چگونه رفتارهای یک کودک نوپا را درک کنیم؟ 

راه های اثبات شده‌ای برای رمزگشایی اقدامات کودک نوپای شما وجود دارد. درک کودکان نوپا شاید برای بسیاری از والدین کاری سخت باشد، اما شدنی است و شما می توانید با شناخت رفتارها و ویژگی‌های آن‌ها، آن‌ها را بیش از پیش بشناسید و در نتیجه درک کنید. برویم ابتدا درباره تجربه یک مادر از کودک نوپایش که همیشه خشمگین می شد صحبت کنیم و ببینیم او چگونه رفتارهای فرزندش را بالاخره توانست درک کند.

تجربه یک مادر از عدم درک فرزندش

جسیکا ریسینسکی، مادری که فرزندش آمالیا دائما عصبانی است. حتی رویدادهای شاد مانند جشن های کریسمس و جشن های تولد می تواند دخترش آمالیا را خشمگین کند.

او می‌گوید: “آمالیا عصبانی می‌شد؛ خیلی، خیلی، خیلی عصبانی. من فکر می‌کردم که او روحیه‌اش کلاً تندخو است تا اینکه متوجه شدم او عصبانی نیست، بلکه چیزی او را ناراحت می کند.”

وی ادامه می دهد: “در جشن تولد، وقتی مردم «تولدت مبارک» را می‌خواندند، آمالیا خشمگین می‌شد، زیرا صدای آواز خیلی بلند بود. در کریسمس، او خشمگین شد زیرا باز کردن هدایا خیلی هیجان انگیز بود.”

همچنین به یاد می آورد: ” آمالیا از خشم برای فرار از موقعیت های طاقت فرسا استفاده می کرد. کنترل محیط او کلید مدیریت رفتار او شد.”

جسیکا توضیح می‌دهد که چگونه شرایطی را پیش‌بینی می‌کرد که ممکن است دخترش را تحت تأثیر قرار دهد: ” من همیشه به دنبال علت اصلی هستم تا بتوانم با آن مقابله کنم. به او می‌گفتم، اگر ناراحت شدی، برای در آغوش گرفتن پیش مامان بیا. من تو را از ناراحتی بیرون می‌آورم.”

آمالیا کوچکترین فرزند جسیکا است. بزرگترین فرزند او یک اختلال پردازش حسی دارد و فرزند دیگری اختلال کم توجهی (ADD) دارد. زمانی که آمالیا به دنیا آمد، ریسینسکی یاد گرفته بود که رفتار را با درک دلایل پشت آن کنترل کند.

درک رفتار کودکان نوپا

درک رفتار کودکان نوپا سخت است، اما راه های اثبات شده ای برای رمزگشایی اقدامات کودک شما وجود دارد. تجزیه و تحلیل رفتار کاربردی (ABA) از علم برای تفسیر و مدیریت رفتار استفاده می کند. بنابراین درک این اصول اولیه می تواند شما را در این سال های پر دردسر کودک نوپا راهنمایی کند.

دلیل تخلیه هیجانی (act out) کودکان نوپا

ABA چهار کارکرد یا دلیل را تعریف می کند که اقدامات کودک نوپا را هدایت می کند. عملکردها عبارتند از:

• حسی (sensory)
• خلاصی جستن (escape)
• ·    توجه (attention)
• قابل لمس (tangible)

حال برویم و درباره هر یک از این فانکشن‌ها و دلایل، مفصل توضیحاتی را ارائه دهیم.

حسی (sensory)

رفتار‌های حسی (sensory)، به دلیل نیاز به احساس یک حس خاص ایجاد می شود، مانند زمانی که کودک بینی خود را می گیرد، جای نیش حشره بر روی پوست خود را می‌خاراند یا انگشت شست خود را می مکد.

خلاصی جستن (escape)

رفتارهای مربوط به خلاصی جستن (escape)، برای اجتناب از انجام وظایف یا خروج از یک موقعیت استفاده می شود. کودکان نوپا فریاد می زنند تا مغازه را ترک کنند، برای به تعویق انداختن خوابیدن میان وعده می خواهند یا برای فرار از ماشین سواری گریه می کنند.

