مقدمه

کودکان برای ارتباط با دیگران از کلام استفاده نمی‌کنند، اما این بدان معنا نیست که سعی نمی‌کنند چیزی به ما بگویند. بنابراین باید زبان بدن کودکان را یاد بگیریم. در این مقاله نحوه ارتباط با کودکان را بررسی خواهیم کرد.

کودک با استفاده از زبان بدن چیزهای زیادی برای گفتن به شما دارد. او به شما نشان می‌دهد چه زمانی گرسنه و چه زمانی سیر است؟ او حتی به شما نشان می‌دهد که ترجیح می‌دهد چگونه او را در آغوش بگیرید. به زودی شما با اسباب بازی‌ها، رنگ‌ها، تصاویر و افراد مورد علاقه او آشنا خواهید شد.

شما و کودک‌تان ماه‌ها و ماه‌ها قبل از اینکه کودک اولین کلمه خود را به زبان بیاورد، یکدیگر را می‌شناسید. یعنی بدون شنیدن هیچ حرفی از زبان کودک شما علاقه‌های او را خواهید شناخت.

پیشنهاد ما: نوزادان در چه مواقعی لبخند می‌زنند؟

تجربه یک مادر

زبان بدن کودکان
زبان بدن کودکان

لورا استوری مادر نوزادی به نام دیوید جوزف می‌گوید: ما متوجه شدیم مشکلی برای دیوید به وجود آمده و دیوید را به بیمارستان بردیم. پرستاران و پزشکان در حال آزمایش روی او بودند. او ترسیده بود و بی قراری می‌کرد. آن‌ها برای آزمایش به مقداری خون نیاز داشتند. من نگران کنار دیوید ایستاده بودم. یک پرستار از من خواست دیوید را در آغوش بگیرم. بنابراین او را بغل کرده و شروع به صحبت با او کردم. او بلافاصله آرام شد. او می‌دانست که من مادرش هستم و صدای من و آغوش مرا تشخیص ‌داد. او می‌دانست که من از او محافظت خواهم کرد. در آن 9 روز، دیوید به مادر نگرانش نشان داد که در آن لحظات سخت، چقدر با هم ارتباط دارند و در آغوش او احساس امنیت دارد.

همه پیام‌های نوزادان به اندازه مورد دیوید جوزف شفاف نیستند. رفتار یک نوزاد تازه متولد شده، گاهی مبهم به نظر می‌رسد. نه به این دلیل که شما والدینی بی تجربه هستید، بلکه به دلیل غیرقابل پیش بینی بودن رفتار نوزادان. پرستاری به نام کاترین واتسون جنا می‌گوید: من هرگز یک روز را فراموش نمی‌کنم. روزی که نوزاد من دو هفته بود که متولد شده بود و مدام گریه می‌کرد و ما نمی‌توانستیم علت را بفهمیم. من و شوهرم هر دو با نوزادمان گریه می‌کردیم. چه باید می‌کردیم. او نمی‌توانست شیر بخورد و ما کلافه شده بودیم.

از طریق گفتگو، کودک شما نیازهای دیگری به جز گرسنگی را نیز بیان می‌کند. او می‌تواند احساس تنهایی کند. بیش از حد احساس گرما یا سرما کند. بی حوصله، هیجان زده یا ترسیده باشد. گاهی اوقات احساس رضایت می‌کند. گاهی اوقات او نیاز به نوازش دارد.

ارتباط نوزاد با اطراف

ارتباط نوزاد با اطراف - زبان بدن کودکان
ارتباط نوزاد با اطراف

باربارا نیکیل، پرستار بهداشت عمومی ‌با برنامه کودکان سالم در بخش بهداشت عمومی‌ منطقه نیاگارا می‌گوید: بچه‌ها از همان بدو تولد، افکار و احساسات مختص به خود را دارند. اگر کودک را به عنوان یک شخص در حال رشد قبول کنید، این امر به شما کمک می‌کند تا نیازهای او را درک کنید.

نوزادان به پاسخ‌های آرام و محبت آمیز والدین خود احتیاج دارند. وقتی نوزاد تازه متولد شده گریه می‌کند، گریه‌ی او یک سیگنال یا نشانه قوی است. این نشانه می‌تواند به معنای اینکه من نیاز به در آغوش گرفتن دارم، من به تو نیاز دارم، باشد. مهم است که به موقع به این سیگنال پاسخ داده شود تا نوزاد سریع‌تر آرام شود.

ایجاد حس ارتباط در کودک با تماشای کودک همراه است. از ابتدای امر، سعی کنید برای او یک ناظر مشتاق باشید. با روشی آرامِ آرام، فقط مراقب رفتار کودک خود باشید. به مرور زمان هر چه رابطه عمیق‌تر ‌شود، شما بیشتر او را خواهید شناخت. شما شروع به فهمیدن معنای حالت‌های صورت و زبان بدن او خواهید شد.

