روش های درمان و بهبودی اوتیسم 

مقدمه

والدین کودکانی که دارای اختلال طیف اوتیسم هستند، دغدغه‌های بسیاری در زمینه بهبود و درمان اختلال کودک خود دارند. این دسته از والدین همواره به دنبال راهکارهایی بهتر برای کمک به فرزند خود هستند. با اینکه اختلال اوتیسم درمان قطعی ندارد، اما با تشخیص به موقع و شروع فرآیند بهبودی، می‌توان زندگی بهتری را برای این دسته از کودکان فراهم کرد. روش‌های مختلفی برای درمان اوتیسم وجود دارد. از جمله این روش‌ها می‌توان به روش‌های رفتار درمانی، دارو، رژیم‌های غذایی و … اشاره کرد. شاید برخی از والدین در رابطه با بعضی از روش‌های درمان و بهبودی اطلاع و آگاهی نداشته باشند، به همین دلیل ما در این مقاله به توضیح در مورد روش‌های درمان اوتیسم پرداخته‌ایم. همچنین نظر متخصصین مختلف را نیز بیان کرده‌ایم. با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی، برای کمک به فرزند خود فراگیرید.

علائم

وقتی Dain Gabrielson شش ماهه بود، والدینش Martyna و Randy متوجه مشکلی در او شدند. والدین Dain وقتی شکم او را قلقلک می‌دادند، او می‌خندید و لگد می‌زد. اما اکنون به ندرت به لمس یا صدا پاسخ می‌دهد. در طی دو سال آینده علائم گیج کننده‌تری در او ظاهر شد. در برخی مواقع کودک نوپا تقریبا در طی شبانه روز می‌خوابید. هنگام بیدار شدن به سختی از روی کاناپه حرکت می‌کرد. به شدت یبوست داشت و همزمان از شدت درد ناشی از گرفتگی معده فریاد می‌زند. او در راه رفتن تعادل نداشت. همچنین نمی‌توانست صحبت کند. مجموعه‌ی آزمایشات برای او از 18 ماهگی شروع می‌شود. که این مجموعه آزمایشات علت مشکلات روده و خستگی را نمی‌توانند، توضیح دهند. این در حالی بود که Dain در دو سالگی مبتلا به اوتیسم تشخیص داده شد.

تشخیص

برخی از والدین در مورد تشخیص این نوع اختلال دچار سرگردانی می‌شوند، به همین علت ما مطالعه مقاله‌ی تشخیص اوتیسم در کودکان را توصیه می‌کنیم. علاوه بر این شایعات بسیاری در رابطه با این نوع اختلال و درمان آن وجود دارد. برخی از والدین شاید با عدم آگاهی نسبت به این دسته از شایعات به کودک خود ناخودآگاه آسیب بزنند یا شرایط بهبودی را برای او سخت‌تر کنند. همچنین ممکن است مطالبی در مورد پیش بینی اوتیسم با آزمایش و سایر موارد دیگر شنیده باشند. در هر صورت والدین بهتر است در مورد شایعات اختلال طیف اوتیسم اطلاعاتی را کسب کنند.

زمان تشخیص

زمان تشخیص اوتیسم مسئله‌ی مهم دیگری است، که در مورد اوتیسم وجود دارد. تاخیر در تشخیص اوتیسم، کودک مبتلا به این اختلال را از روند بهبودی و درمان عقب می‌اندازد. بهتر است والدین در معاینات و ویزیت‌های ماهانه کودک خود، اگر نگرانی در مورد رشد کودک خود دارند حتما در مورد آن با پزشک صحبت کنند. همچنین اگر تاخیری در بخشی از رشد کودک خود مشاهده کردید، حتما با پزشک در میان بگذارید. علاوه بر این در این زمینه مطالعه‌ی مقاله با عنوان تشخیص اوتیسم در 6 ماهگی توصیه می‌شود.