توجه (attention)

رفتارهای توجه (attention)، مربوط به زمان‌هایی است که کودک به دنبال جلب توجه والدین، دوستان یا افراد دیگر است.

گاهی اوقات، هر توجهی کودک نوپا را راضی می کند، حتی توجه منفی.

آنها ناله می کنند تا حواس شما را از کار پرت کنند، مبلمان را با خودکار خط خطی می کنند تا مهارت های هنری خود را نشان دهند یا بازوی شما را گاز می گیرند تا شما را از پای تلفن کنار بِکشند.

قابل لمس (tangible)

 رفتارهای کودک نوپا که مربوط به دلایل قابل لمس (tangible) می‌باشد، به این صورت است که او می‌خواهد به یک شی یا فعالیت دسترسی پیدا کند و رفتار یا کنشی را از خود بروز می دهد. مانند زمانی که کودکان نوپا برای گرفتن تبلت بد رفتاری می‌کنند.

در مورد این 4 دلیل چه می دانیم؟

ریچل تولیس (Rachel Tullis)، تحلیلگر رفتار دارای مدرک دکترا در کانادا است که برنامه های آموزشی را برای کودکان دارای معلولیت توسعه می دهد.

وی در مورد این 4 دلیل برای تخلیه هیجان کودکان نوپا می گوید: “هر رفتار انسانی در یکی از این چهار دسته قرار می گیرد.”

همچنین وی ادامه می دهد: “رفتار انسان بسیار پیچیده است، بنابراین اغلب این رفتار چندین دلیل دارد. این اهمیت زیادی دارد که شما بفهمید، کودکتان در آن لحظه به چه چیزی نیاز دارد.”

به عنوان مثال، یک کودک نوپا ممکن است همچنان که عروسک خراب شده یا ماشین شکسته‌اش را در دست گرفته گریه کند، زیرا او یک عروسک یا ماشین جدید می‌خواهد، یا ممکن است به دلایل متعددی بداخلاق باشد. شاید هم خوراکی می خواهد می‌خواهد (دلیل قابل بمس)، یا گرسنه نیست (فرار از موقعیت)، یا می‌خواهد هنگام غذا خوردن در آغوش مادر بنشیند (نیاز به توجه) یا شکمش درد می‌کند (دلایل حسی).

پی بردن به عملکرد پشت رفتار کودک نوپا سخت است. بهترین سرنخ در رویدادهایی است که بلافاصله قبل از نشان دادن رفتار اتفاق می افتد. شاید کودک نوپای شما هر بار که وارد مغازه می شود، دچار تنش می شود. باید ببینید چه چیزی آنها را آرام می کند؟ در چنین زمانی فروشگاه را ترک می کنید؟ آیا به آن‌ها اسباب بازی می دهید یا خوراکی؟ آیا آنها را با توجه زیاد سرگرم می کنید؟

هنگامی که یک الگوی رفتاری و یک نتیجه خاص را مشاهده کردید، می توانید به کودک نوپا کمک کنید تا موقعیت را به روش های مثبت تری مدیریت کند.

چگونه منظور کودک نوپا را متوجه شویم؟

وقتی کودکان نوپا نمی‌توانند افکار و احساسات خود را بیان کنند، ناامید می‌شوند و رفتارشان به سراشیبی می‌رود. شما می توانید با آموزش به آنها کمک کنید چیزهایی که می‌خواهند را و احساسات خود را با شما به اشتراک بگذارند.

تولیس می‌گوید: “هرچه زمانی که شرایط خوب و آرام است، این ارتباط‌گیری و به اشتراک گذاری احساسات را بیشتر با آن‌ها تمرین کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که وقتی واقعاً به آن نیاز دارند از آن‌ها استفاده کنند.”

کار بر روی مهارت بروز احساسات کودک نوپا

برای کار بر روی مهارت بروز احساسات، موقعیت هایی ایجاد کنید که کودک نوپاتان را تشویق به صحبت کند.

