مقدمه
برخی از پدر و مادرها پس از تلاش‌های بسیار برای بچه‌دار شدن و عدم موفقیت، تصمیم به گرفتن فرزندخوانده می‌کنند. این گروه از والدین در مسیر تلاش برای بچه‌دار شدن با امتحان کردن روش‌های مختلف چالش‌ها و سختی‌های بسیاری را متحمل می‌شوند. بنابراین زمانی که یک کودک را به فرزندخواندگی قبول می‌کنند باید مراقب رفتار خود و سوالاتی که از آن‌ها می‌پرسید، باشید. چرا که هر گونه سوال نادرستی باعث رنجش این گروه از والدین می‌شود. به همین دلیل در این مطلب به توضیح در مورد رفتار مناسب با والدین کودکان فرزندخوانده پرداخته‌ایم.
عدم داشتن بچه واقعی
القای این موضوع که کودکانی که به فرزندخواندگی گرفته شده‌اند کمتر از کودکانی هستند که از خود مادر متولد می‌شوند، به این دسته از والدین که با امید کودکی را به فرزندی قبول می‌کنند، توهین‌آمیز و ناراحت‌کننده است. بنابراین، از گفتن جملاتی مانند “این کودک مانند فرزند خودتان نمی‌شود”، پرهیز کنید.
عدم تحمل فرآیند تولد یک نوزاد
احتمالا این گروه از والدین جملاتی مانند اینکه شما فرد خوشبختی هستید که مجبور نبودید مشکلات پس از زایمان، شیردهی، انقباضات دوران بارداری و زایمان و مشکلات مربوط به نوزاد را متحمل شوید، را شنیده‌اند.
این دسته از والدین زمانی که تصمیم به گرفتن کودکی به عنوان فرزندخوانده دارند، از قبل تلاش خود را برای باردار شدن و بچه‌دار شدن کرده‌اند اما موفق نبوده‌اند. اینکه به این گروه از والدین بگویید که افراد خوش‌شانسی هستند، کار خوبی نیست. چرا که گفتن این جمله باعث می‌شود که غم و اندوهی که در مسیر پدر و مادر شدن تحمل کرده‌اند نادیده گرفته شود. بنابراین سعی کنید از این دید به این مسئله نگاه کنید که این دسته از والدین نیز قبل از گرفتن فرزندخوانده سختی‌هایی را متحمل شده‌اند و در نتیجه نباید آن‌ها را خوش‌شانس خطاب کنید.
عدم پرسش در مورد گذشته‌ی فرزندخوانده
زمانی که پدر و مادری کودکی را به فرزندخواندگی قبول می‌کنند با سوالات زیادی در مورد گذشته‌ی این کودک از جانب دیگران مواجهه می‌شوند. از جمله‌ی این سوالات می‌توان به “چرا این کودک در بهزیستی بوده است؟ آیا مادرش او را نمی‌خواست؟ یا مادرش مرده است؟ و …” اشاره کرد.
والدین در مقابل این سوال این واکنش را دارند: “آیا واقعا لازم است که این مسائل را برای دیگران توضیح بدهم؟ داستان زندگی کودک من برای صحبت و سرگرمی در بین مکالمات شما نیست.”
والدین فرزندخوانده معمولا فقط اطلاعات حساس را بر اساس نیاز به دانستن با برخی افراد مانند مربیان، متخصصان پزشکی یا یکی از اعضای خانواده یا دوستان بسیار نزدیک به اشتراک می‌گذارند. حتی اگر شما یکی از اعضای خانواده یا دوست نزدیک نیز باشید ممکن است با برخورد همراه با مخالفت اما مودبانه این گروه از والدین مواجه شوید. در واقع باید به این توجه کنید که بچه‌ها سزاوار این حق هستند که خودشان انتخاب کنند که چه زمانی و به چه کسی شخصی‌ترین جزئیات زندگی خود را بگویند. بنابراین، از جست‌وجو در زندگی این گروه از کودکان خودداری کنید.
والدین اصلی فرزندخواه
سوال بعدی دیگران می‌تواند این باشد، آیا والدینی که فرزندخوانده را به دنیا آورده‌اند در زمانی که یک پدر و مادر او را به فرزندی قبول کرده‌اند، می‌توانند او را بگیرند؟
پرسیدن این سوال بسیار تلخ است و امیدواریم که هرگز این سوال در حضور کودک پرسیده نشود. این سوال شما احساسات و مسائلی زیادی را برای این گروه از والدین به همراه خواهد داشت. بنابراین پرسیدن آن اصلا کار درستی نیست و باید پرسیدن این سوال و این افکار را کنار بگذارید.
هزینه‌ی فرزندخواندگی
زمانی که یک پدر و مادر کودکی را به فرزندخواندگی می‌گیرند، از آن‌ها سوال می‌شود چه میزان هزینه‌ای پرداخته کرده‌اند؟ از دید برخی افراد اینطور به نظر می‌آید که گویی این گروه از والدین کودک خود را مانند هر چیز یا وسیله‌ی دیگری خریداری کرده‌اند. این در حالی است که این طرز تفکر کاملا اشتباه است.
والدین در این زمان چنین واکنشی را نشان می‌دهند: “چقدر پرداخته‌ایم؟ اجازه بدهید، هزینه‌ی لباس‌های مدرسه، بودجه دانشگاه و … را جمع‌آوری کنیم سپس در این مورد با شما تماس می‌گیریم و می‌گوییم چه میزان هزینه کرده‌ایم.”
محبت زیاد
برخی از افراد در مقابل رفتار والدین کودکان فرزندخوانده ممکن است بگویند: “شما خیلی راحت با کودک خود برخورد می‌کنید و سخت‌گیری نسبت به او ندارید. این رفتار بیش از حد محبت‌آمیز شما ممکن است او را به کودکی لوس تبدیل کند.”
