مقدمه
شیوع بیماری سیاه‌سرفه هر ساله در سراسر جهان در حال گسترش است. به همین دلیل برای آگاهی والدین در مورد این بیماری، در این مطلب به توضیح در مورد سیاه سرفه در کودکان، نحوه‌ی انتشار، علائم و واکسن این بیماری پرداخته‌ایم.
سرایت
سیاه‌سرفه یک بیماری بسیار مسری است. این بیماری یک نوع عفونت باکتریایی است. زمانی که فرد مبتلا به این بیماری در نزدیکی دیگران سرفه یا عطسه می‌کند، گسترش می‌یابد. به میزانی مسری است که اگر فردی در خانه شما سیاه‌سرفه داشته باشد، 80 درصد احتمال دارد که یک فرد مستعد در خانواده، مانند یک نوزاد، به این عفونت مبتلا شود. نوزادان و کودکان خردسال اغلب این بیماری را از خواهر و برادر بزرگ‌تر، والدین و مراقبین دریافت می‌کنند.
خبر خوب در مورد این بیماری این است که چون سیاه‌سرفه توسط باکتری ایجاد می‌شود، می‌توان آن را با آنتی‌بیوتیک درمان کرد. اما متاسفانه در مورد سرفه و کنترل آن نمی‌توان کاری انجام داد. توجه کنید داروهای بدون نسخه در این وضعیت توصیه نمی‌شود.
اگر برای یکی از اعضای خانواده یا کودک سیاه‌سرفه تشخیص داده شود، پزشک ممکن است برای سایر اعضای خانواده آنتی‌بیوتیک تجویز کند تا از سرایت آن به دیگران جلوگیری کند.
پیشگیری
بیماری سیاه‌سرفه قابل پیشگیری است. ایمن‌سازی در مقابل سیاه‌سرفه توسط آژانس‌های بهداشت در کانادا، ایالات متحده و سایر کشورهای جهان توصیه می‌شود. میزان سیاه‌سرفه به طور چشم‌گیری کاهش یافته است (طبق گفته سازمان بهداشت جهانی تا 90 درصد)، اما شیوع آن همچنان وجود دارد. پس از دریافت سه نوبت واکسن، فرد 80 تا 85 درصد ایمن بودن را در مقابل بیماری خواهد داشت. تزریق واکسن بوستر بین سنین چهار تا شش و یک تزریق دیگر در نوجوانی (بین کلاس هفتم تا نهم، یا 14 تا 16 سالگی، بسته به محل زندگی شما) نیز توصیه می‌شود.
علائم
این بیماری ابتدا علائمی شبیه سرماخوردگی دارد، اما در ادامه به سرعت فرد دچار حملات سرفه می‌شود. علائم سیاه‌سرفه معمولا 7 تا 10 روز پس از قرار گرفتن در معرض باکتری ظاهر می‌شود (اگرچه ممکن است طولانی‌تر باشد) و در ابتدا شبیه سرماخوردگی است. از جمله‌ی این علائم می‌توان به آبریزش بینی، سرفه خفیف، عطسه، تب خفیف و چشمان قرمز اشاره کرد.
حملات سرفه
طی یک یا دو هفته آینده، سرفه بدتر می‌شود. در طول حملات سرفه، ممکن است در هنگام استنشاق به دنبال سرفه، صدای بلند مشخص و جیغ مانندی را بشنوید. حملات سرفه می‌تواند باعث استفراغ، صورت قرمز یا آبی و خستگی مفرط شود. برخی از افراد ممکن است برای نفس کشیدن مشکل داشته باشند یا در تنفس دچار مکث شوند. اگر شما یا فرزندتان هر یک از این علائم را داشتید، به پزشک مراجعه کنید.
نوزادان خردسال، نوجوانان و بزرگسالان ممکن است سرفه همراه با صدا را نداشته باشند. همچنین این صداهای پس از سرفه در میان بزرگسالان، نوجوانان و کودکانی که تا حدی واکسینه شده‌اند رایج نیست و برخی از نوجوانان و بزرگسالان ممکن است اصلا علائمی نداشته باشند.