روش های درمان

برای درمان اوتیسم طرحی ایجاد شده است، که از موارد مختلف درمانی تشکیل شده است. این طرح شامل تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی (ABA) برای ایجاد انگیزه در جهت تعامل با مردم، گفتار درمانی یا آسیب شناسی گفتار و زبان برای آموزش نحوه‌ی استفاده از ابزارهای ارتباطی (مانند استفاده از تصاویر) و کادر درمانی و فیزیوتراپی برای بهبود قدرت و راه رفتن، کودک است. وقتی Dain تحت درمان قرار گرفت، او ضعیف و لاغر شد. بنابراین Martyna برای کمک به پسرش با تمام وجود شروع به تلاش و تحقیق در مورد مسئله‌ی دیگری که کودکش درگیر آن بود، کرد. او فهمید که مشکلات فیزیولوژیکی کودکش، مانند درد معده و خستگی شدید، می‌تواند با اوتیسم ارتباط داشته باشد. این در حالی است که او همچنان به بررسی گزینه‌های مختلف درمان ادامه می‌دهد.

درمان اوتیسم

هیچ درمانی برای اوتیسم شناخته نشده است. در واقع بسیاری از مردم استدلال می‌کنند که پیدا کردن یک راهکار درمانی برای اوتیسم نباید هدف باشد. بلکه باید به دنبال ریشه‌ی این اختلال بود. Marie Matte مدیر انجمن اوتیسم کانادا بیان می‌کند: “به منظور اینکه قصد دارید ذهن اوتیسمی فرد را تغییر بدهید، کل ذهن فرد را از نو بازسازی می‌کنید. که این اشتباه است، چون شما می‌خواهید کل شخص را تغییر بدهید. اوتیسم یکی از ویژگی‌های زیاد شخصیتی فرد است، در حالی که شما می‌خواهید فقط به دلیل تغییر ذهن اوتیسمی، کل شخصیت را تغییر بدهید.”

با این حال، هیچ کسی نمی‌گوید که کودک مبتلا به اوتیسم نباید در حد بالقوه خود زندگی کند یا از نظر جسمی و روحی خوب و خوشحال باشد. بسیاری از تحقیقات در حال انجام است، برخی از افراد به دنبال یک رویکرد جامع‌تر برای درمان هستند. که این رویکرد با علائم رفتاری کلاسیک (classic behavioural) و همچنین مشکلات پزشکی رایجی که بعضی اوقات افراد مبتلا به اوتیسم با آن روبرو هستند، سرو کار دارد.

این قسمت به بیان روش‌های درمان اوتیسم و توضیح در مورد هر روش پرداخته شده است. علاوه بر این دانشمندان فکر می‌کنند تحقیقات بعدی باید در آن موارد متمرکز شود.

تحلیل رفتار کاربردی (ABA)

تحلیل رفتار کاربردی (Applied behavioural analysis)، به عنوان یکی از درمان‌های موثر اوتیسم در نظر گرفته می‌شود. به ویژه به این دلیل که راهکارهایی ارائه می‌دهد، که به بچه‌ها کمک می‌کند تا با محیط خود سازگار شوند. در ABA پزشکان از پاداش و نتایج برای آموزش رفتارها استفاده می‌کنند، در حالی که محیط کودک را نیز اصلاح می‌کنند. به طور مثال، اگر کودکی به طور معمول از صدای بلند دوری می‌کند، پزشک صدا را کم کرده و کودک را تشویق می‌کند در همان جایی که هست بماند. نتیجه‌ی کار، زمانی مشاهده می‌شود که دفعه دیگر، او خودش می‌خواهد صدا کم شود یا هدفون‌هایی را برای حذف صدا درخواست می‌کند.
Evelyn Romero تحلیل‌گر رفتار و دارای مجوز هیئت مدیره در مرکز اوتیسم ژنو در تورنتو است. وی بیان می‌کند: “والدین از طریق درمان درگیر می‌شوند. و ما اهداف فردی، را تعیین می‌کنیم تا به آنچه برای هر خانواده مهم است، بپردازیم. این ممکن است به یک کودک با ارتباطات غیر کلامی آموزش دهد که به جای اشاره چگونه از تصویر برای درخواست آی پد (iPad) خود استفاده کند یا اینکه در زمان گرفتن iPad از او به جای گریه کردن، چگونه از ما وقت بیشتری بخواهد.