برای مثال می‌توانید یک لقمه کوچک از غذای مورد علاقه‌شان را به آن‌ها بدهید و سپس نحوه گفتن “غذای بیشتری می‌خواهم”، را برای او مدل سازی کنید.

یا مثلا می‌توانید یک فعالیت سرگرم‌کننده را شروع به انجام همراه با آن ها کنید سپس پس از مدت کوتاهی فعالیت را متوقف کنید و و بعد از آن، نحوه گفتن “دوباره بازی کنیم”، را برای او مدل سازی کنید.

هنگامی که چندین بار این جملات را برای او مدل سازی کردید، می توانید منتظر بمانید تا آنها سعی کنند آن کلمات را با مدل شما بیان کنند.

تلاش کودک برای بیان احساس یا نیاز

تولیس در این باره، اینگونه توضیح می‌دهد:

حتی اگر آن‌ها آن کلمه را به درستی بیان نمی کنند، بلافاصله به هر تلاشی که او برای برقراری ارتباط با شما انجام می‌دهد، پاداش دهید.

اولا آن چیزی که می خواهد را به او بدهید و همزمان به او بگویید که آره می‌شنوم که تو در حال درخواست فلان چیز هستی، آن اینجاست!

اگر صحبت کردن برای کودک نوپای شما سخت است و فکر می کنید که هنوز زود است، می توانید ارتباط غیرکلامی را با او امتحان کنید.

آموزش هشت علامت اساسی به کودک نوپا می تواند عصبانیت او را کاهش دهد.

با کلمات کاربردی مانند «بازی» و «من را بغل کن» شروع کنید.

چگونه رفتار او را مدیریت کنیم؟

دانستن نیازهای کودک نوپا به شما کمک می کند تا بتوانید رفتارهای او را مدیریت کنید، همچنین به درک کودکان نوپا نیز کمک می کند.. از آنجایی که هر چالشی منحصر به فرد یک فرزند است، بنابراین یک روش خاص وجود ندارد، سعی کنید ذهن خود را باز نگه دارید و تاکتیک های مختلف را برای مدیریت رفتار کودک نوپایتان امتحان کنید.

آماده باشید!

قبل از اینکه وارد یک موقعیت سخت می‌شوید، برای آن موقعیت آماده باشید. با فرزندتان در مورد محیط و انتظاراتش صحبت کنید.

به عنوان مثال، قبل از بازدید از یک رستوران می توانید در مورد صداهای پچ پچ مانند دیگران و انتظار پشت میز برای آوردن غذا صحبت کنید. به آنها نشان دهید که چگونه درخواست استراحت، فعالیت یا توجه کنند.

هنگامی که قرار است به سفر بروید، از اصول اولیه مثل آماده کردن پوشک فراتر بروید.

اقلام اضافی برای راحت نگه داشتن کودک نوپایتان را نیز فراهم کنید. وسایلی مانند هدفون حذف صدا برای مکان‌های پر سر و صدا، پنکه کوچک برای روزهای گرم و اسباب‌بازی‌های کوچک برای ماشین سواری همراه داشته باشید.

پاداش ها را از قبل برای کودک تعیین کنید!

حتی با بهترین آمادگی باز هم همچنان بچه ها ممکن است دچار هیستریک شوند.

راه حل سریع و اشتباه برای حل چنین مشکلی این است که یک تشویقی به او بدهید. اما این به آن‌ها یاد می دهد که برای جایزه گریه کنند.

بنابراین بهتر است در عوض، از قبل جوایز و تشویقی‌هایی را برای او مشخص کنید. این کار، رفتار خوب را تشویق می کند.

ایجاد مرز

مرزهای ساده ایجاد کنید و بر روی این مرزها ثابت بمانید. کودکان نوپا سعی می کنند با شما بر روی مسائل مختلف مذاکره کنند.