گریه تنها روشی نیست که نوزادان به ما نشان می‌دهند که چه می‌خواهند. پرستار باربارا نیکیل، پدر یا مادری که از نزدیک نوزاد خود را تماشا می‌کند اینگونه تصویرسازی می‌کند: در ابتدا کودک کاملاً بیدار است. با آرامش دراز کشیده و با تمرکز به چشمان شما خیره شده است. او علاقه مند به برقراری ارتباط است. اکنون زمان خوبی است که به آرامی ‌با کودک خود صحبت کنید. به او لبخند بزنید. به او بگویید که چقدر دوست دارید با او باشید. اما اگر حالات چهره او تغییر کرد، ممکن است علائم مختلفی را مشاهده کنید. ممکن است کمی‌ شروع به تنش کند. سر خود را بر‌گرداند و به پهلو نگاه ‌کند. احتمالا او به شما می‌گوید که همین اندازه برای او کافی است.

درک اشتباه مقصود نوزاد

با این وجود، گاهی اوقات امکان دارد پیام کودک را اشتباه برداشت کنیم. جنا توضیح می‌دهد: ارتباطات غیرکلامی‌ کودک می‌تواند بسیار ظریف و هوشمندانه باشد. به عنوان مثال، ما این تصور را داریم که نوزادان ضعیف هستند و بسیاری از کارها را نمی‌توانند انجام دهند. اما یک کودک گرسنه خودش را از روی شانه مادرش پرت می‌کند و به پایین سینه‌ی او می‌اندازد و راه خود را به سمت سینه باز کند. اگر مادرش فکر کند که کودک ضعیف است و نمی‌تواند حرکاتش را کنترل کند، ممکن است سر او را خیلی محکم نگه دارد و نتواند تشخیص دهد کودک گرسنه است. بنابراین کودک می‌تواند بیش از حد گرسنه شود و از ناامیدی گریه کند.

هر بار که کودکی اخم می‌کند یا گریه می‌کند، هیچکس آنچه را که کودک نیاز دارد بصورت کامل درک نمی‌کند. باربارا مك كای وارد، مدیر اجرایی و آموزش والدین در تورنتو، می‌گوید: مهم این است كه شما تلاش می‌كنید آنچه را كه نوزاد به آن نیاز دارد متوجه شوید. اما همیشه هم قرار نیست این مسئله را به درستی متوجه ‌شوید. این یک امر طبیعی است. آیا کودک به غذا، آروغ یا چیز دیگری نیاز دارد؟ نکته اصلی این است که سعی کنید کودک را درک کنید و به او بفهمانید که نیازهای او برای شما مهم است. کودک قطعا متوجه می‌شود که شما تلاش کرده‌اید.

هرچه زمان می‌گذرد، غیرقابل پیش بینی بودن کودک تازه متولد شده به تدریج جای خود را به الگوها می‌دهد. خواهید فهمید که کودک شما بعد از غذا خوردن و آروغ زدن دوست دارد کمی‌ روی شانه شما حرکت کند. کم کم نیاز به پوشک و تغذیه و تکان دادن و سایر نیازها و خواسته ‌های او برای شما روشن‌تر خواهد شد. همچنین برخی از گریه‌ها و حالت‌های مختلف چهره او را شناسایی خواهید کرد.

پیشنهاد ما: کودکان چه زمانی شروع به راه رفتن می‌کنند؟

نتیجه تعامل مادر و نوزاد

تعامل مادر و نوزاد - زبان بدن کودکان
تعامل مادر و نوزاد

کم کم اتفاقات شگفت انگیزی رخ می‌دهد، همانطور که شما کودک خود را درک می‌کنید، کودک هم شما را درک می‌کند. همانطور که شما به نیاز او پاسخ می‌دهید، پشت او را می‌مالید تا آرام شود، یا وقتی بازیگوش است پاهایش را قلقلک می‌دهید، او نیز در مقابل می‌فهمد که شما بخاطر او آنجا هستید و او را دوست دارید و از او محافظت می‌کنید. او یاد می‌گیرد به شما اعتماد کند.

در نهایت هر دوی شما به یکدیگر اعتماد می‌کنید. جنا تاکید می‌کند: به خودتان اعتماد داشته باشید تا بدانید چه چیزی کودک شما را خوشحال خواهد کرد. همچنین به کودک خود اعتماد کنید تا به شما بگوید چه می‌خواهد. چیزی شبیه به این اتفاق می‌افتد: یک اخم روی صورت کودک شما می‌نشیند و شما می‌دانید بازی که شما دو نفر می‌کردید تمام شده است. یا با نگاه کردن به پنجره چشمانش گشاد می‌شود و می‌دانید که دوست دارد طولانی‌تر به درختانی که روی شیشه منعکس شده‌اند نگاه کند. او به شما لبخند می‌زند و شما نیز در مقابل به او لبخند می‌زنید. حالا شما به زبان او صحبت می‌کنید.