رفتار درمانی شناختی (CBT)

رفتار درمانی شناختی (Cognitive behavioural therapy) دو کار در بخش شناختی و رفتاری انجام می‌دهد. به بچه‌ها کمک می‌کند رفتاری را که مشکل ساز است را اصلاح کنند و همچنین به آن‌ها کمک می‌کند تا طرز تفکر خود را تغییر دهند. این قسمت تغییر طرز تفکر مربوط به بخش “شناختی” است. این یک ابزار درمانی معمول برای بسیاری از مبارزات بهداشت روان است. در درمان اوتیسم، به رفع علائمی مانند اضطراب بسیار کمک می‌کند. CBT مانند ABA برای هر کودکی سازگار است. Jonathan Weiss روانشناس و استاد دانشگاه یورک در تورنتو توضیح می‌دهد که مواردی مثل نحوه تفکر آن‌ها (به طور قطعی یا روش‌های انتزاعی) مورد توجه قرار می‌گیرند.

کودکی را در نظر بگیرید که زمان زنگ مدرسه به شدت مضطرب است. در این حالت Weiss بیان می‌کند: “برای بچه‌هایی که به طور متمایزی فکر می‌کنند، ممکن است از آن‌ها بپرسید: “سه کاری که می‌توانی انجام دهی تا هنگام به صدا درآمدن زنگ احساس بهتری داشته باشی چیست؟”
گفتن “من مضطرب هستم” به معلم، نفس عمیق کشیدن، نقاشی کردن در کتابم.
ورزش شناختی (cognitive exercise) با این گزینه‌ها ارائه می‌شود. که بخش رفتاری تمرین آن‌ها است.”

کسانی که به شیوه‌های انتزاعی‌تر فکر می‌کنند، ممکن است لزوماً برنامه مشخصی نداشته باشند. تمرکز ممکن است بر تغییر افکار ناراحت کننده به افکار سالم باشد. در این رابطه Weiss بیان می‌کند:
“کودک ممکن است افکار منفی ناشی از زنگ را بیان کند و سپس در مورد وضعیت تامل کند. افکاری در ذهن او شکل می‌گیرد. برای مثال می‌توان به “طولانی مدت طول نخواهد کشید و من از آن عبور خواهم کرد.” اشاره کرد.
سپس ممکن است با استفاده از این استراتژی رفتاری، روش شناختی و بازآرایی (تغییر شکل دادن) افکار، چند نفس عمیق بکشند.”

دارو درمانی

هیچ دارویی برای ویژگی‌های اصلی اوتیسم که مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی آن‌ها مختل شده است، وجود ندارد. اما داروهایی برای شرایط معمول افسردگی، اضطراب و پرخاشگری وجود دارد. دسته بازدارنده بازجذب سروتونین (SSRI‌) از داروهای ضد افسردگی برای اضطراب و افسردگی هستند که به خوبی کار می‌کنند. از جمله‌ی این داروها می‌توان به Prozac، زلفت و سیتالوپرام (Celexa) اشاره کرد. Lila Amirali رئیس بخش روانپزشکی در بیمارستان Sainte-Justine از دانشگاه مونترال در همین زمینه بیان می‌کند:
“اما هیچ مطالعه‌ای اثربخشی یا ایمنی طولانی مدت آن‌ها را تایید نکرده است.”
بنابراین در عمل اگر کودکی افسردگی آشکاری دارد، باید 8 ماه از سال یا بیشتر، کودک را به پزشک نشان دهید. اما اونمی‌تواند این کار را برای چندین سال ادامه دهد.

داروهای ضد روان پریشی مانند Abilify و Risperdal به کنترل پرخاشگری کمک می‌کنند. اما می‌توانند منجر به افزایش قند خون، کلسترول و فشار خون شوند. Amirali بیان می‌کند: “ما با احتیاط از این داروها استفاده می‌کنیم. همچنین زمانی که بچه‌ها در دوران مصرف دارو هستند، برای کمک به آن‌ها در یادگیری از رفتارهای سازگارانه استفاده می‌کنیم. غالبا با سازگاری ممکن است بتوانیم دارو را کاهش داده یا متوقف کنیم. وقتی بچه‌ها کمتر تحریک‌پذیر یا پرخاشگر هستند، یادگیری برای آن‌ها آسان‌تر است. همچنین برای والدینشان که به آن‌ها آموزش می‌دهند نیز بهتر است.