کوتاه نیامدن از روی مرزبندی‌ها مهم است. برای مثال اگر کودک نوپای شما از حمام کردن امتناع می کند، این مرز را به او یادآوری کنید: برای مثال “ما یک روز در میان حتما حمام می کنیم.” سپس، دلایل پشت رفتار آن‌ها برای امتناع از حمام را در نظر بگیرید.

مثلا کودک شما ممکن است از شستن موهایش بترسد، یا مثلا دوست داشته باشد در اتاق بماند تا بتواند بیشتر بازی کند یا در وان حوصله‌اش سر می‌رود.

پس بهتر است دلیل او را بیابید و به دنبال رفع آن باشید. زمانی که نیازهای فرزندتان را شناختید، می‌توانید راحت باشید و به حل آن فکر کنید، اما روی مرز ثابت بمانید و کوتاه نیایید.

احساسات کودک را تأیید کنید و رفتارهای جایگزین به او ارائه دهید!

چیزی که کودکان نوپا از شما می خواهند این است که به احساسات آن‌ها احترام بگذارید.

شنیدن گفتن جملاتی مثل “می بینم که عصبانی هستی” یا “به نظر می رسد غمگین هستی” به آن‌ها کمک می کند تا بدانند که شما آن ها را می فهمید و احساسشان را درک می کنید که اولین قدم برای کنترل واکنش های آن ها می باشد.

اینطور نیست که کودکان نوپا همیشه خود را به روش های قابل قبول و خوب ابراز کنند. ممکن است گاهی اوقات رفتارهایی را در عکس العمل نسبت به چیزهای مختلف از خود بروز دهند که باعث شود ناراحت شوید. بجای ناراحت شدن بهتر است که هنگامی که این اتفاق می افتد، به جای رفتار نامناسبش، یک رفتار جایگزین یا یک رفتار بهتر را به آن‌ها آموزش دهید.

مثلا شاید وقتی یکی از دوستان فرزندتان اسباب بازی او را بر می دارد، کودک شما با داد زدن یا پرتاب کردن چیزها، عکس العمل نشان دهد.

برای این رفتار مضر می توانید رفتارهای عکس العملیِ جایگزین به عنوان گزینه ارائه دهید تا جایگزین رفتارهای مضر کند. مانند فشار دادن دست ها یا دویدن در اتاق.

الگوبرداری از ارتباطات و رفتار خوب، کودک شما را برای شرایط سخت آماده می کند.

اگر در رستوران منتظر هستید تا غذا را بیاورند و می دانید که در چنین موقعیتی کودک شما از کوره در می رود، سعی کنید زودتر از او بگویید: “من احساس می کنم که حوصله ام سر رفته است. چون هنوز غذای ما را نیاورده‌اند. بیایید تا آوردن غذا، قصه بگوییم.”

احساسات خود را با صدای بلند بگویید و رفتار مثبتی به کودکتان آموزش دهید. رفتاری که کمک می کند تا احساسات خود را کنترل کند.

حرف آخر

نکاتی که برای درک کودکان نوپا به شما گفتیم، به احتمال زیاد مشکل شما را حل خواهد کرد. اما حتی اگر یک متخصص کودک نوپا شوید، باز هم لحظاتی را خواهید داشت که بسیار سخت خواهد بود. همه ی ما روزهای بدی را در مواجهه با چنین مشکلاتی خواهیم داشت. با وجود تمام تلاش‌هایتان، گاهی تسلیم می‌شوید یا مشکلی را نادیده می‌گیرید. نکته کلیدی این است که در بیشتر مواقع بهترین کار را انجام دهید.

تولیس می گوید: “اگر تمام تلاش خود را برای درک کودکان نوپا می کنید و رفتار چالش برانگیز کودک خود را در 80 درصد مواقع تحت کنترل دارید، 20 درصد مواقعی که این اتفاق نمی افتد مشکل بزرگی نباید برای شما باشد و نباید خیلی به خودتان سخت بگیرید. آموزش ارتباطات و هر رفتار مثبت دیگری در دراز مدت مفید برای کودک شما خواهد بود.”