه وعده برسانید. سپس به وعده‌های غذایی کوچک که بیش از یک نوع غذا را شامل می‌شود، گسترش بدهید.
غذاهای انگشتی
در شرایط که کودک هماهنگی لازم برای رساندن غذا از سینی به دهان را پیدا کرد، میوه‌های نرم، سبزیجات پخته شده و غلات سبوس‌دار را برای کودک خود آماده کنید. انجام این کار به نوزاد فرصت‌های بیشتری برای خود تنظیمی می‌دهد. در این شرایط زمانی که کودک سیر می‌شود، غذا خوردن را متوقف می‌کند و غذا را روی زمین می‌گذارد.
سرو غذای مغذی
برتولو در این مورد می‌گوید: “والدین باید به دنبال سرو غذاهای رنگارنگ مانند هویج نارنجی روشن، اسفناج سبز و … باشند. غذاهایی که طبیعی‌تر هستند مانند میوه‌های تازه، سبزیجات بخارپز، غلات کامل مواد مغذی بیشتری به ازای هر کالری فراهم می‌کنند.
توجه داشته باشید، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند گاهی در ماه‌های اول به سرعت رشد می‌کنند، سپس لاغر می‌شوند. اگر نگران چاق بودن کودک خود هستید، این موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید، با این حال انتظار نداشته باشید که برای نوزاد رژیم غذایی در نظر گرفته شود. در مقابل، برنامه تمرکز بر مصرف غذای مغذی و تغذیه فقط در زمان گرسنگی کودک خواهد بود.
نوزاد فعال
شاید عجیب به نظر برسد که برای نوزاد سه ماهه خود به ورزش فکر کنید. با این حال شیلا ایوانز می‌گوید: “کودک به زمانی برای بازی روی زمین و یا در دامان شما نیاز دارد. در واقع نوزاد با این فعالیت‌های کوچک عضلات و هماهنگی قوی ایجاد می‌کند و همین امر باعث می‌شود که برخی از کالری‌ها را بسوزاند. من نوزادان بسیاری را دیده‌ام که تمام وقت خود را روی صندلی ماشین می‌گذرانند.”