تاثیرگذاری در کل بدن

برخی از متخصصان پزشکی، اکنون اوتیسم را یک بیماری در کل بدن می‌دانند که می‌تواند روده، سیستم ایمنی بدن و متابولیسم را تحت تأثیر قرار دهد. این محققان معتقدند که درمان اوتیسم باید یک رویکرد برای تمام بدن داشته باشد. Suzanne Lewis متخصص اطفال و استاد پزشکی ژنتیک در دانشگاه بریتیش کلمبیا، از جمله این معتقدان است. وی طرفدار درمان‌هایی برای بهبود رفتارها، گفتار و زبان و همچنین درمان برای آموزش مهارت‌های خودیاری (self-help skills) است. کمک به خود یعنی انجام کارهایی مثل لباس پوشیدن و مسواک زدن توسط خود کودک، است. البته با این فرض که کودک می‌تواند این مهارت‌ها را بدست آورد.

Lewis همچنین توصیه می‌کند برای بهبود سلامت روده و به طور خاص محدود کردن قند و نشاسته با یک متخصص تغذیه همکاری کنید. تحقیقات نشان می‌دهد باکتری‌های موجود در روده از این غذاهای پر قند خون تغذیه می‌کنند، سپس محصولات فرعی را تولید می‌کنند. که این محصولات باعث تشدید صفات اوتیسم مانند اختلال در زبان و تمرکز می‌شوند.

رژیم غذایی سندرم روده و روانشناسی (GAPS)

رژیم غذایی سندرم روده و روانشناسی (Gut and Psychology Syndrome) بر مبنای اینکه سلامت روده با سلامت جسمی و روحی افراد در ارتباط است، تبعیت می‌کند. این رژیم یکی از رژیم‌هایی است که به برخی از کودکان اوتیسم کمک کرده است. رژیم GAPS به طور معمول با آبگوشت گوشت و ماهی، سوپ و خورشت شروع می‌شود. به تدریج غذاهای بیشتری مانند تخم مرغ، سبزیجات، آجیل‌های ساده و غذاهای تخمیر شده اضافه می‌شوند. GAPS شامل مواد غذایی غلات، کربوهیدرات تصفیه شده، قندهای تصفیه شده، غذاهایی که از پیش بسته بندی شده و اغلب لبنیات تولید شده از شیر گاو، نیست. رژیم غذایی دیگری با محدودیت کمتر، گلوتن (gluten) و شیر گاو را حذف می‌کند.

کشف علت اوتیسم یا رفع علائم

محققان برای درک بهتر اوتیسم و چگونگی حمایت از افرادی که به آن مبتلا هستند، همچنان به مطالعه اوتیسم می‌پردازند. برای مثال، Lewis معتقد است که موفق‌ترین مداخلات اوتیسم اقداماتی است که علل را حل می‌کند، نه علائم. او در ادامه بیان می‌کند:
“ما بهتر می‌توانیم نحوه درمان را پیش بینی کنیم، وقتی بدانیم که از یک علت مسبب با چه چیزی روبرو هستیم. به احتمال زیاد یک عامل ژنتیکی قوی به عنوان علت وجود خواهد داشت، بنابراین کلید اصلی شناسایی صفات ژنتیکی شناخته شده برای تأثیر بر اوتیسم است.”
مطالعات بسیاری در مورد ژنتیک و پیش بینی اوتیسم با آزمایش خون انجام شده است. برای اطلاع از این دسته از اطلاعات می‌توانید مقاله‌ی پیش بینی اوتیسم با آزمایش را مطالعه کنید.

ژن Shank3

در میان لیست فزاینده تغییرات ژنتیکی مرتبط با اوتیسم، ژن Shank3 وجود دارد. برخی از افراد که مبتلا به اوتیسم هستند، این ژن را ندارند. به عنوان مثال کودکانی که دارای این تغییرات هستند، به دلیل نقص حرکتی یا شناختی، معمولا نمی‌توانند مهارت سخنرانی خود را توسعه دهند.