نوزادان
تشخیص در نوزادان بسیار دشوار است چرا که ممکن است هیچ یک از علائم معمولی حتی سرفه را نداشته باشند. در مقابل ممکن است برای نفس کشیدن تلاش کنند یا به طور موقت در تنفس مکث داشته باشند. اگر این اتفاق افتاد باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
امکان سرایت تا یک ماه
اگر به سیاه‌سرفه مبتلا باشید، ممکن است نزدیک به یک ماه بیماری از جانب شما امکان سرایت به دیگران را داشته باشد. فرد مبتلا به سیاه‌سرفه از اولین علائم تا سه هفته پس از شروع سرفه مسری در نظر گرفته می‌شود. معمولا یک بازه زمانی حدود چهار یا پنج هفته است. با این حال، فرد پس از پنج روز درمان با آنتی‌بیوتیک دیگر عفونی نخواهد بود. به ویژه کودکان و مراقبان باید در پنج روز اول درمان با آنتی‌بیوتیک یا سه هفته پس از شروع سرفه در صورت عدم درمان با آنتی‌بیوتیک در خانه بمانند. در حالی که علائم سیاه‌سرفه معمولا بین دو تا پنج هفته به اوج خود می‌رسد، بهبودی کامل می‌تواند هفته‌ها یا ماه‌ها بیشتر طول بکشد.
خطر برای نوزادان
نوزادان در معرض بیشترین خطر عوارض جدی و حتی مرگ هستند. نوزادان زیر شش ماه بیشتر در معرض خطر ابتلا به سیاه‌سرفه هستند. چرا که هنوز سه نوبت واکسن را دریافت نکرده‌اند و احتمال اینکه عوارض شدیدی را تجربه کنند بیشتر است. آن‌ها می‌توانند به طور خطرناکی دچار کم آبی شوند و به دلیل اینکه غذا نمی‌خورند، کاهش وزن را تجربه کنند. سایر عوارض شامل ذات‌الریه باکتریایی، مشکل در ریه، تشنج و حتی آسیب مغزی است. این عوارض می‌توانند کشنده باشند.
عوارض در بزرگسالان
عوارض جانبی در نوجوانان و بزرگسالان کمتر است، اما ممکن است بسیار ناخوشایند باشد. حملات سرفه می‌تواند منجر به کبودی یا ترک‌خوردگی دنده‌ها و فتق شکم (abdominal hernia) شود. همچنین می‌توانند باعث شکستن رگ‌های خونی در پوست یا سفیدی چشم شوند. خواب اغلب تحت تأثیر سرفه‌های مداوم قرار می‌گیرد. در موارد شدید، فشار ناشی از حملات شدید سرفه می‌تواند باعث بی‌اختیاری ادرار (ادرار کردن غیرارادی) یا افتادگی راست‌روده شود. افتادگی راست‌روده به شرایطی گفته می‌شود که بخشی یا تمام رکتوم از مقعد خارج می‌شود.
واکسن بوستر (تقویت‌کننده)
آژانس‌های بهداشتی یک واکسن تقویت‌کننده (booster shot) را برای بزرگسالان توصیه می‌کنند. آژانس بهداشت عمومی کانادا همچنین به زنان باردار توصیه می‌کند که اگر در بزرگسالی واکسینه نشده‌اند یا شیوع منطقه‌ای دارند، دوز واکسن سیاه‌سرفه را در هفته 26 بارداری یا بعد از آن دریافت کنند. واکسیناسیون در این مرحله از بارداری اجازه می‌دهد تا آنتی‌بادی‌ها از مادر به جنین منتقل شوند و با این کار محافظت اولیه برای نوزادان ارائه می‌شود. بنابراین، واکسیناسیون از ابتلای مادر به این بیماری و انتقال آن به نوزاد جلوگیری می‌کند.
پیشگیری از ابتلای نوزاد
نوزادان ممکن است از طریق واکسیناسیون “پیله (cocooning)” محافظت شوند. تئوری پشت این راهکار این است که اگر افرادی که در اطراف نوزاد هستند واکسینه شوند، آن‌ها به این بیماری مبتلا نمی‌شوند و در نتیجه آن را به نوزاد آسیب‌پذیر منتقل نمی‌کنند. آژانس بهداشت عمومی کانادا به همه بزرگسالانی که به طور منظم با نوزاد در تماس هستند توصیه می‌کند حداقل دو هفته قبل از تماس با نوزاد واکسن تقویت‌کننده بزرگسالان خود را دریافت کنند.