در مقابل این گفته‌ی دیگران باید بگوییم که کودکان فرزندخوانده اغلب نیازهای ویژه یا مسائل دلبستگی دارند که ممکن است شما از آن‌ها آگاه نباشید. همچنین تربیت درمانی مورد نیاز برای تربیت آن‌ها می‌تواند دلهره‌آور، دشوار و برای ناظر معمولی، گاهی اوقات غیرمعمول باشد. برای اینکه این کودکان با والدین جدید خود پیوند بخورند و نیازهای آن‌ها پس از دست دادن و آسیب‌دیدگی برآورده شود، اصول فرزندپروری بسیار متفاوتی اعمال می‌شود.
بزرگ‌نمایی تربیت فرزندخواندگی
برخی از افراد زمانی که می‌بینند والدینی کودکی را به فرزندخواندگی قبول می‌کنند، کار آن‌ها بزرگ می‌دانند و آن‌ها را افرادی مقدس و بزرگ می‌پندارند. همچنین ممکن است چنین سوالی را نیز از والدین بپرسند: “این کار بزرگی است. با این حال شما چگونه می‌توانید این کار را انجام بدهید؟”
ممکن است برخی از افراد این جملات را صرفا جهت تعریف و تمجید دروغین در مقابل این والدین بیان کنند. با این حال اساسا چنین استنباط می‌شود که قبول فرزندخوانده کار بسیار وحشتناک و سختی است که فقط نجیب‌ترین افراد در بین آن‌ها می‌توانند آن‌ها را قبول و تربیت کنند.
یکی از مادران در این مورد می‌گوید: “خانواده من بر اساس معیارهای فداکاری فوق بشری ساخته نشده است، مانند خانواده شما بر اساس عشق، با هم بودن و تقویت پیوندها در بین یکدیگر ساخته شده است.”
والدین واقعی
مادر بودن این مسئله نیست که لزوما خود یک زن نوزاد را به دنیا بیاورد. برخی از افراد با داشتن افکاری مخالف با این مسئله ممکن این سوال را مطرح کنند: “مادر و پدر واقعی این کودک کجا هستند؟” یکی از مادران در مورد تجربه‌ی خود در این مورد می‌گوید: “من به عنوان فردی که هم فرزندخوانده دارم و یک نوزاد را به دنیا آورده‌ام، می‌گویم که مادر بودن فقط به این نیست که خود فرد بچه را به دنیا بیاورد. چرا که زمانی که شما یک کودک را به دنیا می‌آورید و یا به فرزندخواندگی قبول می‌کنی، مسائل و کارهای شما بیشتر و پیچیده‌تر می‌شود.”
وی در ادامه می‌گوید: “زمانی که کودک بیمار است، در حال یادگیری چیزهای جدید و رشد است، پوشک خود را کثیف می‌کند و … همه‌ی این موارد را یک مادر انجام می‌دهد. فرقی هم ندارد که این مادر خود این بچه را به دنیا آورده باشد یا شخص دیگری، در هر صورت این کارها به عهده‌ی مادر است.”
هنگامی که از خانواده اصلی فرزندخوانده صحبت می‌شود، اصطلاح والد تولد یا والد بیولوژیکی مناسب‌تر است. اما قبل از بیان مجدد این سوال، لطفا از خود بپرسید: “آیا واقعا نیاز به دانستن این مسئله است یا خیر.”
غم و اندوه فرزندخوانده
زمانی که کودکی را به فرزندخواندگی قبول می‌کنید، بسیاری از افراد فرزندخوانده‌ی شما را خوش‌شانس خطاب می‌کنند که عضو خانواده‌ی شما شده است. اما باید بدانید که این گروه از کودکان مشکلات بسیاری را در زندگی خود داشته‌اند. یکی از این مشکلات جدایی از پدر و مادر واقعی آن‌ها است. بنابراین فرقی ندارد که این کودک بعد از این جدایی به چه خانواده‌ایی می‌رود، در هر صورت به دلیل جدایی که داشته است غم و اندوهی دارد. بنابراین هرگز غم و اندوه این گروه از کودکان را که تجربه کرده‌اند، نادیده نگیرید.
پیشنهاد ما: مطالعه‌ی مقاله رحم اجاره‌ای.
برگشت فرزندخوانده
برخی از افراد ممکن است به والدین کودکان فرزندخوانده بگویند: “اگر فرزندخوانده‌ی شما بچه‌ی خوبی نیست، می‌توانید او را برگردانید.”
بیان این مسئله تحت هر شرایطی درست و اخلاقی نیست. هیچ والدینی با این تصور که اگر فرزندخوانده بد بود می‌توانند مانند یک اسباب‌بازی معیوب بازگردانند، برای گرفتن کودکی به فرزندخواندگی اقدام نمی‌کند. زمانی که خود والدین بچه‌دار می‌شوند این کار را انجام نمی‌دهند حال چرا باید در مورد فرزندخوانده‌ها این کار را کرد؟
بسیاری از بچه‌هایی که به فرزندخوانده می‌شوند گاهی رفتارهای چالش‌برانگیزی از خود نشان می‌دهند که ریشه در تروما یا نیازهای خاص این کودکان دارد. با این حال ما متعهد هستیم که بهترین تلاش خود را برای فرزندخوانده‌ی خود داشته باشیم و برای مدت طولانی این تلاش را ادامه بدهیم.
بنابراین، این اظهارنظر اساسا اشتباه و غلط است و حتی اگر این نظر در حد شوخی باشد، باز هم غلط است. چرا که این اظهار نظر این را القا می‌کند که فرزندخوانده یکی از اعضای ارزشمند در خانواده نیست.