ارتباط پدر و نوزاد

کاترین واتسون گنا، مربی والدین، می‌گوید: برای مادران و نوزادان ایجاد پیوند صمیمانه در اوایل کودکی طبیعی و مهم است. اما پدران نیز چیزهای زیادی برای آموزش به نوزادان خود دارند. برای نوزادان مهم است که یاد بگیرند افراد دیگری هستند که آن‌ها را دوست دارند اینجاست که پدر وارد ماجرا می‌شود.

هنوز هم، ارتباط با یک نوزاد کوچک ممکن است برای بسیاری از مردان مانند یک منطقه ناآشنا باشد. در اینجا چند نکته برای کمک به این دسته از مردان آورده شده است:

برای همکاری در مراقبت از کودک راه‌هایی وجود دارد، اگر مادر شیر می‌دهد، پدر می‌تواند در حمام، ماساژ، پوشک و تاب دادن کودک مشارکت داشته باشد. او می‌تواند کودک را به یک گردش داخلی ببرد و چیزهای جالب در خانه یا حیاط را به او نشان دهد. همه افراد در یک خانواده دارای نوزاد در حال یادگیری هستند، اما در هر صورت ممکن است پدر روشی ‌متفاوت برای نگه داشتن نوزاد یا شستن موهایش پیدا کند.

نگران بودن

باربارا مک کی وارد  (Barbara MacKay Ward)، به والدین یادآوری می‌کند که اگر حس کردید، ارتباط با کودک شما خیلی ارتباط درست و منطقی‌ای نیست، آن را بررسی کنید. به عنوان مثال، اگر نوزاد تازه متولد شده شما به صدای بلند حساس نیست، با پزشک خود صحبت کنید. همچنین می‌توانید انتظار داشته باشید که نوزادان در حدود دو ماهگی برای چند ثانیه تماس چشمی ‌برقرار کنند، بنابراین در غیر اینصورت می‌توانید با پزشک خود صحبت کنید.

ما می‌دانیم که نوزادان ما به ما چه می‌گویند. کاترین واتسون جنا (Catherine Watson Genna)، مربی والدین غالباً والدین تازه وارد را می‌بیند که حتی بدون آنکه متوجه این موضوع باشند، با کودک صحبت می‌کنند.

زبان بدن کودکان

در دادمه به معرفی برخی دیگر از نشانه‌های ارتباطی کودک و والدین خواهیم پرداخت:

گرسنه بودن

یک نوزاد گرسنه ممکن است لب‌های خود را فشار دهد یا حرکات مکیدن را ‌در خواب انجام دهد. این نشانه‌ها زبان بدن کودکان برای نشان دادن گرسنه بودن است. اگر مادر او را بلند نکند، شروع به مکیدن دستان کوچکش می‌کند. اگر مادر هنوز متوجه گرسنه بودن او نشده باشد، او شروع به حرکت می‌کند و به دنبال یک پستانک می‌رود. در نهایت کودک شروع به گریه می‌کند، گریه نشانه دیر هنگام گرسنگی است.

از حدود یک ماهگی نوزاد به بعد، والدین ناظر شروع به تشخیص الگوی تشدید علائم گرسنگی می‌کنند. جنا می‌گوید: در ابتدا کودک آرام است. سپس ممکن است هیجان زده به نظر برسد. به زودی حرکات او عصبی‌تر شده و ناراحت به نظر می‌رسد. سپس او شروع به اخم می‌کند و سرانجام گریه می‌کند.

سیر بودن

هیچ چیزی قابل مقایسه با دیدن یک کودک خوشحال نیست. نوزادی که سیر شده است سینه را رها می‌کند و شاید به مادرش نگاه کند و لبخند بزند. کامل، خوشحال و راضی از زندگی، ممکن است صورت خود را روی سینه مادر بگذارد و بخوابد.

درخواست در آغوش گرفتن

کودک شما در آغوش دوست داشتنی شما به زمان نیاز دارد. چگونه او این را به شما می‌گوید؟

او احتمالاً ناراضی و ناآرام به نظر می‌رسد. او ممکن است چهره‌ی کمی ‌تلخ داشته باشد، مانند اینکه گویا او دارد شکایت می‌کند من خوشحال نیستم. من راحت نیستم. در این زمان شما باید او را در آغوش بگیرید. یا باید او را در آغوش بگیرید و بلرزانید. یا او را در بغل گرفته و در اطراف قدم بزنید.

 نگاه کردن

نگاه کردن نوزاد - زبان بدن کودکان
نگاه کردن نوزاد

وقتی نوزادان به دستان خود، به چهره شما، به گوشی تلفن و … خیره می‌شوند، آن‌ها مجذوب خود شده‌اند. یعنی خیره نگاه کردن نوزاد یکی دیگر از واکنش‌ها در زبان بدن کودکان است. می‌توانید در مورد آنچه نوزاد به آن نگاه می‌کند، با او صحبت کنید. همچنین شما باید مطمئن شوید که چیزهای جالبی در اطراف او برای تماشا کردن وجود دارد.