Lewis بیان می‌کند: “اگر می‌دانید کودکی مشکل Shank3 دارد، زود شروع به ایجاد زبان غیرکلامی یا وسایل ارتباطی و اشاره کردن، کنید تا اینکه مهارت‌های کلامی را ایجاد کنید.”
وی اضافه می‌کند که بسیاری از واریانس‌های ژنتیکی را معمولا می‌توان در همان اوایل از طریق آزمایش خون شناسایی کرد، که احتمالا نیاز به مداخلاتی در شش ماهگی نوزاد دارد. در حال حاضر، در حالی که برخی آزمایشات وجود دارد، اما اغلب به دلیل هزینه زیاد انجام نمی‌شوند. همچنین تعداد کمی از پزشکان می‌دانند که چگونه به دنبال انواع ژن مرتبط با اوتیسم بگردند.

درمان متناسب هر فرد

Grace Iarocci مدیر آموزشگاه اوتیسم و اختلالات رشد در دانشگاه Simon Fraser، معتقد است که درمان‌های بعدی اوتیسم باید متناسب با هر فرد باشد. او و تیمش در کار خود در حال جمع آوری اطلاعات بیمارانی که در موقعیت‌های خاصی هستند که معمولا بچه‌ها در آن دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌باشند. مانند تفسیر نشانه‌های اجتماعی، انگیزه‌های اجتماعی، ارتباط کلامی و غیر کلامی به منظور یادگیری بیشتر در مورد کودک، که می‌تواند برای ایجاد بهترین درمان استفاده شود.
Iarocci بیان می‌کند: “ما معتقدیم که چالش‌های کودکان در هر یک از این زمینه‌ها دلایل اساسی دارد. با گروه بندی کودکان با چالش‌های مشابه، می‌توانیم به دنبال الگوهایی باشیم که منجر به شناسایی علل شود. شاید الگوهای ژنتیکی یا مغزی در کودکانی باشد که به نظر نمی‌رسد انگیزه اجتماعی داشته باشند. سپس ما می‌توانیم مداخلات رفتاری و سایر اقدامات را برای گروه‌های خاص تنظیم کنیم.”

تاثیرات رژیم غذایی

Dain اکنون شش ساله است. از زمانی که رژیم غذایی را شروع کرد، در حال تغییر است. در رژیم غذایی او قند و نشاسته محدود شده و همچنین لبنیات و گلوتن نیز برای مصرف او قطع شده است. Martyna بیان می‌کند: “وزن او افزایش یافت و گرفتگی‌های معده ‌ی او از بین رفت.”

آن‌ها سپس لبنیات و گوشت را حذف کردند، لوبیا، میوه و سبزیجات را اضافه کردند و Dain را روی پروبیوتیک‌ها و پری بیوتیک‌ها متمرکز کردند. وی مکمل‌هایی برای عملکرد میتوکندری مصرف می‌کند، که مسئول تأمین انرژی سلول‌ها است. همچنین او اسید فولیک را برای حمایت از رشد و عملکرد مغز مصرف می‌کند. این روند به ظاهر کوچک است اما انرژی او در حال افزایش است. او در اطراف خانه می‌دود و اسباب بازی‌ها را برمی‌دارد و می‌تواند پیاده روی طولانی‌تری داشته باشد. راه رفتن او متعادل‌تر شده است و یبوست شدیدش از بین رفته است.

متخصص ژنتیک

در مراحل جلوتر، Dain یک متخصص ژنتیک را ملاقات می‌کند. که برای درمان مشکلات خود که از نظر جنبه ژنتیکی مشخص شده‌اند، مانند انرژی ضعیفش، معالجه شود. همچنین مراجعه متخصص دیگری که اختلالات خود ایمنی را که در بچه‌های مبتلا به اوتیسم شایع است، را ارزیابی می‌کند. Randy بیان می‌کند: “ما فکر می‌کنیم سلامت پزشکی و اوتیسم پسر ما بهم پیوسته است و ما هر کاری که برای بهبود سلامتی او انجام می‌دهیم، منجر به داشتن کیفیت زندگی بالاتر و اوتیسم کمتر می‌شود.”